Return to Video

Neil MacGregor: 2600 jaren geschiedenis in één object

  • 0:00 - 0:02
    De dingen die we maken
  • 0:02 - 0:05
    hebben één voornaamste eigenschap:
  • 0:05 - 0:07
    ze leven langer dan wij.
  • 0:07 - 0:09
    Wij gaan verloren, zij overleven;
  • 0:09 - 0:12
    wij hebben één leven, zij hebben vele levens
  • 0:12 - 0:15
    en in elk leven kunnen ze iets anders betekenen.
  • 0:15 - 0:18
    Terwijl wij één biografie hebben,
  • 0:18 - 0:20
    hebben zij er vele.
  • 0:20 - 0:22
    Ik ga het vanmorgen hebben
  • 0:22 - 0:25
    over het verhaal, de biografie - of de biografieën -
  • 0:25 - 0:28
    van één bepaald object,
  • 0:28 - 0:30
    een opmerkelijk ding.
  • 0:30 - 0:32
    Ik ga akkoord
  • 0:32 - 0:34
    dat het niet veel zaaks lijkt.
  • 0:34 - 0:37
    Het is ongeveer zo groot als een rugbybal.
  • 0:37 - 0:39
    Het werd gemaakt van klei
  • 0:39 - 0:41
    en gekneed
  • 0:41 - 0:44
    tot een cilinder,
  • 0:44 - 0:46
    overdekt met een nauw aansluitend schrift
  • 0:46 - 0:49
    en dan gebakken in de zon.
  • 0:49 - 0:51
    Zoals je kunt zien
  • 0:51 - 0:53
    is het een beetje beschadigd.
  • 0:53 - 0:55
    Niet verwonderlijk,
  • 0:55 - 0:58
    want het is 2500 jaar oud.
  • 0:58 - 1:00
    Het werd
  • 1:00 - 1:02
    in 1879 opgegraven.
  • 1:02 - 1:04
    Maar vandaag,
  • 1:04 - 1:06
    is dit ding, geloof ik,
  • 1:06 - 1:08
    een belangrijk element
  • 1:08 - 1:10
    in de politiek van het Midden-Oosten.
  • 1:10 - 1:12
    Het is een object
  • 1:12 - 1:14
    met fascinerende verhalen;
  • 1:14 - 1:18
    verhalen die allerminst afgelopen zijn.
  • 1:18 - 1:20
    Het verhaal begint
  • 1:20 - 1:24
    met de oorlog tussen Iran en Irak
  • 1:24 - 1:26
    en de gebeurtenissen
  • 1:26 - 1:28
    die uitmondden
  • 1:28 - 1:30
    in de invasie van Irak
  • 1:30 - 1:32
    door buitenlandse troepen,
  • 1:32 - 1:34
    het verwijderen van een despotische heerser
  • 1:34 - 1:37
    en een ogenblikkelijke verandering van regime.
  • 1:37 - 1:39
    Ik begin
  • 1:39 - 1:41
    met een episode in die opeenvolging van gebeurtenissen
  • 1:41 - 1:44
    waarmee de meesten van jullie zeer vertrouwd zijn,
  • 1:44 - 1:46
    Belsazar's feest -
  • 1:46 - 1:48
    want we hebben het hier over de Iran-Irak oorlog
  • 1:48 - 1:51
    van 539 voor Christus.
  • 1:51 - 1:53
    De parallellen
  • 1:53 - 1:55
    tussen de gebeurtenissen
  • 1:55 - 1:58
    van 539 voor Christus en 2003
  • 1:58 - 2:00
    zijn opzienbarend.
  • 2:00 - 2:02
    Je ziet hier Rembrandts schilderij,
  • 2:02 - 2:04
    nu in de National Gallery in Londen,
  • 2:04 - 2:06
    een illustratie van de tekst van de profeet Daniël
  • 2:06 - 2:09
    in de Hebreeuwse bijbel.
  • 2:09 - 2:11
    Jullie kennen het verhaal in ruwe lijnen.
  • 2:11 - 2:14
    Belsazar was de zoon van Nebukadnezar.
  • 2:14 - 2:17
    Nebukadnezar had Israël veroverd, Jeruzalem geplunderd
  • 2:17 - 2:19
    en de joden in gevangenschap
  • 2:19 - 2:21
    naar Babylon meegevoerd.
  • 2:21 - 2:24
    Maar niet alleen de joden, ook de vaten van de tempel.
  • 2:24 - 2:27
    Hij had de tempel geplunderd en ontheiligd.
  • 2:27 - 2:30
    De grote gouden vaten van de tempel in Jeruzalem
  • 2:30 - 2:33
    had hij meegenomen naar Babylon.
