Bir tek nesnedeki 2600 yıllık tarih
-
0:00 - 0:02Yarattığımız şeylerin
-
0:02 - 0:05çok önemli bir yeteneği var --
-
0:05 - 0:07bizden daha uzun süre yaşıyorlar.
-
0:07 - 0:09Biz yok oluyoruz, onlar hayatta kalıyor;
-
0:09 - 0:12bizim bir tek hayatımız var,
onlarınsa birden fazla -
0:12 - 0:15ve her bir hayatta farklı
bir anlam ifade ediyorlar. -
0:15 - 0:18Bu şu demek oluyor;
hepimizin tek bir biyografisi varken, -
0:18 - 0:20onların birden fazla var.
-
0:20 - 0:22Bu sabah belli bir nesnenin,
-
0:22 - 0:25dikkate değer bir şeyin
hikayesini, biyografisini -- -
0:25 - 0:28aslında biyografilerini --
-
0:28 - 0:30anlatmak istiyorum.
-
0:30 - 0:32Kayda değer bir şeymiş gibi
-
0:32 - 0:34görünmediğini kabul ediyorum.
-
0:34 - 0:37Anlatacağım şey bir
rugby topu boyutlarında. -
0:37 - 0:39Kilden yapılmış
-
0:39 - 0:41ve bir silindir şekli verilmiş,
-
0:41 - 0:44üzerine sık aralıklarla
-
0:44 - 0:46yazı yazılmış ve sonra da
-
0:46 - 0:49pişmesi için güneşe bırakılmış.
-
0:49 - 0:51Gördüğünüz gibi,
-
0:51 - 0:53biraz hırpalanmış,
-
0:53 - 0:55-ki bu hiç şaşırtıcı değil-
-
0:55 - 0:58çünkü iki buçuk bin yıl önce yapıldı
-
0:58 - 1:00ve 1879 yılında
-
1:00 - 1:02bir kazıda bulundu.
-
1:02 - 1:04Ama bugün,
-
1:04 - 1:06inanıyorum ki, bu şey,
-
1:06 - 1:08Orta Doğu siyasetinde
-
1:08 - 1:10önemli bir rol oynuyor.
-
1:10 - 1:12Bu nesnenin
-
1:12 - 1:14büyüleyici hikayeleri
-
1:14 - 1:18henüz bitmedi.
-
1:18 - 1:20Hikaye
-
1:20 - 1:24İran- Irak savaşı ve
-
1:24 - 1:26Irak'ın yabancı güçler tarafından
-
1:26 - 1:28istila edilmesiyle,
-
1:28 - 1:30despot hükümdarın
-
1:30 - 1:32devrilmesi ve ani
rejim değişikliğiyle -
1:32 - 1:34doruğa ulaşan
-
1:34 - 1:37olaylar dizisiyle başlıyor.
-
1:37 - 1:39Ben de bu olaylar dizisinin
-
1:39 - 1:41bir bölümüyle başlamak istiyorum,
-
1:41 - 1:44birçoğunuzun çok aşina olduğu bir şeyle,
-
1:44 - 1:46Belshazzar'ın şöleni ile --
-
1:46 - 1:48çünkü milattan önce 539 yılındaki
-
1:48 - 1:51İran- Irak savaşından bahsediyoruz.
-
1:51 - 1:53M.Ö. 539'daki ile
-
1:53 - 1:552003'teki ve arada yaşanan
-
1:55 - 1:58olaylar arasındaki paralellikler
-
1:58 - 2:00çok şaşırtıcı.
-
2:00 - 2:02Şu an baktığınız şey Rembrandt'ın tablosu,
-
2:02 - 2:04şu an Londra'da, Ulusal Galeri'de,
-
2:04 - 2:06İbranice kutsal metinlerdeki
-
2:06 - 2:09Peygamber Daniel ile ilgili
metni tasvir ediyor. -
2:09 - 2:11Hepiniz hikayeyi az çok biliyorsunuz.
-
2:11 - 2:14İsrail'i fetheden Nebuchadnezzar'ın oğlu
-
2:14 - 2:17Belshazzar Kudüs'ü yağmaladı ve
-
2:17 - 2:19halkı esir alıp
-
2:19 - 2:21Yahudileri Babil'e geri götürdü.
-
2:21 - 2:24Sadece Yahudileri değil
tapınak ganimetlerini de götürdü. -
2:24 - 2:27Tapınağı yağmalayıp
kutsallığına hakaret etti. -
2:27 - 2:30Kudüs'teki tapınağın
muhteşem altın ganimetleri -
2:30 - 2:33Babil'e götürüldü.
