Return to Video

Een klein land met grote ideeën: hoe kom je van fossiele brandstoffen af?

  • 0:01 - 0:04
    Hoe krijgen we een samenleving
  • 0:04 - 0:06
    zonder fossiele brandstoffen?
  • 0:07 - 0:09
    Dat is een zeer complexe uitdaging
  • 0:10 - 0:12
    en ik denk dat ontwikkelingslanden
  • 0:12 - 0:15
    het voortouw zouden kunnen
    nemen bij deze omschakeling.
  • 0:15 - 0:18
    Ik ben me ervan bewust
    dat dit een omstreden standpunt is,
  • 0:18 - 0:24
    maar de realiteit is dat er
    voor onze landen zo veel op het spel staat
  • 0:24 - 0:29
    als we onze ontwikkeling
    blijven baseren op fossiele brandstoffen.
  • 0:29 - 0:31
    Het kan anders.
  • 0:32 - 0:35
    En het is tijd, hoog tijd,
  • 0:35 - 0:38
    om de mythe ontkrachten
  • 0:38 - 0:43
    dat een land moet kiezen
    ofwel voor ontwikkeling,
  • 0:43 - 0:49
    ofwel voor milieubescherming,
    duurzame energie en levenskwaliteit.
  • 0:50 - 0:52
    Ik kom uit Costa Rica,
    een ontwikkelingsland.
  • 0:53 - 0:55
    We zijn met bijna vijf miljoen mensen
  • 0:56 - 0:59
    en we wonen middenin de Amerika's,
  • 0:59 - 1:01
    makkelijk om te onthouden.
  • 1:03 - 1:09
    Bijna 100 procent van onze elektriciteit
  • 1:10 - 1:13
    komt van hernieuwbare bronnen,
  • 1:13 - 1:14
    vijf in getal:
  • 1:14 - 1:16
    (Applaus)
  • 1:19 - 1:23
    waterkracht, geothermische energie,
  • 1:23 - 1:26
    wind, zon, biomassa.
  • 1:27 - 1:29
    Wisten jullie dat wij vorig jaar
  • 1:29 - 1:33
    299 dagen lang
  • 1:33 - 1:36
    geen gebruik hebben gemaakt
    van fossiele brandstoffen
  • 1:36 - 1:39
    voor al onze elektriciteitsopwekking?
  • 1:40 - 1:43
    Het is een fantastische prestatie,
  • 1:44 - 1:48
    maar verbergt toch een paradox,
  • 1:51 - 1:54
    namelijk dat bijna 70 procent
  • 1:54 - 1:59
    van ons energieverbruik van olie komt.
  • 2:00 - 2:01
    Waarom?
  • 2:02 - 2:05
    Door ons transportsysteem,
  • 2:05 - 2:08
    dat volledig afhankelijk is
    van fossiele brandstoffen,
  • 2:08 - 2:09
    zoals in de meeste landen.
  • 2:10 - 2:14
    Als we aan de energieomschakeling
    denken als aan een marathon,
  • 2:14 - 2:18
    hoe geraken we dan aan de finish,
  • 2:18 - 2:21
    hoe kunnen we de rest
    van onze economie ‘ontkolen’?
  • 2:22 - 2:25
    En je mag je best afvragen
    dat als wij er niet in slagen,
  • 2:25 - 2:27
    wie dan wel?
  • 2:27 - 2:29
    Daarom wil ik het hebben over Costa Rica,
  • 2:30 - 2:33
    omdat ik vind dat we
    een goede kandidaat zijn
  • 2:33 - 2:35
    om te pionieren met een visie
  • 2:35 - 2:38
    voor ontwikkeling
    zónder fossiele brandstoffen.
  • 2:39 - 2:42
    Als je al iets over ons weet,
  • 2:42 - 2:44
    is het dat we geen leger hebben.
  • 2:45 - 2:48
    Ik ga even terug naar 1948.
  • 2:49 - 2:53
    Dat jaar kwamen we uit een burgeroorlog
  • 2:54 - 2:58
    waarin duizenden Costaricanen
    waren gestorven
  • 2:58 - 3:00
    en families bitter verdeeld.
