Return to Video

Bandi Mbubi: Adil bir cep telefonu ticareti talep etmek

  • 0:01 - 0:03
    Bugün, benim aşina olduğum ve size de ne kadar yakın olduğunun farkında olmadığınız
  • 0:03 - 0:06
    zor bir konu hakkında
  • 0:06 - 0:10
    konuşmak istiyorum.
  • 0:10 - 0:14
    İngiltere'ye 21 yıl önce
  • 0:14 - 0:17
    sığınmacı olarak geldim.
  • 0:17 - 0:19
    21 yaşındaydım.
  • 0:19 - 0:23
    Öğrenci aktivisti olduğum yuvamdan, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden,
  • 0:23 - 0:28
    ayrılmak zorunda bırakıldım.
  • 0:28 - 0:31
    Çocuklarımın, Kongo'daki ailemle
  • 0:31 - 0:36
    görüşebilmelerini isterdim.
  • 0:36 - 0:41
    Kongo'nun sizinle ne ilgisi olduğunu anlatmak istiyorum.
  • 0:41 - 0:45
    Ama her şeyden önce, bana bir iyilik yapmanızı istiyorum.
  • 0:45 - 0:48
    Lütfen ceplerinize uzanıp cep telefonlarınızı
  • 0:48 - 0:53
    çıkarır mısınız?
  • 0:53 - 0:58
    O tanıdık ağırlığı, parmağınızın nasıl istemdışı bir biçimde
  • 0:58 - 1:02
    tuşlara doğru kaydığını hissedin.
  • 1:02 - 1:04
    (Gülüşmeler)
  • 1:04 - 1:07
    Dünyanızın onsuz nasıl olabileceğini hayal edebiliyor musunuz?
  • 1:07 - 1:09
    Bizi ülkemizdeki ve yurtdışındaki sevdiklerimize,
  • 1:09 - 1:13
    ailemize, dostlarımıza
  • 1:13 - 1:15
    ve meslektaşlarımıza bağlıyor.
  • 1:15 - 1:20
    Sınırların kalktığı dünyanın bir sembolü.
  • 1:20 - 1:26
    Fakat elinizde tuttuğunuz şey, ardında bir kan gölü bırakıyor
  • 1:26 - 1:30
    ve bunun temel nedeni
  • 1:30 - 1:34
    Kongo'da, koltan(maden cevheri) olarak çıkartılan tantal madeni.
  • 1:34 - 1:38
    Bu maden aşınmaz bir ısı iletkenidir.
  • 1:38 - 1:42
    Cep telefonlarımız,
  • 1:42 - 1:45
    Playstationlarımız ve laptoplarımızdaki enerjiyi depolar.
  • 1:45 - 1:49
    Uzay ve havacılıkta, tıbbi malzemelerde
  • 1:49 - 1:51
    alaşım olarak kullanılır.
  • 1:51 - 1:53
    Öylesine güçlüdür ki.
  • 1:53 - 1:56
    sadece azıcık miktarlarda ihtiyaç duyarız.
  • 1:56 - 2:00
    Hikaye burda bitseydi keşke.
  • 2:00 - 2:04
    Ne yazık ki elinizde tuttuğunuz şey,
  • 2:04 - 2:09
    sadece inanılmaz bir teknolojik gelişimi
  • 2:09 - 2:12
    ve endüstriyel yaygınlaşmayı mümkün kılmakla kalmıyor.
  • 2:12 - 2:16
    aynı zamanda hayal bile edilemeyecek
  • 2:16 - 2:18
    çilelerde rolü var.
  • 2:18 - 2:24
    1996'dan bu yana, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde,
  • 2:24 - 2:27
    beş milyondan fazla insan öldü.
  • 2:27 - 2:30
    Sayısız kadın, adam ve çocuk tecavüze uğruyor,
  • 2:30 - 2:35
    işkence görüyor, esir alınıyor.
  • 2:35 - 2:38
    Tecavüz, korkuyu aşılayan ve
  • 2:38 - 2:40
    tüm bölgelerdeki nüfusu azaltan
  • 2:40 - 2:43
    bir çeşit savaş silahı olarak kullanılıyor.
  • 2:43 - 2:47
    Bu madeni çıkarma arayışı, Kongo'da hala devam etmekte olan savaşa
  • 2:47 - 2:51
    yardım etmekle kalmıyor, aynı zamanda
  • 2:51 - 2:57
    onu kamçılıyor.
  • 2:57 - 3:00
    Ama yine de telefonlarınızı bir kenara atmayın.
