Vắc-xin phòng COVID-19 nào tốt nhất? | DW Tin tức

Giới Internet có vẻ biết chính xác vắc-xin nào tốt nhất – và cả vắc-xin nào kém nhất.
Tuy nhiên, ta không thể so sánh vắc-xin dễ dàng như thế được. Làm vậy có khi còn lợi bất cập hại trong cơn đại dịch.
Chúng ta có xu hướng nhìn vào tỷ lệ hiệu lực, bởi đó là thước đo khả năng ta nhiễm COVID-19 sau khi tiêm vắc-xin. Vấn đề là, những con số này không "sinh ra bình đẳng". Chúng còn phụ thuộc vào địa điểm và thời gian tiến hành các thử nghiệm hiệu lực, và cả những người tham gia.
Vậy ta xác định loại vắc-xin tốt nhất cho ta như thế nào?

Đăng ký theo dõi tại: https://www.youtube.com/user/deutschewelleenglish?sub_confirmation=1

Xem thêm tin tức tại: http://www.dw.com/en/
Theo dõi DW trên các nền tảng mạng xã hội:
►Facebook: https://www.facebook.com/deutschewellenews/
►Twitter: https://twitter.com/dwnews
►Instagram: https://www.instagram.com/dwnews
Để xem các video tiếng Đức, hãy truy cập: https://www.youtube.com/dwdeutsch

#Coronavirus #Vaccine #Pandemic

Giọng đàn ông:
Chỉ Pfizer thôi!

Nếu họ cứ cố tiêm Johnson & Johnson,
tôi sẽ bảo họ cho tôi COVID còn hơn.

Giới Internet có vẻ biết chính xác
vắc-xin nào tốt nhất

và vắc-xin nào kém nhất luôn!

Moderna ấy hả?

Tầm thường, trung bình thôi.

Chúng tôi không lấy đồ tầm trung đâu!

Mira Fricke: Loài người
rất đam mê so sánh.

Bảo sao chúng ta cũng đang làm vậy
với vắc-xin phòng COVID-19.

Vấn đề là ta không thể so sánh vắc-xin
dễ dàng như thế được.

Làm vậy có khi còn lợi bất cập hại
trong cơn đại dịch.

Chúng ta có xu hướng
nhìn vào những con số này:

tỷ lệ hiệu lực

bởi đó là thước đo
khả năng ta bị nhiễm COVID-19

sau khi tiêm vắc-xin.

Vấn đề là những con số này
không "sinh ra bình đẳng"

mà chúng phụ thuộc vào địa điểm và thời gian
tiến hành các thử nghiệm hiệu lực.

Carlos Guzmán: Tôi nghĩ

nếu ta cứ thế so sánh hiệu lực vắc-xin
mà không xem xét bối cảnh,

ta có thể sẽ đi đến
những kết luận sai lầm.

Có những khác biệt then chốt
trong nhóm dân số được nghiên cứu,

chẳng hạn: độ tuổi, giới tính, môi trường,
di truyền, tình trạng tồn tại từ trước.

Vậy những thử nghiệm hiệu lực đó
diễn ra thế nào?

Những người tham gia
được chia thành hai nhóm.

Một nhóm được tiêm vắc-xin,
nhóm còn lại dùng giả dược.

Sau đó, họ quay trở lại
cuộc sống thường nhật của mình.

Sau một khoảng thời gian nhất định,

các nhà nghiên cứu đếm xem trong số này,
có bao nhiêu người mắc COVID-19.

Nếu tất cả người mắc
nằm trong nhóm giả dược

và không một ai trong nhóm vắc-xin,

thì vắc-xin đó có hiệu quả 100%.

Nếu số người mắc ở cả hai nhóm như nhau

thì hiệu lực của vắc-xin đó là 0

vì nguy cơ nhiễm bệnh không thay đổi
sau khi tiêm vắc-xin.

Nhưng khả năng người tham gia
mắc bệnh trong một cuộc thử nghiệm

tương ứng với tỷ lệ nhiễm tổng thể
trong môi trường của họ.

CG: Cũng có những khác biệt khi nói về
sự hiện diện hay vắng mặt của biến thể vi-rút

mà đã bị trung hòa nhiều hơn
hoặc kém hiệu quả hơn bởi những kháng thể

được kích thích sản sinh bởi loại protein
của virus SARS‑CoV‑2 ban đầu

có trong thành phần của những vắc-xin hiện tại.

MF: Nên là, trong lúc ta nghĩ
ta biết loại vắc-xin nào là tốt nhất,

quan điểm của ta thực ra
đã bị các yếu tố hoàn cảnh chi phối.

N: Hãy cùng xem một ví dụ.

Các thử nghiệm của Moderna và Pfizer
được tiến hành chủ yếu ở Mỹ

trước khi xuất hiện những biến thể
lây nhiễm nhanh hơn,

chẳng hạn như biến thể từ Anh hay Nam Phi.

Ngược lại, các thử nghiệm
của AstraZeneca hay Johnson & Johnson

được tiến hành nếu không phải muộn hơn
thì cũng là ở những nước...

