Zatürre neden çok tehlikeli? - Eve Gaus & Vanessa Ruiz
-
0:07 - 0:10Her nefes alışınızda hava,
soluk borusundan aşağı doğru ilerler, -
0:10 - 0:13bronş denilen bir dizi kanallardan geçerek
-
0:13 - 0:17sonunda alveol denilen
küçük hava kesesi kümelerine ulaşır. -
0:17 - 0:20Akciğerlerde 600 milyon
civarında alveol vardır, -
0:20 - 0:25bu 75 metrekarelik bir tenis kortunun
yüzey alanına denk geliyor. -
0:25 - 0:28Sadece bir hücre kalınlığındaki
bu küçük keseler -
0:28 - 0:30çok önemli bir değişime olanak sağlıyor:
-
0:30 - 0:33Havadan soluduğumuz oksijeni
kan dolaşımımıza alıyor -
0:33 - 0:36ve karbondioksiti temizliyor.
-
0:36 - 0:39Zatürre bu değiş tokuşu mahvediyor.
-
0:39 - 0:43Zatürre, alveolün sıvıyla dolmasına
neden olan bir enfeksiyondur. -
0:43 - 0:46Zatürreye neden olabilecek
birçok farklı türde patojenler vardır. -
0:46 - 0:50En yaygın olanları ise
virüs ya da bakterilerdir. -
0:50 - 0:54Bu mikroskobik istilacılar,
ya soluduğumuz havadaki damlacıklardan -
0:54 - 0:57ya da kirli bir yüzeye dokunduktan sonra
-
0:57 - 1:00gözlerimize, burnumuza ya da ağzımıza
dokunduktan sonra vücudumuza girerler. -
1:00 - 1:04Sonra solunum sisteminin savunma
hattının ön cephesiyle yüzleşirler: -
1:04 - 1:06Mukosiliyer klirens.
-
1:06 - 1:10Mukosiliyer klirens,
istilacıları hapseden mukustan -
1:10 - 1:13ve öksürerek çıkarılan,
mukusu ağza doğru taşıyan -
1:13 - 1:15ve silia denilen küçük kıllardan oluşur.
-
1:15 - 1:19Ancak bu istilacılardan bazıları
mukosiliyer klirensten geçip -
1:19 - 1:22alveolla buluştuğu akciğerlere gidebilir.
-
1:22 - 1:24Alevol, kan ve dış dünyadaki hava arasında
-
1:24 - 1:27önemli bir değişim noktası
olarak görev yapıyor; -
1:27 - 1:31kendine özel türde beyaz kan hücreleri,
diğer bir ismiyle makrofajları var; -
1:31 - 1:36onları kuşatarak ve yiyerek
yabancı organizmalara karşı savunuyor. -
1:36 - 1:40Patojenler, akciğerlere girdiğinde
makrofajlar onları yok etmeye çalışıyor. -
1:40 - 1:43Bağışıklık sistemi, yardımcı olması için
-
1:43 - 1:45daha fazla beyaz kan hücresini
alveolden salıveriyor. -
1:45 - 1:48Bu immun hücreler patojenlerle savaşıyor,
-
1:48 - 1:52iltihap ve iltihapın bir yan ürünü olarak
sıvı meydana getiriyor. -
1:52 - 1:53Bu sıvılar biriktikçe
-
1:53 - 1:57alveoldaki gaz değiş tokuşunu
çok daha zorlaştırıyor. -
1:57 - 2:01Kan dolaşımındaki karbondioksit seviyesi
yükselmeye başladıkça -
2:01 - 2:05vücut onu temizlemek ve daha fazla oksijen
almak için daha hızlı nefes alıyor. -
2:05 - 2:09Bu hızlı soluma, zatürrenin
en yaygın belirtilerinden biridir. -
2:09 - 2:14Vücut ayrıca öksürerek
alveoldaki sıvıyı dışarı atmaya çalışıyor. -
2:14 - 2:17Zatürrenin sebebini
belirlemek zor olabilir -
2:17 - 2:21ancak bir kez belirlendiğinde
doktorlar antibiyotik yazabilir, -
2:21 - 2:25antibakteriyel ya da antiviral
tedaviler de uygulanabilir. -
2:25 - 2:29Antibiyotikli tedavi, enfeksiyonu
kontrol altına almaya yardımcı oluyor. -
2:29 - 2:31Patojen temizlendikçe
-
2:31 - 2:36vücut sıvıyı ve ölü hücreleri
atıyor ya da emiyor. -
2:36 - 2:39En kötü belirtiler,
yaklaşık bir hafta içinde kayboluyor -
2:39 - 2:42ancak tamamen iyileşmek
bir ay kadar sürebilir. -
2:42 - 2:46Bunun dışında sağlıklı bireyler,
zatürreyi genelde evde atlatabiliyorlar. -
2:46 - 2:49Ancak bazıları için zatürre
daha şiddetli geçebilir, -
2:49 - 2:52vücut enfeksiyonla savaşırken hastanede
tedaviye, oksijene, solunum cihazına -
2:52 - 2:56ya da diğer destekleyici önlemlere
gereksinim duyulabilir. -
2:56 - 2:58Sigara içmek siliaya zarar verir,
-
2:58 - 3:02bu durumda zatürreyle birlikte
artan miktar bir yana, -
3:02 - 3:04silia, normal miktardaki mukus
ve salgıları bile -
3:04 - 3:06daha az temizleyebiliyor.
