Return to Video

Είναι η ανατομία το πεπρωμένο μας;

  • 0:01 - 0:05
    Θέλω να φανταστείτε δύο ζευγάρια
    στα μέσα του 1979
  • 0:05 - 0:09
    την ίδια ακριβώς ημέρα,
    την ίδια ακριβώς στιγμή,
  • 0:09 - 0:11
    να συλλαμβάνει κάθε ζευγάρι
    ένα μωρό, εντάξει;
  • 0:11 - 0:13
    Κάθε ζευγάρι λοιπόν
    συλλαμβάνει ένα μωρό.
  • 0:13 - 0:16
    Μην αφιερώσετε πολύ χρόνο
    για να φανταστείτε τη σύλληψη,
  • 0:16 - 0:19
    γιατί σε αυτή την περίπτωση,
    δε θα ακούσετε τι λέω εγώ,
  • 0:19 - 0:21
    απλώς φανταστείτε το για ένα λεπτό.
  • 0:21 - 0:24
    Σε αυτό το σενάριο, θέλω να φανταστούμε
  • 0:24 - 0:28
    ότι στη μία περίπτωση,
    το σπερματοζωάριο φέρει ένα χρωμόσωμα Y,
  • 0:28 - 0:30
    το οποίο συναντά
    το χρωμόσωμα X του ωαρίου.
  • 0:30 - 0:33
    Στην άλλη περίπτωση,
    το σπερματοζωάριο φέρει ένα χρωμόσωμα X,
  • 0:33 - 0:35
    και συναντά το χρωμόσωμα X του ωαρίου.
  • 0:35 - 0:38
    Και τα δύο είναι βιώσιμα,
    και στα δύο ξεκινά κύηση.
  • 0:38 - 0:40
    Θα επιστρέψουμε
    στα δύο αυτά ζευγάρια αργότερα.
  • 0:40 - 0:44
    Στο μεγαλύτερο κομμάτι της δουλειάς μου
    ο ρόλος μου είναι διττός.
  • 0:44 - 0:47
    Από τη μία, κάνω ιστορία της ανατομίας.
  • 0:47 - 0:51
    Έχω εκπαιδευτεί στην ιστορία,
    και ως ιστορικός μελετώ
  • 0:51 - 0:54
    το πώς ασχολήθηκε
    ο κόσμος με την ανατομία
  • 0:54 - 0:56
    -δηλαδή το ανθρώπινο σώμα,
    το σώμα των ζώων-
  • 0:56 - 0:59
    πώς αντιμετώπισε
    τα σωματικά υγρά, έννοιες των σωμάτων,
  • 0:59 - 1:01
    πώς αντιλαμβάνονταν τα σώματα.
  • 1:02 - 1:04
    Ο άλλος ρόλος που παίρνω στη δουλειά μου
  • 1:04 - 1:08
    είναι της ακτιβίστριας
    που υπερασπίζεται ασθενείς
  • 1:08 - 1:10
    -ή όπως λέω συνήθως,
    που υπερασπίζεται με σθένος-
  • 1:10 - 1:12
    για άτομα που είναι ασθενείς γιατρών.
  • 1:12 - 1:15
    Σε αυτή την περίπτωση, δουλεύω με άτομα
  • 1:15 - 1:18
    που ο σωματότυπός τους
    δεν συμφωνεί με τις κοινωνικές νόρμες.
  • 1:18 - 1:22
    Για παράδειγμα, έχω δουλέψει
    με περιπτώσεις με σιαμαία δίδυμα -
  • 1:22 - 1:24
    δύο άνθρωποι σε ένα σώμα.
  • 1:24 - 1:27
    Επίσης, έχω εργαστεί με άτομα
    που πάσχουν από νανισμό -
  • 1:27 - 1:29
    άτομα πολύ κοντύτερα από το κανονικό.
  • 1:29 - 1:33
    Κι επίσης, έχω εργαστεί πολύ
    με ανθρώπους που έχουν άτυπο φύλο -
  • 1:33 - 1:37
    δηλαδή με ανθρώπους που δεν έχουν
    τον τυπικό ανδρικό ή θηλυκό σωματότυπο.
  • 1:37 - 1:41
    Σαν γενικό όρο γι' αυτό
    χρησιμοποιούμε τον όρο «ερμαφροδιτισμός».
  • 1:41 - 1:44
    Ο ερμαφροδιτισμός εμφανίζεται
    με διάφορες μορφές.
  • 1:44 - 1:47
    Θα σας δώσω μερικά παραδείγματα
    των τρόπων που μπορείτε να έχετε φύλο
  • 1:47 - 1:49
    που δεν είναι στάνταρ
    για το αρσενικό ή το θηλυκό.
  • 1:49 - 1:51
    Έτσι, σε μια περίπτωση,
  • 1:51 - 1:54
    μπορεί να υπάρχει ένα άτομο
    με χρωμοσωμική βάση XY,
  • 1:54 - 1:57
    και το γονίδιο SRY στο χρωμόσωμα Y,
  • 1:57 - 2:00
    που ορίζει στις γονάδες,
    που όλοι έχουμε στην εμβρυική ζωή,
  • 2:00 - 2:02
    που θα γίνουν όρχεις.
  • 2:02 - 2:05
    Έτσι, όταν το άτομο είναι έμβρυο,
    οι όρχεις εκκρίνουν τεστοστερόνη.
  • 2:05 - 2:07
    Επειδή όμως αυτό το άτομο
  • 2:07 - 2:10
    δεν διαθέτει υποδοχείς για να «ακούσει»
    αυτή την τεστοστερόνη,
  • 2:10 - 2:12
    ο οργανισμός δεν αντιδρά
    στην τεστοστερόνη.
  • 2:12 - 2:15
    Αυτό το σύνδρομο ονομάζεται
    «σύνδρομο υπαισθησίας στα ανδρογόνα».
  • 2:15 - 2:19
    Τα επίπεδα της τεστοστερόνης είναι υψηλά,
    αλλά ο οργανισμός δεν αντιδρά σε αυτά.
  • 2:19 - 2:22
    Ως συνέπεια, το σώμα αναπτύσσεται
    περισσότερο προς τη θηλυκή του πλευρά.
  • 2:23 - 2:25
    Όταν γεννιέται το παιδί,
    φαίνεται σαν κορίτσι.
