-
Title:
Πώς μερικά ψαροχώρια πυροδότησαν μια επανάσταση διατήρησης των θαλασσών
-
Description:
Χρειαζόμαστε μια ριζικά νέα προσέγγιση στη διατήρηση των ωκεανών, λέει ο θαλάσσιος βιολόγος και υπότροφος του TED, Άλασντεαρ Χάρις. Σε μια οραματική ομιλία, ο ίδιος περιγράφει μια εκπληκτική λύση στο πρόβλημα της υπεραλίευσης που θα μπορούσε να αναζωογονήσει τη θαλάσσια ζωή και να ανοικοδομήσει την τοπική αλιεία -- όλα αυτά παίρνοντας λιγότερα από τον ωκεανό. «Όταν τη σχεδιάζουμε σωστά, η θαλάσσια διατήρηση αποκομίζει οφέλη που υπερβαίνουν την προστασία της φύσης», αναφέρει.
-
Speaker:
Άλασντεαρ Χάρις
-
Είμαι θαλάσσιος βιολόγος
-
και είμαι εδώ να σας μιλήσω
για την κρίση στους ωκεανούς μας,
-
αλλά αυτή τη φορά με ένα μήνυμα
που ίσως δεν έχετε ξανακούσει,
-
γιατί θέλω να σας πω
ότι αν η επιβίωση των ωκεανών
-
εξαρτιόταν μόνο
από ανθρώπους σαν και μένα,
-
επιστήμονες που ασχολούνται
με τις δημοσιεύσεις μελετών,
-
θα είχαμε ακόμη μεγαλύτερα
προβλήματα από τώρα.
-
Επειδή, ως επιστήμονας,
-
τα πιο σημαντικά πράγματα που έχω μάθει
-
για τη διατήρηση της υγείας
και της παραγωγικότητας των ωκεανών μας
-
δεν προέρχονται από τους ακαδημαϊκούς,
αλλά από ψαράδες, άνδρες και γυναίκες
-
που ζουν στις φτωχότερες χώρες του κόσμου.
-
Έχω μάθει ότι ως οικολόγος,
-
η πιο σημαντική ερώτηση δεν είναι, «Πώς
θα κρατήσουμε τους ανθρώπους απ' έξω;»
-
αλλά μάλλον, «Πώς θα εξασφαλίσουμε
ότι οι παράκτιοι λαοί του κόσμου
-
έχουν αρκετή τροφή;»
-
Οι ωκεανοί μας είναι το ίδιο
κρίσιμοι για την επιβίωσή μας
-
όσο και η ατμόσφαιρα,
τα δάση και τα εδάφη μας.
-
Η εντυπωσιακή παραγωγικότητά τους
-
κατατάσσει αλιεύματα και αγροκαλλιέργεια
-
σε στυλοβάτες της παραγωγής
τροφίμων της ανθρωπότητας.
-
Όμως κάτι έχει πάει πολύ στραβά.
¶
-
Επιταχύνουμε προς μια επείγουσα
κατάσταση εξαφάνισης ειδών
-
που η επιστήμη μου μέχρι στιγμής
απέτυχε οικτρά να αντιμετωπίσει.
-
Στον πυρήνα της, υπάρχει μια πολύ
ανθρώπινη και ανθρωπιστική κρίση.
-
Το πιο οδυνηρό πλήγμα
που καταφέραμε στους ωκεανούς μας
¶
-
είναι μέσω της υπεραλίευσης.
-
Κάθε χρόνο ψαρεύουμε περισσότερο,
βαθύτερα, και όλο και μακρύτερα.
-
Κάθε χρόνο, κυνηγάμε
όλο και λιγότερα ψάρια.
-
Όμως η κρίση της υπεραλίευσης
είναι ένα μεγάλο παράδοξο:
-
περιττό, απόφευκτο και εντελώς αποτρέψιμο,
-
επειδή τα αλιεύματα είναι
από τους πιο παραγωγικούς πόρους στη Γη.
-
Με τις κατάλληλες στρατηγικές μπορούμε
να αναστρέψουμε την υπεραλίευση.