-
2:33 - 2:35Belshazzar,
-
2:35 - 2:37bir şölen vermeye karar verir.
-
2:37 - 2:39Şöleni heyecanlı
hale getirmek için, -
2:39 - 2:42eğlencenin geri kalanına
kutsal şeylere karşı -
2:42 - 2:45saygısızlığı ekler ve tapınak
ganimetlerini ortaya çıkarır. -
2:45 - 2:48Zaten İranlılarla, Pers kralıyla
-
2:48 - 2:50savaş halindedir.
-
2:50 - 2:53Daniel'in anlattığına göre o gece,
-
2:53 - 2:55şenliğin doruk noktasında
-
2:55 - 2:58bir el belirir ve duvara şöyle yazar:
-
2:58 - 3:01"Terazide tartıldın ve eksik bulundun
-
3:01 - 3:03ve krallığın Medler'e ve Pers'lere
-
3:03 - 3:05devredildi."
-
3:05 - 3:07O gece
-
3:07 - 3:11Perslerin kralı Cyrus Babil'e girer ve
-
3:11 - 3:16tüm Belshazzar rejimi devrilir.
-
3:16 - 3:18Bu, tabii ki,
-
3:18 - 3:20Yahudi halkı için
-
3:20 - 3:22tarihte önemli bir an.
-
3:22 - 3:24Hepimizin bildiği harika bir hikaye.
-
3:24 - 3:26"Duvardaki yazı"
-
3:26 - 3:29gündelik konuşmalarımızın bir parçası.
-
3:29 - 3:31Silindirimizin
-
3:31 - 3:33hikayeye giriş yaptığı
-
3:33 - 3:35noktada olan şey ise
-
3:35 - 3:37dikkate şayan.
-
3:37 - 3:39Perslerin kralı Cyrus
-
3:39 - 3:41savaşmadan Babil'e girer --
-
3:41 - 3:43güney Irak'ın merkezinden
-
3:43 - 3:45Akdeniz'e kadar hüküm süren
-
3:45 - 3:47büyük Babil İmparatorluğu,
-
3:47 - 3:49Cyrus'a boyun eğer.
-
3:49 - 3:53Ve Cyrus bir ferman verir.
-
3:53 - 3:56İşte silindir de,
-
3:56 - 3:59Tanrının yol gösterdiği,
Irak'ın despot rejimini deviren -
3:59 - 4:03ve insanlara özgürlüğü getirecek olan
-
4:03 - 4:05bu hükümdarın yapmış olduğu açıklamadır.
-
4:05 - 4:07Babil dilinde tekrarlanarak --
-
4:07 - 4:09Babil dilinde yazılmış --
-
4:09 - 4:12şöyle diyor:
"Ben Cyrus, tüm evrenin kralı, -
4:12 - 4:14büyük kral, güçlü kral,
-
4:14 - 4:18Babil'in kralı, dünyanın
dört çeyreğinin kralı." -
4:18 - 4:21Gördüğünüz gibi abartmak
konusunda çekingen değiller. -
4:21 - 4:23Bu muhtemelen
-
4:23 - 4:25galip bir ordu tarafından yapılan
-
4:25 - 4:27elimizdeki ilk
-
4:27 - 4:29basın açıklaması.
-
4:29 - 4:31Zamanı geldiğinde göreceğimiz gibi,
-
4:31 - 4:34çok yetenekli halkla ilişkiler
danışmanları tarafından yazıldı. -
4:34 - 4:37Bu yüzden abartı olması
aslında çok da şaşırtıcı değil. -
4:37 - 4:39Peki büyük kral, güçlü kral,
-
4:39 - 4:42dünyanın dört çeyreğinin
kralı şimdi ne yapacaktı? -
4:42 - 4:45Şöyle devam ediyor:
Babil'i fethettikten sonra, -
4:45 - 4:48bir an önce Babillilerin
-
4:48 - 4:50- Nebuchadnezzar ve Belshazzar'ın -
-
4:50 - 4:52esir alıp köleleştirdiği herkesi
-
4:52 - 4:54özgürlüğüne kavuşturacaktı.
-
4:54 - 4:56Ülkelerine dönmelerine izin verecekti.
-
4:56 - 4:58Daha da önemlisi,
-
4:58 - 5:00el konulmuş bütün
-
5:00 - 5:02tapınak ganimetlerini,
-
5:02 - 5:04tanrıları, heykelleri
-
5:04 - 5:06geri almalarına izin verecekti.