  • 2:25 - 2:28
    Είναι κορίτσι. Μεγαλώνει ως κορίτσι.
  • 2:28 - 2:32
    Και συχνά, στην εφηβεία πλέον όταν έχει
    μεγαλώσει και αρχίζει να αποκτά στήθος,
  • 2:32 - 2:34
    αλλά δεν εμφανίζεται η περίοδος,
  • 2:34 - 2:36
    αντιλαμβάνεται κανείς ότι κάτι συμβαίνει.
  • 2:36 - 2:39
    Τότε γίνονται κάποιες εξετάσεις
    και διαπιστώνεται
  • 2:39 - 2:41
    ότι αντί για ωοθήκες και μήτρα,
  • 2:41 - 2:43
    έχει εσωτερικούς όρχεις
    και διαθέτει χρωμόσωμα Y.
  • 2:43 - 2:45
    Eίναι σημαντικό να κατανοήσουμε
  • 2:45 - 2:47
    ότι μπορεί να θεωρείτε
    αυτό το άτομο ως αρσενικό
  • 2:47 - 2:49
    αλλά δεν είναι.
  • 2:49 - 2:51
    Οι γυναίκες, όπως και οι άνδρες,
  • 2:51 - 2:53
    έχουμε στο σώμα μας τα επινεφρίδια.
  • 2:53 - 2:55
    Είναι αδένες στο πίσω μέρος
    του σώματός μας
  • 2:55 - 2:58
    και εκκρίνουν ανδρογόνα,
    τις αρρενοποιητικές ορμόνες.
  • 2:58 - 3:01
    Οι περισσότερες γυναίκες σαν εμένα
    -θεωρώ ότι είμαι τυπική γυναίκα-
  • 3:01 - 3:04
    αν και δεν γνωρίζω
    τη χρωμοσωμική μου σύσταση,
  • 3:04 - 3:05
    αλλά νομίζω ότι είμαι τυπική γυναίκα.
  • 3:05 - 3:08
    Οι περισσότερες γυναίκες
    έχουμε ευαισθησία στα ανδρογόνα.
  • 3:08 - 3:11
    Παράγουμε ανδρογόνα
    και αντιδρούμε στα ανδρογόνα.
  • 3:11 - 3:13
    Το αποτέλεσμα είναι ότι κάποια σαν εμένα
  • 3:13 - 3:15
    έχει εγκέφαλο που έχει
    εκτεθεί σε περισσότερα ανδρογόνα
  • 3:15 - 3:17
    από ό,τι μια γυναίκα γεννημένη με όρχεις
  • 3:17 - 3:19
    με σύνδρομο υπαισθησίας στα ανδρογόνα.
  • 3:19 - 3:21
    Το θέμα του φύλου είναι περίπλοκο.
  • 3:21 - 3:22
    Δεν σημαίνει ότι οι ερμαφρόδιτοι
  • 3:22 - 3:24
    είναι στη μέση
    του φάσματος των δύο φύλων -
  • 3:24 - 3:26
    μπορεί να βρίσκονται οπουδήποτε.
  • 3:26 - 3:27
    Ένα άλλο παράδειγμα,
  • 3:27 - 3:30
    πριν από μερικά χρόνια
    μου τηλεφώνησε ένας νεαρός 19 ετών,
  • 3:30 - 3:33
    που γεννήθηκε και μεγάλωσε ως αγόρι,
  • 3:33 - 3:35
    είχε κοπέλα, έκανε σεξ με την κοπέλα του,
  • 3:35 - 3:37
    ζούσε ως αγόρι
  • 3:37 - 3:40
    και μόλις είχε ανακαλύψει
    ότι εσωτερικά είχε ωοθήκες και μήτρα.
  • 3:40 - 3:43
    Είχε ακραία μορφή μιας κατάστασης
  • 3:43 - 3:45
    που ονομάζεται
    «συγγενής επινεφριδική υπερπλασία».
  • 3:45 - 3:47
    Είχε χρωμοσώματα XX,
  • 3:47 - 3:51
    και στη μήτρα του,
    τα επινεφρίδιά του ήταν τόσο ενεργά
  • 3:51 - 3:54
    που είχαν δημιουργήσει, ουσιαστικά,
    ένα ανδρικό ορμονικό περιβάλλον.
  • 3:54 - 3:57
    Ως συνέπεια, τα γεννητικά του
    όργανα ήταν ανδρικά,
  • 3:57 - 4:00
    καθώς ο εγκέφαλός του παρήγαγε
    τις πιο τυπικές ανδρικές ορμόνες.
  • 4:00 - 4:04
    Γεννήθηκε μοιάζοντας με αγόρι
    και κανείς δεν είχε υποψιαστεί τίποτα.
  • 4:04 - 4:06
    Μόνο όταν έφτασε στα 19
  • 4:06 - 4:10
    κι άρχισε να έχει ιατρικά προβλήματα
    λόγω της εσωτερικής εμμηνορρυσίας,
  • 4:10 - 4:13
    κατάλαβαν οι γιατροί ότι, στην
    πραγματικότητα, εσωτερικά ήταν γυναίκα.
  • 4:14 - 4:17
    Ωραία, άλλο ένα γρήγορο παράδειγμα,
    περίπτωσης ερμαφροδιτισμού.
  • 4:17 - 4:19
    Μερικοί άνθρωποι με χρωμοσώματα XX
  • 4:19 - 4:21
    αναπτύσσουν μια γονάδα
    που ονομάζεται ωοθηκόρχις,
  • 4:21 - 4:25
    η οποία προκύπτει όταν στην ίδια γονάδα
    υπάρχει ιστός ωοθήκης και όρχεως.
  • 4:25 - 4:27
    Δεν είμαστε σίγουροι γιατί συμβαίνει αυτό.
  • 4:27 - 4:30
    Το φύλο λοιπόν μπορεί
    να έχει πολλές διαφοροποιήσεις.
  • 4:30 - 4:35
    Ο λόγος που τα παιδιά
    με αυτού του είδους τα σώματα
  • 4:35 - 4:39
    -είτε πρόκειται για νανισμό,
    για σιαμαία δίδυμα, ή ερμαφροδιτισμό-
  • 4:39 - 4:42
    υπόκεινται σε χειρουργικές
    διορθωτικές επεμβάσεις,
  • 4:42 - 4:46
    δεν είναι ουσιαστικά επειδή
    έτσι βελτιώνεται η υγεία τους.
