Bandi Mbubi: Żądajmy traktatu o sprawiedliwym handlu telefonami komórkowymi

Twój telefon, komputer i konsola mają krwawą przeszłość - związaną z wydobyciem tantalu, biznesem, który finansuje wojnę w Demokratycznej Republice Konga. Odwołując się do swojej osobistej historii aktywista i uchodźca Bandi Mbubi w poruszający sposób wzywa nas do działania. (Sfilmowano na TEDxExeter).

Opowiem wam dzisiaj

o problemie, który jest mi bliższy

niż możecie sobie wyobrazić.

Przybyłem do Wielkiej Brytanii 21 lat temu

w poszukiwaniu azylu.

Miałem 21 lat.

Musiałem opuścić Demokratyczną Republikę Konga,

mój dom, gdzie byłem działaczem studenckim.

Chciałbym, by moje dzieci spotkały się kiedyś

z rodziną w Kongo.

Chcę powiedzieć, co Kongo ma wspólnego z wami.

Najpierw chciałbym was o coś poprosić.

Sięgnijcie do kieszeni

i wyciągnijcie telefony.

Poczujcie ten znajomy ciężar,

jak naturalnie palce przesuwają się po przyciskach.

(Śmiech)

Jaki byłby świat bez niego?

Łączy nas z bliskimi,

rodziną, przyjaciółmi i współpracownikami

w domu i za granicą.

To symbol połączonego świata.

Jednak to, co trzymacie w dłoni
zostawia za sobą ślad krwi.

Sprowadza się to do jednego minerału:

tantalu, wydobywanego w Kongo jako koltan.

To antykorozyjny przewodnik ciepła.

Magazynuje energię w telefonach,

playstation i laptopach.

Wykorzystuje w lotnictwie i sprzęcie medycznym

w postaci stopu.

Jest tak silny,

że wystarczą bardzo niewielkie ilości.

Byłoby świetnie, gdyby historia się na tym kończyła.

Niestety to, co trzymacie w dłoni

nie tylko umożliwiło niesamowity postęp techniczny

i rozwój przemysłu,

ale przyczyniło się też do niewyobrażalnego

ludzkiego cierpienia.

Od 1996 roku ponad 5 mln ludzi zgineło

w Demokratycznej Republice Konga.

Kobiety, mężczyźni i dzieci

byli gwałceni, torturowani czy zniewoleni.

Gwałtu służy jako broń,

wywołuje strach

i wyludnia całe okolice.

Pogoń za tym minerałem

dolała oliwy do ognia

toczącej się w Kongo wojny.

Ale nie wyrzucajcie jeszcze telefonów.

30 tys. dzieci zostało zwerbowanych

i zmuszonych do walki w grupach zbrojnych.

Kongo konsekwentnie zajmuje pierwsze miejsce

w zestawieniach stanu zdrowia i biedy na świecie.

Co ciekawe, Program Środowiskowy ONZ

ocenił wartość kraju

na ponad 24 tryliony dolarów.

Zarządzany przez państwo przemysł kopalniany upadł

a kontrola nad kopalniami

została rozdzielona.

Koltan jest z łatwością kontrolowany przez grupy zbrojne.

Jeden z nielegalnych szlaków handlowych

prowadzi przez granicę z Rwandą,

gdzie kongijski tantal funkcjonuje jako rwandyjski.

Ale nie wyrzucajcie jeszcze telefonów.

Ironia tkwi w tym,

że technologia która kładzie te niszczycielskie

wymagania na Kongo

to ta sama,

która zwróciła uwagę na tę sytuację.

O sytuacji w Kongo i o kopalniach,

wiemy tak wiele

dzięki komunikacji,

którą umożliwiają telefony komórkowe.

Tak jak podczas Arabskiej Wiosny

w czasie ostatnich wyborów w Kongo

wyborcy mogli wysyłać wiadomości

z posterunków policji

do centrali w stolicy, Kinszasie.

W momencie ogłoszenia wyników diaspora,
Centrum Cartera,

kościół katolicki i inni obserwatorzy

połączyli siły,

by zwrócić uwagę na niedemokratyczny wynik głosowania.

Telefony komórkowe dały ludziom na całym świecie

narzędzie do pozyskania wolności politycznej.

Zrewolucjonizowały sposób,

w jaki porozumiewamy się na naszej planecie,

umożliwiły zmiany w polityce.

umożliwiły zmiany w polityce.

Staneliśmy

w obliczu paradoksu.

Telefon jest narzędziem wolności

i narzędziem opresji.

TED zawsze podkreśla to,

co może dla nas zrobić technologia

w swojej skończonej formie.

Nadszedł czas

na zadanie dotyczących jej pytań.

Skąd się bierze?

Kto ją tworzy?

I po co?

Mówię bezpośrednio do was,

społeczności TED

i do wszystkich nas oglądających na ekranie,

telefonie, na całym świecie

i w Kongo.

Technologia służy komunikacji,

a także temu, byśmy mogli to przekazać.

Obecnie

nie ma jasnego sposobu na sprawiedliwy handel,

ale jest już znaczący postęp.

W USA niedawno uchwalono prawo

wymierzone przeciwko łapówkarstwu i wykroczeniom w Kongo.

Prawo uchwalone niedawno w Wlk. Brytanii
można wykorzystać w ten sam sposób.

W lutym Nokia przedstawiła nową politykę

dotyczącą pozyskiwania minerałów w Kongo,

napisano też petycję do Apple

z prośbą o wolny od konfliktów iPhone.

Wśród studentów

prowadzone są kampanie,

by uczynić szkoły wolnymi od konfliktu.

Nie jesteśmy jeszcze u celu.

Musimy wciąż zwiększać nacisk

na producentów telefonów,

by zmienili metody pozyskiwania źródeł.

Kiedy po raz pierwszy pojawiłem się
w Wielkiej Brytanii 21 lat temu

tęskniłem za domem,

za rodziną i przyjaciółmi, których zostawiłem w kraju.

Komunikacja była niezwykle trudna.

Wysyłanie i otrzymywanie listów zajmowało miesiące.

Często nigdy nie docierały do odbiorcy.

Nawet gdyby było mnie stać

na płacenie rachunków telefonicznych,

jak większość ludzi w Kongo,

moi rodzice nie mieli telefonu.

Dzisiaj moi synowie,

David i Daniel,

mogą rozmawiać z moimi rodzicami i ich poznać.

Dlaczego mamy pozwalać

by tak wspaniały i niezbędny produkt

był przyczyną

niepotrzebnego cierpienia ludzi?

Domagamy się żywności i odzieży

ze sprawiedliwego handlu.

Czas domagać się też takich telefonów.

To idea warta rozpowszechniania. Dziękuję.

(Aplauz)