  • 3:01 - 3:06
    Toch won een verrassend idee
    de harten en geesten:
  • 3:06 - 3:08
    we zouden het land opnieuw opstarten
  • 3:08 - 3:11
    en de Tweede Republiek
    zou geen leger hebben.
  • 3:11 - 3:13
    Dus schaften we het af.
  • 3:13 - 3:16
    De toenmalige president,
  • 3:16 - 3:20
    José Figueres,
    vond er een krachtige manier voor
  • 3:20 - 3:24
    door de muren
    van een legerbasis te slopen.
  • 3:25 - 3:28
    Het volgende jaar, 1949,
  • 3:28 - 3:33
    legden we deze beslissing
    vast in de nieuwe grondwet,
  • 3:33 - 3:37
    en daarom kan ik jullie dat verhaal
    bijna 70 jaar later vertellen.
  • 3:38 - 3:39
    En ik ben dankbaar.
  • 3:39 - 3:43
    Ik ben dankbaar dat ze deze beslissing
    namen voordat ik geboren werd,
  • 3:43 - 3:46
    want ze liet mij en miljoenen anderen
  • 3:46 - 3:48
    leven in een zeer stabiel land.
  • 3:49 - 3:52
    Je zou kunnen denken
    dat het puur geluk was,
  • 3:52 - 3:54
    maar dat was niet.
  • 3:54 - 3:57
    Het was een reeks bewuste keuzes.
  • 3:58 - 4:04
    In de jaren 40 kregen de Costaricanen
    gratis onderwijs en gezondheidszorg.
  • 4:04 - 4:06
    We noemden dat sociale garanties.
  • 4:07 - 4:08
    Door de afschaffing van het leger
  • 4:08 - 4:13
    konden we militaire uitgaven
    omzetten in sociale uitgaven
  • 4:13 - 4:15
    en dat gaf stabiliteit.
  • 4:16 - 4:17
    In de jaren 50 --
  • 4:17 - 4:19
    (Applaus)
  • 4:23 - 4:26
    In de jaren 50 begonnen we
    te investeren in waterkracht
  • 4:26 - 4:29
    en dat vermeed het gebruik
    van fossiele brandstoffen
  • 4:29 - 4:31
    voor de opwekking van elektriciteit,
  • 4:31 - 4:34
    precies dat waar de wereld
    vandaag de dag mee kampt.
  • 4:35 - 4:38
    In de jaren 70 investeerden we
    in nationale parken
  • 4:38 - 4:43
    en dat hield ons weg
    van de foute logica
  • 4:43 - 4:46
    van groei, groei, groei tegen elke prijs
  • 4:46 - 4:50
    die je anderen ziet aanhangen,
    vooral in de ontwikkelingslanden.
  • 4:51 - 4:55
    In de jaren 90 startten we
    met betalingen voor ecosysteemdiensten,
  • 4:55 - 4:57
    wat ontbossing hielp tegengaan
  • 4:57 - 5:01
    en ecotoerisme stimuleerde,
    nu een belangrijke motor van de groei.
  • 5:01 - 5:04
    Investeren in bescherming van het milieu
  • 5:04 - 5:06
    heeft onze economie geen pijn gedaan.
  • 5:06 - 5:07
    Integendeel.
  • 5:07 - 5:09
    Dat betekent niet dat we perfect zijn
  • 5:10 - 5:12
    en dat we geen tegenstellingen kennen.
  • 5:12 - 5:13
    Dat is het punt niet.
  • 5:14 - 5:17
    Het punt is dat,
    doordat we onze eigen keuzes maakten,
  • 5:17 - 5:22
    we veerkracht konden ontwikkelen
    in het omgaan met ontwikkelingsproblemen.
  • 5:24 - 5:28
    In een land als het onze
  • 5:28 - 5:32
    ligt het bbp per hoofd van de bevolking
    rond de 11.000 dollar,
  • 5:32 - 5:33
    afhankelijk van hoe je het meet.
