Πλωτές πόλεις, το Σπίτι LEGO και άλλες αρχιτεκτονικές μορφές του μέλλοντος

Ο σχεδιασμός δίνει μορφή στο μέλλον, αναφέρει ο αρχιτέκτονας Μπγιάρκε Ίνγκελς. Σε αυτή την παγκόσμια ξενάγηση στα έργα της ομάδας του, ένα ταξίδι στη μονάδα διαχείρισης αποβλήτων και παραγωγής ενέργειας (που έχει τη μορφή αλπικής πλαγιάς σκι) και το Σπίτι από Τουβλάκια LEGO, στη Δανία -- ρίξτε μια κλεφτή ματιά στις υποδομές αποφυγής πλημμυρών τελευταίας τεχνολογίας στη Νέα Υόρκη, αλλά και ένα φιλόδοξο σχέδιο δημιουργίας πλωτών πόλεων, που προσαρμόζονται στην κλιματική αλλαγή.

Η μαμά μου πάντα μου υπενθύμιζε

ότι έχω τις ίδιες αναλογίες
ενός ανθρώπου LEGO.

(Γέλια)

Και πράγματι έχει ένα δίκιο.

Η LEGO είναι μια εταιρεία

που έχει κάνει τους πάντες να πιστεύουν
ότι τα LEGO κατάγονται από τη χώρα τους.

Αλλά όχι, είναι από τη δική μου γενέτειρα.

Φανταστείτε τον ενθουσιασμό μου,
όταν η οικογένεια της LEGO με κάλεσε

και μας ζήτησε να δουλέψουμε γι' αυτούς,
σχεδιάζοντας το Σπίτι από Τουβλάκια.

Αυτό είναι το αρχιτεκτονικό μοντέλο --
το φτιάξαμε με LEGO, προφανώς.

Αυτό είναι το τελικό αποτέλεσμα.

Αυτό που προσπαθήσαμε ήταν να σχεδιάσουμε

ένα κτήριο διαδραστικό, συμμετοχικό
και διασκεδαστικό ταυτόχρονα

όπως και τα ίδια τα LEGO,

με αυτές τις διασυνδεδεμένες
αυλές στη σκεπή.

Εισέρχεστε σε ένα τετράγωνο
από το ισόγειο,

όπου οι κάτοικοι του Μπίλουντ
κάνουν ελεύθερα βόλτες χωρίς εισιτήριο.

Και είναι πιθανότατα
ένα από τα λίγα μουσεία στον κόσμο

που μπορείτε να ακουμπήσετε
όλα τα εκθέματα.

Αλλά η δανική λέξη για τον σχεδιασμό
είναι «μορφοποίηση», που σημαίνει

να δίνεις μορφή σε κάτι
που δεν έχει μορφοποιηθεί ακόμα.

Με άλλα λόγια, να δίνεις μορφή στο μέλλον.

Αυτό που αγαπώ στα LEGO είναι,
ότι δεν είναι ένα παιχνίδι.

Είναι ένα εργαλείο, κίνητρο για το παιδί
να φτιάξει τον δικό του κόσμο,

και να κατοικήσει σε αυτόν,
μέσω του παιχνιδιού

και να προσκαλέσει φίλους να συμμετέχουν
στη συγκατοίκηση και συνδημιουργία του.

Και αυτό ακριβώς είναι μορφολογία.

Ως ανθρώπινα όντα, έχουμε τη δύναμη
να δώσουμε μορφή στο μέλλον μας.

Εμπνεόμενοι από τα LEGO,

έχουμε χτίσει ένα κοινωνικό
στεγαστικό πρότζεκτ στην Κοπεγχάγη,

όπου στοιβάξαμε ξύλινα τετράγωνα,
το ένα δίπλα στο άλλο.

Μεταξύ τους, αφήνουν χώρο
για ψηλότερο ταβάνι και μπαλκόνια.

Και κουνώντας τα τετράγωνα,

μπορούμε να δημιουργήσουμε καμπύλες
ή όποια φυσική μορφή,

προσαρμοσμένες σε όλα τα αστικά πλαίσια.

