Dzień z życia architekta w starożytnej Grecji - Mark Robinson
-
0:07 - 0:12Nad Atenami dopiero świta,
a Fidiasz już jest spóźniony do pracy. -
0:12 - 0:15Jest 432 rok p.n.e.,
-
0:15 - 0:18a on jest architektem,
czyli głównym budowniczym, -
0:18 - 0:22Partenonu, najnowszej
i największej świątyni Aten. -
0:22 - 0:27Po ukończeniu arcydzieło będzie
ogromną świątynią bogini Ateny -
0:27 - 0:31i świadectwem chwały Ateńczyków.
-
0:31 - 0:33Ale kiedy Fidiasz przybywa na miejsce,
-
0:33 - 0:38czeka na niego pięciu
epistatai, czyli urzędników. -
0:38 - 0:40Oskarżają Fidiasza o defraudację złota
-
0:40 - 0:44przeznaczonego na główny posąg świątyni.
-
0:44 - 0:48Dają mu czas do zachodu słońca,
żeby uzasadnił wszystkie koszty budowy -
0:48 - 0:54i rozliczył się z każdego płatka złota
albo stanie przed sądem. -
0:54 - 0:59Urażony oskarżeniami Fidiasz
nie jest jednak zaskoczony. -
0:59 - 1:02Perykles, polityk,
który zlecił budowę Partenonu, -
1:02 - 1:05ma w zarządzie miasta wielu wrogów,
-
1:05 - 1:08a ten projekt jest nieco kontrowersyjny.
-
1:08 - 1:12Ludność oczekuje klasycznej
świątyni w stylu doryckim -
1:12 - 1:16z prostymi kolumnami
podtrzymującymi poziome belkowanie -
1:16 - 1:18i zwieńczonej trójkątnym dachem.
-
1:18 - 1:23Ale plany Fidiasza znacznie wykraczają
poza ateńskie standardy. -
1:23 - 1:28Jego projekty łączą kolumny doryckie
z rozległym fryzem jońskim -
1:28 - 1:34i przedstawiają Panatenaje.
-
1:34 - 1:39Ta rzeźba nie tylko ukaże
ludzi i bogów obok siebie, -
1:39 - 1:42czego nigdy dotąd nie widziano w świątyni.
-
1:42 - 1:46Będzie też kosztować znacznie
więcej niż tradycyjna świątynia. -
1:46 - 1:51Modląc się, żeby wydatki kolegów
okazały się bez zarzutu, -
1:51 - 1:54Fidiasz wyrusza,
żeby dowieść swojej niewinności. -
1:54 - 1:59Najpierw wydaje polecenia
architektom Iktinosowi i Kallikratesowi. -
1:59 - 2:00Nie mając światłokopii projektu,
-
2:00 - 2:04szczegółowo studiują ogólny szkic
-
2:04 - 2:07i trójwymiarowy model.
-
2:07 - 2:12Bez dokładnego planu zespół często
musi rozwiązywać problemy na bieżąco, -
2:12 - 2:18kierując się jedynie obliczeniami
i poczuciem symetrii. -
2:18 - 2:22Jej utrzymanie jest szczególnie trudne.
-
2:22 - 2:28Partenon jest zbudowany na łuku
z kolumnami pochylonymi lekko do wewnątrz. -
2:28 - 2:29Żeby pokazać siłę
-
2:29 - 2:33i sprawić, że kolumny z daleka
będą wyglądały prosto, -
2:33 - 2:39architekci zastosowali entasis,
czyli lekkie wypukłości w kolumnach. -
2:39 - 2:41Dla innych elementów świątyni
-
2:41 - 2:46zespół oblicza symetrię, stosując
względnie spójne proporcje -
2:46 - 2:47w całym projekcie.
-
2:47 - 2:52Ale zmiany wymagają ciągłych przeliczeń.
-
2:52 - 2:55Po rozwiązaniu jednego z problemów
-
2:55 - 2:57Fidiasz zbiera rejestry złota
prowadzone przez kolegów -
2:57 - 3:01i udaje się po przesyłkę specjalną.
