Return to Video

Wat stilte ons kan leren over geluid

  • 0:02 - 0:03
    Voor velen van ons
  • 0:03 - 0:05
    is ons leven momenteel
    stiller dan normaal.
  • 0:06 - 0:08
    En stilte kan zenuwslopend zijn.
  • 0:09 - 0:10
    Het kan zorgen voor eenzaamheid,
  • 0:10 - 0:14
    en je bewust maken
    van alles wat je niet meer kan doen.
  • 0:14 - 0:17
    Ik denk constant na over geluid.
  • 0:17 - 0:18
    Ik ben sound designer
  • 0:18 - 0:20
    en presenteer de podcast
    Twenty Thousand Hertz.
  • 0:21 - 0:25
    Het gaat om 's werelds
    meest herkenbare en interessante geluiden.
  • 0:25 - 0:29
    Maar dit lijkt me het perfecte moment
    om het over stilte te hebben.
  • 0:29 - 0:31
    Want ik heb geleerd
  • 0:31 - 0:35
    dat er niet zoiets bestaat als 'stilte'.
  • 0:35 - 0:38
    En de persoon die mijn ogen
    opende voor dit idee
  • 0:38 - 0:41
    is een van de invloedrijkste
    componisten ooit.
  • 0:41 - 0:43
    (Pianomuziek)
  • 0:43 - 0:47
    John Cage heeft een invloed gehad
    op artiesten uit verschillende genres,
  • 0:47 - 0:51
    van avant-garde muzikanten
    tot moderne dans- en popmuziek.
  • 0:51 - 0:53
    Momenteel horen we een stuk uit 1948
  • 0:53 - 0:55
    getiteld 'In a Landscape'.
  • 0:55 - 0:58
    Deze versie werd opgenomen in 1994
    door Stephen Drury.
  • 0:58 - 1:05
    (Pianomuziek)
  • 1:05 - 1:09
    Het is niet typisch voor John Cage.
  • 1:09 - 1:12
    Hij is meer bekend om zijn innovaties
    en avant-gardetechnieken.
  • 1:12 - 1:14
    Maar ondanks zijn reputatie
  • 1:14 - 1:19
    was niemand voorbereid
    op wat hij deed in 1952,
  • 1:19 - 1:22
    toen hij het meest uitdagende stuk
    uit zijn carrière creëerde.
  • 1:23 - 1:26
    Het heette 4'33"
  • 1:26 - 1:31
    en sommige critici weigerden zelfs
    om het 'muziek' te noemen,
  • 1:31 - 1:34
    want voor de hele duur van het stuk
  • 1:34 - 1:35
    speelt de performer
  • 1:36 - 1:37
    helemaal niets.
  • 1:38 - 1:42
    Het is te zeggen, in technische termen
    speelt de performer rust.
  • 1:42 - 1:45
    Maar voor het publiek
    lijkt het alsof er niets gebeurt.
  • 1:46 - 1:48
    John Cage zijn werk 4'33"
    werd voor het eerst gespeeld
  • 1:48 - 1:50
    in de zomer van 1952,
  • 1:50 - 1:52
    door de bekende pianist David Tudor,
  • 1:53 - 1:56
    in de Maverick Concert Hall
    in Woodstock, New York.
  • 1:56 - 2:00
    Een prachtig houten gebouw
    met grote openingen naar buiten.
  • 2:00 - 2:02
    Dus David Tudor stapte het podium op,
  • 2:02 - 2:03
    zat neer aan de piano
  • 2:04 - 2:05
    en sloot het deksel.
  • 2:06 - 2:07
    Daarna zat hij in stilte
  • 2:07 - 2:10
    en bewoog enkel om het deksel
    open en dicht te doen
  • 2:10 - 2:12
    tussen elk van de drie delen.
  • 2:12 - 2:14
    Op het einde
  • 2:14 - 2:15
    stond hij recht
  • 2:15 - 2:17
    en stapte van het podium.
  • 2:18 - 2:19
    (Pianomuziek)
  • 2:19 - 2:22
    Het publiek had geen idee
    wat het ervan moest denken.
