Brenda Brathwaite: Anlamak için oynamak

Karmaşık trajedilerin önemini aktarmak hiçbir zaman kolay değildir. Kızı okuldan eve döndüğünde ve kölelikle ilgili sorular sormaya başladığında, Brenda Brathwite geçimini sağlamak için yaptığı şeyi yaptı, bir oyun tasarladı. TEDxPhoenix'de bu ve bunun gibi oyunların oyuncunun hikayeyi iyi anlamasındaki beklenmedik etkisini anlatıyor.
(TEDxPhoenix'de filme alındı.)

Oyunlardan bahsedince akla gelen çok şey var.

Oyunlardan hiç hoşlanmıyor ya da fanatik olabilirsiniz.

Geç saatlere kadar oyun oynuyor olabilirsiniz.

Bunların hepsi benim başıma geliyor.

Ancak oyunlardan bahsedince

AAA statülü diye adlandırdığımız bunun gibi

büyük bütçeli savaş oyunları akla gelir

veya Facebook oyuncusu olabilirsiniz.

Bu partnerimle benim üzerinde çalıştığımız bir alan.

Belki Facebook oyunları oynuyorsunuz. Bizim şu aralar

ürettiğimiz de bu. Bu daha hafif bir oyun türü.

Belki aklınıza Şükran Günü gibi zamanlarda

bizi esir alan sıkıcı karton oyunlar geliyor.

Mesela bu da gördüğünüz gibi o sıkıcı

pano oyunlarından biri

ya da belki oturma odanızda

çocuklarınızla Wii ya da benzer bir şey oynuyorsunuz.

Sizin de bildiğiniz gibi daha pek çok oyun türü sayabiliriz.

Bunlar benim üzerine ciddi manada kafa yorduğum şeyler.

Hayatımı oyunlardan kazanıyorum.

15 yaşımdan beri bu işi yaptığım için yeterince şanslıyım.

Sanki hiçbir zaman gerçek bir işim olmamış gibi.

Oyunları eğlendirici olarak düşünürüz

ve bu gayet mantıklı, fakat gelin bunun hakkında biraz düşünelim.

Mesela buradaki 1980 Olimpiyatları.

Siz neredeydiniz bilmiyorum ama ben

oturma odamdaydım. Resmen dini bir olay gibiydi.

Bu Amerika'nın Rusya'yı yendiği oyundu

ve bu -- evet, teknik olarak bu bir oyundu.

Hokey bir oyundur. Ama bu gerçekten bir oyun muydu?

Yani insanlar ağlıyordu. Annemin bir Monopoly oyunu

sonunda bu kadar ağladığını görmedim.

Bu inanılmaz bir deneyimdi.

Aranızda Bostonlu varsa --

Boston Red Sox dünya serisini kazandığında,

yanılmıyorsam 351 yıl aradan sonra,

dünya serisini kazandıklarında, bu inanılmazdı.

O zamanlar Springfiled'de yaşıyordum

ve bunun en iyi yanı

kadınlar tuvaletinde kapıyı kapatınca

"Yaşa Sox" yazısını gördüğüm andı. Yani cidden mi?

Evden dışarı çıkınca, her oyun,

sanırım her oyun uzatmaya gidiyordu değil mi?

Dışarı çıktığınızda tüm bloktaki ışıklar açık olurdu,

çocuklar derslere katılmazdı,

okula gitmezdi.

Ama haklılar sonuçta Red Sox maçı var, değil mi?

Yani bir yanda eğitim diğer yanda Red Sox,

ve hangisini seçeceklerini biliyoruz.

Bu inanılmaz bir deneyimdi, evet yine,

bu bir oyundu ama hakkında makaleler yazmadılar,

insanlar şöyle demediler; "Red Sox kazandı,

artık huzurla ölebilirim." Birçok insan öldü de.

Yani oyunların bizim için anlamı büyük.

Kesinlikle göründüğünden daha çok şey ifade ediyorlar.

Şimdi burada ani bir geçiş yapacağım.

Gerçek bir iş yaptığım 3 yıllık bir zaman dilimi vardı.

Üniversitede bir bölümün başkanıydım.

Oyunları öğretiyordum. Gerçek bir işe benziyordu.

Yani şimdi oyun yapmak yerine oyun yapmayı anlatmam gerekiyordu.

Bir gün akşam yemeğindeydim. Bölüm başkanı olduğunuzda

işinizin bir kısmı da yemek yemektir. O konuda da iyiydim.

Zig Jackson diye biriyle yemekteydik.

Fotoğraftaki kişi Zig. Bu onun kendi fotoğraflarından biri.

O bir fotoğrafçı.

Ülkeyi bir baştan bir başa dolaşıp kendini çekiyor

ve burada da onu kızılderili bölgesinde görüyorsunuz.

Bu kare de, daha geleneksel çekimlerinden biri.

Bu bir yağmur dansçısı.

Bu da benim en sevdiğim fotoğraflarından biri.

Buna bakınca buna benzer şeyler gördüğünüzü

düşünebilirsiniz. Bu bir çeşit kültürel anlatım, değil mi?