  • 4:46 - 4:49
    Σε πολλές περιπτώσεις,
    τα άτομα αυτά είναι απολύτως υγιή.
  • 4:49 - 4:52
    Ο λόγος που υπόκεινται συχνά
    σε διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις
  • 4:52 - 4:55
    είναι επειδή αποτελούν απειλή
    για την κοινωνική κατηγοριοποίησή μας.
  • 4:55 - 4:57
    Το σύστημά μας βασίζεται
    κατά κύριο λόγο στην άποψη
  • 4:57 - 5:01
    ότι ένα συγκεκριμένο είδος ανατομίας
    αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη ταυτότητα.
  • 5:01 - 5:03
    Έτσι, υπάρχει η αντίληψη
    ότι γυναίκα σημαίνει
  • 5:03 - 5:05
    να έχει ένα άτομο θηλυκή ταυτότητα.
  • 5:05 - 5:09
    Το να είναι κανείς μαύρος θεωρείται ευρέως
    ότι σημαίνει πως έχει αφρικανική ανατομία,
  • 5:09 - 5:11
    σύμφωνα με την ιστορία μας.
  • 5:11 - 5:15
    Έχουμε λοιπόν αυτή
    την απίστευτα απλουστευτική αντίληψη.
  • 5:15 - 5:17
    Κι όταν βλέπουμε ένα σώμα
  • 5:17 - 5:20
    που μας φαίνεται κάπως διαφορετικό,
  • 5:20 - 5:22
    τρομοκρατούμαστε
    ως προς αυτές τις κατηγοριοποιήσεις.
  • 5:22 - 5:26
    Έχουμε πολύ ρομαντικές απόψεις στην
    κουλτούρα μας σχετικά με την ατομικότητα.
  • 5:26 - 5:30
    Το έθνος μας βασίζεται σε μια πολύ
    ρομαντική έννοια της ατομικότητας.
  • 5:30 - 5:32
    Μπορείτε να φανταστείτε
    λοιπόν πόσο τρομακτικό είναι
  • 5:32 - 5:36
    όταν κάνετε παιδιά και γεννιούνται
    δύο άνθρωποι μέσα από ένα σώμα.
  • 5:36 - 5:40
    Το πιο χαρακτηριστικό τέτοιο θέμα
    που συνάντησα πρόσφατα
  • 5:40 - 5:43
    ήταν της νοτιοαφρικανής δρομέως,
    Κάστερ Σεμένια,
  • 5:43 - 5:47
    που αμφισβητήθηκε το φύλο της
    πέρυσι στο διεθνές μίτινγκ στο Βερολίνο.
  • 5:47 - 5:50
    Πολλοί δημοσιογράφοι
    μου τηλεφωνούσαν και με ρωτούσαν,
  • 5:50 - 5:51
    «Πείτε μας τι τεστ θα κάνουν
  • 5:52 - 5:55
    για να μάθουμε με σιγουριά αν
    η Κάστερ Σεμένια είναι άνδρας ή γυναίκα;»
  • 5:55 - 5:58
    Έπρεπε λοιπόν να τους εξηγήσω
    ότι δεν υπάρχει τέτοιο τεστ.
  • 5:58 - 6:02
    Τώρα γνωρίζουμε ότι το φύλο
    ενός ατόμου είναι τόσο πολύπλοκη υπόθεση
  • 6:02 - 6:04
    που πρέπει να παραδεχτούμε
  • 6:04 - 6:08
    ότι η φύση δεν βάζει διαχωριστικές γραμμές
    μεταξύ αρσενικού και θηλυκού,
  • 6:08 - 6:11
    ή μεταξύ αρσενικού και ερμαφρόδιτου
    και θηλυκού και ερμαφρόδιτου.
  • 6:11 - 6:13
    Βασικά, εμείς βάζουμε
    τη διαχωριστική γραμμή στη φύση.
  • 6:13 - 6:18
    Έχουμε λοιπόν μια κατάσταση όπου
    όσο περισσότερο προχωράει η επιστήμη,
  • 6:18 - 6:21
    τόσο περισσότερο πρέπει να παραδεχτούμε
    ότι αυτές οι κατηγορίες
  • 6:21 - 6:24
    που θεωρούσαμε
    σταθερές ανατομικές κατηγορίες
  • 6:24 - 6:27
    αποτελούσαν πολύ απλά
    σταθερές κατηγορίες ταυτότητας
  • 6:27 - 6:29
    και είναι πολύ πιο ασαφείς
    από όσο πιστεύαμε.
  • 6:29 - 6:31
    Και αυτό δεν περιορίζεται μόνο στα φύλα.
  • 6:31 - 6:33
    Αφορά και το ζήτημα της φυλής,
  • 6:33 - 6:35
    που αποδεικνύεται
    πως είναι πολύ πιο σύνθετο
  • 6:35 - 6:38
    από όσο επέτρεψε
    η ορολογία μας να ορίσουμε.
  • 6:38 - 6:41
    Εξετάζοντας το ζήτημα, διαπιστώνουμε
    ότι υπάρχουν πολλές γκρίζες ζώνες.
  • 6:41 - 6:43
    Εξετάζουμε για παράδειγμα
  • 6:43 - 6:47
    ότι κατά 95% του DNA μας είναι κοινό
    με αυτό των χιμπατζήδων.
  • 6:47 - 6:49
    Τι συμπεραίνουμε από το γεγονός
  • 6:49 - 6:52
    ότι διαφέρουμε από τους χιμπατζήδες
    μόνο κατά λίγα νουκλεοτίδια;
  • 6:52 - 6:55
    Κι όσο η επιστήμη μας προχωρεί
  • 6:55 - 6:57
    πάμε σε μια πιο δυσάρεστη κατάσταση
  • 6:57 - 7:00
    όπου πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι
    οι απλουστευμένες κατηγορίες που έχουμε
  • 7:00 - 7:02
    είναι πιθανώς υπερβολικά απλουστευμένες.
  • 7:03 - 7:06
    Αυτό το βλέπουμε λοιπόν σχεδόν
    σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής.
