Pse i injorojmë problemet e dukshme - dhe si të veprojmë ndaj tyre
-
0:01 - 0:05Po sikur të kishte një problem
shumë të dukshëm -
0:05 - 0:07pikërisht para jush?
-
0:07 - 0:10Një për të cilën po flisnin të gjithë,
-
0:10 - 0:12një që ju preku juve direkt.
-
0:14 - 0:18A do të bënit gjithçka brenda fuqisë
suaj për të rregulluar gjërat -
0:18 - 0:19para se të përkeqësohen?
-
0:21 - 0:22Mos jeni aq të sigurt.
-
0:22 - 0:27Ne të gjithë kemi shumë më shumë
të ngjarë se çdonjëri prej nesh do -
0:27 - 0:30të donte të pranonte të humbasim
atë që është para syve tanë. -
0:30 - 0:31Dhe në fakt,
-
0:31 - 0:35ne ndonjëherë kemi më shumë
të ngjarë të largohemi nga gjërat -
0:35 - 0:40pikërisht për shkak të kërcënimit që
ato na përfaqësojnë, -
0:40 - 0:42në biznes, në jetë dhe në botë.
-
0:43 - 0:47Unë dua t'ju jap një shembull
nga bota ime, politika ekonomike. -
0:49 - 0:52Kështu kur Alan Greenspan ishte
kreu i Rezervës Federale, -
0:52 - 0:58e gjithë detyra e tij ishte të kujdesej
për problemet në ekonominë e SHBA -
0:58 - 1:00dhe të sigurohej që ata të mos
dilnin jashtë kontrollit. -
1:00 - 1:02Kështu që, pas vitit 2006,
-
1:02 - 1:05kur çmimet e pasurive të
patundshme arritën kulmin, -
1:05 - 1:09gjithnjë e më shumë udhëheqës
dhe institucione të respektuara -
1:09 - 1:12filluan të ndinin këmbanat e alarmit
-
1:12 - 1:16në lidhje me huazimin e rrezikshëm
dhe flluskat e rrezikshme të tregut. -
1:16 - 1:20Siç e dini, në vitin 2008
të gjitha ranë poshtë. -
1:20 - 1:23Bankat morë fund,
-
1:23 - 1:26tregjet botërore të aksioneve
humbën gati gjysmën e vlerës, -
1:26 - 1:31miliona e miliona njerëz humbën
shtëpitë e tyre për shkak të hipotekës. -
1:31 - 1:32Dhe në fund,
-
1:32 - 1:36gati një në 10 amerikanë ishte pa punë.
-
1:36 - 1:39Kështu pasi gjërat u qetësuan pak,
-
1:39 - 1:44Greenspan dhe shumë të tjerë dolën
me një deklaratë dhe thanë; -
1:44 - 1:46"Askush nuk mund ta kishte
parashikuar atë krizë." -
1:47 - 1:49Ata e quanin atë "një mjellmë të zezë".
-
1:49 - 1:52Diçka që ishte e paimagjinueshme,
-
1:52 - 1:56të paparashikueshme dhe plotësisht
të pamundshme. -
1:58 - 2:00Një surprizë totale.
-
2:00 - 2:03Përveç se nuk ishte gjithmonë
një surprizë e tillë. -
2:03 - 2:08Për shembull, apartamenti im në
Manhattan gati u dyfishua në vlerë -
2:08 - 2:10në më pak se katër vjet.
-
2:10 - 2:13Unë pashë shkrimin në mur
dhe e shita. -
2:13 - 2:16(Të qeshura)
-
2:16 - 2:18(Duartrokitje)
-
2:19 - 2:22Pra, shumë njerëz të tjerë gjithashtu
panë paralajmërimin, -
2:22 - 2:24folën publikisht
-
2:25 - 2:27dhe u injoruan.
-
2:27 - 2:31Pra, ne nuk e dinim saktësisht se si
do të ishte kriza, -
2:31 - 2:33jo parametrat e saktë,
-
2:33 - 2:35por të gjithë mund të thonim
-
2:35 - 2:41se gjëja që vinte tek ne ishte po
aq e rrezikshme, e dukshme -
2:41 - 2:45dhe e parashikueshme, si një rinoceront
gjigant gri që po vinte drejt nesh. -
2:46 - 2:48Mjellma e zezë na la për të kuptuar
-
2:48 - 2:52për idenë që ne nuk kemi
fuqi mbi të ardhmen tonë. -
2:53 - 2:58Dhe për fat të keq, sa më pak
kontroll që mendojmë se kemi -
2:58 - 3:01ka më shumë të ngjarë që ne
do ta minimizojmë atë -
3:01 - 3:03ose ta injorojmë plotësisht.