Επειδή η προσαρμοστικότητα

είναι μια από τις σημαντικότερες
κινητήριες δυνάμεις της αρχιτεκτονικής.

Άλλο ένα παράδειγμα
είναι εδώ στο Βανκούβερ.

Μας ζητήθηκε να εξετάσουμε τον χώρο
όπου η γέφυρα Γκράνβιλ χωρίζει στα τρία

όταν καταλήγει στο κέντρο.

Ξεκινήσαμε χαρτογραφώντας
τα διαφορετικά εμπόδια.

Υπάρχει ένα περιθώριο
30 μέτρων από τη γέφυρα

επειδή η πόλη θέλει να είναι σίγουρη

ότι κανένας δε θα κοιτάζει
την κίνηση στη γέφυρα.

Υπάρχει ένα πάρκο όπου
δεν μπορούμε να ρίξουμε σκια.

Τελικώς, μας έχει απομείνει
ένα μικρός τριγωνικός χώρος,

σχεδόν πολύ μικρός για να χτίσεις.

Αλλά μετά σκεφτήκαμε,

αν αυτή η απόσταση 30 μέτρων είναι
πράγματι η ελάχιστη απόσταση --

όταν φτάσουμε τα 30 μέτρα στον αέρα
μπορούμε να επεκτείνουμε το κτήριο.

Κι έτσι κάναμε.

Όταν περνάτε τη γέφυρα,

είναι σαν κάποιος να τραβάει μια κουρτίνα,

καλωσορίζοντάς σας στο Βανκούβερ.

Ή όπως μεγαλώνει το χορτάρι
από τα σπασίματα του πεζοδρομίου

και ανθίζει, όταν πάρει φως και αέρα.

Κάτω από την γέφυρα
συνεργαστήκαμε με τον Ρόντνι Γκράχαμ

και κάποιους καλλιτέχνες της πόλης,

για να δημιουργήσουμε την αυτοαποκαλούμενη
Καπέλα Σιστίνα της τέχνης του δρόμου,

μια γκαλερί τέχνης ανάποδα,

που προσπαθεί να αντιστρέψει το αρνητικό
αντίκτυπο της γέφυρας σε θετικό.

Έτσι, αν και μοιάζει
με σουρεαλιστική αρχιτεκτονική,

είναι απίστευτα προσαρμοσμένη
στο περιβάλλον.

Έτσι, αν μια γέφυρα γίνει μουσείο,
ένα μουσείο μπορεί να γίνει γέφυρα.

Στη Νορβηγία, χτίζουμε ένα μουσείο
που διαπερνά ένα ποτάμι

και επιτρέπει στον κόσμο
να ταξιδέψει μέσα από εκθέσεις

καθώς περνούν από τη μία μεριά
του πάρκου γλυπτών στo άλλο.

Μια αρχιτεκτονική προσαρμοσμένη στο τοπίο.

Στην Κίνα, χτίζουμε τα κεντρικά γραφεία
μιας εταιρείας ενέργειας

και σχεδιάσαμε την πρόσοψη
σαν ύφασμα του Ίσι Μιγιάκι.

Είναι πτυχωτό, που όταν κοιτά
την κύρια κατεύθυνση του ήλιου,

είναι όλο αδιαφανές,

όταν δεν κοιτά τον ήλιο,
είναι όλο γυάλινο.

Γενικά, είναι μεταβάσεις
από συμπαγές σε διαφανές.

Και αυτή η πολύ απλή ιδέα,
χωρίς κινούμενα σημεία

ή κάποια τεχνολογία,

αποκλειστικά λόγω
της γεωμετρίας της πρόσοψης,

μειώνει την κατανάλωση ενέργειας
κλιματισμού κατά 30%.

Έτσι, μπορείτε να πείτε ότι,
ό,τι κάνει το κτήριο να μοιάζει κομψό

το κάνει να αποδίδει και κομψά.

Είναι μια αρχιτεκτονική
προσαρμοσμένη στο κλίμα.