  • 7:06 - 7:08
    Για παράδειγμα, το βλέπουμε
  • 7:08 - 7:11
    στη σύγχρονη κουλτούρα μας
    στις Ηνωμένες Πολιτείες,
  • 7:11 - 7:13
    είναι οι μάχες για το πότε
    αρχίζει και πότε τελειώνει η ζωή.
  • 7:13 - 7:15
    Κάνουμε δύσκολες συζητήσεις
  • 7:15 - 7:18
    για να καταλάβουμε από ποια στιγμή
    ένα σώμα γίνεται άνθρωπος,
  • 7:18 - 7:21
    και συνεπώς έχει διαφορετικά δικαιώματα
    σε σχέση με την εμβρυική ζωή.
  • 7:21 - 7:24
    Στις μέρες μας έχουμε
    πολύ δύσκολες συζητήσεις
  • 7:24 - 7:26
    -πιθανώς όχι δημόσια
    αλλά στον χώρο της ιατρικής-
  • 7:26 - 7:29
    για το πότε ένα άτομο θεωρείται νεκρό.
  • 7:29 - 7:32
    Στο παρελθόν, οι πρόγονοί μας
    δεν δυσκολεύονταν να απαντήσουν
  • 7:32 - 7:33
    πότε κάποιος θεωρείται νεκρός.
  • 7:33 - 7:36
    Το πολύ να έβαζαν ένα φτερό στη μύτη του,
  • 7:36 - 7:38
    κι αν κουνιόταν, δεν τον έθαβαν ακόμη.
  • 7:38 - 7:40
    Εάν δεν κουνιόταν, τον έθαβαν.
  • 7:40 - 7:44
    Σήμερα όμως, μπορεί να θέλουμε να πάρουμε
    ζωτικά όργανα από έναν άνθρωπο
  • 7:44 - 7:45
    και να τα δώσουμε σε κάποιον άλλον.
  • 7:45 - 7:47
    Συνεπώς, πρέπει να προσπαθήσουμε
  • 7:47 - 7:49
    να απαντήσουμε σε αυτήν
    την πραγματικά δύσκολη ερώτηση
  • 7:49 - 7:51
    για το ποιος είναι νεκρός,
  • 7:51 - 7:53
    και αυτό μας οδηγεί
    σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση
  • 7:53 - 7:56
    όπου δεν έχουμε τόσο απλές
    κατηγορίες όπως είχαμε πριν.
  • 7:56 - 7:59
    Μπορεί να νομίσετε
    ότι μια τέτοια υποκατηγοριοποίηση
  • 7:59 - 8:01
    θα έκανε κάποιον σαν εμένα πολύ ευτυχή.
  • 8:01 - 8:05
    Είμαι πολιτικά προοδευτική,
    υπερασπίζομαι άτομα με ασυνήθιστα σώματα,
  • 8:05 - 8:07
    αλλά πρέπει να παραδεχτώ
    ότι μου προκαλεί νευρικότητα.
  • 8:07 - 8:09
    Η κατανόηση ότι αυτές οι κατηγορίες
  • 8:09 - 8:12
    είναι πολύ πιο ασταθείς
    απ' ό,τι νομίζαμε, μου προκαλεί ένταση.
  • 8:12 - 8:15
    Με κάνει να νιώθω ένταση όταν
    σκέφτομαι την έννοια της δημοκρατίας.
  • 8:15 - 8:17
    Για να σας εξηγήσω
    γιατί νιώθω αυτή την ένταση,
  • 8:18 - 8:21
    πρέπει να παραδεχτώ ότι είμαι λάτρης
    των Ιδρυτών του αμερικανικού έθνους.
  • 8:21 - 8:23
    Ξέρω ότι ήταν ρατσιστές,
    ξέρω ότι ήταν σεξιστές,
  • 8:23 - 8:24
    αλλά ήταν σπουδαίοι.
  • 8:24 - 8:30
    Εννοώ ότι ήταν τόσο γενναίοι και τολμηροί,
    και τόσο ριζοσπαστικοί σε ό,τι έκαναν
  • 8:30 - 8:34
    με αποτέλεσμα να παρακολουθώ
    το κακόγουστο μιούζικαλ «1776» κάθε τόσο,
  • 8:34 - 8:37
    και όχι λόγω της τελείως
    αδιάφορης μουσικής του.
  • 8:37 - 8:40
    Ο λόγος είναι αυτό που συνέβη
    το 1776 με τους Ιδρυτές.
  • 8:40 - 8:45
    Οι Ιδρυτές ήταν, κατά την άποψή μου,
    οι πρώτοι ακτιβιστές της ανατομίας,
  • 8:45 - 8:46
    και ο λόγος είναι ο εξής:
  • 8:46 - 8:51
    Απέρριψαν μια αντίληψη για την ανατομία
    και την αντικατέστησαν με μιαν άλλη
  • 8:51 - 8:55
    που ήταν ριζοσπαστική και όμορφη
    και τη διατηρούμε εδώ και 200 χρόνια.
  • 8:55 - 8:56
    Έτσι όπως θυμάστε όλοι,
  • 8:56 - 9:00
    αυτό που απέρριψαν οι Ιδρυτές
    ήταν μια αντίληψη της μοναρχίας,
  • 9:00 - 9:04
    η οποία βασιζόταν κυρίως σε μια
    πιο απλουστευτική αντίληψη της ανατομίας.
  • 9:04 - 9:07
    Την εποχή της μοναρχίας της παλιάς
    εποχής δεν υπήρχε η έννοια του DNA,
  • 9:07 - 9:09
    υπήρχε όμως η έννοια
    του κληρονομικού δικαιώματος.
  • 9:09 - 9:11
    Τότε υπήρχε η έννοια του γαλάζιου αίματος.
  • 9:11 - 9:15
    Υπήρχε η άποψη ότι οι άνθρωποι
    που θα κατείχαν την πολιτική εξουσία
  • 9:15 - 9:17
    θα έπρεπε να την κατέχουν
    λόγω του αίματος που κληρονομούσε
  • 9:17 - 9:21
    ο πατέρας από τον παππού και
    ο γιος από τον πατέρα και ούτω καθεξής.
  • 9:22 - 9:24
    Οι Ιδρυτές απέρριψαν αυτή την αντίληψη,
  • 9:24 - 9:27
    και την αντικατέστησαν
    με μια νέα άποψη για την ανατομία,
  • 9:27 - 9:31
    σύμφωνα με την οποία
    όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι.
