Return to Video

Neden regl hakkında konuşamıyoruz?

  • 0:01 - 0:04
    Gençken regl dönemlerim çok şiddetliydi.
  • 0:05 - 0:06
    Felç edici kramplar yaşıyordum,
  • 0:06 - 0:10
    kıyafetlerimin, çarşafımın üstü
    kan lekeleri oluyordu
  • 0:10 - 0:12
    ve regl ishali çekiyordum.
  • 0:13 - 0:16
    Ayda bir iki gün okulu
    ekmek zorunda kalıyordum
  • 0:16 - 0:20
    ve sıcak su torbamla
    kanepede otururken "Sorun ne?"
  • 0:20 - 0:23
    diye düşündüğümü hatırlıyorum.
  • 0:23 - 0:27
    Yemek yediğimde tükürük bezlerimden
    tükürük salgılanmıyordu.
  • 0:27 - 0:29
    Yürüyüşe çıktığımda
  • 0:29 - 0:32
    dizlerimden "eklem sıvısı" gibi bir
    sızıntı olmuyordu.
  • 0:32 - 0:36
    Menstrüasyon neden bu kadar farklıydı?
  • 0:36 - 0:38
    Bütün bu sorulara yanıt istiyordum
  • 0:38 - 0:41
    ama çevremde sorabileceğim biri yoktu.
  • 0:41 - 0:44
    Annem pis, utanç verici bir şey olması
    ve hakkında konuşmamam
  • 0:44 - 0:46
    dışında başka bir şey bilmiyordu.
  • 0:46 - 0:48
    Kız arkadaşlarıma sordum
  • 0:48 - 0:51
    ama herkes usturuplu bir şekilde
    konuşmaya çalışıyordu.
  • 0:51 - 0:54
    Sonunda doktora gidecek ve ağrılı regl
    dönemim hakkında konuşacak
  • 0:54 - 0:56
    cesareti topladığımda
  • 0:56 - 0:58
    ciğer yemem söylendi.
  • 0:58 - 1:00
    (Gülüşmeler)
  • 1:00 - 1:05
    Menstrüal ürünleri, 48'li maksi boy
    pedlerimi almaya eczaneye gittiğimde
  • 1:05 - 1:09
    her bir pedin bir mendil paketi
  • 1:09 - 1:12
    boyutunda olduğu günlerden bahsediyorum,
  • 1:12 - 1:13
    (Gülüşmeler)
  • 1:13 - 1:15
    Neyden bahsettiğimi biliyorsunuz.
  • 1:15 - 1:17
    Emici teknolojinin ne kadar
    ilerlediğini bilemezsiniz.
  • 1:17 - 1:20
    (Gülüşmeler)
  • 1:20 - 1:22
    Menstrüal ürünlerimi eskiden
    kadın hijyen reyonundan
  • 1:22 - 1:26
    almak zorundaydım.
  • 1:26 - 1:28
    Orada dururken "Neden tuvalet kağıdını
  • 1:28 - 1:31
    anal hijyen reyonundan almıyoruz?"
    diye düşündüğümü hatırlıyorum.
  • 1:31 - 1:32
    (Gülüşmeler)
  • 1:32 - 1:33
    Pedin ne farkı vardı?
  • 1:33 - 1:36
    Neden regl hakkında konuşamıyoruz?
  • 1:36 - 1:41
    Freud'un da söylediği gibi
    bu akan kanla alakalı değil
  • 1:41 - 1:42
    çünkü öyle olsaydı
  • 1:42 - 1:45
    şu an burada burun kanaması
    hakkındaki tabudan bahseden
  • 1:45 - 1:48
    bir kulak burun boğaz
    cerrahı olurdu, değil mi?
  • 1:48 - 1:50
    Aslında bu regl ile ilgili bile değil.
  • 1:50 - 1:54
    Çünkü aksi halde bu zehirli,
    utanç kaynağı reglden kurtulup
  • 1:54 - 1:55
    menopoza girdiğimizde
  • 1:55 - 1:58
    daha yüksek bir mevkiye
    getirilmemiz gerekirdi.