-
Το ότι δεν το 'χουμε κάνει
ακόμα, είναι για μένα
-
μία από τις μεγαλύτερες
αποτυχίες της ανθρωπότητας.
-
Πουθενά δεν φαίνεται
τόσο πολύ αυτή η αποτυχία
¶
-
όσο στα θερμά νερά
και στις δύο πλευρές του ισημερινού.
-
Οι τροπικές θάλασσες είναι η πατρίδα
των περισσότερων θαλάσσιων ειδών,
-
και των λαών που η επιβίωσή τους
εξαρτάται από τις θάλασσές μας.
-
Λέμε αυτούς τους παράκτιους άνδρες
και γυναίκες «αλιείς μικρής κλίμακας»,
-
αλλά το μικρή κλίμακα είναι λανθασμένο
-
για έναν στόλο που αποτελεί πάνω
από 90 τοις εκατό των αλιέων του κόσμου.
-
Η αλιεία τους είναι γενικά
πιο επιλεκτική και πιο βιώσιμη
-
από την αδιάκριτη καταστροφή
-
που προκαλείται συχνά από τα μεγάλα
βιομηχανικά αλιευτικά σκάφη.
-
Αυτοί οι παράκτιοι λαοί κερδίζουν
περισσότερο από τη διατήρηση
-
επειδή για πολλούς από αυτούς,
-
η αλιεία είναι η μόνη προστασία τους από
τη φτώχεια, την πείνα, ή τη μετανάστευση,
-
σε χώρες όπου το κράτος
συνήθως δεν μπορεί να βοηθήσει.
-
Ξέρουμε ότι οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες:
-
οι μετοχές καταρρέουν
εν όψει της κλιματικής αλλαγής
-
θερμαινόμενων θαλασσών, ετοιμοθάνατων
υφάλων, καταστροφικών καταιγίδων,
-
μηχανότρατες, εργοστασιακοί στόλοι,
-
σκάφη από πλουσιότερες χώρες που παίρνουν
περισσότερο από το μερίδιό τους.
-
Το να είναι εξαιρετικά ευάλωτοι
είναι η νέα δεδομένη κατάσταση.
-
Πρωτοπήγα στο νησί
της Μαγαδασκάρης είκοσι χρόνια πριν
¶
-
σε μια αποστολή καταγραφής
της θαλάσσιας φυσικής ιστορίας της.
-
Γοητεύτηκα από τους κοραλλιογενείς
υφάλους που εξερεύνησα,
-
και σίγουρος ότι ήξερα
πώς να τους προστατέψω,
-
αφού η επιστήμη παρείχε
όλες τις απαντήσεις:
-
μόνιμο αποκλεισμό του υφάλου.
-
Οι παράκτιοι αλιείς απλώς
έπρεπε να ψαρεύουν λιγότερο.
-
Μίλησα στους γεροντότερους
στο χωριό Ανταβαντοάκα
-
και τους πρότεινα να αποκλείσουν
-
τους υγιέστερους και με μεγαλύτερη
βιοποικιλότητα υφάλους από την αλιεία
-
για να γίνουν καταφύγιο
ώστε να ανανεωθούν τα αποθέματα
-
επειδή όπως λέει η επιστήμη,
μετά από περίπου πέντε χρόνια,
-
οι πληθυσμοί των ψαριών στα καταφύγια
θα είναι πολύ μεγαλύτεροι,
-
αναπληρώνοντας τα αλιευτικά
πεδία απ' έξω από αυτές,
-
ωφελώντας όλους.
-
Αυτή η συζήτηση δεν πήγε και τόσο καλά.
¶
-
-
Τα τρία τέταρτα των 27 εκατομμυρίων
κατοίκων της Μαγαδασκάρης
¶
-
ζουν με λιγότερο
από δύο δολάρια την ημέρα.
-
Η φιλότιμη μου παράκληση
να ψαρεύουν λιγότερο δεν έλαβε υπόψη
-
τι σήμαινε αυτό
-
τους ανθρώπους που επιβιώνουν
αποκλειστικά από την αλιεία.
-
Ήταν απλώς άλλη μια πίεση από έξω,
-
ένας περιορισμός αντί για μια λύση.