  • 5:34 - 5:36
    Maar volgens de Sociale Vooruitgang Index,
  • 5:36 - 5:38
    zijn we een absolute uitschieter
  • 5:38 - 5:41
    bij het gebruiken van het bbp
    voor sociale vooruitgang.
  • 5:42 - 5:44
    Afschaffing van het leger
  • 5:44 - 5:45
    en investeren in natuur en mensen
  • 5:45 - 5:48
    hadden eveneens een krachtig effect.
  • 5:49 - 5:51
    Het gaf vorm aan het verhaal,
  • 5:52 - 5:55
    het verhaal van een klein land
    met grote ideeën,
  • 5:55 - 5:58
    en het was zeer bemoedigend
    om in dat verhaal op te groeien.
  • 6:00 - 6:02
    Daarom de vraag:
  • 6:02 - 6:05
    wat is het volgende grote idee
    voor deze generatie?
  • 6:06 - 6:11
    Ik geloof dat voor deze generatie
    nu de tijd gekomen is
  • 6:12 - 6:14
    om fossiele brandstoffen
    voorgoed los te laten,
  • 6:16 - 6:18
    net zoals eerder met het leger.
  • 6:18 - 6:21
    Fossiele brandstoffen
    veranderen het klimaat.
  • 6:21 - 6:22
    Dat weten we
  • 6:22 - 6:27
    en we weten hoe kwetsbaar
    we daarvoor zijn.
  • 6:27 - 6:30
    Als ontwikkelingsland is het in ons belang
  • 6:30 - 6:33
    ons te ontwikkelen
    zonder fossiele brandstoffen
  • 6:33 - 6:36
    die mensen sowieso al schade toebrengen.
  • 6:39 - 6:42
    Waarom zouden we olie
    blijven importeren
  • 6:44 - 6:46
    voor transport
  • 6:46 - 6:49
    als we in plaats daarvan
    elektriciteit kunnen gebruiken?
  • 6:49 - 6:52
    Onthoud dat dit het land is
  • 6:52 - 6:59
    waar elektriciteit komt
    van water in onze rivieren,
  • 6:59 - 7:01
    van de warmte van vulkanen,
  • 7:01 - 7:04
    van windturbines, van zonnepanelen
  • 7:04 - 7:06
    en van bioafval.
  • 7:07 - 7:13
    Het afschaffen van fossiele brandstoffen
    betekent ons transportsysteem omgooien,
  • 7:13 - 7:18
    zodat we onze auto's, bussen en treinen
    kunnen aandrijven met elektriciteit
  • 7:18 - 7:20
    in plaats van met vuile energie.
  • 7:20 - 7:23
    Ik zeg jullie dat transport
  • 7:23 - 7:27
    voor ons Costaricanen
    een existentiële kwestie is geworden,
  • 7:27 - 7:29
    omdat het model dat we hebben
    voor ons niet werkt.
  • 7:29 - 7:31
    Het schaadt mensen,
  • 7:31 - 7:33
    het schaadt bedrijven
  • 7:33 - 7:35
    en het schaadt onze gezondheid.
  • 7:35 - 7:40
    Want als beleid
    en infrastructuur tekortschieten,
  • 7:40 - 7:43
    krijg je iedere dag dit.
  • 7:45 - 7:46
    Twee uur in de ochtend,
  • 7:46 - 7:48
    twee uur in de avond.
  • 7:48 - 7:52
    Ik begrijp niet waarom we dit
    als normaal moeten accepteren.
  • 7:53 - 7:54
    Het is weerzinwekkend
  • 7:55 - 7:59
    dit elke dag te moeten meemaken.
  • 8:00 - 8:02
    En deze snelweg
    is eigenlijk nog heel goed,
  • 8:02 - 8:04
    vergeleken met wat je ziet
    in andere landen
  • 8:04 - 8:06
    waar het verkeer explosief groeit.
  • 8:06 - 8:08
    Costaricanen noemen dit 'presa'.
  • 8:09 - 8:11
    Presa betekent 'gevangen'.
  • 8:12 - 8:15
    Mensen worden gewelddadig
  • 8:15 - 8:19
    in een land dat verder tevreden leeft.