  • 1:58 - 2:00
    (Gülüşmeler)
  • 2:00 - 2:05
    (Alkış)
  • 2:05 - 2:09
    Bu, yalnızca baskılanan kadınlara
    yatırım yapan ataerkil bir toplum
  • 2:09 - 2:12
    ve hayatımızın farklı dönemlerinde
    farklı şeyler kullanılıyor.
  • 2:12 - 2:13
    Menstürasyon da tıp dilinde
  • 2:13 - 2:16
    üretken dediğimiz dönemde
    kullanılan bir baskılama yöntemi.
  • 2:16 - 2:19
    Zamanın başlangıcından bu yana,
    birçok kültür
  • 2:19 - 2:22
    kadınların mahsulü
    ya da sütü bozabileceğini
  • 2:22 - 2:25
    veya çiçekleri soldurabileceğini düşündü.
  • 2:25 - 2:27
    Sonrasında din ortaya çıktığında
  • 2:27 - 2:29
    saflık mitleri bunu daha da kötüleştirdi.
  • 2:29 - 2:31
    Tıbbın ise hiçbir yardımı olmadı.
  • 2:32 - 2:33
    1920'ler ve 30'larda
  • 2:33 - 2:38
    kadınların menotoksin adı verilen
    bir şey salgıladıkları fikri vardı.
  • 2:38 - 2:40
    Sadece yanlarından geçerek
    çiçekleri soldurabilirdik.
  • 2:40 - 2:41
    (Gülüşmeler)
  • 2:41 - 2:44
    Ortada bir çeşitlilik yoksa
    böyle olur, değil mi?
  • 2:44 - 2:47
    Çünkü sesini çıkarıp
    "Aslında öyle bir şey yok."
  • 2:47 - 2:49
    diyebilecek bir kadın yoktu.
  • 2:50 - 2:53
    Bedeninde yaşananlar hakkında dahi
    konuşamayacaksan
  • 2:53 - 2:55
    bu mitleri nasıl bozarsın?
  • 2:55 - 2:57
    Reglin toksik olmadığını söylemek için
  • 2:57 - 2:59
    doktor olmaya bile gerek yok.
  • 2:59 - 3:04
    Eğer öyle olsaydı embriyo
    toksik bir sıvıya yerleşir miydi?
  • 3:05 - 3:08
    Eğer hepimiz bu gizli
    menotoksine sahip olsaydık
  • 3:08 - 3:12
    ekinleri tahrip edip süt bozabilirdik.
  • 3:12 - 3:13
    (Gülüşmeler)
  • 3:13 - 3:17
    Peki neden X-Women güçlerimizi
    kullanıp oy hakkını daha önce kazanmadık?
  • 3:17 - 3:19
    (Gülüşmeler)
  • 3:19 - 3:23
    (Alkış)
  • 3:23 - 3:25
    Bugün bile
  • 3:25 - 3:27
    regl ishali hakkında tweet attığımda,
  • 3:27 - 3:28
    birilerinin yaptığı gibi,
  • 3:28 - 3:30
    (Gülüşmeler)
  • 3:30 - 3:34
    kadınların yüzde 28'ini
    etkilediğini belirtiyorum.
  • 3:34 - 3:38
    Üstelik her seferinde birileri bana ulaşıp
  • 3:38 - 3:41
    "Sadece bende olduğunu sanıyordum." diyor.
  • 3:41 - 3:44
    Kadınların deneyimlerini bile
    paylaşamaması
  • 3:44 - 3:47
    utanç kültürünün ne kadar etkili
    olduğunu gösteriyor.
  • 3:47 - 3:49
    Böylece düşünmeye başladım:
  • 3:49 - 3:52
    "Ya herkes regl hakkında
    jinekologlar kadar bilgi sahibi olsaydı?
  • 3:52 - 3:54
    Müthiş olmaz mıydı?"
  • 3:54 - 3:56
    O zaman siz de bildiğim her şeyi,
  • 3:56 - 3:57
    reglin memeliler arasında
  • 3:57 - 3:59
    oldukça eşsiz bir fenomen
    olduğunu bilirdiniz.