  • 2:33 - 2:35
    Belsazar, zijn zoon,
  • 2:35 - 2:37
    besloot een feest in te richten.
  • 2:37 - 2:39
    Om het nog spannender te maken,
  • 2:39 - 2:42
    voegde hij nog een beetje heiligschennis bij de pret
  • 2:42 - 2:45
    en haalde de tempelvaten erbij.
  • 2:45 - 2:48
    Hij was al in oorlog met de Iraniërs,
  • 2:48 - 2:50
    met de koning van Perzië.
  • 2:50 - 2:53
    Die nacht, vertelt Daniël ons,
  • 2:53 - 2:55
    verscheen op het hoogtepunt van de festiviteiten
  • 2:55 - 2:58
    een hand en schreef op de muur:
  • 2:58 - 3:01
    "Je bent gewogen en te licht bevonden.
  • 3:01 - 3:03
    Je koninkrijk valt in handen
  • 3:03 - 3:05
    van de Meden en de Perzen."
  • 3:05 - 3:07
    Diezelfde nacht
  • 3:07 - 3:11
    trok Cyrus, de koning van de Perzen, Babylon binnen
  • 3:11 - 3:16
    en kwam het hele regime van Belsazar ten val.
  • 3:16 - 3:18
    Het is uiteraard een groot moment
  • 3:18 - 3:20
    in de geschiedenis
  • 3:20 - 3:22
    van het joodse volk.
  • 3:22 - 3:24
    Het is een geweldig verhaal. Een verhaal dat we allemaal kennen.
  • 3:24 - 3:26
    "Het teken aan de wand"
  • 3:26 - 3:29
    maakt deel uit van onze alledaagse taal.
  • 3:29 - 3:31
    Wat daarna gebeurde
  • 3:31 - 3:33
    was opmerkelijk.
  • 3:33 - 3:35
    Het is waar onze cilinder
  • 3:35 - 3:37
    opduikt in het verhaal.
  • 3:37 - 3:39
    Cyrus, de koning van de Perzen,
  • 3:39 - 3:41
    overwon Babylon zonder slag of stoot.
  • 3:41 - 3:43
    Het grote rijk van Babel,
  • 3:43 - 3:45
    dat zich uitstrekte van het centrum van Zuid-Irak
  • 3:45 - 3:47
    tot aan de Middellandse Zee,
  • 3:47 - 3:49
    valt in handen van Cyrus.
  • 3:49 - 3:53
    Cyrus kondigt een verklaring af.
  • 3:53 - 3:56
    Die staat op deze cilinder,
  • 3:56 - 3:59
    de verklaring van de door God geleide heerser
  • 3:59 - 4:03
    die de Iraakse despoot had afgezet
  • 4:03 - 4:05
    om de mensen de vrijheid terug te geven.
  • 4:05 - 4:07
    In klinkend Babylonisch -
  • 4:07 - 4:09
    het werd geschreven in het Babylonisch -
  • 4:09 - 4:12
    zegt hij: "Ik ben Cyrus, de koning van het hele universum,
  • 4:12 - 4:14
    de grote koning, de machtige koning,
  • 4:14 - 4:18
    de koning van Babel, de koning van de vier hoeken van de wereld."
  • 4:18 - 4:21
    Ze zaten toen niet verlegen om een beetje overdrijving.
  • 4:21 - 4:23
    Dit is waarschijnlijk
  • 4:23 - 4:25
    het eerste persbericht
  • 4:25 - 4:27
    dat we hebben
  • 4:27 - 4:29
    van een zegevierend leger.
  • 4:29 - 4:31
    Het werd, zoals later nog zal blijken,
  • 4:31 - 4:34
    door zeer bekwame P.R.-consultants geschreven.
  • 4:34 - 4:37
    De overdrijving komt dus niet echt als een verrassing.
  • 4:37 - 4:39
    Wat gaat de grote koning, de machtige koning,
  • 4:39 - 4:42
    de koning van de vier hoeken van de wereld doen?
  • 4:42 - 4:45
    Hij zegt dat na de verovering van Babylon
  • 4:45 - 4:48
    alle volkeren,
  • 4:48 - 4:50
    die de Babyloniërs - Nebukadnezar en Belsazar -
  • 4:50 - 4:52
    hebben gevangen genomen en tot slaaf gemaakt,
  • 4:52 - 4:54
    zullen worden vrijgelaten.
  • 4:54 - 4:56
    Ze mogen terugkeren naar hun land.