Μπορείτε επίσης να προσαρμόσετε
έναν πολιτισμό σε έναν άλλο

όπως στο Μανχάταν, πήραμε
το προαύλιο κτήριο της Κοπεγχάγης

έναν κοινωνικό χώρο,
όπου ο κόσμος μπορεί να κάθεται

σε αυτή την όαση, στη μέση της πόλης,

και συνδυάσαμε την πυκνότητα
και την κατακόρυφη αισθητική

ενός αμερικάνικου ουρανοξύστη,

δημιουργώντας αυτό
που αποκαλούμε έναν «κηποξύστη».

Από τη Νέα Υόρκη στην Κοπεγχάγη.

Στην παραλία της Κοπεγχάγης,

τώρα ολοκληρώνουμε αυτή

τη μονάδα διαχείρισης αποβλήτων
και παραγωγής ενέργειας.

Θα είναι η πιο καθαρή μονάδα παραγωγής
ενέργειας από απόβλητα στον κόσμο,

καμία τοξίνη δε βγαίνει από την καμινάδα.

Ένα εκπληκτικό θαύμα της μηχανικής
που είναι εντελώς αόρατο.

Οπότε σκεφτήκαμε, πώς θα το εκφράσουμε;

Στην Κοπεγχάγη, έχουμε χιόνι, όπως βλέπετε

αλλά δεν έχουμε κανένα βουνό.

Πρέπει να κάνουμε έξι ώρες
με λεωφορείο μέχρι τη Σουηδία,

για να κάνουμε αλπικό σκι.

Έτσι σκεφτήκαμε να βάλουμε
μια πλαγιά αλπικού σκι

στην ταράτσα της μονάδας.

Αυτή είναι η πρώτη δοκιμή
που κάναμε λίγους μήνες πριν.

Και αυτό που μου αρέσει σε αυτό

είναι ότι σου δείχνει την απανταχού
καθοριστική δύναμη της μορφοποίησης.

Έχω ένα γιο πέντε μηνών

και θα μεγαλώσει σε έναν κόσμο

που δε θα ξέρει ότι κάποτε

δεν μπορούσες να κάνει σκι
στην ταράτσα μιας μονάδας ενέργειας.

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

Φανταστείτε γι' αυτόν και τη γενιά του
ότι αυτή είναι η αφετηρία του.

Φανταστείτε τι άλματα μπορούν να κάνουν,

τι τρελές ιδέες μπορούν
να προτείνουν για το μέλλον τους.

Μπροστά από αυτό,
χτίζουμε ένα πιο μικρό πρότζεκτ.

Είναι βασικά εννιά εμπορευματοκιβώτια

που έχουμε στοιβάξει
σε ένα ναυπηγείο στην Πολωνία,

και τα κουβαλήσαμε
μέσα από τη Βαλτική Θάλασσα

και τα δέσαμε στο λιμάνι της Κοπεγχάγης,

όπου τώρα αποτελεί το σπίτι 12 φοιτητών.

Κάθε φοιτητής έχει θέα στη θάλασσα,

μπορούν να πηδήξουν έξω από το παράθυρο
μέσα στο καθαρό λιμάνι της Κοπεγχάγης,

και να μπουν ξανά μέσα.

Όλη η θέρμανση έρχεται
από τη θερμική μάζα της θάλασσας,

όλη η ενέργεια έρχεται από τον ήλιο.

Αυτές είναι οι πρώτες
12 μονάδες στην Κοπεγχάγη,

άλλες 60 είναι καθοδόν,

άλλες 200 θα πάνε στο Γκέτεμποργκ,

και συζητάμε με τους
Ολυμπιακούς του Παρισιού

για την τοποθέτηση ενός μικρού
πλωτού χωριού στον Σηκουάνα.

Κάτι από τη σχεδόν νομαδική,
προσωρινή αρχιτεκτονική.

Και οι παραλίες των πόλεών μας
βιώνουν μεγάλη αλλαγή.

Οικονομική, βιομηχανική
και κλιματική αλλαγή.

Αυτό είναι το Μανχάταν
πριν τον τυφώνα Σάντι,

και μετά τον τυφώνα.

