Czego nauczyłem się w więzieniu jako nastolatek | Ismael Nazario | TEDxNewYork

Prelekcja została wygłoszona w trakcie lokalnej konferencji TEDx, niezależnej od konferencji TED.

Jako nastolatek Ismael Nazario trafił do więzienia w Nowym Jorku zwanym Rikers Island, gdzie spędził 300 dni w odosobnieniu zanim został oficjalnie skazany. Obecnie jako adwokat reform w więziennictwie pracuje nad zmianą kultury w więzieniach i poprawczakach, gdzie młodych ludzi spotyka niewyobrażalna przemoc. Nazario opowiada swoją historię i daje pomysły na to, jak pomóc, a nie szkodzić nastolatkom w więzieniu.

Musimy zmienić sytuację
w aresztach i więzieniach,

zwłaszcza wśród młodych więźniów.

Nowy Jork to jeden
z zaledwie dwóch stanów w USA,

gdzie aresztuje się i skazuje
16- i 17-latków jako dorosłych.

Kultura przemocy umieszcza młodych ludzi

we wrogim otoczeniu,

w którym pracownicy więzienia
pozwalają praktycznie na wszystko.

Więźniowie praktycznie nie mają szans
na wypracowanie umiejętności,

które ułatwiłyby im rehabilitację.

Dopóki nie podniesiemy granicy wieku
odpowiedzialności karnej do lat 18,

musimy skupić się na zmianach
w ich codziennym życiu.

Znam to z własnego doświadczenia.

Zanim ukończyłem 18 lat,

spędziłem około 400 dni w więzieniu
na Rikers Island,

w tym prawie 300 dni w odosobnieniu.

Uwierzcie mi:

wrzeszczenie cały dzień na drzwi celi,

czy krzyczenie z całych sił przez okno

robi się z czasem nudne.

Jako że nie ma zbyt wiele do roboty,

zaczynasz krążyć po celi,

mówić do siebie,

myśli zaczynają szaleć

i stają się twoim najgorszym wrogiem.

Celem więzień jest rehabilitacja,

a nie wzniecanie gniewu,

frustracji i poczucia beznadziei.

Nikt nie pracuje nad wyjściem
młodych na wolność,

więc wracają do społeczeństwa z niczym.

Niewiele ich powstrzymuje od recydywy.

Wszystko zaczyna się od klawiszy.

Łatwo jest niektórym klasyfikować

klawiszy jako tych dobrych,

a więźniów jako tych złych.

Są tacy co myślą na odwrót.

Ale to nie wszystko.

Strażnicy to przeciętni ludzie.

Pochodzą z tych samych środowisk,
co więźniowie.

Są normalnymi ludźmi.

Nie są robotami,
niczym się nie wyróżniają.

Zajmują się tymi samymi sprawami,
co inni w społeczeństwie.

Strażnicy chcą rozmawiać
i flirtować ze strażniczkami,

zupełnie jak licealiści.

Rozmawiają o polityce.

A strażniczki plotkują.

Spędziłem wiele godzin z różnymi
pracownikami więzień.

Opowiem wam o jednym o imieniu Monroe.

Pewnego dnia zaciągnął mnie
między drzwi oznaczone A i B,

które oddzielają północną i południową
część mieszkalną więzienia.

Zrobił to, bo wcześniej pobiłem się

z jednym młodziakiem
w moim bloku mieszkalnym,

Na tym samym piętrze
pracowała też strażniczka.

Strażnik uznał, że zepsułem mu zmianę,

więc zdzielił mnie pięścią
w klatkę piersiową.

Nie mogłem złapać tchu.

Nie zareagowałem impulsywnie,
przynajmniej nie od razu,

bo wiedziałem, że jest u siebie,

Miałem zerowe szanse.

Wystarczyło, że wyciągnąłby gwizdek,
i pomoc zjawiłaby się natychmiast.

Więc tylko popatrzyłem mu w oczy,

a on dostrzegł w nich złość i frustrację

i powiedział:

"Takie oczy wpakują cię w kłopoty,

wyglądasz jakbyś szukał zaczepki".

Zaczął więc od zdjęcia pasa.

