Vì sao ta phớt lờ những vấn đề hiển hiện - và đâu là giải pháp
-
0:01 - 0:05Sẽ thế nào khi có
một vấn đề hiển hiện -
0:05 - 0:07ngay trước mắt?
-
0:07 - 0:10Thứ mà mọi người bàn tán,
-
0:10 - 0:13thứ trực tiếp ảnh hưởng đến bạn.
-
0:13 - 0:17Liệu bạn có làm mọi điều
trong khả năng để giải quyết -
0:17 - 0:21trước khi chúng trở nên tồi tệ hơn?
-
0:21 - 0:23Đừng quá chắc chắn.
-
0:23 - 0:27Tất cả chúng ta
đều có xu hướng -
0:27 - 0:30bỏ lỡ những gì trước mắt.
-
0:30 - 0:32Sự thật là,
-
0:32 - 0:35đôi lúc, ta hoàn toàn
quay lưng lại với mọi thứ -
0:35 - 0:40vì áp lực mà chúng gây ra cho ta
-
0:40 - 0:43trong kinh doanh, cuộc sống và thế giới.
-
0:43 - 0:48Tôi muốn đưa ra một ví dụ
từ lĩnh vực của mình: chính sách kinh tế. -
0:48 - 0:52Alan Greenspan, người đứng đầu
Cục dự trữ liên bang, -
0:52 - 0:58công việc của ông là tìm ra
vấn đề của nền kinh tế Mỹ -
0:58 - 1:00để đảm bảo rằng nền kinh tế
không vượt khỏi tầm kiểm soát. -
1:00 - 1:02Sau năm 2006,
-
1:02 - 1:05khi giá thị trường chứng khoán đạt đỉnh,
-
1:05 - 1:09càng có nhiều nhà lãnh đạo
và tổ chức có uy tín -
1:09 - 1:12bắt đầu gióng lên hồi chuông cảnh báo
-
1:12 - 1:17về rủi ro cho vay
và những bong bóng thị trường nguy hiểm. -
1:17 - 1:21Như bạn đã biết, năm 2008,
tất cả đều đã sụp đổ. -
1:21 - 1:23Ngân hàng sụp đổ,
-
1:23 - 1:26thị trường chứng khoán toàn cầu
mất gần một nửa giá trị. -
1:26 - 1:30Hàng triệu và hàng triệu người
bị tịch thu nhà cửa. -
1:30 - 1:32Và tệ nhất,
-
1:32 - 1:37cứ gần trong mười người Mỹ,
lại có một người mất việc. -
1:37 - 1:39Sau khi mọi thứ tạm lắng xuống,
-
1:39 - 1:44Greenspan và nhiều người khác
bắt đầu mổ xẻ: -
1:44 - 1:47"Không ai có thể lường trước được
cuộc khủng hoảng". -
1:47 - 1:49Họ gọi đó là " Thiên nga đen".
-
1:49 - 1:52Thứ gì đó không thể tưởng tượng,
-
1:52 - 1:57không thể dự đoán
và hoàn toàn không thể. -
1:57 - 2:00Một bất ngờ không lường
-
2:00 - 2:04nhưng không hẳn là vậy.
-
2:04 - 2:08Ví dụ, căn nhà ở Manhattan của tôi
tăng gần gấp đôi giá trị -
2:08 - 2:10trong vòng chưa đầy bốn năm.
-
2:10 - 2:13Tôi thấy những dấu hiệu đáng ngờ
và đã bán nó đi. -
2:13 - 2:16(Cười)
-
2:16 - 2:20(Vỗ tay)
-
2:20 - 2:22Nhiều người khác cũng thấy
những cảnh báo, -
2:22 - 2:25lên tiếng
-
2:25 - 2:27và đã bị phớt lờ.
-
2:27 - 2:31Ta không biết chính xác
cuộc khủng hoảng sẽ thế nào, -
2:31 - 2:33không có các thông số chính xác.
-
2:33 - 2:36Nhưng chúng ta có thể nói rằng
-
2:36 - 2:41những điều xảy đến là mối nguy
rõ ràng và có thể dự đoán được, -
2:41 - 2:45như một con tê giác xám khổng lồ
lao đến ta. -
2:45 - 2:48"Thiên nga đen"
chỉ phù hợp với suy nghĩ rằng -
2:48 - 2:53ta không thể định đoạt tương lai.