-
3:06 - 3:08Genetik ve otoimmun hastalıklar,
-
3:08 - 3:12zatürreye neden olabilecek patojenleri
daha hassas kılabilir. -
3:12 - 3:14Ayrıca, küçük çocuklar ve yaşlılarda
-
3:14 - 3:17bozulmuş klerens ve daha zayıf
bağışıklık sistemi bulunuyor. -
3:17 - 3:19Eğer birisinde viral zatürre varsa
-
3:19 - 3:22bakteriyel solunum
enfeksiyon riski daha yüksek. -
3:22 - 3:24Zatürre kaynaklı ölümlerin birçoğu
-
3:24 - 3:26sağlık hizmetlerine
ulaşım yokluğundan meydana geliyor. -
3:26 - 3:29Ancak bazen uygun bakımla bile
-
3:29 - 3:34vücut, sürdüremeyeceği
bir enfeksiyona karşı savaşa giriyor; -
3:34 - 3:36sadece akciğerlerdeki değil,
-
3:36 - 3:39tüm vücuttaki iltihaplı yolları
harekete geçiriyor. -
3:39 - 3:41Bu aslında koruyucu bir mekanizma
-
3:41 - 3:44ancak bu durum çok uzun süre devam ederse
organlar durmaya başlıyor, -
3:44 - 3:47şoka ve bazense ölüme neden oluyor.
-
3:47 - 3:49Peki zatürreyi nasıl önleyebiliriz?
-
3:49 - 3:52İyi beslenmek, yeterince uyumak
ve egzersiz yapmak -
3:52 - 3:54vücudunuzun enfeksiyonlarla
savaşmasına yardımcı oluyor. -
3:54 - 3:58Aşılar, zatürreye yol açan yaygın
patojenlere karşı bizi koruyabilirken -
3:58 - 4:01ellerinizi düzenli olarak yıkamak
bu patojenlerin yayılımını önlemede -
4:01 - 4:03ve şiddetli zatürreye karşı
-
4:03 - 4:06bu en savunmasız varlıkları
korumada size yardımcı oluyor.
- Title:
- Zatürre neden çok tehlikeli? - Eve Gaus & Vanessa Ruiz
- Speaker:
- Eve Gaus & Vanessa Ruiz
- Description:
-
Tüm dersi görüntüleyin: https://ed.ted.com/lessons/why-is-pneumonia-so-dangerous-eve-gaus-and-vanessa-ruiz
Her nefes alışınızda hava soluk borusundan aşağı doğru ilerler, bronş denilen bir dizi kanallardan geçerek sonunda alveol denilen küçük hava kesesi kümelerine ulaşır. Bu küçük keseler, çok önemli bir değişime olanak sağlıyor: Havadan soluduğumuz oksijeni kan dolaşımımıza alıyor ve karbondioksiti temizliyor. Zatürre bu değiş tokuş sistemini mahvediyor. Eve Gaus ve Vanessa Ruiz, zatürrenin nasıl akciğerlere saldırdığını açıklıyor.
Ders: Eve Gaus & Vanessa Ruiz, Yöneten: Artrake Studio.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:06
Eren Gokce approved Turkish subtitles for Why is pneumonia so dangerous? | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for Why is pneumonia so dangerous? | ||
Can Boysan accepted Turkish subtitles for Why is pneumonia so dangerous? | ||
Can Boysan edited Turkish subtitles for Why is pneumonia so dangerous? | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for Why is pneumonia so dangerous? | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for Why is pneumonia so dangerous? | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for Why is pneumonia so dangerous? | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for Why is pneumonia so dangerous? |