  • 4:00 - 4:02
    Memelilerin çoğu östrus dönem geçirir.
  • 4:02 - 4:04
    İnsanlar, bazı primatlar,
  • 4:04 - 4:06
    bazı yarasalar,
  • 4:06 - 4:09
    fil faresi ve dikenli fare de
    regl oluyor.
  • 4:09 - 4:12
    Regl ile birlikte olan şey
    beynin yumurta üretmeye başlaması için
  • 4:12 - 4:14
    yumurtalıkları tetiklemesidir.
  • 4:14 - 4:16
    Östrojen salgılanır
  • 4:16 - 4:18
    ve örülen tuğlalar gibi
    hücre üstüne hücre ekleyerek
  • 4:18 - 4:20
    rahim yatağını hazırlamaya başlar.
  • 4:20 - 4:24
    Eğer harç koymadan çok yüksek bir
    tuğla duvar örerseniz ne olur?
  • 4:24 - 4:25
    Dayanıksız bir yapı olur.
  • 4:25 - 4:27
    Peki yumurtlayınca ne olur?
  • 4:27 - 4:29
    Rahmi hazırlayacak progesteron
  • 4:29 - 4:33
    adı verilen bir hormon salgılarsınız.
  • 4:33 - 4:36
    Harç gibi davranır
    ve tuğlaları birlikte tutar.
  • 4:36 - 4:39
    Ayrıca yatağı yumurta için daha sıcak
  • 4:39 - 4:42
    hale getiren değişikliklere neden olur.
  • 4:42 - 4:44
    Eğer hamilelik gerçekleşmezse
  • 4:44 - 4:45
    hooop
  • 4:45 - 4:46
    yatak dışarı çıkar
  • 4:46 - 4:49
    kanama başlar ve buna da regl denir.
  • 4:49 - 4:51
    Bu aşamayı hep ilginç bulmuşumdur.
  • 4:51 - 4:53
    Çünkü östrus döngü ile
  • 4:53 - 4:56
    rahmin duvarlarını hazır hale
    getirmek için son sinyal
  • 4:56 - 4:59
    aslında embriyodan gelir.
  • 4:59 - 5:01
    Ama menstüasyonda
  • 5:01 - 5:03
    bu seçim yumurtalıktan gelir.
  • 5:03 - 5:07
    Sanki seçim hakkı,
    üreme yollarımıza kodlanmış.
  • 5:07 - 5:14
    (Tezahürat ve alkış)
  • 5:16 - 5:18
    Şimdi kanın nereden geldiğini biliyoruz.
  • 5:18 - 5:20
    Oldukça da büyük bir miktarda kan.
  • 5:20 - 5:22
    Yaklaşık 28-85 gram arası
  • 5:22 - 5:24
    ki bazen daha çok olabilen
  • 5:24 - 5:25
    30 ile 90 mililitre kan,
  • 5:25 - 5:28
    çoğunlukla daha fazlaymış gibi
    göründüğünü biliyorum.
  • 5:28 - 5:29
    Biliyorum.
  • 5:29 - 5:31
    Peki neden bu kadar çok kanıyoruz?
  • 5:31 - 5:34
    Ya da neden bir dahaki döngüye kadar
    orada kalmıyor?
  • 5:34 - 5:37
    Hamile olmadığınıza göre
    neden oralarda takılamıyor?
  • 5:37 - 5:41
    Her ay daha da kalın bir hale geldiğini,
  • 5:41 - 5:44
    tsunami reglin
    nasıl olabileceğini hayal edin.
  • 5:44 - 5:45
    (Gülüşmeler)
  • 5:45 - 5:48
    Kanı yeniden ememeyiz çünkü çok fazla.
  • 5:48 - 5:51
    Bu kadar fazla çünkü çok özel
    bir sebepten dolayı
  • 5:51 - 5:54
    kalın bir rahim duvarına ihtiyacımız var.
  • 5:54 - 5:59
    Hamileliliğin vücudumuzda
    büyük bir biyolojik götürüsü olur.