-
3:04 - 3:08Dhe kjo dinamikë e rrezikshme
maskon një problem tjetër, -
3:08 - 3:11se shumica e problemeve me të
cilat përballemi -
3:11 - 3:13janë kaq të mundshme dhe të dukshme,
-
3:13 - 3:17ato janë gjëra të cilat mund t'i
shohim, por ende nuk bëjmë asgjë. -
3:18 - 3:20Kështu që unë krijova metaforën
e rinocerontit gri -
3:20 - 3:23për të përmbushur atë që ndjeja
ishte një nevojë urgjente. -
3:23 - 3:26Për të na ndihmuar të hedhim një
vështrim të freskët, -
3:26 - 3:29me të njëjtin pasion që kishin
njerëzit për mjellmën e zezë, -
3:29 - 3:32por këtë herë, për gjërat që ishin
shumë të dukshme, -
3:32 - 3:36shumë e mundshme, por ende
të lëna pas dore. -
3:39 - 3:41Këto janë kërcënime të mundshme.
-
3:41 - 3:44Sapo të filloni të kërkoni
për kërcënime të mundshme -
3:44 - 3:46i shihni në tituj çdo ditë.
-
3:47 - 3:51Dhe kështu ajo që shoh në titujt
është një tjetër kërcënim i mundshëm, -
3:51 - 3:55një krizë e re shumë e
mundshme financiare. -
3:55 - 3:59Dhe pyes veten nëse kemi mësuar
ndonjë gjë 10 vitet e fundit. -
4:00 - 4:04Pra, nëse dëgjoni Washingtonin
ose Wall Street, -
4:04 - 4:11thuajse mund të jeni të falur për
të menduar që ky progres është i lehtë. -
4:11 - 4:14Por në Kinë, ku kaloj shumë kohë,
-
4:14 - 4:17biseda është krejtësisht e ndryshme.
-
4:17 - 4:20I gjithë ekipi ekonomik,
-
4:20 - 4:23deri tek vetë presidenti Xi Jinping,
-
4:23 - 4:25flasin shumë specifikisht dhe qartë
-
4:25 - 4:29në lidhje me rreziqet financiare
si kërcënimet e mundshme, -
4:29 - 4:32dhe si mund t'i zbehin ato.
-
4:32 - 4:34Tani, për të qenë të sigurt,
Kina dhe SH.B.A. -
4:34 - 4:36kanë sisteme shumë të ndryshme
të qeverisjes, -
4:36 - 4:39gjë që ndikon në atë që ata janë në
gjendje të bëjnë apo jo. -
4:39 - 4:42Dhe shumë nga shkaqet kryesore
për problemet e tyre ekonomike -
4:42 - 4:44janë krejtësisht të ndryshme.
-
4:44 - 4:46Por nuk është sekret që të dy
vendet kanë probleme -
4:46 - 4:50me borxhin, me pabarazinë dhe
me produktivitetin ekonomik. -
4:50 - 4:54Pra, si vjen që bisedat janë
kaq të ndryshme? -
4:54 - 4:56Ju mund të bëni këtë pyetje,
-
4:56 - 4:58jo vetëm për vendet,
-
4:58 - 5:01por pothuajse për të gjithë.
-
5:01 - 5:05Kompanitë e automjeteve që
vendosin sigurinë në radhë të parë -
5:05 - 5:09dhe ato që nuk shqetësojnë të
kujtojnë makinat e tyre të dobëta -
5:09 - 5:11derisa të vdesin njerëzit.
-
5:12 - 5:18Gjyshërit që, gjatë përgatitjes për
të pashmangshmen - -
5:18 - 5:20ata që kanë eulogjinë e shkruar,
-
5:21 - 5:23menyja për drekën e varrimit.
-
5:23 - 5:25(Të qeshura)
-
5:25 - 5:26Gjyshërit e mi e bënë.
