H αρχαία, φιλική προς τη γη σοφία των νομάδων της Μογγολίας

Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να μάθουμε από τους Μογγόλους νομάδες σχετικά με την επιβίωση στο μέλλον, λέει η περιβαλλοντολογική ακτιβίστρια Κούλαν. Tαξιδεύοντάς μας μέσα από την εκθαμβωτική ύπαιθρο της χώρας, αποδεικνύει τον τρόπο που οι Μογγόλοι νομάδες έχουν επιβιώσει σε απομονωμένες περιοχές για χιλιάδες χρόνια χάρη στις πραγματικά εκπληκτικές και φιλικές προς τη Γη καινοτομίες μηδενικών αποβλήτων. Μπορούμε όλοι να μάθουμε σοφά πράγματα για το πώς να ζήσουμε περισσότερο μινιμαλιστικά, βιώσιμα και σε αρμονία με τη Μητέρα Φύση.

Είναι αστείο που οι ξένοι
πάντα μου κάνουν τις ίδιες ερωτήσεις

όταν με γνωρίζουν για πρώτη φορά.

Ερωτήσεις όπως:

«Ουάου, είσαι απ' τη Μογγολία;

Καβαλάτε άλογα για να πάτε στη δουλειά;»

«Ξέρεις τι είναι η κόκα κόλα;»

ή «Έχετε σοκολάτες στη Μογγολία;»

Κι αν θέλω να σπάσω πλάκα,

λέω πράγματα όπως:

«Πω-πω,

δεν έχω ακούσει ποτέ γι' αυτά.

Τι είναι η κόκα κόλα κι οι σοκολάτες;
Μπορείς να μου πεις περισσότερα;»

Πάντα πιάνει και γελάμε κιόλας.

Στην πραγματικότητα, η πρωτεύουσά μας,
το Ουλάν Μπατόρ, είναι αρκετά αστική.

Έχουμε εμπορικά κτίρια,

πολυτελή ξενοδοχεία
και πανέμορφους χώρους τέχνης.

Αλλά πολύ συχνά

οι ξένοι έχουν εμμονή
με τις ελλείψεις της Μογγολίας.

Κοιτάνε το απέραντο, ανέγγιχτο τοπίο,

τον παραδοσιακό νομαδικό τρόπο ζωής

και τα θεωρούν δείγματα ένδειας.

Διαφωνώ.

Βασικά, πιστεύω
πως έχουμε να μάθουμε πολλά

απ' τους αρχαίoυς Μογγόλους νομάδες

που μας θα βοηθήσουν στην επιβίωση
στις επερχόμενες δεκαετίες.

Στη φωτογραφία είμαι εγώ που παίζω

το πιο γνωστό παραδοσιακό
όργανο της Μογγολίας,

το μορίν χουρ,

ή βιολί με κεφαλή αλόγου.

Ξεκίνησα να παίζω το όργανο
όταν ήμουν μόλις εννιά ετών,

και έως τα 11 μου
ταξίδευα σ' όλον τον κόσμο

εκπροσωπώντας τη Μογγολία
σε διεθνή φεστιβάλ,

ζώντας και σπουδάζοντας σε διάφορα μέρη

όπως η Ιαπωνία, η Κίνα, η Φινλανδία,
η Γερμανία και η Σουηδία.

Τότε ξαφνικά,

όταν ήμουν 21,

έχασα την αγαπημένη μου μητέρα,

και μόλις δύο χρόνια μετά τον πατέρα μου.

Ως μοναχοπαίδι,

ήμουν συντετριμμένη και μόνη.

Εκείνο τον καιρό, το μόνο
που μου είχε μείνει ήταν η χώρα μου.

Έτσι, αποφάσισα να γυρίσω πίσω.

Ενώ ένιωθα χαμένη απ' τη θλίψη,

η χώρα μου μού έδωσε ένα αίσθημα
ασφάλειας και ότι ανήκω κάπου.

Φανταζόμουν τον απέραντο γαλάζιο ουρανό
της Μογγολίας ως πατέρα μου

και το πανέμορφο, απέραντο τοπίο
ως μητέρα μου.

Έχοντας ζήσει σε αναπτυγμένες χώρες
για παραπάνω από μια δεκαετία,

είχα απομακρυνθεί
από τον νομαδικό τρόπο ζωής.