  • 9:31 - 9:34
    Ισοπέδωσαν αυτό το πεδίο σκέψης και
    αποφάσισαν ότι η ανατομία που είχε σημασία
  • 9:34 - 9:38
    ήταν τα κοινά στοιχεία
    της ανατομίας κι όχι οι διαφορές.
  • 9:39 - 9:41
    Αυτό ήταν μια πολύ ριζοσπαστική πράξη.
  • 9:42 - 9:45
    Το έκαναν εν μέρει επειδή αποτελούσαν
    μέρος ενός συστήματος διαφωτισμού
  • 9:45 - 9:47
    όπου δύο πράγματα αναπτύσσονταν μαζί.
  • 9:47 - 9:50
    Το ένα από αυτά ήταν η δημοκρατία,
  • 9:50 - 9:53
    και το άλλο ήταν η επιστήμη
    που αναπτυσσόταν ταυτόχρονα.
  • 9:53 - 9:55
    Από την ιστορία των Ιδρυτών φαίνεται
  • 9:55 - 9:57
    ότι πολλοί είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον
    για την επιστήμη,
  • 9:57 - 10:00
    και τους ενδιέφερε η έννοια
    ενός νατουραλιστικού κόσμου.
  • 10:00 - 10:03
    Απομακρύνονταν
    από υπερφυσικές εξηγήσεις,
  • 10:03 - 10:07
    και απέρριπταν πράγματα όπως
    μια υπερφυσική έννοια της εξουσίας,
  • 10:07 - 10:11
    που μεταδιδόταν εξαιτίας μιας πολύ ασαφούς
    έννοιας του κληρονομικού δικαιώματος.
  • 10:11 - 10:14
    Κινούνταν προς μια
    πιο νατουραλιστική αντίληψη.
  • 10:14 - 10:17
    Κι αν διαβάσετε, για παράδειγμα,
    τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας,
  • 10:17 - 10:20
    μιλούν για τη φύση και τον Θεό της φύσης.
  • 10:20 - 10:22
    Δεν μιλούν για τον Θεό
    και τη φύση του Θεού.
  • 10:22 - 10:26
    Μιλούν για τη δύναμη της φύσης
    για να μας πουν ποιοι είμαστε.
  • 10:26 - 10:29
    Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν,
    εισήγαγαν μια νέα έννοια
  • 10:29 - 10:32
    που αφορούσε τα κοινά
    ανατομικά χαρακτηριστικά.
  • 10:32 - 10:34
    Και με αυτή την πράξη,
    έβαζαν σε πολύ σωστές βάσεις
  • 10:34 - 10:37
    το κίνημα για τα πολιτικά
    δικαιώματα του μέλλοντος.
  • 10:37 - 10:41
    Εκείνοι δεν το είχαν σκεφτεί έτσι, αλλά
    το έκαναν για εμάς και ήταν εξαιρετικό.
  • 10:41 - 10:42
    Τι έγινε λοιπόν μετά από χρόνια;
  • 10:42 - 10:45
    Για παράδειγμα, οι γυναίκες
    που ήθελαν το δικαίωμα ψήφου,
  • 10:45 - 10:49
    πήραν την άποψη των Ιδρυτών
    ότι τα κοινά ανατομικά χαρακτηριστικά
  • 10:49 - 10:51
    είναι πιο σημαντικά
    από ό,τι οι διαφορές της ανατομίας
  • 10:51 - 10:54
    και είπαν «Το γεγονός
    ότι έχουμε μήτρα και ωοθήκες
  • 10:54 - 10:56
    δεν είναι αρκετά σημαντική διαφορά
  • 10:56 - 10:59
    για να μην έχουμε δικαίωμα ψήφου,
  • 10:59 - 11:02
    πλήρη πολιτικά δικαιώματα,
    δικαίωμα ιδιοκτησίας, κ.λπ., κ.λπ.».
  • 11:02 - 11:05
    Οι γυναίκες υποστήριξαν
    τη θέση τους αυτή με επιτυχία.
  • 11:05 - 11:08
    Μετά ήρθε το επιτυχημένο κίνημα
    για τα πολιτικά δικαιώματα,
  • 11:08 - 11:09
    όπου άτομα όπως η Σότζουρνερ Τρουθ,
  • 11:09 - 11:11
    είπαν, «Δεν είμαι γυναίκα;»
  • 11:11 - 11:15
    Βρίσκουμε άντρες στην πρώτη γραμμή
    του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα
  • 11:15 - 11:17
    να λένε, «Είμαι άντρας (άνθρωπος)».
  • 11:17 - 11:21
    Κι εδώ, οι έγχρωμοι άνθρωποι υποστήριξαν
    ότι τα κοινά χαρακτηριστικά της ανατομίας
  • 11:21 - 11:24
    υπερτερούν των διαφορών,
    και πάλι, το έκαναν με επιτυχία.
  • 11:24 - 11:27
    Βλέπουμε το ίδιο με το κίνημα για
    τα δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία.
  • 11:27 - 11:29
    Το πρόβλημα είναι, φυσικά,
  • 11:29 - 11:32
    ότι, καθώς αρχίζουμε
    να βλέπουμε όλα αυτά τα κοινά,
  • 11:32 - 11:35
    αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε
    γιατί διατηρούμε ορισμένες διακρίσεις.
  • 11:35 - 11:36
    Μην παρεξηγηθώ,
  • 11:36 - 11:40
    θέλω να υπάρχουν κάποιες ανατομικού
    τύπου διακρίσεις στην κουλτούρα μας.
  • 11:40 - 11:43
    Ας πούμε, δεν θέλω ένα ψάρι να έχει
    τα ίδια δικαιώματα με έναν άνθρωπο.
  • 11:43 - 11:46
    Δεν λέω να μην λαμβάνουμε
    καθόλου υπόψιν την ανατομία,
  • 11:46 - 11:48
    ή ότι τα πεντάχρονα πρέπει να μπορούν
  • 11:48 - 11:50
    να συναινούν για να κάνουν σεξ
    ή για να παντρευτούν.
  • 11:50 - 11:52
    Υπάρχουν μερικές ανατομικές διακρίσεις
  • 11:52 - 11:56
    που εγώ θεωρώ εύλογες και νομίζω
    ότι θα πρέπει να διατηρηθούν.
