Schuilplaatsen van papier

Lang voordat duurzaamheid een modewoord werd, begon architect Shigeru Ban zijn experimenten met ecologisch verantwoorde bouwmaterialen zoals kartonnen buizen en papier. Zijn opmerkelijke structuren zijn vaak bedoeld als tijdelijke huisvesting, ontworpen om slachtoffers van rampen te helpen in landen als Haïti, Rwanda of Japan. Maar even vaak blijven de gebouwen een geliefd onderdeel van het landschap lang nadat ze hun beoogde doel hebben gediend. (Gefilmd TEDxTokyo.)

Hallo. Ik ben architect.

Ik ben de enige architect in de wereld

die gebouwen maakt van papier
zoals deze kartonnen buis.

Dit is mijn eerste tentoonstelling

met die papieren buizen.

In 1986, lang voordat mensen gingen praten

over ecologie en milieukwesties,

begon ik te experimenteren met papieren buizen

om ze te kunnen gebruiken als bouwmateriaal.

Het was erg ingewikkeld om dit nieuwe materiaal
in de bouw toe te passen,

maar het is veel sterker dan ik had verwacht.

Het is ook zeer gemakkelijk waterdicht te maken.

Omdat het industrieel materiaal is,

is het ook mogelijk om het brandveilig te maken.

In 1990 bouwde ik een voorlopige structuur.

Dit is het eerste voorlopige gebouw
gemaakt van papier.

Er zitten 330 buizen in,
met diameters van 55 cm.

Er zijn slechts 12 buizen met een diameter

van 120 centimeter, of vier voet, breed.

Op de foto zien jullie het toilet.

Als je klaar bent, hoef je maar

een stukje papier van de muur te scheuren.
(Gelach)

Zeer nuttig dus.

In 2000 was er een grote expo in Duitsland.

Ik werd gevraagd om het gebouw te ontwerpen,

omdat milieu het thema van de expo was.

Ik mocht het paviljoen bouwen van papieren,
recycleerbare buizen.

Ik mocht het paviljoen bouwen van papieren,
recycleerbare buizen.

Voor mij is het werk niet gedaan
als het gebouw af is.

Het is pas gedaan
als het gebouw wordt afgebroken.

Elk land bouwt een heleboel paviljoenen,

maar zit na een half jaar
met een heleboel industrieel afval.

Mijn gebouw wordt of hergebruikt,
of gerecycleerd.

Het gebouw werd gerecycleerd.

Dat was het doel van mijn ontwerp.

Later had ik het geluk om de wedstrijd te winnen

om het tweede Centre Pompidou in Frankrijk

in de stad Metz te mogen bouwen.

Omdat ik zo arm was,

wilde ik een kantoor in Parijs huren,

maar ik kon het me niet veroorloven.

Ik bracht mijn studenten naar Parijs

om zelf ons kantoor bovenop
het Centre Pompidou in Parijs te bouwen.

om zelf ons kantoor bovenop
het Centre Pompidou in Parijs te bouwen.

Met papieren buizen en houten verbindingen

voltooiden we het 35-meter-lange kantoor.

We verbleven er zes jaar
zonder huur te betalen.

(Gelach)
(Applaus)

Bedankt.
Ik had één groot probleem.

Omdat we zelf deel uitmaakten
van de tentoonstelling,

moest zelfs mijn vriend een ticket kopen
als hij op bezoek kwam.

Dat was het probleem.

Ik voltooide het Centre Pompidou in Metz.

Het is nu een zeer populair museum,

en ik heb voor de regering
een groots monument gemaakt.

Maar toch was ik zeer teleurgesteld

in mijn beroep als architect.

Wij werkten niet voor de samenleving,

maar alleen voor bevoorrechte personen,

rijke mensen, de overheid, ontwikkelaars.

Zij hebben het geld en de macht.

Die zijn onzichtbaar.

Dus huren ze ons in
om hun macht en geld te visualiseren

door het maken van monumentale architectuur.

Dat is ons beroep.
Dat was vroeger zo.

En nu nog altijd.

Ik was dus zeer teleurgesteld dat we
niet voor de samenleving werkten,

al zijn er zoveel mensen

die hun huizen verloren door natuurrampen.

Maar niet de natuur alleen veroorzaakt rampen.

Aardbevingen doden nooit mensen,

maar de ineenstorting van gebouwen doodt mensen.

Dat is de verantwoordelijkheid van architecten.