-
5:06 - 5:09Baskı altında tutulmuş ve
uzaklaştırılmış olan tüm Babilliler -
5:09 - 5:11evlerine dönecekler
-
5:11 - 5:14ve beraberlerinde
tanrılarını da götüreceklerdi. -
5:14 - 5:17Ve sunaklarını yenileyip
kendi tanrılarına, -
5:17 - 5:19kendilerine ait bir yerde
-
5:19 - 5:22kendi istedikleri şekilde
ibadet edebileceklerdi. -
5:22 - 5:24Bu fermandır ki,
-
5:24 - 5:27bu nesne aslında
-
5:27 - 5:29Yahudilerin;
-
5:29 - 5:31Babil'deki sürgünden,
-
5:31 - 5:34Babil sularının yanında oturularak
geçirilen yıllardan sonra, -
5:34 - 5:37Kudüs'u andıklarında gözyaşı
döken Yahudilerin, -
5:37 - 5:40eve dönmelerine
izin verildiğinin bir kanıtı. -
5:40 - 5:42Kudüs'e geri dönüp tapınağı
-
5:42 - 5:44yeniden inşa etmelerine izin verilmişti.
-
5:44 - 5:46Bu Yahudi tarihinde
-
5:46 - 5:48miladi bir belgedir.
-
5:48 - 5:52İbranice kutsal metinlerinden
Tarihler Kitabı ve Ezra Kitabı da -
5:52 - 5:54tekrarlayan bir şekilde bunu belgeler.
-
5:54 - 5:56Bu, hikayenin
-
5:56 - 5:58Yahudi versiyonu.
-
5:58 - 6:00"Böylece Pers kralı Cyrus şöyle dedi:
-
6:00 - 6:03'Göklerin Yüce Tanrı'sı yeryüzünün
bütün krallıklarını -
6:03 - 6:05sana verdi ve beni kendisi için
-
6:05 - 6:07Kudüs'te bir ev inşa
etmekle görevlendirdi. -
6:07 - 6:09Onun kavminden ve
sizlerden kim orada? -
6:09 - 6:11Yüce Tanrı onunla olsun
-
6:11 - 6:14ve bırakın yükselsin.'"
-
6:14 - 6:16"Yükselsin" -- aaleh.
-
6:16 - 6:19Geri dönüş kavramı hala
-
6:19 - 6:21merkez unsur;
-
6:21 - 6:23Yahudilik yaşamının
-
6:23 - 6:25merkez parçası.
-
6:25 - 6:27Hepinizin bildiği gibi
"sürgünden dönüş", -
6:27 - 6:29ikinci tapınak,
-
6:29 - 6:31Yahudiliği tekrar şekillendirdi.
-
6:31 - 6:33Bu değişim,
-
6:33 - 6:35bu büyük tarihi an,
-
6:35 - 6:39Pers Kralı Cyrus sayesinde yaşandı
-
6:39 - 6:42ve biz bunu Babil'deki
-
6:42 - 6:45İbranice metinden öğreniyoruz.
-
6:45 - 6:47İki büyük metin olduğunda hemfikiriz;
-
6:47 - 6:49peki ya bu durum politikaya nasıl yansıdı?
-
6:49 - 6:51Meydana gelen şey
-
6:51 - 6:54Orta Doğu tarihindeki kökten değişimdi.
-
6:54 - 6:57İran İmparatorluğu, Medler ve Persler,
-
6:57 - 6:59Cyrus tarafından birleştirildi
-
6:59 - 7:03ve ilk büyük dünya
imparatorluğu haline geldi. -
7:03 - 7:06Cyrus'un hükümdarlığı
M.Ö. 530'larda başlıyor -
7:06 - 7:10ve oğlu Darius zamanına kadar,
-
7:10 - 7:13Doğu Akdenizin tamamı
-
7:13 - 7:15Pers kontrolünde bulunuyor.
-
7:15 - 7:17Şu an bildiğimiz adı Orta Doğu
-
7:17 - 7:19olan bu imparatorluk aslında
-
7:19 - 7:22şu an bildiğimiz Orta Doğu'yu
şekillendirmiştir. -
7:22 - 7:24O zamana kadarki en büyük imparatorluktu.
-
7:24 - 7:26Çok daha önemlisi,
-
7:26 - 7:28çok büyük çapta
-
7:28 - 7:30ilk çok kültürlü,
-
7:30 - 7:32çok inançlı devletti.