-
Τι σημαίνει η προστασία μιας λίστας
από λατινικά ονόματα στην Ρεσάξ,
-
μια γυναίκα από την Ανταβαντοάκα
που ψαρεύει κάθε μέρα
-
για να βάλει φαγητό στο τραπέζι
-
και να στείλει τα εγγόνια της στο σχολείο;
-
Αυτή η αρχική απόρριψη με έμαθε
ότι η προστασία είναι, βασικά,
-
ένα ταξίδι στο να ακούς σε βάθος,
-
να καταλάβεις τις πιέσεις
που αντιμετωπίζουν οι κοινότητες
-
λόγω της εξάρτησης τους από τη φύση.
-
Αυτή η ιδέα έγινε η θεμελιακή
αρχή της δουλειάς μου
-
και έγινε ένας οργανισμός
που έφερε μια νέα προσέγγιση
-
στην προστασία των ωκεανών
-
για να ξαναφτιαχτούν οι ψαρότοποι
σε συνεργασία με τις παράκτιες κοινότητες.
-
Η δουλειά, τότε όπως
και τώρα, άρχισε ακούγοντας,
-
και αυτά που μάθαμε μας εντυπωσίασαν.
-
Στον ξηρό νότο της Μαγαδασκάρης,
¶
-
μάθαμε ότι ένα είδος ήταν
ιδιαίτερα σημαντικό για τους χωρικούς:
-
αυτό το αξιοθαύμαστο χταπόδι.
-
Μάθαμε ότι η ανερχόμενη ζήτηση
εξαντλούσε ένα σωτήριο οικονομικό έσοδο.
-
Επίσης μάθαμε ότι το ζώο αυτό
μεγαλώνει εξαιρετικά γρήγορα,
-
διπλασιάζοντας το βάρος του
κάθε έναν με δύο μήνες.
-
Σκεφτήκαμε ότι προστατεύοντας
μια μικρή μόνο περιοχή ψαρότοπου
-
για λίγους μόνο μήνες
-
μπορεί να οδηγήσει σε δραματική
άνοδο των αλιευμάτων,
-
αρκετή για να ωφελήσει
τα καθαρά κέρδη της κοινότητας
-
σε χρονικό πλαίσιο
που θα ήταν οριακά αποδεκτό.
-
Η κοινότητα συμφώνησε, επιλέγοντας
-
να κλείσει μια μικρή περιοχή του υφάλου
προσωρινά στην αλίευση χταποδιού,
-
με έναν παραδοσιακό κοινωνικό κώδικα,
-
με ευλογίες από τους προγόνους
για την αποτροπή της παράνομης αλιείας.
-
Όταν ο ύφαλος ξανάνοιξε
μετά από έξι μήνες,
-
κανένας δεν ήταν έτοιμος
για αυτό που συνέβη.
-
Τα αλιεύματα υπεραυξήθηκαν,
-
με τους ψαράδες να πιάνουν
περισσότερα και μεγαλύτερα χταπόδια
-
απ' ό,τι είχαν δει για χρόνια.
-
Τα γειτονικά χωριά είδαν
την αύξηση των αλιευμάτων
-
και έκλεισαν τα δικά τους
-
μεταδίδοντας το μοντέλο σαν ιό
σε εκατοντάδες μίλια ακτών.
-
Όταν υπολογίσαμε τους αριθμούς,
-
είδαμε ότι αυτές οι κοινότητες,
από τις φτωχότερες στη Γη
-
είχαν βρει ένα τρόπο να διπλασιάσουν τα
έσοδά τους σε μήνες, ψαρεύοντας λιγότερο.
-
Σαν ένα τραπεζικό λογαριασμό
-
που αποσύρετε το μισό υπόλοιπο κάθε χρόνο
-
και οι αποταμιεύσεις σας μεγαλώνουν.
-
Δεν υπάρχει άλλη
επενδυτική ευκαιρία στη Γη
-
που να μπορεί να αποδώσει
αξιόπιστα όσο τα αλιεύματα.
-
Αλλά η πραγματική μαγεία
ήταν πέρα από τα κέρδη,
¶
-
επειδή μια μεγαλύτερη μεταμόρφωση
σε βάθος συνέβη σε αυτές τις κοινότητες.