  • 8:20 - 8:21
    Het gebeurt.
  • 8:22 - 8:23
    Er staat dus veel op het spel.
  • 8:25 - 8:26
    Het goede nieuws is
  • 8:26 - 8:29
    dat wanneer we het hebben
    over schoon vervoer
  • 8:29 - 8:31
    en verschillende soorten mobiliteit,
  • 8:31 - 8:34
    we het niet hebben
    over een verre utopie,
  • 8:34 - 8:35
    ver weg.
  • 8:36 - 8:40
    We hebben het over
    elektrische mobiliteit vandaag.
  • 8:41 - 8:46
    We verwachten dat in 2022
    elektrische auto's en conventionele auto's
  • 8:47 - 8:49
    evenveel zullen kosten.
  • 8:50 - 8:53
    Steden testen al elektrische bussen uit.
  • 8:54 - 8:56
    En deze echt coole schepsels
  • 8:57 - 8:58
    besparen geld
  • 8:59 - 9:01
    en verminderen de vervuiling.
  • 9:01 - 9:05
    Als we af willen van op olie
    gebaseerd vervoer dan kunnen we dat ook,
  • 9:05 - 9:08
    want we hebben nu mogelijkheden
    die we eerder niet hadden.
  • 9:08 - 9:10
    Het is echt spannend.
  • 9:11 - 9:12
    Maar natuurlijk
  • 9:13 - 9:16
    zit dit idee sommigen niet lekker.
  • 9:18 - 9:21
    Ze zullen je vertellen
  • 9:21 - 9:25
    dat de wereld vastzit aan olie,
    ook Costa Rica.
  • 9:25 - 9:26
    "Hou op met dromen."
  • 9:26 - 9:27
    Dat vertellen ze je.
  • 9:27 - 9:29
    Weet je wat het antwoord is
    op dit argument?
  • 9:29 - 9:33
    In 1948 hebben we ook niet gezegd
    dat de wereld vastzat aan legers
  • 9:33 - 9:35
    en dat we ons leger moesten houden.
  • 9:35 - 9:38
    Nee, we hebben
    een zeer moedige keuze gemaakt
  • 9:39 - 9:41
    en die keuze maakte het hele verschil.
  • 9:42 - 9:46
    Nu is het voor deze generatie
    ook weer tijd om dapper te zijn
  • 9:46 - 9:48
    en voor altijd fossiele
    brandstoffen af te schaffen.
  • 9:48 - 9:51
    Ik geef drie redenen
    waarom wij dit moeten doen.
  • 9:51 - 9:52
    Ten eerste,
  • 9:53 - 9:57
    werkt ons model van transport
    en verstedelijking niet.
  • 9:57 - 10:01
    Nu is het beste moment om onze stedelijke
    en mobiele toekomst te herdefiniëren.
  • 10:03 - 10:05
    We willen geen steden voor auto's.
  • 10:05 - 10:08
    We willen steden voor mensen,
  • 10:08 - 10:12
    waar we kunnen wandelen en fietsen.
  • 10:12 - 10:14
    We willen openbaar vervoer,
  • 10:14 - 10:15
    een hoop,
  • 10:15 - 10:18
    een openbaar vervoer
    dat schoon en waardig is.
  • 10:19 - 10:23
    Want als we altijd maar
    conventionele auto's blijven invoeren,
  • 10:25 - 10:27
    worden onze steden ondraaglijk.
  • 10:28 - 10:30
    Ten tweede, wij moeten veranderen,
  • 10:30 - 10:33
    maar geleidelijke verandering
    zal niet voldoende zijn.
  • 10:35 - 10:37
    We moeten een transformatie ondergaan.
  • 10:38 - 10:40
    Er zijn een aantal
    incrementele projecten in mijn land
  • 10:40 - 10:43
    en ik ben de eerste om ze te vieren.
  • 10:44 - 10:46
    Maar laten we onszelf niets wijsmaken.