-
5:26 - 5:27(Të qeshura)
-
5:27 - 5:32Dhe gjithçka, përveç datës
përfundimtare të gdhendjes së gurit -
5:32 - 5:35të varrit. Por në anën tjetër
ju keni gjyshërit -
5:35 - 5:38që nuk i rregullojnë punët e tyre
përfundimtare, -
5:38 - 5:40të cilët nuk shpëtojnë nga të gjitha
gjërat e vjetra -
5:40 - 5:43që kanë qenë duke grumbulluar
për dekada e dekada -
5:43 - 5:45dhe i lejojnë fëmijët e tyre të
merren me të. -
5:45 - 5:48Pra, çfarë e bën ndryshimin
midis njërës anë dhe tjetrës? -
5:48 - 5:51Pse disa njerëz i shohin gjërat
dhe merren me to, -
5:51 - 5:53dhe të tjerët thjesht nuk i konsiderojnë?
-
5:55 - 5:58Pra, e para ka të bëjë me
kulturën, shoqërinë, -
5:58 - 6:00njerëzit përreth jush.
-
6:01 - 6:04Nëse mendoni se dikush rreth jush
-
6:04 - 6:06do t'ju ndihmojë të ngriheni
kur të rrëzoheni -
6:06 - 6:10ju keni shumë më shumë të ngjarë
për të parë një rrezik si më të vogël. -
6:11 - 6:15Dhe kjo na lejon të kemi shanse të
mira, jo vetëm ato të këqija. -
6:15 - 6:18Për shembull, si të rrezikosh
kritikën -
6:18 - 6:21kur flet për rrezikun për të cilin
askush nuk dëshiron të flas. -
6:21 - 6:24Ose duke shfrytëzuar mundësitë
që janë disi të frikshme -
6:24 - 6:27kështu që në mënyrën e tyre
janë kërcënime të mundshme -
6:27 - 6:31SHBA ka një kulturë shumë individualiste .
-
6:32 - 6:34Dhe paradoksalisht,
-
6:34 - 6:37kjo i bën shumë amerikanë shumë
më pak të hapur për ndryshime -
6:38 - 6:39dhe duke marrë rreziqe të mira.
-
6:39 - 6:41Në Kinë, përkundrazi,
-
6:41 - 6:45njerëzit besojnë se qeveria do t'i
ruajë problemet të mos ndodhin -
6:45 - 6:48qe jo gjithmonë mund të jetë ajo
që ndodh, por njerëzit e besojnë atë. -
6:48 - 6:51Ata besojnë se mund të mbështeten
te familjet e tyre, -
6:51 - 6:54kështu ata janë më të predispozuar
të marrin rreziqe të caktuara. -
6:54 - 6:57Si blerja e pasurive të patundshme
në Pekin, -
6:57 - 7:00ose si të jeni më të hapur për faktin
që ata duhet të ndryshojnë drejtimin, -
7:00 - 7:04dhe në fakt, ritmi i ndryshimit në
Kinë është absolutisht i mahnitshëm -
7:04 - 7:06Së dyti,
-
7:06 - 7:08sa dini për një situatë
-
7:08 - 7:10sa jeni i gatshëm të mësoni?
-
7:11 - 7:15Dhe a jeni i gatshëm t'i shihni gjërat
edhe kur nuk është ajo që dëshiron? -
7:15 - 7:18Kështu që shumë prej nesh kemi
kaq të vështirë -
7:18 - 7:21t’i kushtoj vëmendje gjërave
se ne thjesht duam ti fshehim -
7:21 - 7:22ne nuk i duam ato.
-
7:22 - 7:26Ne i kushtojmë vëmendje asaj që
duam të shohim,asaj që na pëlqen, -
7:26 - 7:30asaj me të cilën jemi dakord. Por ne
kemi mundësinë dhe aftësinë -
7:30 - 7:32për të korrigjuar ato pjesë
që nuk i shohim. -
7:32 - 7:35Kaloj shumë kohë duke folur me
njerëz të të gjitha sferave të jetës -
7:36 - 7:39në lidhje me kërcënimet e
mundshme në jetën e tyre -
7:39 - 7:41dhe qëndrimet e tyre. Dhe mund të mendoni
-
7:41 - 7:43se njerëzit që kanë më shumë
frikë nga rreziku, -
7:43 - 7:45që janë më të ndjeshëm ndaj tyre,
-
7:45 - 7:48do të ishin ata që do të ishin më pak
të hapur për të ndryshuar. -
7:48 - 7:50Por e kundërta është e vërtetë.