  • 11:56 - 11:59
    Όμως το δύσκολο είναι
    να κατανοήσουμε ποιες είναι αυτές,
  • 11:59 - 12:01
    γιατί τις διατηρούμε,
    κι αν έχουν κάποιο νόημα.
  • 12:01 - 12:05
    Ας επανέλθουμε στα δύο άτομα που
    συνελήφθησαν στην αρχή αυτής της ομιλίας.
  • 12:05 - 12:07
    Έχουμε δύο άτομα, τα οποία συνελήφθησαν
  • 12:07 - 12:10
    στα μέσα του 1979 ακριβώς την ίδια μέρα.
  • 12:11 - 12:14
    Ας υποθέσουμε ότι το ένα από αυτά,
    η Μαίρη, γεννήθηκε τρεις μήνες πρόωρα,
  • 12:14 - 12:17
    δηλαδή, γεννήθηκε
    την 1η Ιανουαρίου του 1980.
  • 12:17 - 12:21
    Ο Χένρι, από την άλλη, γεννήθηκε
    τελειόμηνος, άρα την 1η Μαρτίου του 1980.
  • 12:22 - 12:23
    Και μόνο από το γεγονός
  • 12:23 - 12:26
    ότι η Μαίρη γεννήθηκε
    πρόωρα κατά τρεις μήνες,
  • 12:26 - 12:30
    προηγείται σε διάφορα δικαιώματα
    κατά τρεις μήνες του Χένρι -
  • 12:30 - 12:34
    στο δικαίωμα να έχει σεξουαλική ζωή,
    της ψήφου, της κατανάλωσης αλκοόλ.
  • 12:34 - 12:36
    Ο Χένρι πρέπει να περιμένει για όλα αυτά,
  • 12:36 - 12:39
    όχι γιατί έχει διαφορετική ηλικία
    από βιολογικής άποψης,
  • 12:39 - 12:42
    παρά μόνο ως προς
    την ημερομηνία γέννησής του.
  • 12:42 - 12:45
    Βρίσκουμε κι άλλα περίεργα πράγματα
    ως προς τα δικαιώματά τους.
  • 12:45 - 12:47
    Ο Χένρι, επειδή θεωρείται αρσενικό άτομο
  • 12:47 - 12:50
    -παρόλο που δεν σας είπα
    ότι χρωμοσωμικά είναι XY-
  • 12:50 - 12:54
    επειδή θεωρείται ότι είναι αρσενικό άτομο
    θα πρέπει να υπηρετήσει στο στρατό,
  • 12:54 - 12:56
    κάτι για το οποίο δεν πρέπει
    να ανησυχεί η Μαίρη.
  • 12:56 - 12:59
    Εντωμεταξύ η Μαίρη δεν μπορεί
    να έχει σε όλες τις πολιτείες
  • 12:59 - 13:01
    τα ίδια δικαιώματα που έχει ο Χένρι,
  • 13:01 - 13:03
    όπως το δικαίωμα να παντρευτεί.
  • 13:03 - 13:06
    Ο Χένρι μπορεί να παντρευτεί
    σε όλες τις πολιτείες γυναίκα,
  • 13:06 - 13:09
    αλλά η Μαίρη, σήμερα, μπορεί να παντρευτεί
    γυναίκα μόνο σε λίγες πολιτείες.
  • 13:09 - 13:12
    Έχουμε αυτές τις ανατομικές
    κατηγοριοποιήσεις που διατηρούνται
  • 13:12 - 13:16
    και κατά πολλές έννοιες είναι
    προβληματικές και αμφισβητήσιμες.
  • 13:16 - 13:18
    Και το ερώτημα για μένα είναι:
  • 13:18 - 13:24
    Τι κάνουμε, καθώς η επιστήμη μας γίνεται
    τόσο καλή στην έρευνα της ανατομίας,
  • 13:24 - 13:26
    και έχουμε φτάσει στο σημείο
    που πρέπει να παραδεχτούμε
  • 13:26 - 13:29
    ότι μια δημοκρατία
    που βασίζεται στην ανατομία
  • 13:29 - 13:31
    μπορεί να αρχίσει να καταρρέει.
  • 13:32 - 13:34
    Δεν θέλω να εγκαταλείψω την επιστήμη,
  • 13:34 - 13:38
    αλλά ταυτόχρονα έχουμε συχνά την αίσθηση
    ότι η επιστήμη μας ξεπερνά.
  • 13:38 - 13:39
    Πού οδεύουμε λοιπόν;
  • 13:40 - 13:44
    Φαίνεται ότι στην κουλτούρα μας υπάρχει
    ένα είδος πραγματικής συμπεριφοράς:
  • 13:44 - 13:47
    «Πρέπει να βάλουμε όρια κάπου,
    γι' αυτό θα βάλουμε τα όρια οπουδήποτε».
  • 13:47 - 13:50
    Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι
    βρίσκονται σε μια πολύ άβολη θέση.
  • 13:50 - 13:53
    Για παράδειγμα, το Τέξας
    αποφάσισε κάποια στιγμή
  • 13:53 - 13:57
    ότι όταν κάποιος παντρεύεται έναν άντρα
    σημαίνει ότι δεν έχει το χρωμόσωμα Y,
  • 13:57 - 14:01
    ενώ όταν κάποιος παντρευτεί μια γυναίκα
    σημαίνει ότι έχει το χρωμόσωμα Y.
  • 14:01 - 14:03
    Στην πράξη όμως
    δεν το ελέγχουν με εξετάσεις.
  • 14:03 - 14:04
    Αυτό όμως είναι πολύ περίεργο,
  • 14:04 - 14:07
    λόγω της ιστορίας
    που σας ανέφερα στην αρχή
  • 14:07 - 14:09
    για το σύνδρομο υπαισθησίας στα ανδρογόνα.
  • 14:09 - 14:12
    Εάν σκεφτούμε έναν από τους Iδρυτές
    της σύγχρονης δημοκρατίας,
  • 14:12 - 14:13
    ο Δρ. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ
  • 14:13 - 14:17
    μας προσφέρει μια κάποια λύση
    στην ομιλία του «Έχω ένα όνειρο».
  • 14:17 - 14:18
    Λέει να κρίνουμε τους ανθρώπους
  • 14:18 - 14:22
    «όχι με βάση το χρώμα του δέρματός τους,
    αλλά το περιεχόμενο του χαρακτήρα τους»,
  • 14:22 - 14:24
    προσπερνώντας την ανατομία.