  • 5:59 - 6:01
    Anne ölümleri, emzirme dönemi,
  • 6:01 - 6:02
    reşit oluncaya kadar
  • 6:02 - 6:07
    çocuk büyütme sorumluluğu
  • 6:07 - 6:08
    ve evrim.
  • 6:08 - 6:11
    (Gülüşmeler)
  • 6:11 - 6:13
    Kimileri için daha uzun bir süreç.
  • 6:13 - 6:16
    (Gülüşmeler)
  • 6:16 - 6:19
    Ancak evrim risk-yarar oranını bilir.
  • 6:19 - 6:24
    Böylelikle evrim, faydalı sonuç
    elde etme şansını yükseltmek ister.
  • 6:24 - 6:27
    Peki faydalı sonuç şansını
    nasıl artırırsınız?
  • 6:27 - 6:29
    En kaliteli embriyoları seçmeye çalışarak.
  • 6:29 - 6:31
    Peki en kalitelilerini nasıl seçersiniz?
  • 6:31 - 6:33
    Önlerine engeller koyup
  • 6:33 - 6:35
    bunun için çalışmalarını sağlayarak.
  • 6:35 - 6:39
    Böylece evrimleştiğimiz bin yıl boyunca
  • 6:39 - 6:41
    rahimde bir silahlanma yarışı yaşandı,
  • 6:41 - 6:44
    çeperler gittikçe kalınlaştı
  • 6:44 - 6:46
    ve embriyo,
  • 6:46 - 6:47
    bu yumuşak rahim çeperlerini
  • 6:47 - 6:50
    elde edene kadar savaştı.
  • 6:50 - 6:52
    Yani bu kalın rahim yatağına sahibiz
  • 6:52 - 6:54
    ve şimdi ortaya çıkması gerektiğine göre
  • 6:54 - 6:56
    kanamayı nasıl durdururuz?
  • 6:56 - 6:58
    Burnun kanadığında kıstırarak
    durdurabilirsin,
  • 6:58 - 7:01
    bacağın kesilirse üzerine
    baskı uygularsın.
  • 7:01 - 7:03
    Kanamayı basınçla durdururuz.
  • 7:03 - 7:04
    Menstrüasyon döneminde
  • 7:04 - 7:06
    uterusun çeperi, prostaglandinler
  • 7:06 - 7:09
    ve diğer enflamatuar aracılar
    olarak adlandırılan kimyasallara
  • 7:10 - 7:12
    dönüşen maddeleri serbest bırakır.
  • 7:12 - 7:14
    Onlar da kanamayı durdurmak
  • 7:14 - 7:16
    için damarları sıkarlar ve rahmin
  • 7:16 - 7:18
    kasılmasına neden olurlar.
  • 7:18 - 7:20
    Ayrıca rahme giden
    kan akışını değiştirebilir,
  • 7:20 - 7:23
    ağrıyı daha da kötüleştiren
    iltihaplanmaya neden olabilirler.
  • 7:23 - 7:26
    O halde "Tamam da ne kadar
    baskı oluşuyor?" diye sorarsınız.
  • 7:26 - 7:29
    Bazı muhteşem kadınların rahimlerine
  • 7:29 - 7:31
    adet döngüleri boyunca giydikleri
  • 7:32 - 7:33
    basınç kateterleri
  • 7:33 - 7:35
    koymak için gönüllü oldukları
    çalışmalardan -
  • 7:35 - 7:38
    Tanrı onları kutsasın çünkü onlar olmadan
  • 7:38 - 7:40
    bu önemli bilgiye ulaşamazdık.
  • 7:40 - 7:43
    Menstrüasyon sırasında
    rahimde üretilen baskının
  • 7:43 - 7:44
    120 mililitre cıva
  • 7:44 - 7:46
    olduğunu öğrenebildik.
  • 7:46 - 7:48
    "Bu ne demek?" diyorsunuz.
  • 7:48 - 7:51
    Bu, doğumun ikinci aşamasında
  • 7:51 - 7:53
    bebeği iterken oluşan basınç miktarıdır.
