Havadan ekoloji

Ormanlarımız aslında neden oluşmuştur? Çevre bilimci Greg Asner, bir spektrometre ve çok güçlü lazerler kullanarak, "yüksek teknoloji sayma sistemi" adını verdiği sistem ile doğadaki karbon miktarını rengârenk ve detaylı şekilde 3 boyutlu olarak haritalıyor. Asner, bu etkileyici konuşmada net bir mesaj veriyor: Ekosistemimizi korumak için, yeni yöntemlerle toplanmış, daha fazla veriye ihtiyacımız var.

Teknoloji doğa anlayışımızı değiştirebilir.

Örnek olarak aslanları alalım.

Yüzyıllardır, açık ovalardaki bütün avlanma işini

dişi aslanların yaptığı,

erkek aslanların ise hazır yemeğe kondukları söylenir.

Siz de kesin duymuşsunuzdur, tahminimce.

Kısa bir süre önce, Güney Afrika'daki
Kruger Ulusal Parkı'nda

havadan haritalama çalışmasının başında bulundum.

Meslektaşlarımız, erkek ve dişi aslanlara

GPS (küresel konumlandırma sistemi)
takip tasması taktılar

ve onların avlanma davranışlarını

havadan haritaladık.

Sol altta, bir aslanın av için bir antilop sürüsünü

süzüşünü gösteriyor

ve sağda gördüğünüze ise,

aslanın görüş açıklığı adını verdim.

Bitki örtüsü tarafından engellenmediği sürece

aslanın tüm yönlerde görebileceği uzaklık bu kadardır.

Ve gördük ki,

erkek aslanlar düşündüğümüz gibi

tembel avcılar değillermiş.

Sadece farklı bir yöntem kullanıyorlarmış.

Dişi aslanlar açık ovada,

genellikle de gün boyunca

uzun mesafelerde avlanırken,

erkek aslanlar ise yoğun bitki örtüsünde,

daha çok geceleyin pusu yöntemi kullanıyorlar.

Bu video gerçek avlanmada görüş açıklığını gösteriyor.

Soldaki erkeğin,

ve sağdaki ise dişinin.

Kırmızı ve koyu renkler
daha yoğun bitki örtüsünü

ve beyaz ise açık alanları gösteriyor.

Ve bu da, avlanan erkek ve dişi aslanların

göz seviyesinden görüş açıklığını gösteriyor.

Birden, erkek aslanların

avlandıkları ürkütücü koşulları

net olarak anlıyorsunuz.

Bu örnekle başladım,

çünkü bu doğa hakkında ne kadar
az şey bildiğimizi gösteriyor.

Şimdiye kadar, tropik orman kayıplarını

yavaşlatmak için çok büyük işler yapıldı

ve yansıda kırmızı ile gösterildiği gibi

ormanlarımızı hızla kaybediyoruz.

O kadar ironik ki, o kadar şey yapıyoruz,

ama bu alanlar bilim için tam bir bilinmez.

Peki anlamadığımız şeyi nasıl kurtarabiliriz?

Ben, özgeçmişinde fizik,

kimya, biyoloji ve
başka bir sürü sıkıcı konu olan

bir küresel çevrebilimci ve yerküre araştırmacısıyım,

ama hepsi bir yana, ben gezegenimiz hakkında

bilmediklerimize kafayı takmış durumdayım.

O nedenle bunu yarattım:

Carnegie Hava Gözlemevi, veya CHG.

Güzelce boyanmış bir uçak gibi gözükebilir,

ama onun içine 1000 kilodan fazla gelen,

yüksek teknoloji sensörler, bilgisayarlar

ve yerküre bilimcileri ve pilotlardan oluşan

çok istekli bir kadro koydum.

Aletlerimizden ikisi oldukça eşsiz:

Birisi görüntüleme spektrometresi.

Bitkilerin üzerinden uçarken onların

kimyasal bileşimini ölçüyor.

Diğeri ise lazer seti.

Uçağın altından çıkan

çok güçlü lazerler,

3B yüksek çözünürlükte

ekosistemi tarıyor
ve neredeyse saniyede

500.000 kez ölçüyor.

Burada, yaşadığım yerden pek uzak olmayan

San Francisco'daki Golden Gate
Köprüsü'nün bir resmi var.

Köprünün direkt üzerinden uçmamıza rağmen,

saniyeler içerisinde onu
3B olarak görüntüledik,

rengini yakaladık.

Ama CHG'nin asıl gücü,

ekosistemin asıl yapı taşlarını

yakalayabilme yeteneğidir.

Burası, CHG ile görüntülenen

Amazon'daki küçük bir kasaba.