-
3:01 - 3:04Ogromne marmurowe bloki
na fronton Partenonu -
3:04 - 3:08właśnie dotarły z kamieniołomów
na górze Pentelejkon. -
3:08 - 3:11Zwykłe rampy zawaliłyby się pod ciężarem
-
3:11 - 3:14tych 2-3 tonowych bloków kamiennych,
-
3:14 - 3:18więc Fidiasz nakazuje
budowę nowych wyciągów. -
3:18 - 3:20Po zarejestrowaniu dodatkowego wydatku
-
3:20 - 3:23i nadzorowaniu budowy całe popołudnie
-
3:23 - 3:26dociera do pracowni rzeźbiarskiej.
-
3:26 - 3:31Jego rzeźbiarze tworzą
92 mityczne sceny, czyli metopy, -
3:31 - 3:34mające zdobić świątynię.
-
3:34 - 3:38Każda rzeźba inna epicka bitwa,
-
3:38 - 3:41mityczna prezentacja greckich zwycięstw
-
3:41 - 3:45nad Persją sprzed 40 lat.
-
3:45 - 3:49Żadna dotąd świątynia
nie miała tylu metop, -
3:49 - 3:54a każda scena zwiększa
i tak już duże wydatki. -
3:54 - 3:58W końcu Fidiasz zabiera się
za swoje główne zadanie -
3:58 - 4:01i centralny punkt całej świątyni.
-
4:01 - 4:05Pokryty grubymi warstwami złota,
drobiazgowo zdobiony -
4:05 - 4:08i górujący nad ludźmi
-
4:08 - 4:14posąg przedstawia patronkę
i obrończynię miasta Atenę Partenos. -
4:14 - 4:18Kiedy świątynia zostanie ukończona,
wokół niej zgromadzą się tłumy, -
4:18 - 4:21żeby modlić się, składać ofiary
-
4:21 - 4:26dokonywać rytualnych libacji
ku czci bogini mądrości. -
4:26 - 4:28Fidiasz spędza resztę dnia,
-
4:28 - 4:30projektując wykończenie posągu,
-
4:30 - 4:35a kiedy światło gaśnie,
przybywają do niego epistatai. -
4:35 - 4:39Po przestudiowaniu rejestrów
triumfalnie podnoszą głowy. -
4:39 - 4:43Fidiasz mógł wykazać
ogólne wydatki świątyni, -
4:43 - 4:47ale w aktach nie ma słowa
o złocie z posągu. -
4:47 - 4:52W tym momencie przybywa sam Perykles,
żeby ocalić głównego budowniczego. -
4:52 - 4:56Sponsor świątyni mówi,
że całe złoto na posąg -
4:56 - 5:01można zważyć indywidualnie
i udowodnić niewinność Fidiasza. -
5:01 - 5:03Po przydzieleniu robotników do zadania
-
5:03 - 5:07i nakazaniu urzędnikom
pilnowania ich do późnej nocy -
5:07 - 5:10Fidiasz i jego patron
zostawiają przeciwników -
5:10 - 5:12na łasce potężnej Ateny.
- Title:
- Dzień z życia architekta w starożytnej Grecji - Mark Robinson
- Speaker:
- Mark Robinson
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/a-day-in-the-life-of-an-ancient-greek-architect-mark-robinson
Jest rok 432 p.n.e. Gdy nad Atenami wstaje świt, Fidiasz już jest spóźniony do pracy. Fidiasz jest głównym budowniczym Partenonu - najnowszej i największej świątyni w Atenach. Kiedy przybywa na miejsce, władze miasta oskarżają go o sprzeniewierzenie złota ze świętego centralnego posągu świątyni. Ma czas do zachodu słońca, żeby udowodnić swoją niewinność albo stanie przed sądem. Mark Robinson przedstawia dzień z życia greckiego architekta.
Lekcja: Mark Robinson, reżyseria: Hana Tintor & Laura Martinović.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:13
Rysia Wand approved Polish subtitles for A day in the life of an ancient Greek architect | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for A day in the life of an ancient Greek architect | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Greek architect | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Greek architect | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Greek architect | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Greek architect | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Greek architect | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for A day in the life of an ancient Greek architect |