  • 7:53 - 7:54
    (Seyirciler iç çeker)
  • 7:54 - 7:56
    Bu doğru.
  • 7:56 - 7:59
    Bu, tıbbi olmayan bir doğum
    yapmamış olanlarınız için
  • 7:59 - 8:01
    tansiyon aletinin başlangıçta olduğu kadar
  • 8:01 - 8:04
    sıkı olmadığı ancak yine de
    oldukça sıkı olarak
  • 8:04 - 8:05
    durmasını istediğinizde
  • 8:05 - 8:06
    oluşan hisse benziyor.
  • 8:06 - 8:09
    Şimdi daha farklı geliyor, değil mi?
  • 8:09 - 8:12
    Menstrüasyon ağrısını düşünürseniz
  • 8:12 - 8:15
    doğumun ikinci aşamasında olup
    bebeği itmeye
  • 8:15 - 8:18
    çalıştığı için okulu ekmek
    zorunda kalan birini
  • 8:18 - 8:19
    zayıf olarak adlandırmazdık.
  • 8:19 - 8:22
    "Aman Tanrım, nasıl
    bu aşamaya geldin?" derdik, değil mi?
  • 8:22 - 8:23
    (Gülüşmeler)
  • 8:23 - 8:26
    Tipik doğum sancısı çeken kadınların
  • 8:26 - 8:29
    ağrı kontrolünü
    göz ardı etmeyiz, değil mi?
  • 8:29 - 8:33
    Bu nedenle acıyı "normal" yerine "tipik"
    olarak adlandırmamız önemli
  • 8:33 - 8:36
    çünkü normal dediğimizde
    tipik olduğunu söylemenin aksine
  • 8:36 - 8:39
    göz ardı etmesi daha kolaydır
    ve o şekilde ele almamız gerekir.
  • 8:39 - 8:44
    Regl ağrısını ele aldığımız
    bazı yollar var.
  • 8:44 - 8:46
    Biri, giysilerinizin
    altına giyebileceğiniz,
  • 8:46 - 8:47
    sinirlere ve kaslara
  • 8:48 - 8:51
    elektriksel bir dürtü gönderen
    TENS birimi olarak adlandırılır.
  • 8:51 - 8:52
    Hiç kimse nasıl çalıştığını bilmiyor
  • 8:52 - 8:55
    ancak bunun ağrının kapı kontrol teorisi
  • 8:55 - 8:57
    olabileceğini düşünüyoruz.
  • 8:57 - 9:00
    Bir yerinize zarar geldiğinde
    ovalamanızın nedeni de budur.
  • 9:00 - 9:04
    Titreşim beyninize
    acıdan daha hızlı gider.
  • 9:04 - 9:06
    Ayrıca steroid olmayan
  • 9:06 - 9:08
    anti-enflamatuar olarak
    adlandırılan ilaçlar da var.
  • 9:08 - 9:12
    Prostaglandinlerin
    salınmasını engellerler.
  • 9:12 - 9:16
    Regl ağrısını kadınların
    yüzde 80'i için azaltabilirler.
  • 9:16 - 9:20
    Ayrıca kan miktarını yüzde 30 ile 40
    oranında azaltırlar
  • 9:20 - 9:22
    ve regl ishaline yardımcı olabilirler.
  • 9:22 - 9:25
    Ayrıca rahmin çeperini incelten
  • 9:25 - 9:27
    hormonal bir gebelik önleyici var,
  • 9:27 - 9:29
    böylece daha az prostaglandin üretiliyor
  • 9:30 - 9:33
    ve daha az kanla krampa daha az
    ihtiyaç duyuluyor.
  • 9:33 - 9:36
    Eğer bu tedaviler başarısız olursa-
  • 9:36 - 9:38
    ve seçim kelimesini kullanmak önemli-
  • 9:38 - 9:40
    çünkü biz tedavide başarısız olmuyoruz,
  • 9:40 - 9:43
    tedavi bizi başarısızlığa uğratıyor.
  • 9:43 - 9:45
    Bu tedavi başarısız olursa
  • 9:45 - 9:47
    steroid olmayan
  • 9:47 - 9:51
    antienflamatuarlara karşı direnci olan
    insanlar arasında olabilirsiniz.