Έτσι, ήθελα να επανασυνδεθώ
και να τον ζήσω κι εγώ.

Συχνά ταξίδευα εκτός πόλης

προς τις περιοχές των παππούδων μου
στην αγροτική Μογγολία,

για να δω από πού προήλθαμε
εγώ κι οι γονείς μου

και να καταλάβω καλύτερα
την προσωπική μου ταυτότητα.

Καθώς μεγάλωνα, πάντα άκουγα ιστορίες

για το πώς οι νομάδες τις Μογγολίας
ήταν οι πιο φιλόξενοι άνθρωποι στη Γη.

Και ήθελα να δω με τα ίδια μου τα μάτια

αν πραγματικά προσφέρουν
φαγητό και φιλοξενία στους ξένους.

Οπότε. κατευθύνθηκα προς την ύπαιθρο
οδηγώντας σε χωματόδρομους για ώρες.

Το καταπληκτικό
με τους νομάδες της Μογγολίας

είναι ότι συχνά οι γείτονες
μένουν 40 χιλιόμετρα μακριά,

και δεν υπάρχει ιδιωτική ιδιοκτησία
βοσκότοπων στη Μογγολία.

Κατά κάποιον τρόπο,

οι νομάδες της Μογγολίας
έχουν την απόλυτη ελευθερία

να μετακινούνται
στο υπέροχο τοπίο όπως επιθυμούν.

Τελικά, εντόπισα δύο ταπεινά γιουρτ
και έκανα μια στάση.

Τα γιουρτ ή γκερ

είναι παραδοσιακά μογγολικά σπίτια.

Κατασκευάζονται από 100% φυσικά υλικά,

ξύλινο σκελετό και πάτωμα,
δερμάτινο σχοινί

και χοντρές κουβέρτες
από επεξεργασμένο μαλλί προβάτου.

Χρειάζονται μόνο τρεις με τέσσερις ώρες
να συναρμολογηθούν ή αποσυναρμολογηθούν,

και παραμένουν ζεστά

ακόμα και στους χειμώνες
με μείον 50 βαθμούς Κελσίου.

Έξω από το γιουρτ,

τα παιδιά έπαιζαν με πρόβατα και κατσίκες,

και μόλις τα χαιρέτησα,
οι γονείς τους με καλωσόρισαν στο σπίτι.

Η γυναίκα μού έβαλε
ένα ωραίο, ζεστό τσάι με γάλα

κι ο άντρας μου πρόσφερε φαγητό
που είχαν ήδη ετοιμάσει στο τραπέζι.

Μετά από μια ψιλοκουβεντούλα,

ο άντρας ρώτησε ευγενικά
τον σκοπό του ταξιδιού μου.

Οπότε, απάντησα ευθέως
πως απλώς ταξίδευα,

εξερευνούσα τις ρίζες των παππούδων μου

και πως χρειαζόμουν ένα μέρος
να μείνω καθώς έδυε ο ήλιος.

Και μαντέψτε.

Είπε πως μπορούσα να μείνω
για όσο χρειάζεται,

υπό έναν όρο.

Ρώτησε αν μπορούσα να παίξω το μορίν χουρ,

το παραδοσιακό μας βιολί με κεφαλή αλόγου.

Στο μυαλό μου δεν πίστευα
πως αυτό θα πραγματοποιούνταν.

Και το βιολί ήταν σαν εισιτήριο.

Όταν οι Μογγόλοι μαθαίνουν
πως ξέρεις να παίζεις μορίν χουρ,

σε σέβονται αμέσως.

Λένε πως οι δύο χορδές του

εξιστορούν όλα τα γεγονότα του κόσμου.

Τελικά, έμεινα μαζί τους για εννιά μέρες,

και ούτε καν μου ζήτησαν να φύγω.

Αν είχα επιχειρήσει να μείνω
εκεί για δύο μήνες,

θα με είχαν αφήσει.

Ακούστε αυτό.

Πριν τους γνωρίσω,

υπέθετα ότι οι Μογγόλοι νομάδες
ήταν φιλόξενοι από καλοσύνη

όπως όλοι οι άλλοι.

Αλλά έπειτα συνειδητοποίησα
ότι ήταν κάτι παραπάνω απ' αυτό.