Verilerimizi dilimleyebilir

ve örneğin, bitki örtüsü ve

binaların 3B yapısını görebilir

veya kimyasal bilgiyi kullanarak

bitkilerin ne hızla büyüdüklerini

üzerilerinden uçarken hesaplayabiliriz.

Sıcak pembeler en hızlı büyüyen bitkiler.

Ve biyo-çeşitliliği hayal edemeyeceğiniz

yollardan görebiliriz.

Bir yağmur ormanı,

üzerinden sıcak hava balonuyla
uçarken böyle görünüyor.

Biz ise bir yağmur ormanını böyle görüyoruz,

kaleydoskopik renkler bizlere

birbiriyle yaşayan birçok
tür olduğunu söylüyor.

Ama unutmayın ki, bu ağaçlar

gerçekte balinalardan daha büyüktür

ve bu da demektir ki, bunları
yerde yanlarından geçerken

anlamak imkânsızdır.

Görüntülerimiz 3 boyutludur,
kimyasaldır, biyolojiktir

ve bu bize sadece

kanopide yaşayan türleri değil,

aynı zamanda yağmur ormanlarında bulunan

diğer türler hakkında da birçok bilgi verir.

İşte CHG'yi,

yer veya uydu sensörleri gibi noktalar yardımıyla

cevaplanması son derece zor soruları

cevaplamak için yarattım.

Bugün sizinle bu soruların
üç tanesini paylaşmak istiyorum.

İlk soru,

tropik ormanlardaki karbon rezervlerimizi

nasıl yönetiyoruz?

Tropik ormanlardaki ağaçlarda
büyük miktarda karbon bulunur

ve daha fazla küresel ısınmanın
önüne geçmek için

bu karbonları bu ormanlarda tutmamız gerekir.

Ne yazık ki, ağaçların yok olması nedeniyle

ortaya çıkan küresel karbon salınımları

küresel ulaşım sektörüyle yarışır hale geldi.

Buna tüm gemiler, uçaklar,
trenler ve otomobiller dâhil.

Siyasilerin ağaçların yok olmasını azaltmak için

sıkı çalışmaları anlaşılabilir bir şey,

ama bu işi,

bilimin pek bilmediği arazilerde yapıyorlar.

Eğer karbonun tam olarak
nerede olduğunu detaylı olarak bilmiyorsanız,

ne kaybettiğinizi nasıl bilebilirsiniz?

Esasında, ihtiyacımız olan şey
yüksek teknolojili sayma sistemi.

Sistemimizle, tropik ormanlardaki karbon stoklarını

ayrıntılı olarak görebiliyoruz.

Kırmızı, anlaşıldığı gibi,
kapalı tropik ormanı gösteriyor

ve sonrasında

kalıp şeklinde kesilmiş ormanları sarı ve yeşiller olarak görüyorsunuz.

Bu tıpkı bir keki kesmek
gibi, fakat bu kek

bir balina derinliğinde.

Ve ayrıca, yaklaşarak ormanı

ve ağaçları aynı anda görebiliyoruz.

Ve şaşırtıcı olan ise, ormanın çok üstünden

uçmamıza rağmen,

daha sonra analiz yaparken

ormanda yaşayan ve bunu ağaçlarla birlikte

deneyimleyen diğer türler gibi,

yapraklarına ve dallarına kadar

ağaçların tepesinde gezip deneyimleyebiliyoruz.

Bu teknolojiyi,

Amazon gibi uzak ve Birleşik Devletler

ve Orta Amerika gibi

çok uzak olmayan yerleri keşfetmek

ve ilk karbon coğrafyalarını yüksek çözünürlükte

çıkarmak için kullanıyoruz.

Şimdi ise sizi, yüksek çözünürlükte, ilk defa

Peru ve sonra Panama'nın karbon
arazilerinde gezdireceğim.

Renkler, kırmızı ve mavi aralığında olacak.

Kırmızı, hayal edebileceğiniz en büyük ormanlardaki

yüksek karbon stoğunu gösterir.

Ve mavi ise çok düşük karbon stoklarıdır.

Söylemeliyim ki, Peru harika bir yer,

karbon coğrafyası açısından hiç bilinmeyen bir yer,

tabii ki bugüne kadar.

Kuzey Peru'daki bu alana uçabilir

ve kırmızı renkle gösterilen yüksek karbon stoklarını

ve onu kesen Amazon Nehri'ni ve taşkın yatağını

görebiliriz.

Ormansızlaşma nedeniyle tamamen harap olmuş

maviyle gösterilen alana

ve turuncu renkteki yayılan
ormansızlaşma virüsünü görebiliriz.