-
2:53 - 2:57Và không may, càng cho rằng
mình ít có khả năng định đoạt, -
2:57 - 3:01càng nhiều khả năng
chúng ta hạ thấp -
3:01 - 3:04hoặc hoàn toàn bỏ qua nó.
-
3:04 - 3:08Và cơ chế này
ẩn giấu một mối nguy khác. -
3:08 - 3:11Hầu hết những vấn đề
mà ta đang đối mặt -
3:11 - 3:13là chắc chắn và rõ ràng.
-
3:13 - 3:17Đó là những thứ ta có thể nhìn thấy
nhưng vẫn không làm gì. -
3:17 - 3:20Vì vậy, tôi dùng phép ẩn dụ
"tê giác xám" -
3:20 - 3:23vì cảm thấy
đó là cấp thiết. -
3:23 - 3:26Để giúp ta
có một cái nhìn mới mẻ -
3:26 - 3:29nhưng cũng phấn khích
không kém "thiên nga đen", -
3:29 - 3:34nhưng lần này,
dành cho những thứ rất rõ ràng, -
3:34 - 3:38rất có thể xảy ra,
nhưng vẫn bị cho vào lãng quên. -
3:38 - 3:41Đó là những con "tê giác xám".
-
3:41 - 3:44Khi bắt đầu tìm kiếm
"tê giác xám", -
3:44 - 3:47bạn sẽ thấy chúng
trong các tít báo mỗi ngày. -
3:47 - 3:51Cái mà tôi thấy trong các tít báo
là một con "tê giác xám" lớn khác, -
3:51 - 3:56một cuộc khủng hoảng tài chính
có khả năng rất lớn sẽ xảy ra. -
3:56 - 4:00Và tôi tự hỏi liệu ta đã học được
điều gì trong 10 năm qua. -
4:00 - 4:04Nếu nghe Washington
hoặc Wall Street, -
4:04 - 4:11bạn có thể được tha thứ vì nghĩ rằng
chỉ có thuận buồm mới xuôi gió. -
4:11 - 4:14Nhưng ở Trung Quốc,
nơi tôi đã dành rất nhiều thời gian, -
4:14 - 4:17câu chuyện hoàn toàn khác.
-
4:17 - 4:20Toàn bộ đội ngũ kinh tế,
-
4:20 - 4:23tìm đến Tập Cận Bình ,
-
4:23 - 4:26nói rất cụ thể và rõ ràng
-
4:26 - 4:29về rủi ro tài chính
như "tê giác xám" -
4:29 - 4:32và cách để chế ngự nó.
-
4:32 - 4:34Chắc chắn hệ thống chính phủ
ở Trung Quốc và Mỹ -
4:34 - 4:36rất, rất khác nhau,
-
4:36 - 4:38ảnh hưởng đến những điều
có thể và không thể làm. -
4:38 - 4:41Và nhiều nguyên nhân gốc rễ
của các vấn đề kinh tế -
4:41 - 4:43cũng hoàn toàn khác nhau.
-
4:43 - 4:46Nhưng rõ ràng
cả hai nước đều có vấn đề -
4:46 - 4:51với nợ công, bất bình đẳng
và năng suất kinh tế. -
4:51 - 4:54Vậy tại sao
mọi chuyện lại khác nhau đến vậy? -
4:54 - 4:56Câu hỏi này được đạt ra
-
4:56 - 4:59không chỉ ở phương diện quốc gia
-
4:59 - 5:01mà còn cho tất cả mọi người.
-
5:01 - 5:04Có những công ty ô tô
đặt sự an toàn lên hàng đầu -
5:04 - 5:08trong khi những hãng khác
không bận tâm đến việc thu hồi -
5:08 - 5:12những chiếc xe tồi
cho đến khi xảy ra tai nạn. -
5:12 - 5:18Có những người già chuẩn bị mọi thứ
cho điều không tránh khỏi - -
5:18 - 5:21viết lời tạm biệt,
-
5:21 - 5:23lên thực đơn cho bữa trưa tang lễ.
-
5:23 - 5:24(Cười)
-
5:24 - 5:26Ông bà tôi là những người như vậy.