Następnie zdjął koszulę i oznakę

i powiedział: "Możemy walczyć".

Zapytałem go: "Nie piśniesz?".

Termin ten, używany na Rikers Island

oznacza, że nikomu nic nie powiesz

i nie doniesiesz, komu trzeba.

Powiedział: "Będę milczał, a ty?".

Nie odpowiedziałem,

tylko uderzyłem go pięścią w twarz

i z miejsca zaczęliśmy walkę.

Pod koniec bójki rzucił mną o ścianę

i zapytał: "Wystarczy ci?",

jakby dał mi niezły wycisk.

W duchu wiedziałem,
że to ja mu dałem wycisk,

więc hardo odparłem:

"Mnie wystarczy, a tobie?".

Powiedział: "Wystarczy, wystarczy".

Puściliśmy, podaliśmy sobie rękę.
Powiedział, że mnie szanuje,

dał mi papierosa i odesłał.

Możecie mi nie wierzyć,
ale niektórzy oficerowie na Rikers Island

biją się z więźniami jeden na jednego.

Myślą, że wszystko rozumieją,

że ja im wyjdę naprzeciw.

Jako że jest to typowy sposób
na rozstrzygnięcie sporów,

tego się właśnie oczekuje.

Ja wychodzę z z tego jak mężczyzna,
ty wychodzisz z tego jak mężczyzna

i tyle.

Niektórzy oficerowie czują się,
jakby odbywali karę wraz z tobą.

Stąd takie myślenie i nastawienie,

stąd takie postępowanie.

W niektórych przypadkach jesteśmy
w tej samej sytuacji, co oficerowie.

Jednak instytucje muszą prawidłowo
wyszkolić pracowników więzień

w odpowiednim traktowaniu młodzieży.

Trzeba ich też szkolić w obchodzeniu się

osobami chorymi psychicznie.

Klawisze odgrywają dużą rolę
w życiu tych młodych ludzi,

przez określony czas,
do ogłoszenia wyroku.

Czemu nie otoczyć opieką
młodych w czasie pobytu w więzieniu?

Dlaczego nie pokazać im
możliwości zmian w życiu,

tak, aby po wyjściu na wolność

mogli zrobić coś pozytywnego?

Nastolatkom w więzieniu
mogą też pomóc lepsze programy.

Najgorszym problemem
w Rikers Island jest izolatka.

Celem izolatki na początku

było złamanie więźnia umysłowo,
emocjonalnie i fizycznie.

Takie było jej przeznaczenie.

Prokurator federalny opracował raport,

w którym jest mowa
o zaniechaniu użycia tych cel

w stanie Nowy Jork dla nastolatków.

Przetrwałem odosobnienie dzięki lekturom.

Starałem się uczyć jak najwięcej.

Czytałem wszystko, co wpadło mi w ręce.

Poza tym komponowałem muzykę
i pisałem krótkie opowiadania.

Moim zdaniem programy,
które pomogłyby młodym ludziom,

takie jak zajęcia terapii sztuką

dla tych, co lubią rysować i mają talent.

A młodzież z uzdolnieniami muzycznymi?

Może program muzyczny, który uczyłby ich

jak pisać i tworzyć muzykę?

To tylko jeden z pomysłów.

Kiedy nastolatkowie
trafiają do Rikers Island,

mieszkają w budynkach C74, RNDC.

Nazywają je szkołą gladiatorów,

bo chłopak prosto z ulicy,

uważający się za twardziela,

trafia do grupy innych chłopaków,

którzy też mają się za twardzieli.

Masz teraz grupę młodzików,
którzy walą się w klaty

i chcą dowieść,
że są równie twardzi jak ty,

albo i twardsi.

Bądźmy szczerzy:

ta kultura jest niebezpieczna
i działa na szkodę młodych ludzi.

Musimy pomóc więzieniom
i młodym ludziom zdać sobie sprawę,

że nie muszą żyć tak, jak przed wyrokiem

i że ich życie może się zmienić.

Z żalem muszę stwierdzić,
że w więzieniu

słyszałem przechwałki o tym,
co zrobią na wolności,

jakie zbrodnie popełnią,

jak będą znów u siebie.