  • 14:24 - 14:27
    Και θα συμφωνήσω
    ότι αυτό φαίνεται καλή ιδέα.
  • 14:27 - 14:28
    Στην πράξη όμως, πώς εφαρμόζεται;
  • 14:28 - 14:32
    Πώς κρίνει κανείς τους ανθρώπους
    με βάση το περιεχόμενο του χαρακτήρα τους;
  • 14:32 - 14:34
    Θέλω επίσης να επισημάνω
    ότι δεν είμαι σίγουρη
  • 14:34 - 14:37
    ότι θα πρέπει να κατανέμουμε
    τα δικαιώματα στους ανθρώπους έτσι,
  • 14:37 - 14:40
    γιατί, πρέπει να παραδεχτώ,
    ότι γνωρίζω μερικά σκυλιά
  • 14:40 - 14:43
    που ίσως να τους αξίζουν
    περισσότερες κοινωνικές παροχές
  • 14:43 - 14:44
    από κάποιους γνωστούς μου.
  • 14:44 - 14:47
    Επίσης, ξέρω κάποια λαμπραντόρ
  • 14:47 - 14:50
    που είναι πολύ πιο ικανά
    να πάρουν έξυπνες και ώριμες αποφάσεις
  • 14:50 - 14:53
    για τις σεξουαλικές σχέσεις
    από κάποιους σαραντάρηδες που ξέρω.
  • 14:53 - 14:57
    Πώς λοιπόν μπορούμε να εφαρμόσουμε
    το ερώτημα του περιεχομένου του χαρακτήρα;
  • 14:57 - 14:59
    Φαίνεται ότι είναι πραγματικά δύσκολο.
  • 14:59 - 15:03
    Ένα κομμάτι μου πάντα αναρωτιέται,
    εάν το περιεχόμενο του χαρακτήρα
  • 15:03 - 15:07
    αποδειχθεί ότι είναι κάτι που
    θα μπορούσαμε να σκανάρουμε στο μέλλον -
  • 15:07 - 15:09
    που θα μπορούσαμε να δούμε
    με μαγνητική τομογραφία;
  • 15:09 - 15:11
    Θέλουμε όντως να πάμε προς τα εκεί;
  • 15:11 - 15:13
    Δεν είμαι σίγουρη για το πού πάμε.
  • 15:13 - 15:15
    Ξέρω όμως είναι ότι είναι σημαντικό
  • 15:15 - 15:18
    να σκεφτούμε την ιδέα ότι οι ΗΠΑ
    θα πρέπει να είναι οι πρωτοπόροι
  • 15:18 - 15:20
    στην ανάλυση αυτού
    του ζητήματος της δημοκρατίας.
  • 15:20 - 15:23
    Έχουμε κάνει πολύ καλή δουλειά
    με τη δημοκρατία,
  • 15:23 - 15:25
    και νομίζω ότι θα κάνουμε
    καλή δουλειά και στο μέλλον.
  • 15:25 - 15:28
    Δεν είμαστε στην κατάσταση
    του Ιράν, για παράδειγμα,
  • 15:28 - 15:30
    όπου ένας άνδρας
    που έλκεται σεξουαλικά από άνδρες
  • 15:30 - 15:31
    μπορεί να δολοφονηθεί,
  • 15:31 - 15:33
    εκτός εάν δεχτεί
    να υποβληθεί σε αλλαγή φύλου,
  • 15:33 - 15:35
    οπότε θα του επιτραπεί να ζήσει.
  • 15:36 - 15:38
    Δεν έχουμε τέτοιες καταστάσεις.
  • 15:38 - 15:40
    Ευτυχώς δεν αντιμετωπίζουμε καταστάσεις
  • 15:40 - 15:43
    όπως ενός χειρουργού που μίλησα
    πριν από μερικά χρόνια
  • 15:43 - 15:46
    ο οποίος είχε εγχειρίσει
    δύο σιαμαία δίδυμα για να τα διαχωρίσει,
  • 15:46 - 15:48
    εν μέρει για να εξασφαλίσει υστεροφημία.
  • 15:48 - 15:52
    Όταν όμως του τηλεφώνησα και
    τον ρώτησα γιατί έκανε την εγχείριση
  • 15:52 - 15:55
    -μια εγχείριση πολύ υψηλού κινδύνου-
    απάντησε ότι στη συγκεκριμένη χώρα
  • 15:55 - 15:59
    αυτά τα παιδιά θα αντιμετωπίζονταν
    αρνητικά, γι' αυτό έπρεπε να το κάνει.
  • 15:59 - 16:02
    Του απάντησα, «Σκεφτήκατε
    το ενδεχόμενο της αίτησης πολιτικού ασύλου
  • 16:02 - 16:04
    αντί της εγχείρισης διαχωρισμού;»
  • 16:04 - 16:06
    Στις ΗΠΑ υπάρχει σε μεγάλο βαθμό
  • 16:06 - 16:09
    η δυνατότητα στους ανθρώπους
    να μπορούν να παραμένουν όπως είναι,
  • 16:09 - 16:13
    χωρίς να αναγκάζονται
    να αλλάξουν για χάρη του κράτους.
  • 16:13 - 16:15
    Γι' αυτό πρέπει να είμαστε πρωτοπόροι.
  • 16:15 - 16:17
    Τελειώνοντας, θα ήθελα να πω
  • 16:17 - 16:20
    ότι έχω μιλήσει πολύ για τους Πατέρες.
  • 16:20 - 16:22
    Θέλω να σκεφτώ για τις πιθανότητες
  • 16:22 - 16:25
    του πώς θα ήταν η δημοκρατία,
  • 16:25 - 16:27
    εάν είχαν εμπλακεί περισσότερο
    στη συζήτηση οι μητέρες.
  • 16:27 - 16:30
    Θέλω να πω κάτι λίγο ριζοσπαστικό
    για μια φεμινίστρια,
  • 16:30 - 16:34
    και αυτό είναι ότι νομίζω πως μπορεί
    να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις
  • 16:34 - 16:37
    που μπορεί να προέλθουν
    από διαφορετικά είδη ανατομίας,
  • 16:37 - 16:39
    κυρίως όταν οι άνθρωποι
    σκέπτονται σε ομάδες.