Αφορούσε την επιβίωση ως κοινότητα.

Επειδή οι νομάδες ζουν
σε εξαιρετικά απόμακρες περιοχές,

βρίσκονται εντελώς στο έλεος της φύσης.

Μια έντονη χιονόπτωση,
μια ξαφνική πλημμύρα

ή έντονη καταιγίδα,

μπορεί να ρημάξει μια νομαδική οικογένεια.

Σήμερα είναι ο ξένος
που χρειάζεται βοήθεια,

αλλά αύριο μπορεί να είσαι εσύ.

Γι' αυτό προσέχουν ο ένας τον άλλο

και καλωσορίζουν οποιονδήποτε
χρειάζεται βοήθεια.

Αυτό πραγματικά με συγκίνησε,

γιατί νιώθω πως οι άνθρωποι
γινόμαστε όλο και πιο εγωιστές.

Η συμβίωση με μια πραγματικά
νομαδική οικογένεια με αφύπνισε.

Δεν είχα ξαναβιώσει κάτι τέτοιο
στις αναπτυγμένες χώρες.

Η γυναίκα της οικογένειας

μου έδειξε πώς παράγουν οργανικά
γαλακτοκομικά προϊόντα απ' την αρχή,

όπως το λευκό τυρί,το γιαούρτι, το έτσγκι.

Ακόμα και παραδοσιακή βότκα
από γάλα αγελάδας.

Όλα τα εργαλεία τους
είναι χειροποίητα από φυσικά υλικά.

Και μέσα στο γιουρτ,

για να ζεσταθούμε καίγαμε στερεή κοπριά

αντί για τα συνήθη καύσιμα.

Όλα ήταν εκ διαμέτρου αντίθετα
με την αστική μου ζωή

που ήταν γεμάτη από πλαστικά και άτσαλι.

Κι αυτή ήταν μια εμπειρία
που βίωσα με όλες μου τις αισθήσεις.

Μια εντελώς διαφορετική μορφή
εξεζητημένης ποιότητας.

Όσο περισσότερο ταξίδευα στους απόμερους
και αγροτικούς προορισμούς στη Μογγολία,

τόσο πιο πολύ καταλάβαινα

πώς ο αρχαίος νομαδικός τρόπος ζωής
τροφοδοτούνταν απ' τη Μητέρα Φύση.

Η νομαδική ζωή
είναι πραγματικά οικολογική.

Στην πορεία αυτών των έξι ετών,

επισκέφτηκα πάνω από 20 οικογένειες,

και η εμπειρία μου ήταν πάντα η ίδια.

Με προσκαλούσαν, μου πρόσφεραν φαγητό

και μου παρείχαν στέγη αν το χρειαζόμουν.

Έμεινα έκπληκτη με τη λιτότητά τους.

Αρχικά, νόμιζα πως οφειλόταν

στο ότι μετακόμιζαν
γύρω στις τέσσερις φορές τον χρόνο.

Πολύ απλή και κατανοητή λογική.

Κουβαλάς μόνο όσα χρειάζεσαι.

Αλλά έπειτα έμαθα

πως υπάρχει μια βαθύτερη
φιλοσοφία πίσω απ' αυτό.

Στην ιστορία οι νομάδες πίστευαν

ότι απλώς περνάμε από αυτή τη ζωή,

ότι οι άνθρωποι έρχονται
και φεύγουν γυμνοί.

Οπότε θεωρούν ότι είναι είναι ανούσιο

να κατασκευάζεις κάτι
που καταστρέφει τη φύση,

ή να φέρεσαι άπληστα για υλικά αγαθά

όταν το προσδόκιμο της ζωής σου
είναι κάτω από τα 100 έτη.

Αντιθέτως, επενδύουν στην παράδοση,
στην κληρονομιά και ιστορία,

και τα κληροδοτούν από γενιά σε γενιά.

Αυτή η αρχαία νομαδική φιλοσοφία

με έκανε να συνειδητοποιήσω
ότι έπρεπε να έχω μια πιο σφαιρική σκέψη

πέρα από τη δική μου άνεση.

Στη μογγολική ύπαιθρο ένιωσα
μια πραγματική μορφή ελευθερίας,

και κάθε φορά που επέστρεφα στην πόλη

έψαχνα τρόπους για να ζήσω
πιο μινιμαλιστικά.