Η πόλη της Νέας Υόρκης μας προσκάλεσε

να εξετάσουμε την κατασκευή της αναγκαίας
αντιπλημμυρικής προστασίας για το Μανχάταν

χωρίς υδατοφράγματα

που θα χώριζαν την αστική ζωή
από το υγρό στοιχείο.

Και εμπνευστήκαμε από το Χάι Λάιν.

Πιθανότατα ξέρετε το Χάι Λάιν --
ένα εκπληκτικό νέο πάρκο στη Νέα Υόρκη.

Είναι αποσυρμένες σιδηροδρομικές ράγες,

που πλέον είναι από τους
διασημότερους πεζόδρομους στην πόλη.

Οπότε σκεφτήκαμε,

μπορούμε να σχεδιάσουμε την απαραίτητη
αντιπλημμυρικη προστασία του Μανχάταν

ώστε να μην περιμένουμε μέχρι
να την σταματήσουμε, πριν ομορφύνει;

Καθίσαμε με κατοίκους
που ζουν παραλιακά της Νέας Υόρκης,

και εργαστήκαμε μαζί τους δοκιμάζοντας
τη σχεδίαση της αντιπλημμυρικής προστασίας

με τέτοιον τρόπο που θα έκανε την παραλία

πιο προσβάσιμη και ευχάριστη.

Κάτω από τον παραλιακό δρόμο
τοποθετούμε υπόστεγα

με συρόμενους τοίχους,
προστατεύοντας από το νερό.

Δημιουργούμε μικρές βαθμίδες εδάφους

κάνοντας την κάτω πλευρά πιο ευχάριστη,

αλλά και προστατεύοντας από πλημμύρα.

Πιο βόρεια, στο πάρκο του Ίστ Ρίβερ,

δημιουργούμε κυματώδεις λόφους

που προστατεύουν το πάρκο
από τον θόρυβο του δρόμου,

αλλά αποτελεί και απαραίτητη
αντιπλημμυρική προστασία

σταματώντας το νερό
σε κάποιο επερχόμενο κύμα θύελλας.

Με αυτό τον τρόπο,
έχουμε ονομάσει το πρότζεκτ Στεγνή Γραμμή,

είναι ουσιαστικά Ψηλή Γραμμή --

(Γέλια)

Η Ψηλή Γραμμή που θα κρατήσει
το Μανχάταν στεγνό.

(Χειροκρότημα)

Είναι προγραμματισμένο να ξεκινήσει
από την πρώτη περιοχή του Ίστ Ρίβερ

στο τέλος αυτού του χρόνου.

Αλλά έχει ουσιαστικά σχεδιαστεί μαζί

με τους κατοίκους του Κάτω Μανχάταν

παίρνοντας όλες τις απαραίτητες
υποδομές ανθεκτικότητας

και να τις προσδώσει θετικά, κοινωνικά
και περιβαλλοντικά επακόλουθα.

Η Νέα Υόρκη δεν είναι
μόνη σε αυτή την κατάσταση.

Βασικά, μέχρι το 2050,

το 90% των μεγαλύτερων πόλεων στον κόσμο

θα έρθουν αντιμέτωπες
με την ανοδική στάθμη της θάλασσας.

Στο Αμβούργο,

έχουν δημιουργήσει μια ολόκληρη γειτονιά,

όπου το κάτω μέρος σχεδιάστηκε
για να αντέχει μια αναπόφευκτη πλημμύρα.

Στη Σουηδία, σχεδίασαν μια πόλη,
όπου όλα τα πάρκα είναι υδρόκηποι

σχεδιασμένοι για την αντιμετώπιση
όμβριων υδάτων και τη σπατάλη του νερού.

Έτσι, σκεφτήκαμε, μπορούσαμε ίσως --

Βασικά, σήμερα,

τρία εκατομμύρια άνθρωποι
ζουν ήδη μόνιμα πάνω στη θάλασσα.

Έτσι, σκεφτήκαμε αν θα μπορούσαμε
να φανταστούμε μια πλωτή πόλη

σχεδιασμένη συμβαδίζοντας
με όλους τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης

των Ηνωμένων Εθνών

σε ένα ολοκληρωμένο
νέο τεχνητό οικοσύστημα.