-
7:50 - 7:51Unë kam kuptuar që njerëzit
-
7:51 - 7:54të cilët janë të gatshëm të njohin
problemet rreth tyre -
7:54 - 7:55dhe te bëjnë plane
-
7:55 - 7:59janë ata që janë në gjendje të
tolerojnë më shumë rrezik, -
7:59 - 8:01rrezik të mirë, dhe ballafaqohen
me rrezikun e keq. -
8:01 - 8:04Dhe kjo është sepse ne kur
kërkojmë informacion, -
8:04 - 8:09ne e rrisim fuqinë tonë për të bërë
diçka në lidhje me gjërat -
8:09 - 8:12të cilat kemi frikë. Dhe kjo më
çon në pikën time të tretë. -
8:12 - 8:15Sa kontroll ndieni se keni
-
8:15 - 8:17mbi kërcenimet e mundshme në jetën tënde?
-
8:18 - 8:20Një nga arsyet që ne nuk veprojmë
-
8:20 - 8:23është se ne shpesh ndjehemi
shumë të pafuqishëm. -
8:23 - 8:26Mendoni për ndryshimin e klimës,
mund të duket kaq i madh, -
8:26 - 8:30se asnjë nga ne nuk
mund të bëjë një ndryshim. -
8:30 - 8:33Kështu që disa njerëz kalojnë
në jetë duke e mohuar atë. -
8:33 - 8:36Njerëz të tjerë fajësojnë të gjithë
përveç vetvetes. -
8:36 - 8:39Ashtu si miku im që thotë se nuk do
të heqë dorë kurrë nga SUV-ja e tij -
8:39 - 8:42derisa të ndalojnë ndërtimin e
fabrikave të qymyrit në Kinë. -
8:42 - 8:45Por ne kemi një mundësi për të ndryshuar.
-
8:45 - 8:47Askush prej nesh nuk është i njëjtë.
-
8:47 - 8:52Çdo njëri prej nesh ka mundësinë
për të ndryshuar qëndrimet tona, -
8:52 - 8:54dhe ata të njerëzve përreth nesh.
-
8:54 - 8:58Kështu që sot, dua të ftoj të gjithë ju
-
8:58 - 9:02të më bashkohen duke ndihmuar të
ndezim një bisedë të hapur dhe të -
9:02 - 9:04sinqertë me njerëzit përreth jush,
-
9:04 - 9:07në lidhje me kërcenimet e
mundshme në botën tonë, -
9:07 - 9:11dhe të jemi shumë të sinqertë se sa
mirë po merremi me ato. -
9:11 - 9:14Kam dëgjuar shumë herë në Shtetet,
-
9:14 - 9:17"Epo, sigurisht që duhet të merremi
me probleme të dukshme, -
9:17 - 9:19por nëse nuk e shihni
çfarë është para jush, -
9:19 - 9:21ju jeni ose budalla ose injorant ".
-
9:21 - 9:25Kjo është ajo që ata thonë, dhe unë
nuk mund të pajtohem fare. -
9:25 - 9:27Nëse nuk e shihni se çfarë është
para jush, -
9:27 - 9:31nuk jeni budalla, nuk jeni injorant,
-
9:31 - 9:32ju jeni njeri.
-
9:32 - 9:38Dhe pasi të gjithë e njohim atë
dobësi të përbashkët, -
9:38 - 9:42kjo na jep fuqinë për të hapur sytë,
-
9:42 - 9:44të shohim se çfarë është para nesh
-
9:44 - 9:47dhe të veprojmë para se të na shtypin.
-
9:49 - 9:52(Duartrokitje)
- Title:
- Pse i injorojmë problemet e dukshme - dhe si të veprojmë ndaj tyre
- Speaker:
- Michele Wucker
- Description:
-
Pse shpesh i lëmë pas dore problemet e mëdha, si kriza financiare dhe ndryshimi i klimës, deri sa të jetë vonë? Strategjistja e politikës Michele Wucker na nxit të zëvendësojmë mitin e "mjellmës së zezë" - atë katastrofë të rrallë, të paparashikueshme, të pashmangshme - me realitetin e "rhino gri", rreziku i evitueshëm që ne zgjedhim të injorojmë. Ajo tregon pse krizat e parashikueshme na kapin në befasi - dhe nxjerr disa shenja që mund të ketë një kërcënim i mundshëm në jetën tuaj tani.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 10:05
Helena Bedalli approved Albanian subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Lea Noberdaliu accepted Albanian subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Lea Noberdaliu edited Albanian subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Erblina Vrbovci edited Albanian subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Erblina Vrbovci edited Albanian subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Erblina Vrbovci edited Albanian subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them | ||
Erblina Vrbovci edited Albanian subtitles for Why we ignore obvious problems -- and how to act on them |