Ψηφιοποίησα όλες τις έντυπες
διαδικασίες της εταιρείας μου.

Κάτι που παλιά χρειαζόταν
20 πακέτα χαρτιού Α4

τώρα χρειάζεται μόνο ένα.

Νοίκιασα μικρότερο διαμέρισμα,
μείωσα το οικολογικό μου αποτύπωμα

και υιοθέτησα τη συνήθεια
να αναθεωρώ τις πράξεις μου,

όπως αυτή τις αγορές,
την επιλογή μέσων μεταφοράς,

και άλλων επιλογών τρόπου ζωής
στο σπίτι και την εργασία.

Και το κυριότερο,

σταμάτησα να εργάζομαι σε γρήγορα πρότζεκτ
που βασίζονται στα καταναλωτικά αγαθά

και τώρα εργάζομαι με οργανισμούς
που προωθούν τη βιωσιμότητα.

Αλλά η μακράν μεγαλύτερη αλλαγή

είναι πως έχω αρχίσει
να βλέπω την ανάπτυξη με άλλο μάτι.

Στις πόλεις

το να ζεις ως νομάς
σε ένα παραδοσιακό γιουρτ

και να έχεις λιγότερα,

συχνά ερμηνεύεται ως σημάδι ένδειας,

όχι μόνο στο εξωτερικό,

αλλά και στην πατρίδα μου τη Μογγολία.

Πιστεύουμε πως ο τελικός σκοπός
για κάθε αναπτυσσόμενη χώρα

είναι να γίνει το επόμενο
Τόκιο ή η Νέα Υόρκη

με τους ουρανοξύστες τους,
τα μεγάλα εμπορικά κέντρα και τα διόδια.

Κοινότητες σ' όλον τον κόσμο εγκαταλείπουν
τους παραδοσιακούς τρόπους ζωής,

κυνηγώντας τον υλικό πλούτο.

Αλλά ας μην ξεχνάμε
ότι οι αναπτυγμένες χώρες

φέρουν την περισσότερη ευθύνη
για το βάρος της κλιματικής αλλαγής.

Οπότε πρέπει να αναρωτηθούμε,

γιατί εξακολουθούμε
να ακολουθούμε το ίδιο σχέδιο

όταν ξέρουμε πως βλάπτει τον κόσμο;

Όλοι μας έχουμε βιώσει
τις συνέπειες των επιλογών μας

τους τελευταίους οχτώ μήνες.

Οπότε το να φερόμαστε
σωστά στη Μητέρα Φύση

και να αφοσιωνόμαστε
σε οικολογικές, καθαρές συνήθειες,

δεν είναι πλέον επιλογή.

Και ποιος ξέρει τα βασικά υλικά
καλύτερα από τους προγόνους μας,

εκείνους που επιβίωσαν
χωρίς τα μέσα ή την τεχνολογία,

παρά μόνο με τη σοφία;

Ως πολίτης της Μογγολίας,

μεγάλωσα ακούγοντας

πως οι αναπτυσσόμενες
χώρες είναι υποδεέστερες,

και το έπαιρνα κατάκαρδα.

Αλλά σήμερα θέλω να ξεκαθαρίσω

πως δεν βλέπω πλέον μειονεκτήματα
στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Αντιθέτως,

βλέπω χώρες που έχουν
τη μεγαλύτερη ευκαιρία

να ενεργούν με τον ορθό τρόπο.

Χώρες που μπορούν να καθορίσουν
το είδος της ανάπτυξής τους

και να έχουν το μεγαλύτερο πλεονέκτημα

ώστε να μπορούν να χτίσουν
ένα ασφαλέστερο περιβάλλον για όλους.

Αυτό που έφερε αποτελέσματα
με τους προγόνους μας για χιλιάδες χρόνια

μπορεί να αποδώσει και για εμάς
στο παρόν και στο μέλλον

όταν συνδυαστεί
με τις τελευταίες καινοτομίες.

Εν τέλει, όλοι μας είμαστε
επισκέπτες σ' αυτόν τον κόσμο.

Γι' αυτό ας φερθούμε σωστά στη Γη,
και ο ένας προς τον άλλον,

όπως ακριβώς έκαναν
οι αρχαίοι νομάδες της Μογγολίας.

Σας ευχαριστώ.