  • 4:56 - 4:58
    En nog belangrijker,
  • 4:58 - 5:00
    ze mogen
  • 5:00 - 5:02
    de goden, de beelden,
  • 5:02 - 5:04
    de tempelvaten
  • 5:04 - 5:06
    die in beslag waren genomen, terug meenemen.
  • 5:06 - 5:09
    Alle volkeren die door de Babyloniërs waren onderdrukt en ontheemd,
  • 5:09 - 5:11
    mogen naar huis gaan
  • 5:11 - 5:14
    en hun goden meenemen.
  • 5:14 - 5:17
    Ze mogen hun altaren terug oprichten
  • 5:17 - 5:19
    en hun goden vereren,
  • 5:19 - 5:22
    elk op hun eigen manier, in hun eigen land.
  • 5:22 - 5:24
    Dit is het decreet,
  • 5:24 - 5:27
    dit object is het bewijs
  • 5:27 - 5:29
    voor het feit dat de joden,
  • 5:29 - 5:31
    na de ballingschap in Babylon,
  • 5:31 - 5:34
    na de jaren dat ze bij de wateren van Babylon
  • 5:34 - 5:37
    huilden bij de herinnering aan Jeruzalem,
  • 5:37 - 5:40
    dat die joden terug naar huis mochten.
  • 5:40 - 5:42
    Ze mochten terugkeren naar Jeruzalem
  • 5:42 - 5:44
    om de tempel te herbouwen.
  • 5:44 - 5:46
    Het is een centraal document
  • 5:46 - 5:48
    in de joodse geschiedenis.
  • 5:48 - 5:52
    Het Boek Kronieken, het Boek van Ezra in de Hebreeuwse geschriften
  • 5:52 - 5:54
    rapporteert dit in klinkende termen.
  • 5:54 - 5:56
    Dat is de joodse versie
  • 5:56 - 5:58
    van hetzelfde verhaal.
  • 5:58 - 6:00
    "Zo sprak Cyrus, de koning van Perzië:
  • 6:00 - 6:03
    "Alle koninkrijken van de aarde heeft de Here God in de hemel u gegeven,
  • 6:03 - 6:05
    en Hij heeft mij bevolen
  • 6:05 - 6:07
    voor Hem een huis te bouwen in Jeruzalem.
  • 6:07 - 6:09
    Wie onder u is er van zijn volk?
  • 6:09 - 6:11
    De Here God zij met hem,
  • 6:11 - 6:14
    en laat hem gaan.'"
  • 6:14 - 6:16
    "Gaan." - aaleh.
  • 6:16 - 6:19
    Het centrale element,
  • 6:19 - 6:21
    dat begrip van terugkeer,
  • 6:21 - 6:23
    staat nog altijd centraal
  • 6:23 - 6:25
    in het leven van het jodendom.
  • 6:25 - 6:27
    Zoals jullie allen weten gaf die terugkeer uit ballingschap,
  • 6:27 - 6:29
    de tweede tempel,
  • 6:29 - 6:31
    een nieuwe vorm van jodendom.
  • 6:31 - 6:33
    Die verandering,
  • 6:33 - 6:35
    dat grote historische moment,
  • 6:35 - 6:39
    werd mogelijk gemaakt door Cyrus, de koning van Perzië,
  • 6:39 - 6:42
    en wordt ons in het Hebreeuws verteld in de Bijbel
  • 6:42 - 6:45
    en in het Babylonisch in klei.
  • 6:45 - 6:47
    Twee grote teksten,
  • 6:47 - 6:49
    maar hoe zit het met de politiek?
  • 6:49 - 6:51
    Dit betekende een fundamentele verschuiving
  • 6:51 - 6:54
    in de geschiedenis van het Midden-Oosten.
  • 6:54 - 6:57
    Het Iraanse rijk, de Meden en de Perzen,
  • 6:57 - 6:59
    verenigd onder Cyrus,
  • 6:59 - 7:03
    werd het eerste grote wereldrijk.
  • 7:03 - 7:06
    Dat van Cyrus begint rond 530 voor Christus.
  • 7:06 - 7:10
    In de tijd van zijn zoon Darius is
  • 7:10 - 7:13
    het hele oostelijke Middellandse-Zeegebied
  • 7:13 - 7:15
    onder Perzische controle.
  • 7:15 - 7:17
    Dit rijk komt nagenoeg overeen met
  • 7:17 - 7:19
    het Midden-Oosten zoals we dat nu kennen.
  • 7:19 - 7:22
    Het gaf vorm aan het Midden-Oosten.
  • 7:22 - 7:24
    Het was toen het grootste rijk ter wereld ooit.