...mà những biến thể lây nhanh hơn đã xuất hiện
rồi trở thành loại lây nhiễm chủ yếu.

MF: Vậy nên trên thực tế, tỷ lệ hiệu lực
sẽ không bao giờ hoàn toàn bằng nhau

và chúng có thể thay đổi theo thời gian.

CG: Ví dụ, gần đây chúng tôi
nhận được báo cáo từ Qatar,

nơi 50% ca nhiễm là do biến thể Nam Phi
và 45% do biến thể Anh.

Nghiên cứu này cho thấy
hiệu lực của vắc-xin BioNTech/Pfizer

giảm còn 89% đối với những ca nhiễm biến thể Anh
và 75% đối với những ca nhiễm biến thể Nam Phi.

MF: Nhưng có lẽ đã có quá nhiều
mê muội về tính hiệu quả.

N: Tính hiệu quả thường là thước đo
kết quả tốt nhất có thể:

hoàn toàn không có triệu chứng gì.

Thay vào đó, chúng ta có thể nhìn vào

việc vắc-xin đã phòng trường hợp phải nhập viện
và tử vong do COVID-19 như thế nào

vì tất cả những vắc-xin này
làm việc đó tốt như nhau.

MF: Bây giờ còn một khía cạnh khác ảnh hưởng
đến cách chúng ta đánh giá vắc-xin:

các tác dụng phụ.

N: Báo cáo về hiện tượng đông máu hiếm gặp
đã xuất hiện trên các dòng tiêu đề

và khiến mọi người lo lắng.

EU cũng đã quyết định
không gia hạn hợp đồng

với AstraZeneca và Johnson & Johnson.

Tất cả những việc này có thể khiến ta nghĩ
vắc-xin này không bằng vắc-xin kia.

MF: Nhưng một lần nữa,
không đơn giản thế đâu

vì nguy cơ nhiễm bệnh của từng cá nhân

chi phối đánh giá mức độ ích lợi
của từng loại vắc-xin.

N: Hãy cùng xem ví dụ
về vắc-xin AstraZeneca

và giả sử một tỷ lệ nhiễm ở mức vừa phải
là 55 ca trên một trăm nghìn người.

Trong số 100.000 người ở độ tuổi dưới 29,

khoảng 2 người sẽ hình thành huyết khối hiếm
sau khi tiêm vắc-xin AstraZeneca,

nhưng không một ai trong số 2 người này
phải vào phòng chăm sóc tích cực vì nhiễm COVID-19.

Nhưng một ai đó trên 60 tuổi

dễ phải vào đó do COVID-19 hơn rất nhiều

song lại ít có khả năng hình thành huyết khối hiếm.

MF: Đó là lý do một số chính phủ đề xuất

chỉ dùng vắc-xin AstraZeneca
cho nhóm trên 60 tuổi.

Tuy nhiên, đánh giá này
thay đổi khi tỷ lệ nhiễm cao hơn.

N: Hãy cùng xem phép tính y hệt
nhưng với tỷ lệ nhiễm cao hơn.

Ở đây là 401 ca trên một trăm nghìn người.

Giờ thì nguy cơ mọi người phải vào
phòng chăm sóc tích cực do COVID-19

cao hơn nguy cơ hình thành huyết khối
sau khi tiêm vắc-xin.

Trong viễn cảnh này, lợi ích
của việc tiêm vắc-xin AstraZeneca

lớn hơn nguy cơ hình thành huyết khối
ở tất cả các nhóm tuổi.

CG: Và đương nhiên,

với một biện pháp can thiệp có tính phòng ngừa
dành những người khỏe mạnh,

như vắc-xin,

điều cực kỳ quan trọng

là cán cân nguy cơ - lợi ích

có thể chấp nhận được đối với nhóm dân số,
nhóm người hay thậm chí các cá nhân khác nhau.

MF: Vậy có phải một số vắc-xin kém hơn loại khác không?

Nếu chúng ta chỉ nhìn vào các tác dụng phụ,

thì một số vắc-xin có hiệu quả hơn chút,

ít nhất là từ những gì ta biết đến nay.

Nhưng đó chỉ là một khía cạnh

và ta không nên suy xét mỗi vậy.

CG: Tôi nghĩ vấn đề chủ chốt là

chương trình vắc-xin hay vắc-xin tốt nhất

là loại cho phép chúng ta
phòng bệnh và phòng tử vong

và đương nhiên, giảm hậu quả trực tiếp và gián tiếp -

những hậu quả tiêu cực -

thiệt hại nặng nề.

MF: Bất kỳ vắc-xin nào
được WHO phê duyệt khẩn cấp

cũng bảo vệ ta, không để ta
bị chuyển biến xấu do COVID-19.

Chúng phòng tử vong
và góp phần chấm dứt đại dịch này.

N: Cho nên, chừng nào
vắc-xin còn khan hiếm,

chừng đó ta có cơ sở để lý luận rằng
hãy chọn bất kỳ loại nào đang sẵn có cho ta,

vì nếu ta cứ khăng khăng
đòi một vắc-xin cụ thể nào đó,

ta có thể sẽ kéo dài đại dịch này,

và việc này có thể
phải trả giá bằng mạng sống.