Bu onun Yıkım serisinden bir çalışma.

Bu seride en çok ilgimi çeken

mesela buradaki oğlana bir bakın.

Hayal edebiliyor musunuz? Hadi deneyelim! Onun bir

yerli olduğunu görebiliyoruz. Şimdi onun ırkını

değiştirmek istiyorum. Bir zenci olduğunu hayal edelim.

"Hayatım gel şuradaki zenciyle bir fotoğrafını çekeyim."

Değil mi? Yani cidden bunu kimse yapmazdı.

Bu insanı şaşırtıyor ve bu konu bir kızılderili olarak

Zig'i de aynı şekilde şaşırtıyor. Şu an yanımda yok ama

bu en sevdiği fotoğrafı, yani benim en sevdiğim...

Kızılderililerin fotoğrafını çeken bir beyazın fotoğrafını

çeken bir kızılderili. (Kahkahalar)

İşte bir şekilde bu fotoğrafçıyla yemekteyim

ve o başka bir fotoğrafçıyla

bir fotoğraf çekimi üzerine konuşuyor

yine kızılderili bölgesinde. Fotoğrafı çekmek için

kamerasını götürmüş ama oraya vardığında

bunu bir türlü yapamadığını farketmiş.

Çekimi yapamamış. Bunun üzerine konuşuyorlardı.

Fotoğrafı çektin mi çekmedin mi şeklinde.

Bu bir oyun tasarımcısı olarak çok ilgimi çekmişti

çünkü ben hiçbir zaman, oyunu şu zor konu üzerine

yapsam mı yapmasam mı diye düşünmem.

Çünkü biz hep eğlencelik şeyler yapıyoruz ya da bilirsiniz

sizi korkutacak, müthiş heyecanlandıracak şeyler.

Fakat zaten diğer her yayın aracı bunu yapar.

Bu benim kızım Maezza.

Bir gün 7 yaşındayken okuldan eve geldi

ve ben her gün olduğu gibi

"Bugün ne yaptın?" diye sordum.

"Atlantik köle ticareti hakkında konuştuk." dedi.

İşte o an gelmişti. Maezza'nın babası zenci

ve o günün geleceğini biliyordum. 7 yaşındayken

olmasını beklemiyordum. Neden bilmiyorum, ama beklemiyordum.

Bir şekilde, ona sordum, "Bunun hakkında ne hissediyorsun?"

Anlatmaya devam etti ve buradaki ebeveyn olan herkes

burada geçen moda sözcükleri anımsayacaktır.

Her neyse, gemi İngiltere'den hareket eder,

İngiltere'yi geçer, okyanusu aşarak Afrika'ya gider.

Bu Atlantik köle ticaretidir - onlar Amerika'ya,

kızımın bana söylediğine göre kölelerin satıldığı yere gelirler.

Ancak Abraham Lincoln başkan olarak seçildikten sonra

kölelerin özgürleştirilmesi ile ilgili yasa yürürlüğe girmiştir ve köleler artık özgürlüklerine kavuşmuşlardır.

10 saniye sessizlikten sonra:

"Oyun oynayabilir miyim anne?"

Ve sonra düşündüm "Bu kadar mı yani?" Bilirsiniz

bu köleliğin hikayesidir, yani inanılmaz derecede önemli bir olaydır.

Ancak kızım bu duruma çok basit bir şekilde

bazı siyah insanların bir deniz yolculuğuna çıkması olarak baktı.

Ona öyle geldi. (Kahkahalar)

Ne mi yaptım? Bu duruma daha fazla ehemmiyet göstermek istedim

ve oyun oynayabilir miyim diye sorduğunda

"Evet" dedim. (Kahkahalar)

Bu yüzden bu küçük parçaları getirdim.

Ben bir oyun tasarımcısıyım, bu yüzden bu tür şeyler evimde fazlaca var.

Ve dedim ki "Evet, oyun oynayabilirsin."

Ona bunlardan bir sürü vererek farklı aileleri

boyamasını söyledim. Bunlar Maezza'nın resimleri.

Tanrım, bunları görmek benim hala tutulup kalmama sebep oluyor.

Her neyse Maezza onun küçük ailelerini boyuyor.

Ve sonra bunların bir kısmını aldım ve onları bir bota koydum.

İşte bot buydu. Göründüğü gibi aceleyle yapılmış bir bot. (Kahkahalar)

Her neyse özetle, ailelerden bir kısmını aldım.

Maezza: "Anne pembe bebekle

mavi babayı unuttun

ve bunları da unuttun." dedi.

Ekleyerek: "Onlar da gitmek istiyor." dedi. Ben de

"Hayır tatlım onlar gitmek istemiyor. Bu köle ticareti için yapılmış bir gemi.

Kimse köle olmak istemiyor." dedim.

Sonra Maezza bana yalnızca bir oyun tasarımcısının

kızının annesine atabileceği bir bakış attı

ve biz kurallara uyarak okyanusu geçerken,

Maezza ne yaptığının farkına vardı ve bana

"Bunu yapmayacağız" dedi.

