Kiam ni dezajnas por handikapuloj, ni ĉiuj profitas

"Mi kredas, ke perdo de mia aŭdado estis unu el la plej gravaj donacoj kiujn mi ricevis," diras Elise Roy. Kiel advokatino por handikapulrajtoj kaj dezajnpensulino, ŝi scias ke surdeco donas al ŝi unikan manieron sperti kaj rekadri la mondon -- vidpunkto kiu povus doni solvon al iuj el niaj grandaj problemoj. Ŝi diras: "Kiam oni dezajnas por handikapuloj unue, oni ofte hazarde trafas solvojn, kiuj estas pli bonaj ol tiuj, kiujn oni dezajnas por la ordinaruloj."

Mi neniam forgesos la sonon

de ridado kun miaj amikoj.

Mi neniam forgesos la voĉon

de mia patrino ĝuste antaŭ la ekdormo.

Kaj mi neniam forgesos la
kvietigan sonon de akvo

fluetanta en rivereto.

Imagu mian timon, veran timon,

kiam, je la aĝo de 10,

mi eksciis, ke mi perdos mian aŭdadon.

Kaj post la sekvaj 5 jaroj,

la perdo daŭris ĝis kiam mi estis
klasfikita kiel profunde surda.

Sed mi kredas, ke perdi mian aŭdadon

estis unu el la plej gravaj donacoj
kiujn mi ricevis.

Komprenu, ke mi spertas
la mondon per unika maniero.

Kaj mi kredas, ke tiuj unikaj spertoj,

kiujn handikapuloj havas,

helpos nin fari kaj dezajni
pli bonan mondon

por ĉiuj -- por homoj kun kaj sen
handikapoj.

Mi estis advokatino pri handikapulrajtoj

kaj mi uzis multe da tempo
por efikigadi la leĝon,

certigi, ke akomodoj estu faritaj.

Kaj poste mi devis rapide lerni
internacian politikon,

ĉar oni petis min labori pri
la Konvencio de la UN,

kiu protektas handikapulojn.

Kiel estro de la NRO tie,

mi uzis multe da energio
komprenigi al homoj

la kapablojn de handikapuloj.

Sed ie laŭ la vojo,

kaj post kelkaj karieraj ŝanĝoj

kiuj ne plaĉis al la gepatroj --

(Ridoj)

mi hazarde trafis solvon,

kiun laŭ mi povus esti
pli potenca ilo

por solvi iujn el la plej
grandajn problemojn de la mondo,

rilate al handikapo aŭ ne.

La ilo nomiĝas dezajnpensado.

Dezajnpensado estas procedo por
novigado kaj problemsolvado.

Ĝi inkluzivas 5 paŝojn.

La unua estas difini la problemon

kaj kompreni ĝiajn limigojn.

La dua estas observi homojn en
situacio de reala vivo

kaj simpatii kun ili.

Trie, elpensi centojn da ideoj --
ju pli multaj des pli bonaj,

ju pli ekstravagancaj, des pli bonaj.

Kvare, prototipado: laŭeble
kolekti ĉion ajn,

kion vi povas trovi,

por imiti vian solvon, por provi ĝin

kaj por rafini ĝin.

Kaj fine, efektivigo:

certigi, ke la elpensita solvo
estas daŭrigebla.

Warren Berger diras, ke dezajnpensado
instruas nin rigardi flanken,

rekadri, rafini, eksperimenti

kaj, eble plej grave,

fari stultajn demandojn.

Dezajnpensistoj kredas, ke
ĉiu estas kreema.

Ili kredas je arigi homojn
el diversaj fakoj,

ĉar ili volas dividi
diversajn vidpunktojn,

arigi ilin kaj
fine kunfandi ilin

por formi ion novan.

Dezajnpensado estas tiel sukcesa
kaj diversutila ilo,

ke ĝi jam aplikiĝas en
preskaŭ ĉiu industrio.