To były ich rozmowy:

"Jak wyjdę, mój brat może mi to załatwić,

albo tamto".

lub: "Mój człowiek może mi to
załatwić za niewielką sumkę.

Wymieńmy się kontaktami".

"Kiedy wyjdziemy to na całego".

Myślałem sobie:

Te typki naprawdę mówią
o powrocie na ulicę

i kolejnych przestępstwach.

Nadałem temu nazwę:

przepis na szybki powrót do kicia.

No bo jak długo to mogło potrwać?

Dorobisz się na tym emerytury?

Państwowej, z giełdy?

A co z ubezpieczeniem zdrowotnym?

(Śmiech)

Jedno wam powiem:

będąc w poprawczaku i więzieniu

spotkałem jednych z najbardziej
inteligentnych, mądrych

i utalentowanych ludzi w moim życiu.

Widziałem tych, co potrafią wziąć
torbę chipsów ziemniaczanych

i zrobić z nich przepiękną ramkę do zdjęć.

Spotkałem takich, co z darmowych mydeł

tworzyli tak piękne rzeźby,

że Michał Anioł wyglądałby
przy nich jak przedszkolak.

W wieku 21 lat odsiadywałem wyrok
w więzieniu o zaostrzonym rygorze,

zwanym Elmira Correctional Facility.

Właśnie wychodziłem z siłowni,

kiedy zobaczyłem znajomego,
starszego faceta.

Stał pośrodku placu i patrzył w niebo.

Ten człowiek odsiadywał wyrok więzienia
w wymiarze minimum 33 lat.

z czego odsiedział już 20 lat.

Podszedłem i zapytałem:

"O.G. co słychać, wszystko dobrze?".

Spojrzał na mnie i powiedział:
"Dobrze, dobrze młodziku".

"Więc dlaczego gapisz się w niebo?

Co cię tam tak interesuje?"

Powiedział: "Spójrz i powiedz co widzisz".

"Chmury". (Śmiech)

Powiedział: "Ok, co jeszcze?".

W tym czasie przelatywał samolot.

Powiedziałem: "Widzę samolot".

A on na to: "A co jest w samolocie?".
"Ludzie".

"Właśnie. A dokąd lecą?"

"Nie wiem, a ty wiesz?

Daj mi znać jak wiesz,
a potem numery totolotka".

"Nie widzisz całej sytuacji" powiedział.

"Samolot i ludzie dokądś lecą,

tymczasem my tu tkwimy.

Cała sytuacja polega na tym,

że oni dokądś lecą,

a nas życie mija za tymi murami".

Od tego dnia coś mi zaświtało

i postanowiłem, że czas na zmianę.

Dorastając byłem zawsze dobrym,
mądrym dzieciakiem.

Niektórzy mówili, że jestem
za mądry jak na swój wiek.

Marzyło mi się zostać
architektem lub archeologiem.

Obecnie pracuję w Stowarzyszeniu Losu,

programie zajmującym się
powrotem do społeczeństwa.

Pracuję z ludźmi, u których występuje
duże ryzyko recydywy.

Pomagam im znaleźć odpowiednie instytucje,

które im pomogą po wyjściu z więzienia,

tak by ich powrót do społeczeństwa
był pozytywnym doświadczeniem.

Gdybym spotkał siebie w wieku 15 lat,

porozmawiałbym z sobą
i postarał się pomóc.

Powiedziałbym mu: "To ja. To ty.

To my. Jesteśmy jednym.

Wiem z góry wszystko, co zamierzasz zrobić

zanim to zrobisz,
bo ja przez to przeszedłem.

Dałbym mu znać, że nie warto
zadawać się z tym czy tamtym.

Poradziłbym mu trzymać się
z daleka od pewnych miejsc.

Powiedziałbym mu: zostań w szkole,

bo tam jest twoje miejsce,

bo to cię gdzieś zaprowadzi w życiu.

Podzieliłbym się tą mądrością

z młodymi chłopakami i dziewczynami.

Nie należy traktować ich jak dorosłych
i lokować w kulturze przemocy,

z której nie ma ucieczki.

Dziękuję.

(Brawa)