  • 10:46 - 10:50
    Hier en daar wat mooie elektrische auto's
  • 10:50 - 10:53
    en elektrische bussen zullen niet volstaan,
  • 10:53 - 10:56
    als we gewoon blijven investeren
    in dezelfde soort infrastructuur,
  • 10:56 - 10:59
    in meer auto's, meer wegen, meer olie.
  • 10:59 - 11:03
    We hebben het over ons vrijmaken van olie
  • 11:03 - 11:07
    en dat kan niet geleidelijk.
  • 11:08 - 11:10
    Ten derde,
  • 11:10 - 11:12
    en deze ken je,
  • 11:13 - 11:17
    deze wereld hongert naar inspiratie.
  • 11:18 - 11:21
    Hij hunkert naar succesverhalen
  • 11:21 - 11:23
    in het omgaan met complexe vraagstukken,
  • 11:23 - 11:26
    vooral in ontwikkelingslanden.
  • 11:27 - 11:31
    Ik denk dat Costa Rica
    een inspiratie kan zijn voor anderen,
  • 11:32 - 11:34
    zoals vorig jaar toen we onthulden
  • 11:34 - 11:38
    dat we zoveel dagen lang
    geen fossiele brandstoffen hadden gebruikt
  • 11:38 - 11:43
    om al onze elektriciteit op te wekken.
  • 11:43 - 11:47
    Het nieuws verspreidde zich
    als een vuurtje over de hele wereld.
  • 11:48 - 11:51
    Ook, en dit maakt me enorm trots,
  • 11:51 - 11:53
    heeft een Costaricaanse vrouw,
  • 11:53 - 11:55
    Christiana Figueres,
  • 11:56 - 11:58
    een beslissende rol gespeeld
  • 11:58 - 12:02
    bij de onderhandelingen
    voor het Parijse klimaatakkoord.
  • 12:03 - 12:06
    We moeten die erfenis beschermen
    en een voorbeeld blijven.
  • 12:07 - 12:09
    En nu?
  • 12:10 - 12:12
    De mensen.
  • 12:12 - 12:15
    Hoe komen we zover
    dat de mensen dit gaan dragen?
  • 12:16 - 12:18
    Hoe krijgen we mensen zover
  • 12:18 - 12:20
    dat ze gaan geloven
  • 12:20 - 12:24
    dat een samenleving
    zonder fossiele brandstoffen mogelijk is?
  • 12:24 - 12:27
    Een groot deel van het werk
    moet aan de basis gebeuren.
  • 12:29 - 12:33
    Dat is de reden waarom we in 2014
    Costa Rica Limpia hebben opgericht.
  • 12:34 - 12:36
    ‘Limpia’ betekent ‘schoon’,
  • 12:36 - 12:40
    want we willen burgers
    bemoedigen en inspireren.
  • 12:41 - 12:44
    Als we de burgers niet meekrijgen,
  • 12:45 - 12:50
    zullen beslissingen over schoon vervoer
    verzanden in eindeloze,
  • 12:50 - 12:53
    en ik bedoel eindeloze,
    technische discussies
  • 12:53 - 12:57
    en door onophoudelijk lobbyen
    door de verschillende gevestigde belangen.
  • 13:01 - 13:05
    Een groen land willen zijn,
    aangedreven door hernieuwbare energie,
  • 13:05 - 13:07
    maakt al deel uit van ons verhaal.
  • 13:07 - 13:10
    We moeten niet toestaan
    dat iemand ons dat afneemt.
  • 13:12 - 13:16
    Vorig jaar brachten we mensen
    uit onze zeven provincies samen
  • 13:17 - 13:21
    om over klimaatverandering te praten
    in termen die voor hen belangrijk zijn,
  • 13:21 - 13:24
    en ook dit jaar brachten we
  • 13:24 - 13:26
    een andere groep Costaricanen samen
  • 13:26 - 13:28
    om te praten over duurzame energie.
  • 13:28 - 13:29
    En weet je wat?
  • 13:29 - 13:31
    Deze mensen zijn het
    over bijna alles oneens
  • 13:31 - 13:34
    behalve over hernieuwbare energie,
  • 13:34 - 13:36
    schoon vervoer en schone lucht.
  • 13:36 - 13:38
    Het brengt mensen samen.