Ağaç sınırını görmek için

güney And dağlarına uçabilir ve

dağ sisteminde yükselirken

karbon coğrafyasının nasıl
bittiğini görebiliriz.

Ve batı Amazon'daki en büyük bataklığa gidebiliriz.

Burası sulu bir masal âlemi.

Jim Cameron'un "Avatar"ına benziyor.

En küçük tropikal ülkelerden birisi
olan Panama'ya gidebiliriz

ve büyük karbon çeşitliliği

yelpazesini görebiliriz,

kırmızı olan yüksek değerlerden,
mavi olan düşük değerlere kadar.

Ne yazık ki, en çok karbon
kaybı ovalarda oluyor.

Gördüğünüz kalan

yüksek karbon stokları ise yeşil ve kırmızı

renklerle gösterilen dağlardaki alanlardır.

Buna ilginç bir istisna ise,

ekranın tam ortasında.

Panama Kanalı etrafındaki
tampon bölgeyi görüyorsunuz.

Kırmızı ve sarılarla gösteriliyor.

Kanal yetkilileri havzalarını ve küresel ticareti

korumak için güç kullanıyor.

Bu tür bir karbon haritalama,

koruma ve kaynak politikası

gelişimini değiştirdi.

Bu, ormanları kurtarma ve iklim değişikliğini

durdurma yeteneğimizi gerçekten geliştiriyor.

İkinci sorum: İklim değişikliğine
Amazon yağmur ormanları gibi

bir yerde nasıl hazırlanırız?

Şunu söyleyebilirim ki, bu yerlerde
çok vakit geçiriyorum

ve iklimin çoktan değiştiğini görüyoruz.

Sıcaklıklar artıyor

ve çok fazla kuraklıkla karşılaşıyoruz,

tekrarlanan kuraklıklar.

2010 yılı büyük kuraklığı burada görülüyor.

Kırmızı yer, Batı Avrupa
büyüklüğünde bir alan.

2010 yılında Amazon o kadar kuruydu ki,

Amazon Nehri'nin ana kolu bile,

yansının alt köşesindeki
resimde gördüğünüz gibi,

kısmi olarak kurudu.

Çok uzak alanlarda bu kuraklıkların

tropik ormanlara çok olumsuz

etki ettiğini gördük.

Örneğin, 2010'daki kuraklık sonrası

ölen ağaçlar kırmızı ile gösterilmiştir.

Bu alan, Peru ve Brezilya

sınırında,

hiç keşfedilmemiş,

bilimsel olarak neredeyse hiç bilinmiyor.

Yerküre bilimcileri olarak
düşündüğümüz şey,

türler, iklim değişikliği ile birlikte

iklim değişikliğinden en az etkilenmek için

doğu Brezilya'dan, batıya doğru

And Dağları'nın tepelerine

göç etmek zorunda kalacaklar.

Buradaki problemlerden birisi de, insanların

biz burada konuşurken, batı
Amazon'u bütünlüğünü bozuyor olmasıdır.

Ormanda altın madencilerinin yaptıkları

100 kilometrekarelik yarığa bakın.

Ormanı yeşil renkte 3B olarak görüyorsunuz

ve toprak yüzeyinin altında yapılan

altın madenciliğinin etkilerini görüyorsunuz.

Böyle bir sistemde, görüldüğü üzere,
türlerin göç edebileceği bir yer yok.

Eğer Amazon'a gitmediyseniz, gitmelisiniz.

Her seferinde müthiş bir deneyim,

neresine giderseniz gidin.

Nehir üzerinden göreceğiniz manzara
muhtemelen şöyle.

Ama nehirler

çoğu zaman ormanda

aslında neler olduğunu saklıyor.

Aynı nehrin üzerinden uçarak,

sistemi 3B olarak görüntüledik.

Orman solda.

Ve sonra, ormanı dijital olarak kaldırabiliyor

ve kanopi altında
neler olduğunu görebiliyoruz.

Ve bu örnekte, sağdaki ekranda
garip bozulmaları

gördüğünüz gibi,

nehir kenarından uzağa kurulmuş

tamamı yasa dışı olan,

altın madenciliği faaliyeti bulduk.

Merak etmeyin, bölgedeki

bu ve bunun gibi birçok problemle baş etmek için

yetkililerle beraber çalışıyoruz.

Batı Amazon ve And Amazon koridoru gibi

bu eşsiz, önemli geçitlere yönelik

bir koruma planı oluşturmak için,

coğrafi olarak detaylı planlar yapmaya

hemen başlamalıyız.

Eğer bölgedeki biyo-çeşitlilik coğrafyasını
bilmiyorsak ve bu bilime tamamen yabancı ise

bunu nasıl yapacağız?