-
Ενθαρρυμένοι από την άνοδο αλιευμάτων,
-
οι ηγέτες από την Ανταβαντοάκα ένωσαν
τις προσπάθειές τους με είκοσι κοινότητες
-
για να εγκαθιδρύσουν μια περιοχή
προστασίας σε δεκάδες μίλια ακτογραμμής.
-
Κήρυξαν παράνομο το ψάρεμα
με δηλητήριο και ψιλά δίχτυα
-
και καθιέρωσαν μόνιμα καταφύγια
-
γύρω από τους απειλούμενους
υφάλους και μανγκρόβιες,
-
συμπεριλαμβάνοντας, προς έκπληξή μου,
-
αυτές τις περιοχές
που είχα προτείνει δυο χρόνια πριν
-
όταν το κήρυγμά μου για τη θαλάσσια
προστασία είχε απορριφθεί απόλυτα.
-
Δημιούργησαν μια κοινοτική
προστατευμένη περιοχή,
-
ένα δημοκρατικό σύστημα
τοπικής θαλάσσιας διαχείρισης
-
που ήταν πέρα από κάθε
φαντασία λίγα χρόνια πριν.
-
Και δεν σταμάτησαν εκεί:
¶
-
μέσα σε πέντε χρόνια είχαν εξασφαλίσει
τα νόμιμα δικαιώματα από το κράτος
-
για να διαχειρίζονται πάνω από
500 τετραγωνικά χιλιόμετρα ωκεανού,
-
εξαλείφοντας τις καταστρεπτικές
μηχανότρατες από τα νερά.
-
Δέκα χρόνια μετά, βλέπουμε
την αποκατάσταση των κρίσιμων υφάλων
-
σε αυτά τα καταφύγια.
-
Οι κοινότητες κάνουν έκκληση
για μεγαλύτερη αναγνώριση
-
του δικαιώματος να ψαρεύουν
-
και δικαιότερες τιμές
που ανταμείβουν τη βιωσιμότητα.
-
Αλλά όλα αυτά είναι
μόνο η αρχή της ιστορίας,
¶
-
γιατί η δράση των ψαροχωριών αυτών
-
άρχισε μια επανάσταση
θαλάσσιας προστασίας,
-
που απλώθηκε σε χιλιάδες μίλια,
-
επηρεάζοντας
εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.
-
Σήμερα στη Μαδαγασκάρη, εκατοντάδες
περιοχές διαχειρίζονται από κοινότητες
-
εφαρμόζοντας αυτή την ανθρωπιστική
προσέγγιση στην προστασία
-
σε όλα τα είδη αλιευμάτων,
από κάβουρες σε σκουμπριά.
-
Αυτό το μοντέλο πέρασε τα σύνορα της
Ανατολικής Αφρικής και του Ινδικού Ωκεανού
-
και τώρα πηγαίνει από νησί σε νησί
στην νοτιοανατολική Ασία.
-
Από τη Τανζανία στο Τίμορ-Λέστε,
από την Ινδία στην Ινδονησία,
-
βλέπουμε την ίδια ιστορία
να διαδραματίζεται:
-
ότι όταν σχεδιάσουμε σωστά,
-
η θαλάσσια προστασία αποκομίζει απολαβές
πολύ πέρα από την προστασία της φύσης,
-
βελτιώνοντας τα αλιεύματα
-
και δημιουργώντας κύματα κοινωνικής
αλλαγής σε ολόκληρες ακτογραμμές,
-
ενισχύοντας την εμπιστοσύνη, τη συνεργασία
-
και την αντοχή των κοινοτήτων που
αντιμετωπίζουν την αδικία της φτώχειας
-
και της κλιματικής αλλαγής.
-
Είχα το προνόμιο
να περάσω την καριέρα μου
¶
-
διευκολύνοντας και συνδέοντας
αυτά τα κινήματα στις τροπικές χώρες
-
και έμαθα ότι ως προστάτες της θάλασσας,
-
ο στόχος μας πρέπει να είναι
να νικήσουμε σε κλίμακα
-
όχι να χάνουμε πιο αργά.