  • 2:22 - 2:26
    Mensen vroegen zich af
    of Cage zijn carrière wel serieus nam.
  • 2:26 - 2:28
    Een goede vriend schreef hem zelfs
  • 2:28 - 2:31
    om hem te smeken
    geen klucht te maken van zijn carrière.
  • 2:31 - 2:34
    John Cage had, als je het zo kan noemen,
  • 2:34 - 2:35
    een muziekstuk gemaakt
  • 2:35 - 2:39
    dat enkele gangbare ideeën in vraag stelde
  • 2:39 - 2:40
    over het componeren van muziek.
  • 2:40 - 2:43
    Het is iets waar muzikanten
    tot op heden over discussiëren.
  • 2:44 - 2:47
    Om te begrijpen
    wat John Cage precies dacht,
  • 2:47 - 2:49
    gaan we even terug naar 1940.
  • 2:49 - 2:50
    In die tijd
  • 2:50 - 2:54
    maakte John Cage naam
    met composities voor de 'prepared piano'.
  • 2:54 - 2:55
    (Pianomuziek)
  • 2:55 - 2:57
    Om dit soort muziek te maken,
  • 2:57 - 2:59
    legde John Cage voorwerpen in de piano,
  • 2:59 - 3:00
    tussen de snaren.
  • 3:01 - 3:02
    Dingen die thuis rondslingeren,
  • 3:02 - 3:06
    zoals schroeven, plakband
    en rubber gommen.
  • 3:06 - 3:08
    Daardoor verandert de piano plots
  • 3:08 - 3:11
    van een tonaal instrument
    met hoge en lage tonen
  • 3:11 - 3:13
    in een collectie unieke geluiden.
  • 3:14 - 3:17
    De muziek die je hoort
    is Cage zijn Sonata V,
  • 3:17 - 3:19
    uit 'Sonatas and Interludes
    for Prepared Piano' --
  • 3:19 - 3:22
    waarschijnlijk zijn
    beroemdste werk buiten 4'33".
  • 3:23 - 3:25
    Deze versie werd uitgevoerd
    door Boris Berman.
  • 3:26 - 3:29
    John Cage schreef
    zeer gedetailleerde instructies
  • 3:29 - 3:32
    over waar elk voorwerp
    in de piano moest liggen.
  • 3:32 - 3:36
    Maar voor performers is het onmogelijk
    om precies dezelfde voorwerpen te hebben,
  • 3:36 - 3:38
    dus is de klank altijd anders.
  • 3:38 - 3:41
    Eigenlijk komt het neer
    op willekeurig toeval.
  • 3:41 - 3:44
    Dit was redelijk gek en vreemd
  • 3:44 - 3:48
    vergeleken met de gebruikelijke werkwijze
    van componisten en muzikanten.
  • 3:49 - 3:51
    John Cage raakte
    steeds meer geïnteresseerd
  • 3:51 - 3:54
    in willekeur en toeval
  • 3:54 - 3:56
    en het universum laten bepalen
  • 3:57 - 3:59
    wat de volgende noot is.
  • 3:59 - 4:01
    Maar om het antwoord op de vraag te horen,
  • 4:01 - 4:03
    moet je eerst luisteren.
  • 4:04 - 4:05
    En in de jaren 1940,
  • 4:05 - 4:08
    werd het steeds moeilijker
    om naar het universum te luisteren.
  • 4:08 - 4:10
    (Liftmuziek)
  • 4:10 - 4:13
    Het bedrijf Muzak
    werd opgericht in de jaren 30.
  • 4:13 - 4:14
    Het had meteen succes
  • 4:14 - 4:17
    en al snel was er
    bijna overal achtergrondmuziek.
  • 4:18 - 4:20
    Het was bijna onmogelijk
    eraan te ontsnappen.
  • 4:21 - 4:24
    John Cage besefte dat mensen
    niet langer de optie hadden
  • 4:24 - 4:26
    om achtergrondmuziek buiten te sluiten.
  • 4:26 - 4:29
    Hij was ongerust dat muzak
    mensen zou belemmeren
  • 4:29 - 4:30
    ooit nog stilte te horen.