  • 7:24 - 7:26
    Veel belangrijker nog:
  • 7:26 - 7:28
    was het de eerste
  • 7:28 - 7:30
    multiculturele, multireligieuze staat
  • 7:30 - 7:32
    op grote schaal.
  • 7:32 - 7:34
    Het moest op een heel nieuwe manier worden bestuurd.
  • 7:34 - 7:36
    Het moest worden bestuurd in verschillende talen.
  • 7:36 - 7:39
    Het feit dat dit decreet in het Babylonisch is, zegt al iets.
  • 7:39 - 7:41
    Het moest hun verschillende zeden erkennen,
  • 7:41 - 7:44
    verschillende volkeren, religies, geloven.
  • 7:44 - 7:47
    Allemaal gerespecteerd door Cyrus.
  • 7:47 - 7:49
    Cyrus wordt een model
  • 7:49 - 7:51
    van hoe je een grote multinationale,
  • 7:51 - 7:56
    multireligieuze, multiculturele samenleving bestuurt.
  • 7:56 - 7:58
    Het resultaat hiervan
  • 7:58 - 8:01
    was een rijk dat de gebieden die jullie op het scherm zien, insloot.
  • 8:01 - 8:04
    Het kende een stabiliteit van 200 jaar,
  • 8:04 - 8:07
    totdat het ruw verstoord werd door Alexander.
  • 8:07 - 8:09
    Het liet een droom na van het Midden-Oosten als een eenheid,
  • 8:09 - 8:11
    een eenheid waar mensen van verschillende godsdiensten
  • 8:11 - 8:13
    samen konden leven.
  • 8:13 - 8:15
    De Griekse invasies beëindigden dat.
  • 8:15 - 8:18
    En natuurlijk kon Alexander geen overheid in stand houden
  • 8:18 - 8:20
    en het viel uit elkaar.
  • 8:20 - 8:22
    Maar wat Cyrus vertegenwoordigde
  • 8:22 - 8:24
    bleef absoluut centraal.
  • 8:24 - 8:27
    De Griekse historicus Xenophon
  • 8:27 - 8:29
    schreef zijn boek 'Cyropaedia'
  • 8:29 - 8:31
    waarin hij Cyrus als de grote wetgever ten tonele voerde.
  • 8:31 - 8:34
    Doorheen heel de Europese cultuur erna
  • 8:34 - 8:37
    bleef Cyrus het model.
  • 8:37 - 8:39
    Dit is een 16e-eeuwse afbeelding
  • 8:39 - 8:41
    om te laten zien hoe wijdverbreid
  • 8:41 - 8:44
    zijn verering eigenlijk was.
  • 8:44 - 8:46
    Xenophon's boek over Cyrus
  • 8:46 - 8:49
    over hoe je een diverse samenleving bestuurde,
  • 8:49 - 8:51
    was een van de grote boeken
  • 8:51 - 8:53
    die de Founding Fathers
  • 8:53 - 8:55
    van de Amerikaanse Revolutie inspireerden.
  • 8:55 - 8:57
    Jefferson was een groot bewonderaar -
  • 8:57 - 8:59
    de idealen van Cyrus
  • 8:59 - 9:01
    appelleerden duidelijk aan die 18e-eeuwse idealen
  • 9:01 - 9:03
    van religieuze tolerantie
  • 9:03 - 9:06
    in een nieuwe staat.
  • 9:08 - 9:10
    Ondertussen waren in Babylon
  • 9:10 - 9:12
    de zaken niet goed verlopen.
  • 9:12 - 9:15
    Na Alexander kwamen er andere rijken,
  • 9:15 - 9:18
    Babylon kwijnt weg, valt in puin
  • 9:18 - 9:22
    en alle sporen van het grote Babylonische rijk gaan verloren -
  • 9:22 - 9:24
    tot in 1879
  • 9:24 - 9:27
    de cilinder wordt ontdekt
  • 9:27 - 9:30
    tijdens opgravingen in Babylon voor een tentoonstelling in het Britse Museum.
  • 9:30 - 9:33
    Hij komt nu in een ander verhaal terecht.
  • 9:33 - 9:35
    In dat grote debat
  • 9:35 - 9:37
    in het midden van de 19e eeuw:
  • 9:37 - 9:40
    "Is de Schrift betrouwbaar? Kunnen we erop vertrouwen?"
  • 9:40 - 9:42
    We kenden
  • 9:42 - 9:44
    de terugkeer van de joden en het decreet van Cyrus
  • 9:44 - 9:46
    alleen uit de Hebreeuwse geschriften.
  • 9:46 - 9:48
    Geen enkel ander bewijs.
  • 9:48 - 9:50
    Plotseling verscheen dit.