-
Είναι αναγκαίο να ανταποκριθούμε
σε αυτή την παγκόσμια ευκαιρία
-
να ξαναχτίσουμε τα αλιευτικά πεδία:
-
με συνεργάτες που θα βρίσκονται
δίπλα στις κοινότητες
-
συνδέοντας και υποστηρίζοντάς τες,
ώστε να δρουν και να μαθαίνουν μαζί
-
με κυβερνήσεις και δικηγόρους
που θα στηρίζουν τις κοινότητες
-
εξασφαλίζοντας τα δικαιώματά τους
να διαχειρίζονται τα αλιευτικά πεδία,
-
βάζοντας σε προτεραιότητα
την τοπική τροφή και ασφάλεια δουλειάς
-
πάνω απ' όλα τα άλλα ανταγωνιζόμενα
συμφέροντα της θαλάσσιας οικονομίας,
-
σταματώντας τις επιδοτήσεις για
βιομηχανικούς στόλους μεγάλου κεφαλαίου
-
και κρατώντας αυτούς
τους στόλους και τα ξένα σκάφη
-
έξω από τα παράκτια νερά.
-
Χρειαζόμαστε συστήματα δεδομένων
-
που μεταφέρουν την επιστήμη
στα χέρια των κοινοτήτων
-
για να βελτιστοποιούν την προστασία
σε στοχευμένα είδη ή περιβάλλοντα.
-
Χρειαζόμαστε οι αναπτυξιακοί φορείς,
οι χορηγοί και οι οργανώσεις προστασίας
-
να ανυψώσουν τη φιλοδοξία τους
στην κλίμακα της επένδυσης
-
που είναι απολύτως επείγουσα
για να μεταδοθεί αυτό το όραμα.
-
Και για να φτάσουμε εκεί,
-
πρέπει όλοι να ξαναδούμε
τη θαλάσσια προστασία
-
σαν μια αφήγηση αφθονίας και ενδυνάμωσης,
-
όχι λιτότητας και αποξένωσης,
-
ένα κίνημα οδηγούμενο από ανθρώπους
-
που εξαρτώνται από υγιείς
θάλασσες για την επιβίωσή τους,
-
όχι από αφηρημένες επιστημονικές αξίες.
-
Η αντιμετώπιση της υπεραλίευσης είναι
μόνο ένα βήμα σωτηρίας των ωκεανών μας.
¶
-
Η φρίκη της υπερθέρμανσης, της οξίνισης
και της μόλυνσης μεγαλώνει σταδιακά.
-
Αλλά είναι ένα μεγάλο βήμα.
-
Ένα βήμα που πρέπει να το κάνουμε σήμερα,
-
που θα δώσει μια πολύ πολύ αναγκαία ώθηση
-
σε αυτούς που εξερευνούν
κλιμακούμενες λύσεις
-
σε άλλες διαστάσεις
της επείγουσας ανάγκης των ωκεανών.
-
Η δική μας επιτυχία προωθεί τη δική τους.
-
Αν σηκώσουμε τα χέρια σε απόγνωση,
-
το παιχνίδι έχει χαθεί.
-
Θα λύσουμε τις προκλήσεις αυτές
αντιμετωπίζοντάς τες μία προς μία.
-
Η τεράστια εξάρτησή μας
από τους ωκεανούς είναι η λύση
¶
-
που ήταν αόρατη σε κοινή θέα,
-
επειδή δεν υπάρχει τίποτα μικρό
στους αλιείς μικρής κλίμακας.
-
Είναι εκατοντάδες εκατομμύρια
και τρέφουν διατροφικά δισεκατομμύρια.
-
Είναι αυτός ο στρατός
των καθημερινών προστατών της θάλασσας
-
που ρισκάρουν τα περισσότερα.
-
Μόνο αυτοί έχουν τη γνώση
και την παγκόσμια εξάπλωση που χρειάζεται
-
για να διορθώσουμε
τη σχέση μας με τους ωκεανούς μας.
-
Βοηθώντας τους να πετύχουν είναι
το πιο σημαντικό που μπορούμε να κάνουμε
¶
-
για να κρατήσουμε
τους ωκεανούς μας ζωντανούς.
-
-