-
7:32 - 7:34Tamamen yeni bir yolla,
-
7:34 - 7:36çok dilli olarak yönetilmesi gerekiyordu.
-
7:36 - 7:39Gerçek şu ki, Babil dilinde yazılmış
bu ferman bir şey söylüyor: -
7:39 - 7:41Farklı alışkanlıkları,
farklı insanları, -
7:41 - 7:44farklı dinleri, farklı inançları
tanıması gerekiyordu. -
7:44 - 7:47Cyrus tüm bunlara saygı duyuyor.
-
7:47 - 7:49Cyrus, büyük bir çok uluslu,
-
7:49 - 7:51çok inançlı, çok kültürlü
-
7:51 - 7:56topluluğun yönetim
modelini oluşturuyor. -
7:56 - 7:58Bunun sonucu,
-
7:58 - 8:01ekranda gördüğünüz bölgeleri
içeren ve İskender tarafından -
8:01 - 8:04parçalanana kadar 200 yıl boyunca
-
8:04 - 8:07ayakta kalmış bir imparatorluk.
-
8:07 - 8:09Geride, Orta Doğu'nun bir bütün içinde,
-
8:09 - 8:11farklı inançlara sahip insanların beraber
-
8:11 - 8:13yaşadığı zamanlarının hayalini bıraktı.
-
8:13 - 8:15Bu hayali Yunan istilası sonlandırdı.
-
8:15 - 8:18Tabii ki, İskender bu yönetim biçimini
-
8:18 - 8:20sürdüremedi ve parçalandı.
-
8:20 - 8:22Ama Cyrus'un temel aldığı şey
-
8:22 - 8:24kesinlikle merkez olarak kaldı.
-
8:24 - 8:27Yunan tarihçi Ksenofon
-
8:27 - 8:29"Cyropaedia" adlı kitapında
-
8:29 - 8:31Cyrus'tan büyük hükümdar diye bahsetti.
-
8:31 - 8:34Avrupa kültürü boyunca ve sonrasında
-
8:34 - 8:37Cyrus bir model olarak kaldı.
-
8:37 - 8:39Bu, bize ona duyulan derin saygının
-
8:39 - 8:41ne kadar geniş çapta olduğunu gösteren
-
8:41 - 8:4416. yüzyıldan kalma bir resim.
-
8:44 - 8:46Ksenofon'un, Cyrus'un
-
8:46 - 8:49farklı toplumları yönetme
modeli hakkındaki kitabı, -
8:49 - 8:51Amerikan Devriminin kurucularına
-
8:51 - 8:53ilham kaynağı olan
-
8:53 - 8:55ders kitaplarından biriydi.
-
8:55 - 8:57Jefferson, 18. yüzyıl şartlarında
-
8:57 - 8:59dini inançlara saygılı yeni bir devletin
-
8:59 - 9:01nasıl kurulacağına referans olan
-
9:01 - 9:03Cyrus'un ideallerinin
-
9:03 - 9:06büyük bir hayranıydı.
-
9:08 - 9:10Bu sırada, Babil'de,
-
9:10 - 9:12bir şeyler çok da yolunda gitmedi.
-
9:12 - 9:15İskender'den ve diğer
imparatorluklardan sonra, -
9:15 - 9:18Babil düşüşe geçiyor, parçalara ayrılıyor
-
9:18 - 9:22Babil İmparatorluğu'nun izleri kayboluyor;
-
9:22 - 9:24ta ki 1879'da
-
9:24 - 9:27silindirin İngiliz Müzesinin
-
9:27 - 9:30Babil'de yaptığı kazıda
ortaya çıkarılmasına kadar. -
9:30 - 9:33Bu noktada başka
bir hikayeye giriş yapıyor. -
9:33 - 9:3519. yüzyılın ortasındaki
-
9:35 - 9:37büyük münakaşaya konu oluyor:
-
9:37 - 9:40Kutsal metinler güvenilir midir?
Onlara itibar edebilir miyiz? -
9:40 - 9:42Yahudilerin dönüşü ve
-
9:42 - 9:44Cyrus'un fermanını yalnızca
-
9:44 - 9:46Yahudi kutsal metinlerinden biliyoruz.
-
9:46 - 9:48Başka bir kanıt yok.
-
9:48 - 9:50Aniden, bu ortaya çıktı.