Mi vidis ĝian potencon por
la problemoj, kiujn mi alfrontis.

Tial, mi decidis reveni al lernejo

por magistriĝi en socia dezajno.

Ĝi temas pri la uzado de dezajno por
krei pozitivan ŝanĝon en la mondo.

Dum mi estis tie,

mi ekamis lignoprilaboron.

Sed baldaŭ mi rimarkis,

ke io mankas al mi.

Kiam oni laboras kun ilo,

ĝuste antaŭ ĝi rebatas al oni --

t.e. la ligno aŭ la ilo resaltas al oni --

ĝi sonas.

Kaj mi ne povis aŭdi la sonon.

Tiel mi pensis:

kial ne provi solvi la problemon?

Mia solvo estis protektokulvitroj

kiuj vide avertas la uzanton

pri sonŝanĝo el la ilo,

antaŭ ol homa orelo povas ĝin aŭdi.

Kial ilo-dezajnistoj ne
pensis pri tio antaŭe?

(Ridoj)

Pro du kialoj: unue, mi estis komencanto.

Ne retenis min sperteco aŭ kutimo.

Kaj due: mi estas surda.

Mia unika sperto pri la mondo
helpis determini mian solvon.

Daŭrigante, mi trafis
pli kaj pli da solvoj,

kiuj estis destinitaj por handikapuloj,

kaj fine adoptitaj entuziasme

kaj ŝatataj de ĉiuj,

kun aŭ sen handikapo.

Tio estas OXO terpomsenŝeligilo.

Ĝi estis originale dezajnita
por artrituloj,

sed ĝi estas tiel komforta,
ke ĉiuj ŝatas ĝin.

Tekstmesaĝado: tio estis originale
dezajnita por surduloj.

Kiel vi scias, ĉiuj uzas ĝin ankaŭ.

(Ridoj)

Mi ekpensis:

Kio okazus se ni ŝanĝus
nian pensmanieron?

Kio okazus se ni ekdezajnus
por handikapuloj unue --

ne por ordinaruloj?

Kiel vi vidas, kiam oni dezajnas
por handikapuloj unue,

oni ofte hazarde trafas solvojn
kiuj estas ne nur inkluzivigantaj,

sed ankaŭ ofte pli bonaj ol
kiam ni dezajnas por ordinaruloj.

Kaj tio entuziasmigas min,

ĉar ĝi signifas, ke la energio uzita
por inkluzivigi iun

kun handikapo

povas esti uzita kaj transformita

en forton por kreemo kaj novigo.

Tiel, anstataŭ provi
ŝanĝi ĉies korojn

kaj instigi al toleremo,

oni iĝas alkemiisto,

la tipo de magiisto, kiun la mondo
urge bezonas

por solvi iujn el ĝiaj grandaj problemoj.

Mi ankaŭ kredas,

ke handikapuloj havas grandan
kabablon iĝi dezajnistoj

per dezajnpensado.

Senscie, ekde juna aĝo,

mi estis dezajnpensulino,
plibonigante mian lertecon.

Dezajnpensuloj estas, nature,
problemsolvantoj.

Do, imagu aŭskulti interparoladon

kaj kompreni nur 50% de la diritaĵoj.

Vi ne povas peti, ke oni ripetu
ĉiun vorton.

Oni koleretus kontraŭ vi.

Do nekonscie, mi trovis solvon:

preni la obtuzan sonon,
kiun mi aŭdis,

tio estis la pulso,

turni ĝin en ritmon kaj
respondigi ĝin al la lipmovadoj.

Jaroj poste, iu komentis, ke
mia verkaĵoj havas ritmon.

Nu, tiel estas ĉar mi spertas
interparoladojn kiel ritmojn.

Mi ankaŭ iĝis vere, vere
bona je malsukceso.

(Ridoj)

Tute laŭvorte.

Dum mia unua semestro
en la hispana, mi ricevis D.