Φυσικά, πρέπει να το σχεδιάσουμε,
ώστε να παράγει τη δική του ενέργεια,

συγκεντρώνοντας
τη θερμική μάζα των ωκεανών,

τη δύναμη της παλίρροιας,
των ρευμάτων, των κυμάτων

τη δύναμη του ανέμου,

τη θερμότητα και ενέργεια του ήλιου.

Επίσης, θα συλλέξουμε
όλο το όμβριο νερό που πέφτει

σε αυτό το τεχνητό αρχιπέλαγος

και να το επεξεργαστούμε
βιολογικά και μηχανικά,

να το αποθηκεύσουμε και να το καθαρίσουμε.

Πρέπει να καλλιεργήσουμε
όλη μας την τροφή τοπικά,

πρέπει να βασίζεται
στα ψάρια και στα φυτά,

επειδή δε θα έχετε τον χώρο
ή τους πόρους για γαλακτοκομική διατροφή.

Και τελικώς,

θα επεξεργαστούμε
όλα τα απορρίμματα τοπικά,

με κομποστοποίηση, ανακύκλωση
και μετατροπή απορριμμάτων σε ενέργεια.

Φανταστείτε όπου
σε ένα τυπικό αστικό σχέδιο,

συνήθως σχεδιάζετε το υποδομικό σχέδιο
όπου τα οχήματα οδηγούν

και τα οικοδομικά σχέδια όπου
μπορείτε να βάλετε κάποια κτήρια.

Σε αυτό το σχέδιο, κάτσαμε μαζί
με μερικούς επιστήμονες

και βασικά ξεκινήσαμε
με όλες τις ανανεώσιμες,

διαθέσιμες φυσικές πηγές,

και μετά ξεκινήσαμε
να μεταφέρουμε αυτή τη ροή πηγών

μέσα από αυτό το τεχνητό οικοσύστημα
ή αυτόν τον αστικό μεταβολισμό.

Οπότε θα είναι δομοστοιχειωτό,

θα είναι πλωτό,

θα είναι σχεδιασμένο
να αντέχει μια τροπική θύελλα.

Μπορείτε να το
προκατασκευάσετε σε κλίμακα,

και να το πάρετε συνδέοντάς το με άλλους
δημιουργώντας μια μικρή κοινότητα.

Σχεδιάζουμε αυτές τις παράκτιες προσθήκες

ακόμα κι αν είναι
δομοστοιχειωτό και έξυπνο,

κάθε νησί μπορεί να είναι ξεχωριστό
με το δικό του παράκτιο τοπίο.

Η αρχιτεκτονική πρέπει
να παραμείνει σχετικά χαμηλή

κρατώντας το κέντρο
της βαρύτητας στην επιφάνεια.

Θα αξιοποιήσουμε όλη τη γεωργία

χρησιμοποιώντας την
ως κοινωνικό χώρο ταυτόχρονα

ώστε να μπορείτε να απολαύσετε
κήπους μόνιμης καλλιέργειας.

Το σχεδιάζουμε για την τροπική ζώνη
ώστε όλες οι οροφές ενισχύονται

για συλλογή ηλιακής ενέργειας
και κάλυψη από τον ήλιο.

Όλα τα υλικά θα είναι
ελαφριά και ανανεώσιμα

όπως μπαμπού και ξύλο,

το οποίο θα δημιουργήσει με τη σειρά του
ελκυστικό και ζεστό περιβάλλον.

Και κάθε αρχιτεκτονική θεωρείται ικανή
να ενταχθεί σε αυτή την πλατφόρμα.

Από κάτω έχουμε όλο τον χώρο
μέσα στον πλωτήρα,

σαν μια εκδοχή γίγας φοιτητικής στέγης

που ήδη έχουμε δουλέψει.

Έχουμε όλο τον χώρο
για την παραγόμενη ενέργεια,

όλες τις αποθήκες νερού
και τη διαχείριση αποβλήτων.

Αντιμετωπίζουμε όλο τον όγκο
των απορριμμάτων και της κομποστοποίησης.