-
5:26 - 5:27(Cười)
-
5:27 - 5:32Mọi thứ ngoại trừ ngày mất
được khắc trên bia mộ. -
5:32 - 5:35Cũng có những ông bà
-
5:35 - 5:37không thu vén
những việc cuối cùng , -
5:37 - 5:39không bỏ đi những thứ
-
5:39 - 5:42mà họ đã tích trữ hàng thập kỉ
-
5:42 - 5:44và để lại cho con cháu giải quyết.
-
5:44 - 5:48Điều gì làm nên khác biệt
giữa hai trường phái này? -
5:48 - 5:51Tại sao có người nhìn thấy mọi thứ
và đương đầu với chúng -
5:51 - 5:55và người khác lại đơn thuần
ngoảnh mặt? -
5:55 - 5:58Điều đầu tiên phải kể đến
là văn hóa, xã hội -
5:58 - 6:01và những người xung quanh.
-
6:01 - 6:04Nếu nghĩ rằng người xung quanh
-
6:04 - 6:07sẽ giúp đỡ khi bạn sa cơ,
-
6:07 - 6:10bạn có xu hướng
xem nhẹ mối nguy hơn. -
6:10 - 6:15Điều đó cho phép ta nắm bắt
cả cơ hội tốt lẫn xấu. -
6:15 - 6:18Ví dụ như việc mạo hiểm chỉ trích
-
6:18 - 6:21khi nói về một mối nguy
mà không ai muốn đề cập tới -
6:21 - 6:24hoặc nắm lấy những cơ hội
hơi đáng sợ -
6:24 - 6:27như "tê giác xám".
-
6:27 - 6:32Mỹ có nền văn hóa rất cá nhân:
hãy đi một mình -
6:32 - 6:34Nghịch lý thay,
-
6:34 - 6:37điều này khiến nhiều người Mỹ
ít cởi mở hơn với việc thay đổi -
6:37 - 6:39và chấp nhận rủi ro.
-
6:39 - 6:41Trung Quốc thì ngược lại,
-
6:41 - 6:45người dân tin rằng chính phủ đang
ngăn chặn những vấn đề có thể xảy ra, -
6:45 - 6:48không phải lúc nào cũng đúng
nhưng mọi người tin là thế. -
6:48 - 6:51Họ tin rằng có thể dựa vào
gia đình mình -
6:51 - 6:53khiến họ dễ gặp
một số rủi ro nhất định. -
6:53 - 6:55Như việc mua nhà đất ở Bắc Kinh,
-
6:55 - 6:59hay như việc cởi mở hơn về sự thật
rằng cần phải đổi hướng. -
6:59 - 7:04Thực tế, những bước thay đổi
ở Trung Quốc là đáng kinh ngạc. -
7:04 - 7:06Thứ hai ,
-
7:06 - 7:08bạn biết bao nhiêu
về một tình huống -
7:08 - 7:11và sẵn sàng học hỏi bao nhiêu?
-
7:11 - 7:15Bạn có sẵn lòng nhìn thấy những thứ
mình không muốn? -
7:15 - 7:18Nhiều người trong số chúng ta
-
7:18 - 7:21ít khi để ý đến những thứ
mà mình không muốn. -
7:21 - 7:23Chúng ta không thích.
-
7:23 - 7:27Chúng ta chỉ thấy những gì
ta muốn thấy, thích và đồng thuận. -
7:27 - 7:30Nhưng chúng ta có cơ hội và khả năng
-
7:30 - 7:33sửa chữa những điểm mù này.
-
7:33 - 7:35Tôi đã dành thời gian nói chuyện
với nhiều loại người -
7:35 - 7:38về những con "tê giác xám"
trong cuộc đời và thái độ của họ. -
7:38 - 7:40Và bạn có thể nghĩ rằng
-
7:40 - 7:44những người sợ
hay nhạy cảm hơn với rủi ro, -
7:44 - 7:48là những người ít cởi mở hơn
với việc thay đổi. -
7:48 - 7:50Nhưng điều ngược lại
cũng hoàn toàn đúng. -
7:50 - 7:52Tôi nhận thấy những người
-
7:52 - 7:55sẵn sàng nhận ra vấn đề xung quanh
và lên kế hoạch -
7:55 - 7:58là những người có khả năng chịu đựng
nhiều rủi ro hơn, những rủi ro tốt -
7:58 - 8:01và đương đầu với những rủi ro xấu.
