Como reconectar o cerebro? | Isabelle Filliozat | TEDxVaugirardRoad

Esta presentación procede dun evento TEDx local, producida de xeito independente ás conferencias TED.

Esteamos cos nosos fillos ou coas nosas parellas, con regularidade enfrontámonos a situacións nas que nos deixamos levar e o noso cerebro parece desconectar. Isabelle Filliozat é psicoterapeuta, e explícanos como sucede isto, e, sobre todo, como reconectalo.

Estar en parella é sinónimo
de tenrura, de amor compartido.

Soñamos con ter cativos.

Un futuro cheo de agarimos.

De súpeto un día atopámonos na situación.

E non sempre todo é como pensaramos.

Nas parellas, como cos fillos,
hai momentos dfíciles.

Ás veces reaccionamos
de maneira esaxerada.

Nunca me imaxinaría
que podería chegar a sentir

tales impulsos de violencia,

cara ás persoas que máis quero no mundo.

Son psicoterapeuta,

e dende sempre tentei entender

os motivos do noso comportamento.

Por que os adultos se comportan
dun xeito tan esaxerado?

E por que os cativos non fan simplemente

todo o que lles pedimos?

(Risas)

Para responder estas preguntas

lin e estudei os científicos.

Hoxe en día todo o mundo fala do estrés.

Foi o académico Hans Selye
quen introduciu este concepto,

nos anos 50,

para describir a reacción
de adaptación do organismo

fronte aos estímulos.

É dicir, o estrés é
unha reacción de adaptación.

Para garantir a nosa supervivencia,

no noso cerebro hai
unha pequena glándula: a amígdala.

Dende o comezo dos tempos,
ao mínimo perigo

esta activa as alarmas no organismo:

adrenalina, cortisol.

O noso corpo
prepárase para loitar ou fuxir.

Se non podo nin loitar nin fuxir,

paralízome, fago o morto,

o meu corpo queda insensibilizado.

Un perigo, pero tamén
unha frustración, un problema

poden provocar estrés
tanto nos cativos coma nos adultos.

Consideremos o estrés
coma unha reacción física.

Adrenalina, cortisol no corpo.

Aceleración do ritmo cardíaco,
rixidez muscular,

bloqueamos a mandíbula,

temos ganas de mallar nalguén,
tirar con todo arredor.

As nosas pernas queren patalexar, correr.

Nós, adultos, temos a capacidade

de controlar esta reacción de estrés.

Mesmo sen ser sempre fácil

cando a nosa parella deixa todo tirado

ou o cativo de dous anos
non quere calzarse.

Porén, o cerebro dos cativos

aínda non lles permite
controlar este estrés.

Cando os nosos fillos estouran,
sempre escoitamos:

"Hailles que pór uns límites!"

E entramos na relación de forzas.

A risco de perder a nosa forza,

porque iso é o que acaba pasando.

Na loita por ser o máis forte,
todo o mundo perde.

Ás veces cremos que facemos
entrar ao neno en razón.

Porque deixa de molestar.

Non é que se faga bo.

Simplemente está inmobilizado

pola acción do estrés.

Poñer límites é coma...

poñer un testo sobre o leite que ferve.

O leite bótase fóra de todos os xeitos.

Hai que manter a presión.

E teremos que limpar todo arredor.

Tampouco é cuestión de quedar a mirar
como se bóta fóra

sen facer nada.

E se pechamos o gas?

Vouvos contar como un día,

miña nai soubo apagar o gas
cando me botei fóra.

Eu tiña 13 anos.

E deille unha labazada a miña nai.

Si, deille unha labazada a miña nai.

Non o fixen intencionadamente.

E ela entendeuno.

Por suposto, naquel momento
devolveume a labazada.

Pero despois deste acto reflexo

veu falar comigo.

Facerme falar.

Ela sabía que

cando un cativo vai ao médico

para que lle poñan unha inxección,

cando volve á casa

non para ata que todo o mundo recibe unha.

Poñéndose sempre do lado bo da xiringa.

Miña nai buscou a orixe desta labazada.

Eu viñera da casa dunha amiga

e conteille á mina nai
a escena que presenciara.

A miña amiga tivera
unha discusión moi forte con súa nai.

Esta déralle unha labazada
e a miña amiga devolvéralla.

Eu quedara alucinada.

Non o entendía.

Volvín á casa coma unha autómata.

Incapaz de pensar,

de sentir,

de falar,

mesmo de comprender
o que sucedera dentro de min,

ata que vin a miña nai.

Nese intre

ao ver a miña nai, a miña seguridade,

foi coma se o meu corpo tivera permiso

para saír da súa parálise.

E foi entón

cando a tensión,

reprimida dende a escena das labazadas
na casa da miña amiga,

saíu á superficie.

Adrenalina, cortisol,

o meu corpo espertaba.

Rixidez muscular, comezaba a sentirme

cada vez máis anoxada e tensa.

Como sentira esta agresividade

dende o intre no que vin a miña nai,
atribuínlle a ela a causa.

Enfadeime con ela por un nada.

E foi entón

cando o meu corpo fixo algo
que me deixou estupefacta.

Reproduciu a labazada.

O meu cerebro,

ao non atopar as palabras
para explicarlle a situación a miña nai,

guiou o meu corpo para amosarlle

a labazada que me fixera dano.

Para que me axudara.

E axudoume.

Axudoume a poñerlle nome
ás miñas emocións.

Axudoume a apagar o gas,

baixo o leite que fervía no meu interior.

Podía confiar nela.

Outra situación.

Na rúa.

Unha nai e o seu fillo.

O neno camiña tranquilamente.

Hai moitos coches, a nai enfádase e di:

"Dáme a man agora mesmo!"

O neno rexeita
a man da súa nai e afástase.