-
9:50 - 9:52Kutsal metinlere inanan bir dünyada
-
9:52 - 9:54evrim ve jeoloji yüzünden
-
9:54 - 9:56yaradılışa olan inançları sarsılan
-
9:56 - 9:58insanlar için büyük bir heyecan,
-
9:58 - 10:00bu kutsal metinlerin
-
10:00 - 10:02tarihsel olarak doğru olduğunun kanıtı.
-
10:02 - 10:05Harika bir 19. yüzyıl anı.
-
10:05 - 10:10Ama -- ve tabi ki bu işlerin
karmaşıklaştığı yer -- -
10:10 - 10:12bulgular doğruydu,
-
10:12 - 10:15"Yaşasın arkeoloji",
-
10:15 - 10:18ama yorumu çok daha karmaşıktı.
-
10:18 - 10:21Çünkü silindirdeki açıklamayla
Tevrat'taki açıklama -
10:21 - 10:23önemli bir noktada ayrı düşüyor.
-
10:23 - 10:25Babil silindiri
-
10:25 - 10:27büyük Babil tanrısı Marduk'un
-
10:27 - 10:29rahipleri tarafından yazıldı.
-
10:29 - 10:31Beklendiği üzere tüm bunların
-
10:31 - 10:33Marduk tarafından
yapıldığını söylüyor. -
10:33 - 10:36"Marduk, biz ismini
Cyrus olarak verdik." -
10:36 - 10:39Marduk Cyrus'un elinden tutup,
-
10:39 - 10:41onu kullarının lideri ilan ediyor
-
10:41 - 10:44ve ona Babil'i yönetme yetkisi veriyor.
-
10:44 - 10:46Marduk Cyrus'a
-
10:46 - 10:48insanları özgürlüğüne kavuşturmak gibi
-
10:48 - 10:50büyük, cömert şeyler yapacağını söyler.
-
10:50 - 10:52Bu yüzden hepimiz Marduk'a minnet
-
10:52 - 10:54ve ibadet etmeliyiz.
-
10:54 - 10:56Eski Ahit'i yazan
-
10:56 - 10:58Yahudi yazarlar,
-
10:58 - 11:01ki bu sizi şaşırtmayacak,
-
11:01 - 11:03konuya farklı bir
bakış getiriyorlar. -
11:03 - 11:05Onlar için, tabii ki, tüm bunları yapanın
-
11:05 - 11:07Marduk olması imkansız.
-
11:07 - 11:09Bunu yapan sadece Yehova olabilir.
-
11:09 - 11:11Isaiah'daki gibi,
-
11:11 - 11:13Marduk'u değil
-
11:13 - 11:15İsrail'in Tanrısı RAB'ı
-
11:15 - 11:16işaret eden
-
11:16 - 11:19harika metinlerimiz var --
-
11:19 - 11:21Cyrus adıyla da bilinen
-
11:21 - 11:23İsrail'in Efendi Tanrısı,
-
11:23 - 11:26Cyrus'a el verir ve ona
-
11:26 - 11:28kullarını yönetmesini buyurur.
-
11:28 - 11:30Bu, aynı olayı, iki farklı rahibin
-
11:30 - 11:34kendine mal etmesi ve
siyasi bir gerçeği -
11:34 - 11:36iki farklı dinin devralması açısından
-
11:36 - 11:38kayda değer bir örnektir.
-
11:38 - 11:40Biliyoruz ki Tanrı,
-
11:40 - 11:42genellikle büyük orduların tarafındadır.
-
11:42 - 11:45Soru şu ki, hangi Tanrı?
-
11:45 - 11:47Bu tartışma 19. yüzyılda,
-
11:47 - 11:49İbranice kutsal metinlerin
-
11:49 - 11:51çok daha geniş bir
dinsel alanın parçası -
11:51 - 11:54olduğunu fark eden
herkesi huzursuz ediyor. -
11:54 - 11:56Şurası net ki
-
11:56 - 11:59silindir Isaiah metninden çok daha eski
-
11:59 - 12:01ve ayrıca, Yehova
-
12:01 - 12:03Marduk'un kullandığına çok benzer
-
12:03 - 12:05kelimelerle konuşuyor.
-
12:05 - 12:08Isaiah'ın bunu bildiğine dair
küçük bir inanış var, -
12:08 - 12:10çünkü diyor ki,
-
12:10 - 12:13burada Tanrı konuşuyor elbette;
-
12:13 - 12:15"Seni adınla çağırdım,
-
12:15 - 12:17sen beni tanımadığın halde."
-
12:17 - 12:19Sanırım burada
-
12:19 - 12:21Cyrus'un Yehova'nın emri altında olduğunu
-
12:21 - 12:24fark etmediği onaylanıyor.