  • 3:00 - 3:04
    30 bin çocuk,
  • 3:04 - 3:10
    silahlı gruplarda savaşmak için gönüllü asker yapıldı.
  • 3:10 - 3:14
    Kongo, global sağlık ve yoksulluk sıralamalarında sürekli olarak
  • 3:14 - 3:18
    korkunç bir görüntü çiziyor.
  • 3:18 - 3:23
    Fakat, dikkat çekici bir şekilde Birleşmiş Milletler Çevre Program'ı,
  • 3:23 - 3:26
    ülkedeki zenginliğin yirmi dört trilyon dolardan fazla olduğunu
  • 3:26 - 3:35
    tahmin ediyor.
  • 3:35 - 3:40
    Devlet destekli madencilik sanayisi çöktü
  • 3:40 - 3:42
    ve madenler üzerindeki kontrol
  • 3:42 - 3:43
    parçalandı.
  • 3:43 - 3:47
    Koltan, kolayca silahlı gruplar tarafından kontrol ediliyor.
  • 3:47 - 3:51
    En iyi bilinen yasadışı ticaret yolu ise
  • 3:51 - 3:53
    Kongo'dan çıkartılan tantalın,
  • 3:53 - 3:58
    Ruanda malı olarak saklandığı Ruanda sınırı.
  • 3:58 - 4:01
    Ama yine de telefonlarınızı bir kenara atmayın,
  • 4:01 - 4:04
    çünkü kaderin cilvesi şu ki;
  • 4:04 - 4:07
    Kongo'da böylesine sürdürülemez ve
  • 4:07 - 4:10
    yok edici taleplerde bulunan teknoloji ile
  • 4:10 - 4:13
    bu konuyu gündemimize taşımayı sağlayan
  • 4:13 - 4:16
    aynı teknoloji.
  • 4:16 - 4:20
    Kongo'daki durum ve oradaki madenlerde
  • 4:20 - 4:22
    olup bitenler hakkında
  • 4:22 - 4:24
    cep telefonlarımızın mümkün kıldığı iletişim şekli
  • 4:24 - 4:28
    sayesinde ancak bu kadar şey biliyoruz.
  • 4:28 - 4:31
    Arap Baharı'nda olduğu gibi,
  • 4:31 - 4:34
    Kongo'daki son seçimler boyunca,
  • 4:34 - 4:38
    seçmenler, bölgesel oy verme yerlerindeki sonuçlarla ilgili
  • 4:38 - 4:41
    kısa mesajları, başkent Kinşasa'daki genel merkeze
  • 4:41 - 4:45
    gönderebiliyorlardı
  • 4:45 - 4:50
    ve sonuçların ardından diaspora,
  • 4:50 - 4:53
    Carter Center, Katolik kilisesi ve
  • 4:53 - 4:57
    diğer gözlemcilere bağlanarak
  • 4:57 - 5:02
    sonuçların demokratik olmadığına dikkat çekti.
  • 5:02 - 5:07
    Cep telefonu, siyasal özgürlüklerini kazanmaya yarayan önemli
  • 5:07 - 5:13
    bir araç olarak dünyanın pek çok tarafında, insanlar tarafından kullanılıyor.
  • 5:13 - 5:16
    Gezegendeki iletişim biçimimizde
  • 5:16 - 5:19
    gerçek bir devrim yaptı
  • 5:19 - 5:22
    Çok önemli siyasi değişimlerin
  • 5:22 - 5:24
    ortaya çıkmasını sağladı.
  • 5:24 - 5:26
    Bu yüzden
  • 5:26 - 5:30
    bir çelişkiyle karşı karşıyayız.
  • 5:30 - 5:35
    Cep telefonu, özgürlüğün bir aracı fakat aynı zamanda
  • 5:35 - 5:40
    baskının da bir aracı.
  • 5:40 - 5:42
    TED, teknolojinin işlenmiş, son şekline bakarak
  • 5:42 - 5:46
    bizim için neler yapabildiğini
  • 5:46 - 5:49
    her zaman övdü.
  • 5:49 - 5:51
    Şimdi ise
  • 5:51 - 5:55
    teknoloji hakkında sorular sorma zamanı.
  • 5:55 - 5:57
    Nereden geliyor?
  • 5:57 - 6:00
    Kim yapıyor?
  • 6:00 - 6:03
    Ve niçin yapıyor?
  • 6:03 - 6:06
    Burada doğrudan
  • 6:06 - 6:08
    TED topluluğuna ,
  • 6:08 - 6:11
    ekran başında, belki de telefonunda izleyenlere,
  • 6:11 - 6:15
    tüm dünyaya
  • 6:15 - 6:17
    ve Kongo'ya sesleniyorum.