  • 9:51 - 9:52
    Tam anlamıyoruz
  • 9:52 - 9:54
    ancak bu ilaçların bazı kadınlar için
  • 9:54 - 9:58
    neden işe yaramadığını gösteren
    bazı karmaşık mekanizmalar var.
  • 9:58 - 10:01
    Ağrılı regl dönemleri yaşamanızın
  • 10:01 - 10:04
    başka sebepleri olması da mümkün tabii.
  • 10:04 - 10:06
    Endometriyoz adı verilen
    bir durumunuz olabilir,
  • 10:06 - 10:10
    bu durumda rahmin çeperleri
    pelvik boşlukta büyür,
  • 10:10 - 10:13
    iltihaplanma, yara dokusu
    ve adezyonlara neden olur.
  • 10:13 - 10:17
    Henüz tam olarak anlamadığımız
    başka işleyişler de olabilir
  • 10:17 - 10:20
    çünkü oldukça karmaşık
    biyolojik işleyişler dolayısıyla
  • 10:20 - 10:22
    acı eşiklerinin farklı olma olasılığı var.
  • 10:22 - 10:26
    Bunları da ancak konuşarak öğrenebiliriz.
  • 10:26 - 10:29
    Vücudumuzun nasıl çalıştığını bilmek
  • 10:29 - 10:31
    feminist bir eylem olarak görülmemeli.
  • 10:31 - 10:32
    Öyle olmamalı.
  • 10:32 - 10:38
    (Alkış)
  • 10:38 - 10:41
    Acı çektiğinizde yardım istemek
  • 10:41 - 10:44
    feminist bir eylem olmamalı.
  • 10:45 - 10:50
    Regl tabuları dönemi artık sona erdi.
  • 10:51 - 10:55
    (Tezahürat ve alkış)
  • 10:55 - 10:57
    Buradaki tek lanet,
  • 10:58 - 11:01
    popülasyonun yarısını,
    türümüzü devam ettiren,
  • 11:01 - 11:06
    sahip olduğumuz her şeyi veren
    biyolojik makinenin
  • 11:06 - 11:08
    kirli veya toksik olduğuna
  • 11:08 - 11:11
    bir şekilde ikna etme yeteneğidir.
  • 11:11 - 11:13
    Ben bunu desteklemeyeceğim.
  • 11:13 - 11:19
    (Alkış)
  • 11:19 - 11:21
    Peki bu lanet nasıl bozulabilir?
  • 11:21 - 11:23
    Bilgiyle.
  • 11:23 - 11:24
    Teşekkürler.
  • 11:24 - 11:29
    (Tezahürat ve alkış)
Title:
Neden regl hakkında konuşamıyoruz?
Speaker:
Jen Gunter
Description:

Jinekolog ve yazar Jen Gunter, "Vücudunuzun nasıl çalıştığını bilmek bir feminizm eylemi olmamalı." diyor. Bu devrim niteliğindeki konuşmasında, menstrüal utancın kadınları nasıl sessizleştirip baskılayarak zararlı bilgilerin yayılmasına ve ağrının hatalı yönetilmesine yol açtığını açıklıyor. Menstrüal tabular döneminin sona erdiğini ilan ederek rahmin bir zamanlar gizemli olan mekaniği hakkında net ve oldukça ihtiyaç duyulan bir ders veriyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:42
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for Why can't we talk about periods?
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for Why can't we talk about periods?
Adel Kuzulu accepted Turkish subtitles for Why can't we talk about periods?
Adel Kuzulu edited Turkish subtitles for Why can't we talk about periods?
Cihan Ekmekçi rejected Turkish subtitles for Why can't we talk about periods?
Emre Enercan accepted Turkish subtitles for Why can't we talk about periods?
Cihan Ekmekçi rejected Turkish subtitles for Why can't we talk about periods?
Gamze KORKMAZ accepted Turkish subtitles for Why can't we talk about periods?
Show all

Turkish subtitles

Revisions