  • 13:38 - 13:41
    De sleutel tot echte participatie
  • 13:41 - 13:43
    is om mensen te helpen
    zich niet klein te voelen.
  • 13:43 - 13:45
    Mensen voelen zich machteloos
  • 13:45 - 13:48
    en ze zijn het moe niet gehoord te worden.
  • 13:49 - 13:51
    We doen concrete dingen
  • 13:51 - 13:56
    en vertalen technische problemen
    naar gewonemensentaal
  • 13:56 - 13:57
    om aan te tonen dat burgers
  • 13:57 - 14:00
    een rol hebben te spelen
    en het samen aankunnen.
  • 14:00 - 14:03
    Voor de eerste keer houden we bij
  • 14:03 - 14:05
    welke beloften over
    schoon vervoer zijn gedaan
  • 14:05 - 14:08
    en politici weten dat ze
    hun beloften moeten nakomen,
  • 14:08 - 14:11
    maar het omslagpunt zal komen
    wanneer we coalities vormen --
  • 14:12 - 14:14
    burgers, bedrijven,
  • 14:14 - 14:16
    voorvechters van het openbaar vervoer --
  • 14:16 - 14:19
    die van elektrische mobiliteit
    de nieuwe norm maken,
  • 14:19 - 14:21
    vooral in een ontwikkelingsland.
  • 14:23 - 14:26
    Tegen de volgende verkiezingen
  • 14:26 - 14:30
    moeten alle kandidaten duidelijk maken
    wat hun standpunt is
  • 14:30 - 14:32
    inzake de afschaffing
    van fossiele brandstoffen.
  • 14:32 - 14:35
    Omdat die vraag thuishoort
    in onze mainstream politiek.
  • 14:37 - 14:40
    Dit is geen kwestie van klimaatbeleid
  • 14:40 - 14:42
    of milieu-agenda.
  • 14:43 - 14:45
    Het gaat over het land dat we willen
  • 14:46 - 14:48
    en de steden die we hebben
  • 14:48 - 14:50
    en de steden die we willen
  • 14:50 - 14:52
    en wie die keuze maakt.
  • 14:52 - 14:55
    Omdat waar het uiteindelijk om gaat,
  • 14:55 - 14:58
    is dat de ontwikkeling
    van hernieuwbare energie
  • 14:59 - 15:00
    goed is voor de mensen,
  • 15:01 - 15:04
    voor de Costaricanen van vandaag
  • 15:04 - 15:06
    en vooral voor wie nog niet geboren is.
  • 15:10 - 15:13
    Dit is ons Nationaal Museum vandaag.
  • 15:13 - 15:14
    Het is helder en rustig,
  • 15:14 - 15:17
    en als je ervoor staat,
  • 15:17 - 15:20
    is het echt moeilijk om te geloven
    dat dit ooit een kazerne was
  • 15:20 - 15:23
    aan het einde van de jaren 40.
  • 15:23 - 15:26
    Hier begon een nieuw leven zonder leger
  • 15:26 - 15:30
    en hier is het waar onze afschaffing
  • 15:30 - 15:33
    van fossiele brandstoffen
    op een dag zal worden aangekondigd.
  • 15:33 - 15:36
    We zullen opnieuw geschiedenis schrijven.
  • 15:36 - 15:37
    Dank je.
  • 15:37 - 15:39
    (Applaus)
Title:
Een klein land met grote ideeën: hoe kom je van fossiele brandstoffen af?
Speaker:
Monica Araya
Description:

Hoe krijgen we een samenleving zonder fossiele brandstoffen? Met haar geboorteland Costa Rica als voorbeeld van positieve actie inzake milieubescherming en duurzame energie, schetst klimaatactiviste Monica Araya een gedurfde visie voor een wereld die gaat voor schone energie op alle gebied.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
15:52

  • Tony Kerstjens

    Ik zou de titel aanpassen: ipv: Een klein land met grote ideeën om fossiele brandstoffen kwijt te geraken.
    Een klein land met grote ideeën om van het gebruik van fossiele branstoffen af te komen.

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.