-
8:01 - 8:05Đó là vì việc tìm kiếm thông tin,
-
8:05 - 8:10tiếp thêm cho ta sức mạnh
làm điều mình sợ hãi, -
8:10 - 8:12dẫn đến điều thứ ba.
-
8:12 - 8:15Bạn cảm thấy mình có thể
kiểm soát được bao nhiêu -
8:15 - 8:17con "tê giác xám" trong đời?
-
8:17 - 8:20Một trong những lí do
ta không hành động -
8:20 - 8:23đó là ta cảm thấy bất lực.
-
8:23 - 8:26Biến đổi khí hậu,
có vẻ quá lớn lao -
8:26 - 8:30mà không một cá nhân nào
có thể tạo ra sự khác biệt. -
8:30 - 8:33Vì vậy, một số người
đơn giản là phớt lờ nó. -
8:33 - 8:36Người khác thì đổ lỗi
cho mọi người trừ chính bản thân mình. -
8:36 - 8:39Như một người bạn đã nói rằng
sẽ không bao giờ từ bỏ con SUV -
8:39 - 8:41cho đến khi họ dừng xây
nhà máy than ở Trung Quốc. -
8:41 - 8:45Nhưng chúng ta
thực sự có cơ hội để thay đổi. -
8:45 - 8:47Không có hai người giống hệt nhau.
-
8:47 - 8:51Mỗi người trong chúng ta
đều có cơ hội thay đổi thái độ -
8:51 - 8:54của chính mình và
những người xung quanh. -
8:54 - 8:58Vì vậy hôm nay,
tôi muốn mời gọi tất cả các bạn -
8:58 - 9:02cùng tôi khơi dậy những cuộc trò chuyện
cởi mở và trung thực -
9:02 - 9:04với những người xung quanh
-
9:04 - 9:07về những con "tê giác xám"
trong thế giới này, -
9:07 - 9:11và thành thật một cách phũ phàng
về cách để đối mặt với chúng. -
9:11 - 9:14Tôi từng nghe rất nhiều lần ở Mỹ:
-
9:14 - 9:17"Chà ,tất nhiên nên giải quyết
những vấn đề hiển hiện, -
9:17 - 9:19nhưng nếu không thấy
gì trước mắt, -
9:19 - 9:21thì bạn hoặc ngờ nghệch
hoặc là hững hờ". -
9:21 - 9:24Đó là những gì họ nói,
và tôi không hoàn toàn đồng ý. -
9:24 - 9:27Nếu không thấy
gì trước mắt -
9:27 - 9:31thì bạn không ngốc nghếch
cũng chẳng hững hờ, -
9:31 - 9:32bạn là con người.
-
9:32 - 9:37Việc nhận ra điểm chungi
là sự dễ tổn thương đó -
9:37 - 9:42cho ta sức mạnh
mở mang tầm nhìn -
9:42 - 9:44để thấy những gì trước mắt
-
9:44 - 9:48và hành động trước khi
bị sa lầy. -
9:48 - 9:52(Vỗ tay)
- Title:
- Vì sao ta phớt lờ những vấn đề hiển hiện - và đâu là giải pháp
- Speaker:
- Michele Wucker
- Description:
-
Vì sao ta thường phớt lờ những vấn đề lớn như khủng hoảng tài chính và biến đổi khí hậu cho đến khi đã quá muộn? Michelle Wucker, chiến lược gia về chính sách thúc giục ta thay thế hình ảnh "thiên nga đen" huyền bí - tượng trưng cho thứ hiếm gặp, không thể lường trước hay thảm họa không thể tránh khỏi - với hình ảnh "tê giác xám" thực tế - tượng trưng cho những nguy hiểm có thể ngăn chặn mà ta lại lựa chọn bỏ qua. Qua đó, bà cho thấy lí do tại sao các cuộc khủng hoảng có thể dự đoán được lại khiến ta không kịp trở tay - và chỉ ra một vài dấu hiệu của một con tê giác đang hiện diện và lao đi trong cuộc sống của bạn.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 10:05
Nhu PHAM approved Vietnamese subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them |