  • 9:50 - 9:52
    Grote opwinding
  • 9:52 - 9:54
    in een wereld waar het geloof in de schepping
  • 9:54 - 9:56
    volgens de Schrift door de evolutie en de geologie
  • 9:56 - 9:58
    aan het wankelen werd gebracht.
  • 9:58 - 10:00
    Hier was het bewijs
  • 10:00 - 10:02
    dat de Schrift historisch waar was.
  • 10:02 - 10:05
    Het is een groot moment in de 19e eeuw.
  • 10:05 - 10:10
    Maar - en dit is waar het natuurlijk ingewikkeld wordt -
  • 10:10 - 10:12
    de feiten zijn waar,
  • 10:12 - 10:15
    leve de archeologie,
  • 10:15 - 10:18
    maar de interpretatie was toch wat ingewikkelder.
  • 10:18 - 10:21
    Het cilinderverhaal en het Hebreeuwse Bijbelverhaal
  • 10:21 - 10:23
    verschillen namelijk op één belangrijk punt.
  • 10:23 - 10:25
    De Babylonische cilinder
  • 10:25 - 10:27
    werd geschreven door de priesters
  • 10:27 - 10:29
    van de grote god van Babylon, Marduk.
  • 10:29 - 10:31
    Het zal je niet verbazen
  • 10:31 - 10:33
    dat ze dit alles aan Marduk toeschreven.
  • 10:33 - 10:36
    "Marduk riep Cyrus bij zijn naam."
  • 10:36 - 10:39
    Marduk neemt Cyrus bij de hand,
  • 10:39 - 10:41
    draagt hem op zijn volk te leiden
  • 10:41 - 10:44
    en geeft hem de heerschappij over Babylon.
  • 10:44 - 10:46
    Marduk vertelt Cyrus
  • 10:46 - 10:48
    dat hij groot en edelmoedig
  • 10:48 - 10:50
    deze mensen hun vrijheid zal teruggeven.
  • 10:50 - 10:52
    Daarom moeten we allemaal dankbaar zijn
  • 10:52 - 10:54
    en Marduk aanbidden.
  • 10:54 - 10:56
    De Hebreeuwse schrijvers
  • 10:56 - 10:58
    van het Oude Testament
  • 10:58 - 11:01
    - het zal je niet verbazen -
  • 11:01 - 11:03
    zien het even anders.
  • 11:03 - 11:05
    Voor hen kan het natuurlijk onmogelijk
  • 11:05 - 11:07
    Marduk zijn waardoor dit alles gebeurt.
  • 11:07 - 11:09
    Het kan alleen maar Jehovah zijn.
  • 11:09 - 11:11
    In Jesaja
  • 11:11 - 11:13
    vinden we de prachtige teksten
  • 11:13 - 11:15
    die alle eer hiervan
  • 11:15 - 11:16
    niet aan Marduk toeschrijven,
  • 11:16 - 11:19
    maar aan de Here God van Israël.
  • 11:19 - 11:21
    De Here God van Israël
  • 11:21 - 11:23
    die ook Cyrus bij zijn naam riep,
  • 11:23 - 11:26
    Cyrus bij de hand nam
  • 11:26 - 11:28
    en hem aanstelde als herder van zijn volk.
  • 11:28 - 11:30
    Het is een opmerkelijk voorbeeld
  • 11:30 - 11:34
    van twee verschillende priesterlijke toewijzingen van éénzelfde gebeurtenis,
  • 11:34 - 11:36
    twee verschillende religieuze interpretaties
  • 11:36 - 11:38
    van eenzelfde politiek feit.
  • 11:38 - 11:40
    God, weten wij,
  • 11:40 - 11:42
    staat gewoonlijk aan de kant van de grote legers.
  • 11:42 - 11:45
    De vraag is welke god dat was?
  • 11:45 - 11:47
    Het debat brengt
  • 11:47 - 11:49
    iedereen in de 19e eeuw in de war
  • 11:49 - 11:51
    door het besef dat de Hebreeuwse geschriften
  • 11:51 - 11:54
    deel uitmaken van een veel grotere wereld van religie.
  • 11:54 - 11:56
    Het is heel duidelijk
  • 11:56 - 11:59
    dat de cilinder ouder is dan de tekst van Jesaja
  • 11:59 - 12:01
    en toch spreekt Jehovah
  • 12:01 - 12:03
    met bijna dezelfde woorden
  • 12:03 - 12:05
    als Marduk.
  • 12:05 - 12:08
    En je voelt dat Jesaja dit weet,
  • 12:08 - 12:10
    omdat hij zegt:
  • 12:10 - 12:13
    - en dit zijn natuurlijk Gods woorden -
  • 12:13 - 12:15
    "Ik heb u geroepen bij uw naam
  • 12:15 - 12:17
    hoewel gij Mij niet kent."