Para o neno,

o acto de rexeitar a man
non é unha decisión consciente.

É unha reacción automática de estrés.

O noso estrés estresa aos nosos fillos,

e provoca unha reacción biolóxica

que desconecta
as capas superiores do seu cerebro.

Ás veces pedímoslle aos cativos

que reflexionen sobre o seu comportamento,
sen moito resultado.

Comprensible, porque o seu cerebro
xa non está conectado.

Que facer para reconectar
o cerebro dos nosos fillos?

Que facer para desactivar
o circuíto do estrés?

Convocamos á "señora Oxitocina".

A oxitocina,
a hormona do amor, das relacións.

A hormona que permite reducir o estrés.

Tocar ao neno.

Miralo con agarimo.

Comunicarse de xeito tenro con el,

permítelle activar outra vez
o cerebro e xestionar o estrés.

Foi o que fixo miña nai comigo.

"Porén...

non recompensa iso
un comportamento inaceptable?",

dirán algúns.

A maioría de nós aprendemos a considerar

o amor coma unha recompensa.

A neurociencia demostrou

que manifestarlle
o noso amor aos nosos fillos

desencadea unha secreción de oxitocina,

multiplica o número de receptores
de oxitocina no noso cerebro,

diminúe as hormonas do estrés,

aumenta a inmunidade,

e desenvolve os circuítos neuronais
no córtex prefrontal.

O córtex prefrontal é
o que permite a empatía,

o autocontrol.

O que permite o control das emocións,

a anticipación,

a capacidade de entender e de identificar
o impacto das nosas accións,

a responsabiilidade.

Esta parte do cerebro é a que temos
que desenvolver nos nosos fillos.

Grazas

a un xesto, un sorriso,
un chisco de atención,

preparamos os nosos cativos
para a felicidade.

Literalmente, equipámolos
para enfrontarse ao estrés.

Ensinámoslles

a non reaccionar de xeito esaxerado,

a non facelo máis tarde,
cando tamén eles teñan fillos.

O amor é coma combustible
para controlar o estrés.

Concretamente,

gustaríame compartir convosco

unha pequena técnica que levamos a cabo,

a miña parella e mais eu.

Explícovos a situación:

son as 7 da tarde,

pasei o día cos nenos,

é un pouco tarde, e cando el chega

resulta que esqueceu a compra
que lle pedira que fixese.

Encabúxome.

A miña parella séntese culpable.

Senta diante do televisor
ou volve saír para ir á farmacia.

É normal: un home non ten dereito
de facerlle dano a unha muller.

Non quere loitar. E foxe.

Pero mesmo se volve saír
para mercar o que lle mandara,

non me vale tampouco.

De feito, a compra, a farmacia,
non eran máis que excusas.

O que precisaba era que me abrazase.

Por que non llo pedín?

Non parece moi lóxico que lle berre.

Porén,

debemos ver que si que é lóxico.

Sentinme soa, impotente todo o día.

É normal que queira
recuperar un pouco de poder,

sentirme forte,

levar a razón polo menos unha vez.

Por iso berro, ataco,

estou baixo os efectos do estrés.

É aquí onde entra en xogo a nosa técnica.

Cando estou a piques de rebentar,

el vén, abrázame con tenrura

e dime:

"Veña!

Veña!"

Por suposto, intento apartalo.

Porque...

sería demasiado fácil!

(Risas)

E despois,

éntrame a inseguridade

de se me seguiría querendo
se deixase de ser forte e perfecta.

É incrible se pensamos niso.

Atácoo ou fuxo del para que me queira.

Así que dígolle:

"Para, ho! Non ves que teño
máis cousas que facer?

Sempre pensando no mesmo!"

(Risas)

Fuxo porque xa non o podo atacar.

Aínda estou baixo o efecto do estrés.

Se el aguanta sete segundos,

a oxitocina comeza
a inundar o meu cerebro.

Síntome mellor.

A oxitocina provoca
sensación de benestar, de confianza,

de atención polo outro.

Despois de vinte segundos,
síntome moito mellor.

Reláxome e bótome a chorar.

Está claro que isto
non funciona con todo o mundo.

Ás veces hai persoas
que non aturan os abrazos.

Son aqueles e aquelas que,
cando eran cativos,

foron rexeitados polos seus propios pais.

Teñen menos receptores de oxitocina.

Teñen un circuíto de estrés moi activo,

e unha impulsividade moi forte.

Pero iso pódese arranxar con amor.

O amor tamén é
moi eficaz cos nosos fillos.

O amor tamén é
moi eficaz cos nosos fillos.

Lembrádesvos do leite?

O amor é coma un súper botón
para apagar o gas.

A próxima vez

que sintades vir a relación de forza,

teredes unha nova idea
para poñer en acción:

respirar,

retomar o contacto
co amor que sentides polo voso cativo

e abrazalo con forza.

Canto menos, eu míroo con tenrura.

Se cadra non se tranquiliza decontado.

Pode ser que aínda precise
liberar un pouco de tensión.

O máis importante é
que creemos un vínculo.

Cando o facemos,

podo reconectar o seu cerebro.

Eu recupero tamén o meu,

e volvo ser capaz de dicirlle
tranquilamente o que debe facer.

"Na rúa, a man!"

E á miña parella,
de enviarlle un SMS cunha soa palabra:

"Farmacia".

Responder con amor
a una situación de crise

require moito esforzo

que se ve rapidamente recompensado.

Así gañamos moito tempo.

E se

encheramos o depósito antiestrés

dende pola mañá?

Se traballaramos con antelación

para que poidan afrontar mellor o seu día?

Cinco minutos de tenrura todos os días

poderían cambiar as nosas vidas?

Paga a pena intentalo!

Grazas.

(Aplausos)