-
12:24 - 12:27Aynı ölçüde, Marduk'un emri
altında olduğuna şaşırmıştı. -
12:27 - 12:29Çünkü ilginç bir şekilde, tabii ki,
-
12:29 - 12:31Cyrus bu metinlerin hiçbirinde
-
12:31 - 12:33adı geçmeyen, tamamen farklı tanrılara
-
12:33 - 12:35inanan iyi bir İranlıydı.
-
12:35 - 12:37(Kahkahalar)
-
12:37 - 12:391879 yılından
-
12:39 - 12:4140 yıl sonraya
-
12:41 - 12:441917 yılına geliyoruz
-
12:44 - 12:46ve silindir başka bir dünyaya giriyor.
-
12:46 - 12:48Bu kez, modern dünyanın
-
12:48 - 12:50gerçek politikaları --
-
12:50 - 12:53Balfour Bildirisi'nin olduğu sene,
-
12:53 - 12:56Orta Doğu'da yeni bir
emperyalist güç, Britanya -
12:56 - 12:58karar veriyor ki,
-
12:58 - 13:00Yahudilere ulusal bir vatan beyan edip
-
13:00 - 13:02eve dönmelerine
-
13:02 - 13:04izin verecek.
-
13:04 - 13:06Doğu Avrupa'daki Yahudi nüfusu ise
-
13:06 - 13:09buna coşkuyla karşılık veriyor.
-
13:09 - 13:11Tüm Doğu Avrupa'da
-
13:11 - 13:13Yahudiler Cyrus'un
-
13:13 - 13:15ve 5. George'un resimlerini
-
13:15 - 13:17yan yana açıyorlar --
-
13:17 - 13:19Kudüs'e dönmelerine izin veren
-
13:19 - 13:22iki büyük hükümdarın resimlerini.
-
13:22 - 13:25Cyrus silindiri ve silindirin
üzerindeki metin -
13:25 - 13:27savaşın 1918'de bitmesinin
-
13:27 - 13:30ardından yaşanacakların
-
13:30 - 13:33ilahi planın bir parçası
-
13:33 - 13:36olduğunun ispatı olarak
yeniden ortaya çıkıyor. -
13:36 - 13:38Hepiniz ne olduğunu biliyorsunuz.
-
13:38 - 13:41İsrail devleti kuruldu,
-
13:41 - 13:44ve 50 sene sonra, 60'ların sonunda,
-
13:44 - 13:47Britanya'nın emperyal görevi
net olarak sona erdi. -
13:47 - 13:50Ve silindirin başka bir hikayesi başladı.
-
13:50 - 13:52İngiltere ve Amerika, bu bölgenin
-
13:52 - 13:55komünizmden uzak tutulması
gerektiğine karar verdiler, -
13:55 - 13:58bunu yapacak süper güç ise İran,
-
13:58 - 14:00yani Şah olacaktı.
-
14:00 - 14:03Böylelikle Şah bir İran tarihi icat etti
-
14:03 - 14:05ya da İran tarihine dönüş,
-
14:05 - 14:08kendisini büyük bir geleneğin
merkezine yerleştiren -
14:08 - 14:10ve onu Cyrus silindiri ile
-
14:10 - 14:12birlikte gösteren
-
14:12 - 14:14paralar bastırıyor.
-
14:14 - 14:17Persepolis'deki büyük kutlamalar esnasında
-
14:17 - 14:19silindiri getirtip
-
14:19 - 14:22British Museum'a ödünç
verip Tahran'a gidiyor -
14:22 - 14:24ve bu Pehlevi hanedanının
-
14:24 - 14:27en büyük kutlamalarından biri oluyor.
-
14:27 - 14:30Cyrus silindiri, Şah'ın güvencesi oluyor.
-
14:30 - 14:3310 yıl sonra ise başka bir hikaye:
-
14:33 - 14:35İran Devrimi, 1979.
-
14:35 - 14:37İslami devrim, ve artık Cyrus yok:
-
14:37 - 14:39biz tarihin bu kısmıyla ilgilenmiyoruz,
-
14:39 - 14:42biz İslami İran ile ilgileniyoruz --
-
14:42 - 14:44bölgede yeni bir süper güç
-
14:44 - 14:47haline gelmesine karar
verdiğimiz Irak'ın, -
14:47 - 14:49saldırısına kadar.
-
14:49 - 14:51Yeni bir İran- Irak savaşı.