  • 12:17 - 12:19
    Ik denk dat het duidelijk is
  • 12:19 - 12:21
    dat Cyrus zich niet realiseert
  • 12:21 - 12:24
    dat hij handelt in opdracht van Jehovah.
  • 12:24 - 12:27
    Evenzeer zou hij verbaasd zijn geweest, mocht hij in opdracht van Marduk hebben gehandeld.
  • 12:27 - 12:29
    Interessant is natuurlijk
  • 12:29 - 12:31
    dat Cyrus een goede Iraniër is
  • 12:31 - 12:33
    met een totaal andere verzameling goden
  • 12:33 - 12:35
    die in geen van deze teksten worden genoemd.
  • 12:35 - 12:37
    (Gelach)
  • 12:37 - 12:39
    Dat was in 1879.
  • 12:39 - 12:41
    40 jaar later
  • 12:41 - 12:44
    in 1917,
  • 12:44 - 12:46
    komt de cilinder in weer een andere wereld terecht.
  • 12:46 - 12:48
    Dit keer de politiek
  • 12:48 - 12:50
    van de hedendaagse wereld -
  • 12:50 - 12:53
    het jaar van de Balfour-verklaring,
  • 12:53 - 12:56
    het jaar waarin de nieuwe keizerlijke macht in het Midden-Oosten,
  • 12:56 - 12:58
    Groot-Brittannië, besluit
  • 12:58 - 13:00
    een joods nationaal tehuis af te kondigen.
  • 13:00 - 13:02
    Het zal het de joden
  • 13:02 - 13:04
    mogelijk maken om terug te keren.
  • 13:04 - 13:06
    Het antwoord
  • 13:06 - 13:09
    van de joodse bevolking in Oost-Europa is uitzinnig.
  • 13:09 - 13:11
    In Oost-Europa
  • 13:11 - 13:13
    stellen joden afbeeldingen van Cyrus
  • 13:13 - 13:15
    en George V
  • 13:15 - 13:17
    naast elkaar tentoon -
  • 13:17 - 13:19
    de twee grote koningen
  • 13:19 - 13:22
    die de terugkeer naar Jeruzalem hebben toegestaan.
  • 13:22 - 13:25
    De Cyruscilinder komt terug in de publieke aandacht,
  • 13:25 - 13:27
    en de tekst erop,
  • 13:27 - 13:30
    als demonstratie van waarom hetgeen
  • 13:30 - 13:33
    na de oorlog in 1918 gaat gebeuren,
  • 13:33 - 13:36
    deel uitmaakt van een goddelijk plan.
  • 13:36 - 13:38
    Jullie weten allemaal wat er gebeurd is.
  • 13:38 - 13:41
    De staat Israël werd opgericht
  • 13:41 - 13:44
    en 50 jaar later, in de late jaren 60,
  • 13:44 - 13:47
    is het duidelijk dat de Britse rol als imperiale macht is uitgespeeld.
  • 13:47 - 13:50
    En weer begint ander verhaal van de cilinder.
  • 13:50 - 13:52
    De regio, beslissen de Britten en de VS,
  • 13:52 - 13:55
    moet worden gevrijwaard van het communisme
  • 13:55 - 13:58
    en de supermacht die daarvoor zal worden gecreëerd
  • 13:58 - 14:00
    werd Iran, de sjah.
  • 14:00 - 14:03
    Dus verzint de sjah een Iraanse geschiedenis
  • 14:03 - 14:05
    of een terugkeer naar de Iraanse geschiedenis,
  • 14:05 - 14:08
    die hem een plaats geeft in een grote traditie.
  • 14:08 - 14:10
    Hij laat munten slaan
  • 14:10 - 14:12
    die hem tonen
  • 14:12 - 14:14
    met de Cyruscilinder.
  • 14:14 - 14:17
    Ter gelegenheid van zijn grote feesten in Persepolis,
  • 14:17 - 14:19
    vraagt hij de cilinder terug.
  • 14:19 - 14:22
    De cilinder wordt uitgeleend door het British Museum, gaat naar Teheran
  • 14:22 - 14:24
    en maakt deel uit van die grote feesten
  • 14:24 - 14:27
    van de Pahlavi-dynastie.
  • 14:27 - 14:30
    De Cyruscilinder: garantie voor de sjah.
  • 14:30 - 14:33
    10 jaar later, weer een ander verhaal:
  • 14:33 - 14:35
    Iraanse Revolutie, 1979.