  • 4:31 - 4:33
    In 1948,
  • 4:33 - 4:35
    vier jaar voor hij 4'33" schreef,
  • 4:35 - 4:37
    liet John Cage vallen
  • 4:37 - 4:40
    dat hij een stil stuk
    wou schrijven van 4,5 minuten
  • 4:40 - 4:42
    en het wou verkopen aan het bedrijf Muzak.
  • 4:42 - 4:45
    Het begon als een politiek statement
  • 4:45 - 4:47
    of een terloopse opmerking,
  • 4:47 - 4:50
    maar het idee bleef hangen
    en evolueerde snel verder.
  • 4:50 - 4:53
    John Cage begon
    diep na te denken over stilte.
  • 4:54 - 4:57
    En toen hij een echt
    stille plaats bezocht,
  • 4:57 - 4:59
    deed hij een verbijsterende ontdekking.
  • 5:00 - 5:04
    John Cage bezocht een echovrije kamer
    aan de universiteit van Harvard.
  • 5:04 - 5:07
    Echovrije kamers zijn kamers
    die akoestisch zo ingericht zijn
  • 5:07 - 5:10
    dat het geluid bijna volledig
    wordt geëlimineerd.
  • 5:10 - 5:12
    Er is geen geluid in deze ruimtes,
  • 5:12 - 5:15
    dus verwachtte hij
    er helemaal niets te horen.
  • 5:15 - 5:18
    Maar hij hoorde
    zijn eigen bloed circuleren.
  • 5:18 - 5:20
    (Hartslag)
  • 5:20 - 5:22
    Zelf heb ik ook
    een echovrije kamer bezocht
  • 5:22 - 5:24
    en het is een heel vreemde ervaring
  • 5:24 - 5:26
    die je percepties volledig kan veranderen
  • 5:26 - 5:29
    over geluid en stilte.
  • 5:29 - 5:32
    Het voelde alsof er in mijn hersenen
    een versterker werd aangezet
  • 5:32 - 5:34
    in een verwoede poging toch iets te horen.
  • 5:35 - 5:36
    Net als John Cage
  • 5:36 - 5:40
    kon ik heel duidelijk mijn eigen bloed
    doorheen mijn lijf horen pompen.
  • 5:40 - 5:42
    Op dat moment begreep John Cage
  • 5:42 - 5:46
    dat gelijk waar we zijn,
    zelfs onze lichamen geluid maken.
  • 5:47 - 5:51
    Dus eigenlijk bestaat er
    niet zoiets als echte stilte.
  • 5:51 - 5:53
    Zolang je een lichaam hebt,
  • 5:53 - 5:55
    hoor je altijd iets.
  • 5:56 - 5:59
    Dit is waar zijn interesse
    in toeval en willekeur
  • 5:59 - 6:01
    samenkwam met zijn interesse in stilte.
  • 6:01 - 6:05
    Hij besefte dat het creëren
    van een omgeving zonder afleidingen
  • 6:05 - 6:07
    niet ging om het creëren van stilte.
  • 6:07 - 6:10
    Het ging zelfs niet
    om het beheersen van geluid.
  • 6:10 - 6:13
    Het ging om de geluiden die er al waren,
  • 6:13 - 6:16
    maar die je plots voor het eerst hoort
  • 6:16 - 6:18
    wanneer je echt klaar bent
    om te luisteren.
  • 6:19 - 6:22
    Dat is wat zo vaak
    wordt misbegrepen aan 4'33".
  • 6:22 - 6:24
    Mensen denken dat het een grap is,
  • 6:24 - 6:27
    maar dat is absoluut niet het geval.
  • 6:27 - 6:29
    Overal waar je het speelt
    klinkt het anders.
  • 6:29 - 6:31
    En dat is nu juist het punt.
  • 6:31 - 6:34
    Wat John Cage ons wou laten horen,
  • 6:34 - 6:37
    is de schoonheid
    van de geluidswereld die ons omgeeft.