-
14:51 - 14:53Bu savaş, görkemli geçmişlerini
-
14:53 - 14:56hatırlamaları noktasında
İranlılar için kritik hale geliyor, -
14:56 - 14:58vaktiyle Irak'la savaşıp kazandıkları
-
14:58 - 15:01görkemli geçmişlerini.
-
15:01 - 15:03Bütün İranlıları bir araya getirecek
-
15:03 - 15:06bir sembol bulunması
kritik bir hal alıyor -- -
15:06 - 15:08Müslümanları, gayrimüslimleri,
-
15:08 - 15:11Hristiyanları, Zerdüştleri,
İran'da yaşayan Yahudileri, -
15:11 - 15:13dindar olanları ve olmayanları.
-
15:13 - 15:16Şüphesiz ki bu sembol Cyrus.
-
15:16 - 15:19Böylelikle İngiliz Müzesi ve
Tahran Ulusal Müzesi -
15:19 - 15:21işbirliği yapıyor
-
15:21 - 15:23ve İranlılar sadece
-
15:23 - 15:25bir tek şey ödünç istiyor.
-
15:25 - 15:27İstedikleri tek nesne bu.
-
15:27 - 15:29Cyrus silindirini ödünç almak istiyorlar.
-
15:29 - 15:31Geçen yıl,
-
15:31 - 15:35Cyrus silindiri ikinci kez
-
15:35 - 15:38Tahran'a gidiyor.
-
15:38 - 15:41Burada da gördüğünüz üzere,
-
15:41 - 15:44İran'da üst düzey konumdaki
birçok kadından biri olan, -
15:44 - 15:47Tahran Ulusal Müzesi müdürü
Ardakani Hanım tarafından -
15:47 - 15:49muhafaza edileceği yere yerleştiriliyor.
-
15:49 - 15:51Bu çok büyük bir organizasyondu.
-
15:51 - 15:54Bu da aynı fotoğrafın öteki tarafı.
-
15:54 - 15:57Silindiri Tahran'da
-
15:57 - 15:59bir ila iki milyon arasında insan
-
15:59 - 16:01birkaç ay boyunca ziyaret etti.
-
16:01 - 16:03Bu, Batı'da gişe rekoru kıran
-
16:03 - 16:05bir serginin gişe rakamına tekabül eder.
-
16:05 - 16:08Büyük bir tartışmanın öznesi olan
-
16:08 - 16:11silindirin ve Cyrus'un ne
anlama geldiği konusu, -
16:11 - 16:14ama hepsinden öte, Cyrus'un
bu silindire eklemlenmesi -- -
16:14 - 16:17Cyrus'sun bir vatanın muhafızı olması,
-
16:17 - 16:19İranlı kimliğinin ve İranlıların
-
16:19 - 16:21savunucusu ve
-
16:21 - 16:23tüm inançlara saygılı olması.
-
16:23 - 16:25Günümüzdeki İran'da ise
-
16:25 - 16:28Zerdüştler ve Hristiyanlar
İran parlamentosundaki -
16:28 - 16:31yerlerini gurur duyulası bir
biçimde sağlamlaştırdı. -
16:31 - 16:34Bu nesneyi Tahran'da görmek için,
-
16:34 - 16:36İran'da yaşayan binlerce Yahudi
-
16:36 - 16:38Tahran'a geldi.
-
16:38 - 16:40Silindir İran'ın yurt içinde ve dışında
-
16:40 - 16:42nasıl algılandığına dair
-
16:42 - 16:45büyük bir tartışmanın konusu oldu.
-
16:45 - 16:48İran hala ezilenlerin savunucusu muydu?
-
16:48 - 16:50İran, tiranlar tarafından esir alınmış ve
-
16:50 - 16:53malına el konulmuş insanları
özgür bırakacak mıydı? -
16:53 - 16:56Bu, kuvvetli bir ulusal söylem;
-
16:56 - 16:58debdebeli
-
16:58 - 17:00bir törenle
-
17:00 - 17:02"geri dönüş"ü başlatan.
-
17:02 - 17:05Bu sahnede devasa boyutta
bir Cyrus silindiri görüyorsunuz, -
17:05 - 17:08İran kültürel mirasında
-
17:08 - 17:10yerini almak üzere toplanmış,
-
17:10 - 17:13İran tarihinden büyük
şahsiyetlerle birlikte. -
17:13 - 17:15Bu sahne devlet başkanının
-
17:15 - 17:18bizzat kendisi tarafından kurgulandı.