Mensen hebben soms tijdelijke huisvesting nodig,

maar daar vind je geen architecten voor.

We hebben het te druk met werken
voor bevoorrechte mensen.

Ik vond dat we zelfs als architecten,

betrokken kunnen worden
bij de wederopbouw van tijdelijke huisvesting.

We kunnen die beter maken.

Daarom ging ik werken in rampgebieden.

In 1994 was er een grote ramp in Rwanda,
Afrika.

Twee stammen, de Hutu en de Tutsi,
bevochten elkaar.

Meer dan twee miljoen mensen werden vluchtelingen.

Ik was verbaasd dat het vluchtelingenkamp

georganiseerd door de Verenigde Naties
zo tekort schoot.

Ze zijn zo slecht ontworpen,
dat tijdens het regenseizoen

de mensen er zelfs met dekens in de kou zitten.

In die schuilplaatsen

kregen ze alleen een stuk plastic,

en moesten ze bomen vellen, zoals hier.

Meer dan twee miljoen mensen velden er bomen.

Je kreeg een enorme ontbossing

en een milieuprobleem.

Daarom begonnen ze met het verstrekken
van aluminium buizen en aluminium barakken.

Erg duur.
Ze verkopen ze verder voor het geld

en gaan dan weer bomen vellen.

Daarom kwam ik met mijn idee
om de situatie te verbeteren

met behulp van deze buizen
van gerecycleerd papier

omdat die zo goedkoop en ook zo sterk zijn.

Met een budget van slechts 50 dollar per eenheid,

bouwden we 50 eenheden als controletest

op de duurzaamheid tegen vocht,
termieten, enzovoort.

In 1995 was er in Kobe, Japan,
een grote aardbeving.

In 1995 was er in Kobe, Japan,
een grote aardbeving.

Bijna 7000 mensen werden gedood,

en de stad, zoals dit Nagata district,

brandde af na de aardbeving.

Veel Vietnamese vluchtelingen

zaten verzameld in een katholieke kerk --

het gebouw werd volledig verwoest.

Ik stelde de priester voor

een nieuwe kerk helemaal
uit papieren buizen te bouwen.

Hij zei: "Oh God, ben je gek?

Waar kom jij mee aandragen na een brand?"

Hij vertrouwde het niet,
maar ik gaf niet op.

Ik reisde naar Kobe

en ontmoette er Vietnamezen

die onder armzalige plastic folie

in het park woonden.

Ik stelde voor om te gaan bouwen.
Ik deed ook aan fondsenwerving.

Ik maakte hen een schuilplaats
van papieren buizen.

Om ze gemakkelijk door studenten
te kunnen laten bouwen

en ook weer afbreken,

gebruikte ik bierkratten als fundament.

Ik vroeg de Kirin brouwerij om een voorstel,

omdat op dat moment de Asahi brouwerij

rode kratten gebruikte,

en die pasten niet bij de kleur
van de papieren buizen.

Die kleurcoördinatie is erg belangrijk.

Ik herinner me ook nog dat wij dachten

dat er bier zou zitten in de plastic kratten,

maar dat viel tegen.
(Gelach)

Dat was zo teleurstellend.

In de zomer bouwden we met mijn studenten

meer dan 50 schuilplaatsen.

Uiteindelijk vertrouwde de priester me genoeg
om de kerk te herbouwen.

Hij zei: "Als je het geld zelf bijeenhaalt

en ze bouwt met je studenten, dan mag je."

De wederopbouw van de kerk duurde vijf weken.

Ze was bedoeld om drie jaar mee te gaan,

maar ze stond er 10 jaar
omdat de mensen het geweldig vonden.

Na de grote aardbeving in Taiwan

stelde we voor om hen deze kerk te schenken.

We ontmantelden ze en stuurden ze op.

Ze werd door vrijwilligers herbouwd.

In Taiwan staat ze zelfs nu nog als permanente kerk.

Dit gebouw werd dus een permanent gebouw.

Wat is dan het verschil
tussen een permanent en een tijdelijk gebouw?

Zelfs een gebouw in papier

kan permanent zijn,
zolang mensen er maar van houden.

Zelfs een betonnen gebouw kan zeer tijdelijk zijn

als het moet dienen om geld te verdienen.

In 1999 was er in Turkije de grote aardbeving.

Ik wilde er het lokale materiaal gebruiken
om een schuilplaats te bouwen.