  • 14:35 - 14:37
    Islamitische revolutie, geen Cyrus meer:
  • 14:37 - 14:39
    “We zijn niet geïnteresseerd in die geschiedenis,
  • 14:39 - 14:42
    we zijn geïnteresseerd in een islamitisch Iran.”
  • 14:42 - 14:44
    Tot Irak,
  • 14:44 - 14:47
    de nieuwe supermacht die we allemaal wilden voor de regio,
  • 14:47 - 14:49
    tot de aanval overgaat.
  • 14:49 - 14:51
    Weer een Iran-Irak oorlog.
  • 14:51 - 14:53
    Het wordt van essentieel belang voor de Iraniërs
  • 14:53 - 14:56
    zich hun grote verleden te herinneren,
  • 14:56 - 14:58
    hun grootse verleden
  • 14:58 - 15:01
    toen ze Irak bevochten en wonnen.
  • 15:01 - 15:03
    Het wordt van cruciaal belang een symbool te vinden
  • 15:03 - 15:06
    dat alle Iraniërs kan verenigen:
  • 15:06 - 15:08
    moslims en niet-moslims,
  • 15:08 - 15:11
    christenen, aanhangers van het zoroastrisme, joden die in Iran leven,
  • 15:11 - 15:13
    vrome mensen, niet-vrome mensen.
  • 15:13 - 15:16
    Het voor de hand liggende embleem is Cyrus.
  • 15:16 - 15:19
    Als het British Museum en het Nationaal Museum van Teheran
  • 15:19 - 15:21
    zoals tevoren gaan samenwerken,
  • 15:21 - 15:23
    vragen de Iraniërs
  • 15:23 - 15:25
    maar één ding te leen.
  • 15:25 - 15:27
    Het is het enige object dat ze willen.
  • 15:27 - 15:29
    De Cyruscilinder.
  • 15:29 - 15:31
    Vorig jaar
  • 15:31 - 15:35
    ging de Cyruscilinder
  • 15:35 - 15:38
    voor de tweede keer naar Teheran.
  • 15:38 - 15:41
    Hier wordt hij in zijn toonkast voorgesteld
  • 15:41 - 15:44
    door de directeur van het Nationaal Museum van Teheran,
  • 15:44 - 15:47
    een van de vele vrouwen in Iran in zeer hoge posities,
  • 15:47 - 15:49
    Mevrouw Ardakani.
  • 15:49 - 15:51
    Het was een enorme gebeurtenis.
  • 15:51 - 15:54
    Dit is de andere kant van dezelfde afbeelding.
  • 15:54 - 15:57
    Hij werd in Teheran bekeken
  • 15:57 - 15:59
    door tussen de een en twee miljoen mensen
  • 15:59 - 16:01
    in de loop van een paar maanden.
  • 16:01 - 16:03
    Dit overstijgt elke megatentoonstelling
  • 16:03 - 16:05
    in het Westen.
  • 16:05 - 16:08
    Het is het onderwerp van een groot debat
  • 16:08 - 16:11
    over wat deze cilinder betekent, wat Cyrus betekent,
  • 16:11 - 16:14
    maar vooral wat Cyrus verwoordde door deze cilinder -
  • 16:14 - 16:17
    Cyrus als de verdediger van het vaderland,
  • 16:17 - 16:19
    de kampioen van de Iraanse identiteit
  • 16:19 - 16:21
    en van de Iraanse volkeren,
  • 16:21 - 16:23
    tolerant voor alle geloven.
  • 16:23 - 16:25
    In het huidige Iran
  • 16:25 - 16:28
    bekleden aanhangers van het zoroastrisme en christenen gegarandeerde plaatsen
  • 16:28 - 16:31
    in het Iraanse parlement, iets om heel erg trots op zijn.
  • 16:31 - 16:34
    Duizenden Iraanse joden
  • 16:34 - 16:36
    kwamen het object
  • 16:36 - 16:38
    in Teheran bekijken.
  • 16:38 - 16:40
    Het werd een groot embleem,
  • 16:40 - 16:42
    een groot debatonderwerp
  • 16:42 - 16:45
    over wat Iran is in binnen- en buitenland.
  • 16:45 - 16:48
    Is Iran nog steeds de verdediger van de onderdrukten?
  • 16:48 - 16:50
    Zal Iran de mensen
  • 16:50 - 16:53
    die de tirannen tot slaaf hebben gemaakt en onteigend, bevrijden?
  • 16:53 - 16:56
    Dit is zware nationale retoriek
  • 16:56 - 16:58
    en het resulteerde
  • 16:58 - 17:00
    in een grote optocht
  • 17:00 - 17:02
    ter ere van de terugkeer.