Και έχουμε μια εφεδρική γεωργική παραγωγή

με αεροπονία και υδροπονία.

Οπότε φανταστείτε ένα κατακόρυφο τμήμα
μέσα από αυτό το τοπίο

που πηγαίνει πάνω από τον αέρα
όπου έχουμε κατακόρυφες φάρμες

και κάτω τις αεροπονικές
και υδροπονικές καλλιέργειες.

Ακόμα πιο κάτω, έχουμε
τις θαλάσσιες καλλιέργειες

και στο σημείο που δένουμε
το νησί μας στο έδαφος,

με το υλικό biorock δημιουργούμε νέους
υφάλους για ανάπλαση του περιβάλλοντος.

Σκεφτείτε αυτό
το μικρό νησί για 300 άτομα.

Μπορεί μετά να ενωθεί με άλλα
σχηματίζοντας ένα σύμπλεγμα ή γειτονιά

που με τη σειρά του να ενωθεί με άλλα
σχηματίζοντας μια πόλη 10.000 κατοίκων.

Και μπορείτε να φανταστείτε
αν αυτή η πλωτή πόλη ακμάσει

μπορεί να αναπτυχθεί
σαν μια καλλιέργεια σε ένα τρυβλίο Πέτρι.

Τα πρώτα σημεία που αναζητούμε
να εγκαταστήσουμε

ή να αράξουμε αυτή την πλωτή πόλη

είναι το δέλτα του Ποταμού Πέρλ.

Φανταστείτε αυτό το πέπλο από φωτοβολταϊκά

σε αυτό το πλωτό αρχιπέλαγος στη θάλασσα.

Όπως πλέετε προς το νησί, θα βλέπετε
τους θαλασσοπόρους κατοίκους

να κινούνται με εναλλακτικούς τρόπους
υδάτινων μεταφορικών μέσων.

Φτάνετε σε αυτό το κοινοτικό λιμάνι.

Περιφέρεστε στους κήπους
μόνιμης καλλιέργειας

που είναι τοπία παραγωγής
αλλά και κοινωνικού γίγνεσθαι.

Τα θερμοκήπια γίνονται πορτακαλεώνες
για την πολιτιστική ζωή της πόλης,

και πιο κάτω, υποθαλάσσια,

σφύζει από τη ζωή
της γεωργίας και της επιστήμης

και κοινωνικών χώρων.

Έτσι με έναν τρόπο,
αυτό το κοινοτικό λιμάνι

είναι όπου οι άνθρωποι
συγκεντρώνονται μέρα και νύχτα.

Και αν το πρώτο είναι
σχεδιασμένο για τροπική ζώνη,

φανταζόμαστε ότι η αρχιτεκτονική
προσαρμόζεται σε κάθε πολιτισμό,

φανταστείτε, μια πλωτή πόλη
της Μέσης Ανατολής

ή μια νοτιοανατολική ασιατική πλωτή πόλη

ή μια σκανδιναβική πλωτή πόλη, κάποτε.

Για να ολοκληρώσω.

Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται
κατά 70% από νερό.

Και η επιφάνεια του πλανήτη από 70% νερό.

Και ανεβαίνει.

Ακόμα και αν ολόκληρος
ο πλανήτης ξύπναγε αύριο

και ήταν απαλλαγμένος από τον άνθρακα,

υπάρχουν νησιωτικές χώρες
καταδικασμένες να βυθιστούν,

μόνο εάν αναπτύξουμε εναλλακτικές
μορφές πλωτού περιβάλλοντος.

Η μόνη σταθερά στο σύμπαν είναι η αλλαγή.

Ο κόσμος μας συνεχώς αλλάζει,
και τώρα, το κλίμα μας αλλάζει.

Όσο κρίσιμη κι αν είναι
η κατάσταση, που είναι,

αυτή είναι η συλλογική
ανθρώπινη υπερδύναμή μας.

Ότι έχουμε τη δύναμη
να προσαρμοστούμε στην αλλαγή

κι έχουμε τη δύναμη
να δώσουμε μορφή στο μέλλον.

(Χειροκρότημα)