In 2001 bouwde ik in West-India ook een schuilplaats.

In 2004, in Sri Lanka, na de aardbeving in Sumatra

en de tsunami, herbouwde ik moslim-vissersdorpen.

In 2008, in Chengdu, in het Sichuangebied in China,

werden bijna 70.000 mensen gedood.

Veel scholen werden vernield

omwille van de corruptie tussen de autoriteit
en de contractant.

Ik werd gevraagd om de tijdelijke kerk te herstellen.

Ik bracht mijn Japanse studenten mee
om samen te werken met Chinese studenten.

In één maand voltooiden we negen klaslokalen,

meer dan 500 vierkante meter.

Ze worden nog steeds gebruikt,
zelfs na de laatste aardbeving in China.

In 2009 gebeurde in L'Aquila, Italië,
ook een grote aardbeving.

Dit is een zeer interessante foto:

voormalig eerste minister Berlusconi

en de Japanse
ex-ex-ex-ex-minister-president de heer Aso

- wij veranderen elk jaar van minister-president.

Ze waren zo aardig om mijn model te verkiezen.

Ik stelde een grote verbouwing,
een tijdelijke music hall, voor.

L'Aquila is zeer beroemd om zijn muziek.

De zalen waren vernield

de muzikanten trokken er weg.

Ik stelde de burgemeester voor

om een tijdelijk auditorium te bouwen.

Hij zei: "Oké, als jij zorgt voor het geld."

Ik had veel geluk.

De heer Berlusconi organiseerde een G8-top,

onze voormalige premier kwam,

en ze hielpen ons om het geld bijeen te brengen.

Ik kreeg een half miljoen euro
van de Japanse regering

voor de wederopbouw van dit tijdelijke auditorium.

In 2010 in Haïti: weer een grote aardbeving.

Je kon er niet naartoe vliegen.

Dus ging ik naar het buurland Santo Domingo

en reed in zes uur naar Haïti

met lokale studenten van Santo Domingo

om 50 schuilplaatsen te bouwen
uit buizen van lokaal papier.

Dit gebeurde twee jaar geleden
in noordelijk Japan.

Na de aardbeving en de tsunami

moesten mensen worden geëvacueerd
naar een grote ruimte zoals een gymzaal.

Maar kijk eens: geen privacy.

Mensen gaan er mentaal en fysiek onderdoor.

Dus bouwden we met student-vrijwilligers

scheidingswanden van papieren buizen,

zeer eenvoudige schuilplaatsen
met buizen en gordijnen.

Enkele autoriteiten

wilden hier niet aan

omdat ze vonden dat de mensen
dan moeilijker te controleren waren.

Maar het is echt nodig.

Ze hebben niet genoeg oppervlak

om standaardwoningen met één verdieping
zoals deze te bouwen.

Kijk naar dit. De regering maakt

echt een knoeiboel van de tijdelijke huisvesting.

Alles dicht op elkaar en rommelig omdat
er geen opslagruimte is. Het water lekt binnen.

Dus dacht ik aan gebouwen met meer verdiepingen.

Dat zou een stuk comfortabeler zijn.

Dat stelde ik voor aan de burgemeester
toen ik die scheidingswanden maakte.

Uiteindelijk kwam ik
die zeer vriendelijke burgemeester

in het dorp Onagawa, in Miyagi, tegen.

Hij vroeg me om drie verdiepingen tellende huizen
op de honkbalvelden te bouwen.

Ik gebruikte scheepscontainers.

De studenten hielpen ons ook om

al het meubilair voor het gebouw te maken

om het hen comfortabel te maken.

Alles binnen de begroting van de regering.

Het grondoppervlak is precies hetzelfde,

maar het huis is veel comfortabeler.

Velen willen hier voor altijd blijven.

Ik was erg blij dat te horen.

Nu werk ik in Nieuw-Zeeland, Christchurch.

Ongeveer 20 dagen voor de Japanse aardbeving,

hadden ze ook een grote aardbeving.

Veel Japanse studenten werden er ook gedood.

De belangrijkste kathedraal van de stad,

het symbool van Christchurch,
was helemaal vernield.

Mij werd gevraagd
om de tijdelijke kathedraal te herbouwen.

Ze is in aanbouw.

Ik hou ervan monumenten te bouwen

waar de mensen van houden.

Hartelijk dank.

(Applaus)

Bedankt. (Applaus)

Hartelijk dank. (Applaus)