Bilirsiniz, yeterli yiyeceğin olmadığını farkederek

bana ne yapacağımızı sordu ve ben de

"Hımm, iki seçeneğimiz var" dedim --Maezza'nın 7 yaşında olduğunu hatırlatırım.--

"Ya insanları suyun dibine göndeririz ya da

hastalanmamalarını umarak

diğer tarafa, yani gideceğimiz yere ulaşırız."

Yüzündeki ifade değişti ve dedi ki:

--bu arada bu olaydan bir ay sonra

her yıl düzenlenen Tarihteki Siyahi İnsanlar Ayı'ndaydık--

Bir ay sonra bana

"Böyle bir şey gerçekten oldu mu?" diye sordu.

Ben de "evet" dedim. Sonra dedi ki:

"Eğer babam o köle ticaretinden kurtulmuş olsaydı

kardeşlerim Avalon ve Donovan burada olmayabilirdi.". -"Evet."

-"Ama onları görmek için Amerika'ya gidebilirdim.". -"Hayır."

-"Ama ya onları görmüş olsaydım? Onlarla birlikte kalamaz mıydım?". -"Hayır."

"O zaman Babam da gitmiş olabilirdi.". "Evet."

Bundan çok etkilenerek ağlamaya başladı,

ben de ağlamaya başladım ve babası da ağlamaya başladı.

Hepimiz ağlıyorduk. Babası

işten eve gelirken köleliğin hikayesi ile karşılaşacağını ummamıştı

ama tam içine düştü işte. (Kahkahalar)

Evet, bu oyunu yaptık ve bu sayede o konuyu anladı.

Çünkü bu insanlarla vakit geçirmişti.

Bu bir broşürde ya da filmdeki soyut bir şey değildi.

Bu yüzden bu inanılmaz güçlü bir tecrübeydi.

Bu benim "Yeni Dünya" olarak adlandırdığım

bir oyun ve bu ifadeyi beğendiğim için öyle adlandırdım.

Kelime olarak Yeni Dünya'nın

esir gemilerinde götürülen insanları heyecanlandıracağını sanmıyorum.

Ancak bu gerçekleştiğinde tüm gezegeni gördüm.

Çok heyecanlıydım. Şey gibiydi; 20 yıl boyunca oyun yapmıştım

ve tekrar yapmaya karar verdim.

Benim hikayem İrlandalı olmak.

Bu yüzden adı Síochán Leat. Bu "Barış seninle olsun." anlamına geliyor.

İşte bu tek bir oyun içerisinde benim ailemin tüm tarihi.

Train adında bir başka oyun yaptım.

Altı seriden oluşan bir oyun yapıyordum

zor temaları içeriyordu ve eğer zor temaları içeren bir şey

yapıyorsanız bu ihtiyaç duyacağınız bir kapaktır.

Bunun ne hakkında olduğunu sizin anlamanıza bırakacağım.

Ayrıca Gözyaşı Yolu hakkında bir oyun yaptım.

Bu 50,000 bireysel parçadan oluşan bir oyun.

Buna başalama kararı aldığımda çıldırmış olmalıyım.

Ancak şu an bu oyunun tam ortasındayım.

Bu aynı şey.

Bu oyunlar aracılığıyla kültürleri öğretmeyi umuyorum.

Bu da üzerinde çalışmış olduklarımdan birisi --

tam ortasında olduğum için ve bunlar beni bir şekilde çıldırmışım gibi hissettirdiği için--

Meksikalı Mutfak İşçileri adında bir oyun.

Aslında bu aşağı yukarı bir matematik problemi.

Yasadışı göçmenlik ekonomisi gibi bir şey.

Meksika kültüründen daha fazla şey öğrendim--

Bu arada ortağım bir Meksikalı-- öğrendiğim şey

sizin de bildiğiniz gibi yemek hepimiz için temel bir ihtiyaç

ve gayet tabii Meksikalılar için de bu durum böyle. Ama aslında yemek bundan fazlası.

O aşkı ifade etme biçimi. Aslında o

--Tanrım, düşündüğümden daha fazla tutulup kalıyorum, demek istediklerimi söyleyemiyorum.

Resme bakmamaya çalışayım.--

Aslında bu güzelliği ifade ediş biçimi. Seni sevdiklerini nasıl söyledikleri ile ilgili,

birbirlerine ne kadar değer verdikleri ile ilgili. Birilerinin

Meksikalı büyükanneler hakkında konuşurken

ilk cümlelerinde "yemek" dediklerini duyarsınız..

Bu yüzden bana göre, bu güzel kültür, bu güzel ifade

oyunlarla yakalamak istediğim bir şey.

Oyunlar bu yüzden olaylara bakışımızı değiştiriyor,

o olaylardaki insanlar hakkındaki algılarımızı değiştiriyor

ve bizi değiştiriyor.

Oyunlarla birlikte biz de değişiyoruz

çünkü içlerine giriyor ve oyuna katılıyoruz

ve bunu yaparken de öğreniyoruz. Teşekkürler. (Alkışlar)