  • 16:39 - 16:42
    Εδώ και χρόνια, επειδή
    με ενδιαφέρει ο ερμαφροδιτισμός,
  • 16:42 - 16:45
    ενδιαφέρομαι και για την έρευνα
    για τη διαφορά των δύο φύλων.
  • 16:45 - 16:46
    Ένα από αυτά που με ενδιέφεραν πολύ
  • 16:46 - 16:49
    ήταν η μελέτη των διαφορών
    μεταξύ ανδρών και γυναικών
  • 16:49 - 16:52
    ως προς τον τρόπο που σκέφτονται
    και λειτουργούν στον κόσμο.
  • 16:52 - 16:54
    Από τις διαπολιτισμικές μελέτες γνωρίζουμε
  • 16:54 - 16:56
    ότι κατά μέσο όρο οι γυναίκες
  • 16:56 - 16:58
    -όχι όλες, αλλά κατά μέσο όρο-
  • 16:58 - 17:03
    τείνουν να δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον
    σε πολύπλοκες κοινωνικές σχέσεις
  • 17:03 - 17:04
    και να φροντίζουν τα άτομα
  • 17:05 - 17:07
    που είναι κατά βάση
    πιο ευάλωτα μέσα στην ομάδα.
  • 17:08 - 17:09
    Αν το σκεφτούμε αυτό λοιπόν,
  • 17:09 - 17:11
    έχουμε κάτι ενδιαφέρον στα χέρια μας.
  • 17:11 - 17:14
    Πριν από χρόνια,
    όταν ήμουν στο πανεπιστήμιο,
  • 17:14 - 17:17
    ένας από τους συμβούλους μου που ήξερε
    ότι ενδιαφερόμουν για τον φεμινισμό
  • 17:17 - 17:19
    -θεωρούσα ότι ήμουν φεμινίστρια,
    όπως και τώρα-
  • 17:19 - 17:21
    μου έκανε μια πολύ περίεργη ερώτηση.
  • 17:21 - 17:23
    Μου είπε,
    «Τι θηλυκό υπάρχει στο φεμινισμό».
  • 17:23 - 17:26
    Σκέφτηκα, «Αυτή είναι
    η πιο ανόητη ερώτηση που άκουσα ποτέ.
  • 17:26 - 17:29
    Ο φεμινισμός θέλει την αναίρεση
    όλων των στερεοτύπων των φύλων
  • 17:29 - 17:32
    άρα δεν υπάρχει
    τίποτα θηλυκό στον φεμινισμό».
  • 17:32 - 17:33
    Όμως, όσο σκεφτόμουν την ερώτησή του,
  • 17:33 - 17:37
    τόσο περισσότερο πίστευα ότι ίσως
    να υπάρχει κάτι θηλυκό στο φεμινισμό.
  • 17:37 - 17:40
    Θέλω να πω, ίσως να υπάρχει κάτι,
    σε γενικές γραμμές,
  • 17:40 - 17:42
    που διαφοροποιεί το γυναικείο
    από το ανδρικό μυαλό
  • 17:42 - 17:45
    και μας κάνει να νοιαζόμαστε περισσότερο
  • 17:45 - 17:48
    για τις εξαιρετικά πολύπλοκες
    κοινωνικές σχέσεις
  • 17:48 - 17:50
    και να θέλουμε
    να φροντίσουμε τους αδύναμους.
  • 17:50 - 17:53
    Έτσι ενώ οι Πατέρες έδειχναν
    μεγάλο ενδιαφέρον κυρίως
  • 17:53 - 17:57
    να καταλάβουν με ποιον τρόπο τα άτομα
    μπορούν να προστατευτούν από το κράτος,
  • 17:57 - 18:01
    πιθανώς αν είχαμε συμπεριλάβει
    περισσότερες μητέρες σε αυτή την αντίληψη,
  • 18:01 - 18:04
    θα είχαμε όχι μόνο μια αντίληψη
    για το πώς να προστατεύσουμε,
  • 18:04 - 18:07
    αλλά και πώς να φροντίσουμε
    ο ένας τον άλλον.
  • 18:07 - 18:09
    Και ίσως αυτό θα πρέπει
    να εξετάσουμε και στο μέλλον,
  • 18:09 - 18:12
    όταν οδηγούμε τη δημοκρατία
    πέρα από την ανατομία,
  • 18:12 - 18:15
    θα πρέπει να σκεφτόμαστε λιγότερο το κάθε
    σώμα όσον αφορά στην ταυτότητά του,
  • 18:15 - 18:17
    και περισσότερο αυτές τις σχέσεις.
  • 18:17 - 18:21
    Έτσι ώστε, καθώς εμείς προσπαθούμε
    να δημιουργήσουμε μια πιο τέλεια ένωση,
  • 18:21 - 18:24
    να σκεφτόμαστε τι κάνουμε
    ο ένας για τον άλλον.
  • 18:24 - 18:25
    Σας ευχαριστώ.
  • 18:25 - 18:26
    (Χειροκρότημα)
Title:
Είναι η ανατομία το πεπρωμένο μας;
Speaker:
Άλις Ντρέγκερ
Description:

Η Άλις Ντρέγκερ εργάζεται με ανθρώπους με ακραία ανατομικά χαρακτηριστικά, για παράδειγμα, με σιαμαία δίδυμα και ερμαφρόδιτους ανθρώπους. Εκ πείρας θεωρεί ότι, μεταξύ άλλων ανατομικών διακρίσεων, συχνά η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε ένα αρσενικό και σε ένα θηλυκό άτομο είναι ασαφής. Αυτό εγείρει ένα τεράστιο ερώτημα: Γιατί επιτρέπουμε την ανατομία να καθορίζει τη μοίρα μας;

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
18:28
Lucas Kaimaras approved Greek subtitles for Is anatomy destiny?
Lucas Kaimaras edited Greek subtitles for Is anatomy destiny?
Lucas Kaimaras edited Greek subtitles for Is anatomy destiny?
Lucas Kaimaras edited Greek subtitles for Is anatomy destiny?
Chryssa R. Takahashi accepted Greek subtitles for Is anatomy destiny?
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for Is anatomy destiny?
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for Is anatomy destiny?
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for Is anatomy destiny?
Show all

Greek subtitles

Revisions Compare revisions