Sed mi lernis, ke rekuraĝiĝante

kaj priŝanĝante kelkajn aferojn,

fine, mi povas sukcesi.

Simile, dezajnpensado kuraĝigas
homojn malsukcesi

kaj malsukcesi ofte,

ĉar fine, ili sukcesos.

Tre malmulte da gravaj novigoj

venis de iu, kiu sukcesis
je la unua provo.

Mi ankaŭ konstatis tion en sportoj.

Mi neniam forgesos, kiam mia trejnistno
diris al mia panjo,

"Se ŝi ne estus surda,

ŝi povus esti en la nacia teamo."

Sed tio, kion mia trejnisto kaj
mi ne sciis tiutempe,

estas ke, perdo de aŭdado fakte
helpis min esti bona je sportoj.

Kiam oni perdas aŭdadon, oni
adaptas ne nur sian konduton,

sed ankaŭ la korpajn sensojn.

Unu ekzemplo estas,

ke mia vidkampo pligrandiĝis.

Imagu, ke futbalisto venas
de la maldesktra flanko.

Imagu, ke vi estas golulo, kiel mi,

kaj la pilko venas
de la maldekstra flanko.

Homo kun normala aŭdado
havus tian vidangulon.

Mi havis vidangulon tiel larĝa.

Tiel mi rimarkis de fore la ludistojn,

kiuj movis kaj kuris al mi.

Mi rimarkis ilin pli rapide.
Se ili pasigis la pilkon,

mi povis sekvi la movon kaj
esti preta por la pafo.

Kiel vi vidas,

mi estis dezajnpensulino
dum preskaŭ la tuta vivo.

Mi lertas je observo, tial
mi rimarkas aferojn

kiujn aliaj ne rimarkas.

Mia daŭra bezono por adapti
igas min bona elpensulo

kaj problemsolvanto.

Kaj ofte mi devas fari tion kun limigoj.

Tion ankaŭ dezajnistoj
devas fari ofte.

Lastatempe, mia laboro
irigis min al Haitio.

Dezajnpensuloj ofte serĉas
eksterordinarajn situaciojn,

ĉar el tiuj ofte venas iuj
el la plej bonaj dezajnoj.

Kaj Haitio -- ĝi estis
perfekta kunteksto por tio.

Mi loĝis kaj laboris kun
300 gesurduloj,

kiujn delokis
la tertremo de 2010.

Post 5 jaroj kaj duono,

ankoraŭ ne revenis elektro;

mankis pura trinkakvo;

ne ekzistis laboreblecoj;

regis krimo ĉie, kaj
ĝi restis nepunita.

Internacia helporganizaĵoj
venis unu post alia.

Sed ili venis

kun antaŭdeciditaj solvoj.

Ili ne venis por observi pri
kaj adapti al

la bezonoj de la komunumo.

Iu organizaĵo donis
kaprojn kaj kokojn.

Sed ĝi ne sciis, ke

la komunumo tiel suferis pro malsato,

ke kiam la surduloj dormis nokte
ili ne povis aŭdi

kiam aliuloj enrompis en iliajn
kortojn kaj domojn

kaj ŝtelis tiujn kokojn kaj kaprojn,

ĝis ne plu restis eĉ unu.

Nun, se tiu organizaĵo uzus
iom da tempo

por observi la surdulojn,
observi la komunumon,

ili povus kompreni iliajn problemojn

kaj eble malkovri solvon,

kiel gvardlumo per sunpaneloj

por prilumi la bestujon dumnokte

kaj sekurigi la bestojn.

Vi ne devas esti dezajnpensulo

por proponi la ideojn, kiujn
mi ĵus skizis.

Vi estas kreemaj.

Vi estas dezajnistoj --

ĉiuj estas.

Lasu homojn kiel mi helpi vin.

Lasu handikapulojn
helpi vin rigardi novige,

kaj samtempe,

solvi kelkajn el la grandaj problemoj.

Dankon.

(Aplaŭdo)