-
17:18 - 17:20Ve bana göre,
-
17:20 - 17:22bu nesneyi İran'a götürmek,
-
17:22 - 17:24İran'a götürülmesine izin verilmesi,
-
17:24 - 17:26İran'ın ne demek olduğu hakkında
-
17:26 - 17:28sıra dışı bir tartışmanın
-
17:28 - 17:30başlamasına
-
17:30 - 17:32vesile oldu:
-
17:32 - 17:35Kaç çeşit İran var,
-
17:35 - 17:37ve İran'ın birbirinden farklı tarihleri
-
17:37 - 17:40günümüz dünyasını nasıl şekillendirebilir.
-
17:40 - 17:43Bu hala süregiden bir tartışma,
-
17:43 - 17:45ve yankıları devam edecek.
-
17:45 - 17:47çünkü bu nesne
-
17:47 - 17:49insan arzularının
-
17:49 - 17:51en büyük beyannamelerden biri.
-
17:51 - 17:55Amerikan Anayasası'na sırtını yaslamış.
-
17:55 - 17:58Kesinlikle gerçek özgürlükler
hakkında Magna Carta'dan -
17:58 - 18:00daha çok şey söylemektedir.
-
18:00 - 18:03İran ve o bölge için
-
18:03 - 18:06çok fazla şey ifade eden bir belge.
-
18:06 - 18:08Bir kopyası
-
18:08 - 18:10Birleşmiş Milletler'de bulunmaktadır.
-
18:10 - 18:13Bu sonbahar New York'da
-
18:13 - 18:15Orta Doğu'nun geleceği ile ilgili
-
18:15 - 18:18büyük tartışmalar
başladığında sergilenecek. -
18:18 - 18:20Sizlere şunu sorarak bitirmek istiyorum;
-
18:20 - 18:22silindirin konu olduğu
-
18:22 - 18:24bir sonraki hikaye ne olacak?
-
18:24 - 18:26Eminim ki birçok Orta Doğu hikayesinde
-
18:26 - 18:28yeniden ortaya çıkacak.
-
18:28 - 18:30Orta Doğu'nun,
-
18:30 - 18:32dünyanın
-
18:32 - 18:34bu silindire yansıyan
-
18:34 - 18:36hangi hikayesini
-
18:36 - 18:38izlemek istiyorsunuz?
-
18:38 - 18:40Halkların bir devletin çatısı altında
-
18:40 - 18:42farklı inançlarda ve özgürce
-
18:42 - 18:44yaşama hakkı --
-
18:44 - 18:46dinin bir tartışma ya da
-
18:46 - 18:48bir bölünmenin sebebi olmadığı
-
18:48 - 18:51bir Orta Doğu'da,
bir dünyada yaşama hakkı. -
18:51 - 18:54Günümüz Orta Doğusunda
-
18:54 - 18:57bildiğiniz üzere tartışmalar
oldukça yüksek sesli. -
18:57 - 18:59Ama bence,
-
18:59 - 19:03en güçlü ve mantıklı sesin,
-
19:03 - 19:05bu dilsiz nesneden
-
19:05 - 19:07gelmesi mümkün,
-
19:07 - 19:09Cyrus silindirinden.
-
19:09 - 19:11Teşekkür ederim.
-
19:11 - 19:15(Alkışlar)
- Title:
- Bir tek nesnedeki 2600 yıllık tarih
- Speaker:
- Neil MacGregor
- Description:
-
Akad dilinde çivi yazısı ile yazılmış, hasarlı ve kırılmış, kilden bir silindir olan Cyrus Silindiri dini hoşgörünün ve çok kültürlülüğün güçlü bir sembolü. Bu büyüleyici konuşmada British Museum'un Yöneticisi Neil MacGregor, bu silindirden yola çıkarak Orta Doğu'nun 2600 yıllık tarihinin izini sürüyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 19:16
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for 2600 years of history in one object | ||
Meric Aydonat accepted Turkish subtitles for 2600 years of history in one object | ||
Meric Aydonat edited Turkish subtitles for 2600 years of history in one object | ||
Ece Citelbeg edited Turkish subtitles for 2600 years of history in one object | ||
Ece Citelbeg edited Turkish subtitles for 2600 years of history in one object | ||
Ece Citelbeg edited Turkish subtitles for 2600 years of history in one object | ||
Ece Citelbeg edited Turkish subtitles for 2600 years of history in one object | ||
Ece Citelbeg edited Turkish subtitles for 2600 years of history in one object |