  • 6:37 - 6:40
    (Tjilpende vogels)
  • 6:41 - 6:45
    (Overlappende stemmen)
  • 6:45 - 6:49
    (Geluid van kerkklokken)
  • 6:49 - 6:53
    (Geluid van krekels en een uil)
  • 6:54 - 6:56
    4'33" zou een bewuste ervaring moeten zijn
  • 6:56 - 7:00
    die je de dingen
    helpt aanvaarden zoals ze zijn.
  • 7:01 - 7:05
    Niemand anders kan je vertellen
    hoe je je hierbij moet voelen.
  • 7:05 - 7:06
    Het is diep persoonlijk.
  • 7:07 - 7:09
    Het roept ook belangrijke vragen op
  • 7:09 - 7:11
    over onze geluidswereld.
  • 7:11 - 7:13
    Is 4'33" muziek? Is het geluid?
  • 7:13 - 7:15
    Is geluid muziek?
  • 7:15 - 7:17
    Is er wel een verschil?
  • 7:17 - 7:18
    John Cage herinnert ons eraan
  • 7:19 - 7:22
    dat muziek niet het enige geluid is
    dat het waard is om te beluisteren.
  • 7:23 - 7:25
    Alle geluiden zijn het waard
    erover na te denken.
  • 7:25 - 7:28
    We hebben een zeldzame mogelijkheid
  • 7:28 - 7:30
    om onze oren te resetten.
  • 7:30 - 7:33
    En als we ons bewuster worden
    van wat we horen,
  • 7:33 - 7:35
    zullen we onze wereld
    automatisch beter doen klinken.
  • 7:36 - 7:40
    Stilte betekent niet dat we onze geest
    afsluiten voor geluid,
  • 7:41 - 7:43
    maar dat we écht beginnen te luisteren
  • 7:43 - 7:46
    en de wereld horen
    in al zijn sonische schoonheid.
  • 7:46 - 7:48
    Dus laten we in deze geest
  • 7:48 - 7:50
    samen 4'33" uitvoeren,
  • 7:50 - 7:52
    waar je ook bent.
  • 7:52 - 7:53
    Het bestaat uit drie delen
  • 7:53 - 7:55
    en ik zal aangeven wanneer ze starten.
  • 7:55 - 7:59
    Luister naar de textuur en het ritme
    van de geluiden rond je.
  • 7:59 - 8:01
    Luister naar luid en zacht,
  • 8:01 - 8:02
    het harmonieuze en dissonante,
  • 8:03 - 8:06
    en alle kleine details
    die elk geluid uniek maken.
  • 8:07 - 8:12
    Blijf zo bewust en gefocust mogelijk
    tijdens dit levensechte sonische moment.
  • 8:12 - 8:16
    Geniet van de pracht
    van horen en luisteren.
  • 8:16 - 8:18
    Zo meteen komt het eerste deel.
  • 8:18 - 8:20
    Het begint...
  • 8:20 - 8:21
    nu.
  • 8:21 - 8:22
    [I. Tacet]
  • 8:22 - 8:23
    (Geen audio)
  • 8:50 - 8:52
    Dit is het tweede deel.
  • 8:52 - 8:54
    Het duurt 2 minuten 23 seconden.
  • 8:55 - 8:56
    [II. Tacet]
  • 8:56 - 8:57
    (Geen audio)
  • 11:18 - 11:20
    Dit is het laatste deel.
  • 11:20 - 11:22
    Het duurt 1 minuut 40 seconden.
  • 11:23 - 11:24
    [III. Tacet]
  • 11:24 - 11:25
    (Geen audio)
  • 13:03 - 13:04
    Zo, dat was het.
  • 13:04 - 13:06
    We hebben het gedaan.
  • 13:06 - 13:09
    Bedankt om te luisteren.
Title:
Wat stilte ons kan leren over geluid
Speaker:
Dallas Taylor
Description:

Wat hoor je in stilte? In deze verkenning van geluid vertelt Dallas Taylor, presentator van de podcast Twenty Thousand Hertz, het verhaal achter de meest besproken muzikale compositie uit de recente geschiedenis: het iconische stuk 4'33" van componist John Cage. Hij nodigt ons uit om aandachtig te zijn voor de geluiden rondom ons. Kijk tot het einde om zelf een uitvoering van 4'33'' te ervaren.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
13:22

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.