  • 6:17 - 6:22
    Bizim iletişim kurmamız için gerekli tüm teknoloji mevcut ve
  • 6:22 - 6:28
    bunu anlatmak için gerekli tüm teknoloji de mevcut.
  • 6:28 - 6:30
    Şu anda,
  • 6:30 - 6:35
    adil ticareti sağlayacak kesin bir çözüm yok
  • 6:35 - 6:39
    fakat büyük gelişmeler var.
  • 6:39 - 6:42
    Amerika, Kongo'daki yanlış uygulamaları ve yolsuzluğu
  • 6:42 - 6:46
    çözmeyi hedefleyen bir yasayı geçirdi.
  • 6:46 - 6:51
    Mevcut İngiltere yasası da aynı doğrultuda kullanılabilir.
  • 6:51 - 6:55
    Şubatta Nokia, Kongo'daki madenlerin tedarikiyle ilgili
  • 6:55 - 6:58
    yeni politikasını duyurdu
  • 6:58 - 7:00
    ve Apple'a, çelişkiden arındırılmış iPhone yapmasıyla
  • 7:00 - 7:06
    ilgili çağrılar var.
  • 7:06 - 7:08
    Üniversiteleri çelişkiden arındırmak için
  • 7:08 - 7:11
    üniversite kampüsleri boyunca yayılan
  • 7:11 - 7:14
    gösteriler var.
  • 7:14 - 7:16
    Fakat hala istediğimiz noktada değiliz.
  • 7:16 - 7:20
    Tedarik süreçlerini değiştirmek için
  • 7:20 - 7:23
    telefon şirketleri üzerinde baskı uygulamaya
  • 7:23 - 7:27
    devam etmeliyiz.
  • 7:27 - 7:30
    21 yıl önce, İngiltere'ye ilk geldiğimde,
  • 7:30 - 7:32
    vatan hasreti çektim
  • 7:32 - 7:38
    Ailemi ve geride bıraktığım arkadaşlarımı özledim.
  • 7:38 - 7:41
    Haberleşmek oldukça zordu.
  • 7:41 - 7:45
    Eğer şanslıysanız mektupları göndermek ve almak aylar sürüyordu
  • 7:45 - 7:50
    Pek çoğu asla ulaşmıyordu.
  • 7:50 - 7:52
    Ben faturasını
  • 7:52 - 7:55
    ödeyebilecek durumda olsadım bile
  • 7:55 - 7:58
    Kongo'daki insanların çoğu gibi,
  • 7:58 - 8:02
    anne ve babamın telefonu yoktu.
  • 8:02 - 8:07
    Bugün, iki oğlum
  • 8:07 - 8:10
    David ve Daniel,
  • 8:10 - 8:17
    annem ve babamla konuşabiliyor, onları tanıyabiliyorlar.
  • 8:17 - 8:21
    Neden bu kadar
  • 8:21 - 8:28
    harika, görkemli ve gerekli bir ürünün,
  • 8:28 - 8:31
    insanoğlu için gereksiz bir acı nedeni olmasına
  • 8:31 - 8:34
    izin verelim?
  • 8:34 - 8:38
    Biz, adil gıda ticareti
  • 8:38 - 8:39
    ve adil giyim ticareti talep ediyoruz.
  • 8:39 - 8:44
    Şimdi ise adil telefon ticareti talep etme zamanıdır.
  • 8:44 - 8:49
    Bu, yaymaya değer bir düşünce. Teşekkür ederim.
  • 8:49 - 9:01
    (Alkışlar)
Title:
Bandi Mbubi: Adil bir cep telefonu ticareti talep etmek
Speaker:
Bandi Mbubi
Description:

Cep telefonunuz, bilgisayarınız ve oyun konsolunuz, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki savaşı finanse eden tantalum madeniyle bağlantısı yüzünden, kanlı bir geçmişe sahip. Aktivist ve sığınmacı Bandi Mbubi, önlem alınması için kişisel öyküsünden yola çıkarak, coşkulu bir çağrıda bulunuyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:21
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for Demand a fair trade cell phone
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for Demand a fair trade cell phone
banu yobas accepted Turkish subtitles for Demand a fair trade cell phone
banu yobas commented on Turkish subtitles for Demand a fair trade cell phone
banu yobas edited Turkish subtitles for Demand a fair trade cell phone
Retired user edited Turkish subtitles for Demand a fair trade cell phone
Retired user edited Turkish subtitles for Demand a fair trade cell phone
Retired user added a translation

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.