Bu sebeple, yaptığımız şey,

CHG'deki lazer güdümlü spektroskopiyi

Amazon yağmur ormanı biyo-çeşitliğini

ilk defa haritalamak için kullanmak.

Burada farklı türleri, farklı renklerde
gösteren gerçek veriyi görüyorsunuz.

Kırmızılar bir tür, maviler başka bir tür,

ve yeşiller de yine başka bir tür.

Bunları biraraya getirip, bölgesel düzeye kadar

büyüttüğümüzde,

bu çalışma öncesinde bilinmeyen, tamamen yeni bir

biyo-çeşitlilik coğrafyası elde ediyoruz.

Bu bize, büyük biyo-çeşitlilik değişimlerinin

nerede meydana geldiğini
habitat habitat gösteriyor

ve bu çok önemli, çünkü bize iklim değiştikçe

türlerin nereye göç edebileceği ve

nereden göç edebilecekleri
hakkında birçok bilgi sağlıyor.

Ve bu da, karar vericilerin,

bölgesel gelişim planları çerçevesinde

koruma alanları geliştirmeleri
için çok önemli bir bilgidir.

Üçüncü ve son soru ise:

Korunan ekosistemli bir gezegende

biyo-çeşitliliği nasıl yönetiriz?

İlk baştaki aslanların avlanması örneği,

Güney Afrika'da

bir koruma alanında tellerin arkasında

yaptığımız bir çalışmaydı.

İşin aslı, Afrika doğasının çoğunluğu

gelecekte, ekrandaki mavilerde gösterdiğim

koruma alanlarında varlığını sürdürecek.

Bu, park yönetimine inanılmaz bir

baskı ve sorumluluk yüklüyor.

Korudukları tüm türlere fayda sağlayacak

şeyleri yapmaları ve kararları vermeleri gerekiyor.

Bazı kararlarının çok büyük etkisi oluyor.

Mesela, yangını ne kadar ve nerede

bir yönetim aracı olarak kullanmalı?

Veya, filler gibi nüfusları çok artması durumunda

ekosisteme ve diğer türlere zarar verecek olan

büyük türlerle

nasıl baş edilir?

Ve şunu da söyleyeyim ki, bu tür dinamikler

tabiat içerisinde gerçekten tükeniyor.

Ön taraf, yangınla dolu bir alan

ve bir sürü fil var:

Mavi renkte geniş açık ova
ve birkaç ağaç var.

Bu çitleri geçince,

yangından korunan ve hiç fil olmayan

bir alana giriyoruz:

Sıkı bitki örtüsü, tamamıyla farklı bir ekosistem.

Ve Kruger gibi bir yerde,

hızla artan fil yoğunluğu

gerçek bir problem.

Birçoğunuz için bunun hassas
bir konu olduğunu biliyorum

ve bunlara cevap vermek de kolay değil.

Ama güzel olan tarafı, geliştirdiğimiz

ve örneğin Güney Afrika'da kullandığımız teknoloji,

bizlere ovadaki her bir ağacı haritalamamızı sağlıyor,

ve tekrar uçuşlarla

hangi ağaçların

filler tarafından itildiğini

ekrandaki kırmızılarda görebiliyoruz

ve bunun savanadaki farklı arazilerde
ne kadar meydana geldiğini de.

Bu, park yöneticilerine,

daha incelikli ve az
önce size gösterdiğim

aşırılıklara yola açmayan
taktik yönetim stratejilerini

kullanmak için yeni bir fırsat veriyor.

Yani aslında, korunmuş alanlara

bugün baktığımızda onları,

yaşam döngüsüne doğru
bir eğilim olarak düşünüyoruz.

Yangın yönetimine,

fil yönetimine sahip olduğumuz, bunların
ekosistemin yapısı üzerinde etki ettiği

ve sonra böceklerden

aslanlar gibi tepe yırtıcılara kadar

her şeye etki ettiği bir yer.

İleride, hava gözlemevini

oldukça büyütmeyi planlıyorum.

Bu teknolojiyi yörüngeye oturtmayı umuyorum ki,

böylece tüm gezegeni

bu gibi teknolojilerle yönetebilelim.

O zamana kadar, beni adını hiç duymadığınız

uzak bir diyarda uçarken bulacaksınız.

Sözlerimi, teknolojinin gezegenimizi yönetme noktasında

son derece önemli olduğunu
söyleyerek bitirmek istiyorum.

Ama daha da önemlisi, onu anlamak

ve onu uygulayacak dirayete sahip olmak.

Teşekkür ederim.

(Alkış)