  • 17:02 - 17:05
    Hier zie je een grote replica van de Cyruscilinder op het podium
  • 17:05 - 17:08
    samen met grote figuren uit de Iraanse geschiedenis
  • 17:08 - 17:10
    hier bijeen om plaats te nemen
  • 17:10 - 17:13
    in het erfgoed van Iran.
  • 17:13 - 17:15
    Het verhaal werd gepresenteerd
  • 17:15 - 17:18
    door de president zelf.
  • 17:18 - 17:20
    Voor mij
  • 17:20 - 17:22
    was het mogen overbrengen
  • 17:22 - 17:24
    van dit object naar Iran,
  • 17:24 - 17:26
    het mogen deelnemen
  • 17:26 - 17:28
    aan een buitengewoon debat
  • 17:28 - 17:30
    op het hoogste niveau
  • 17:30 - 17:32
    over wat Iran is,
  • 17:32 - 17:35
    wat verschillende Irans er zijn
  • 17:35 - 17:37
    en hoe de verschillende geschiedenissen van Iran
  • 17:37 - 17:40
    de wereld van vandaag vorm kunnen geven.
  • 17:40 - 17:43
    Het is een debat dat nog steeds voortduurt
  • 17:43 - 17:45
    en het zal blijven nazinderen,
  • 17:45 - 17:47
    want dit voorwerp
  • 17:47 - 17:49
    is een van de grote verklaringen
  • 17:49 - 17:51
    van menselijke aspiratie.
  • 17:51 - 17:55
    Het staat zij aan zij met de Amerikaanse grondwet.
  • 17:55 - 17:58
    Het zegt zeker veel meer over echte vrijheid
  • 17:58 - 18:00
    dan de Magna Carta.
  • 18:00 - 18:03
    Het is een document dat zoveel kan betekenen
  • 18:03 - 18:06
    voor Iran en voor de regio.
  • 18:06 - 18:08
    Een replica ervan staat
  • 18:08 - 18:10
    bij de Verenigde Naties.
  • 18:10 - 18:13
    In New York zal het dit najaar aanwezig zijn
  • 18:13 - 18:15
    bij de grote debatten
  • 18:15 - 18:18
    over de toekomst van het Midden-Oosten.
  • 18:18 - 18:20
    Ik wil eindigen met jullie te vragen
  • 18:20 - 18:22
    wat het volgende verhaal zal zijn
  • 18:22 - 18:24
    waarin dit object zal figureren.
  • 18:24 - 18:26
    Het zal zeker nog een rol spelen
  • 18:26 - 18:28
    in veel meer verhalen van het Midden-Oosten.
  • 18:28 - 18:30
    En welk verhaal van het Midden-Oosten,
  • 18:30 - 18:32
    welk verhaal van de wereld
  • 18:32 - 18:34
    willen jullie zien
  • 18:34 - 18:36
    als gevolg van wat er gezegd wordt,
  • 18:36 - 18:38
    van wat er wordt uitgedrukt op deze cilinder?
  • 18:38 - 18:40
    Het recht van de volkeren
  • 18:40 - 18:42
    om samen te leven in dezelfde staat,
  • 18:42 - 18:44
    met vrijheid van godsdienst -
  • 18:44 - 18:46
    een Midden-Oosten, een wereld
  • 18:46 - 18:48
    waarin religie niet het onderwerp van verdeeldheid
  • 18:48 - 18:51
    of van debat is.
  • 18:51 - 18:54
    In de wereld van het Midden-Oosten momenteel,
  • 18:54 - 18:57
    zijn deze debatten, zoals je weet, schril.
  • 18:57 - 18:59
    Maar ik denk dat het mogelijk is
  • 18:59 - 19:03
    dat de meest geavanceerde en de meest wijze stem van allemaal
  • 19:03 - 19:05
    misschien wel de stem
  • 19:05 - 19:07
    van dit stille ding is,
  • 19:07 - 19:09
    de Cyruscilinder.
  • 19:09 - 19:11
    Dank je.
  • 19:11 - 19:15
    (Applaus)
Title:
Neil MacGregor: 2600 jaren geschiedenis in één object
Speaker:
Neil MacGregor
Description:

Een klei-cilinder met Akkadisch spijkerschrift, beschadigd en gebroken: de Cyrus Cilinder is een machtig symbool van religieuze tolerantie en multiculturalisme. In deze boeiende talk gaat Neil MacGregor, directeur van het British Museum, aan de hand van dit ene object 2600 jaar geschiedenis van het Midden-Oosten na.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
19:16
Rik Delaet added a translation

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.