Showing Revision 7 created 08/14/2020 by Cihan Ekmekçi.

1. Title:
   ABD vatandaşlığı hakkında kendinize sormanız gereken 3 soru
2. Description:

   16 yaşında, gazeteci ve film yapımcısı Jose Antonio Vargas Amerika Birleşik Devletleri'nde yasa dışı bir şekilde bulunduğunu öğrendi. O zamandan beri göçmenlik ve ister doğuştan ister kanunen ya da başka bir şekilde bir ABD vatandaşı olmanın ne anlama geldiği hakkında düşünüyor. Bu etkileyici konuşmada, Vargas vatandaşlık konusunda nasıl düşündüğümüzü bize sorgulatıyor ve şu üç soruya cevap vererek kişisel geçmişimizi tekrardan gözden geçirmemiz için hepimizi teşvik ediyor: Nereden geldiniz? Buraya nasıl geldiniz? Kim ödedi?

3. Speaker:
   Jose Antonio Vargas
4. 866 0:01 - 0:04
   ABD'ye geldikten dört yıl sonra,
5. 4026 0:04 - 0:06
   her 16 yaşındaki biri gibi
6. 5617 0:06 - 0:08
   sürücü ehliyetimi almaya gittim.
7. 8392 0:08 - 0:12
   Göçmenlik belgelerimi ve yeşil kartımı
   memura gösterdikten sonra,
8. 12265 0:12 - 0:14
   bana sahte olduklarını söyledi.
9. 14026 0:14 - 0:17
   "Buraya bir daha geri gelme"
   diye de ekledi.
10. 17321 0:17 - 0:20
    Amerika'da yasa dışı bir şekilde
    bulunduğumu işte böyle öğrendim
11. 20502 0:21 - 0:23
    ve yasa dışı bir şekilde hâlâ buradayım.
12. 23058 0:23 - 0:25
    Gazeteci ve film yapımcısıyım.

    ¶

13. 24637 0:25 - 0:26
    Hikâyelerin içinde yaşıyorum.
14. 26512 0:27 - 0:31
    Çoğu kişinin göçmenlik
    konusunda anlamadığı şeyin
15. 31226 0:31 - 0:35
    kendileri hakkında anlamadıkları
    şey olduğunu öğrendim:
16. 34539 0:35 - 0:37
    Bunlar, ailelerinin eski göç hikâyeleri,
17. 37013 0:37 - 0:40
    yeşil kart ile sınırların bile
    var olmadığı bir zamanda
18. 39736 0:40 - 0:41
    aşmaları gereken süreçler
19. 41456 0:41 - 0:45
    veya vatandaşlık kavramını
    algılayışlarını neyin şekillendirdiği idi.
20. 45711 0:46 - 0:47
    Filipinler'de doğdum.

    ¶

21. 47008 0:47 - 0:50
    12 yaşındayken annem ebeveynleriyle,
    yani büyükbabam ve büyükannemle,
22. 50265 0:50 - 0:53
    veya Tagalogcada dediğimiz
    haliyle, lolo ve lola ile yaşamam için
23. 53310 0:53 - 0:55
    beni onların yanına gönderdi.
24. 54850 0:55 - 0:57
    Lolo'nun ismi Teofilo'ydu.
25. 57075 0:57 - 1:02
    Amerika'ya yasal bir şekilde göç ettiğinde
    ve sonradan bir vatandaş olduğunda
26. 61615 1:02 - 1:05
    televizyon programı "Cheers"daki
    Ted Danson'dan esinlenerek
27. 64682 1:05 - 1:08
    adını Teofilo'dan Ted'e değiştirdi.
28. 68183 1:08 - 1:10
    Daha Amerikalı olamazdı.
29. 70314 1:10 - 1:14
    Lolo'nun favori şarkısı,
    Frank Sinatra'nın "My Way" şarkısıydı

    ¶

30. 74242 1:14 - 1:17
    ve konu tek torununu, yani beni,
31. 76734 1:17 - 1:19
    Amerika'ya nasıl getirebileceğini
    bulmaya geldiğinde
32. 79217 1:19 - 1:21
    bunu kendi yoluyla yapmaya karar verdi.
33. 81695 1:22 - 1:26
    Lolo'ya göre beni buraya getirmenin
    kolay ve basit bir yolu yoktu.
34. 85698 1:26 - 1:29
    Bu yüzden sahte yeşil kart için
35. 88744 1:29 - 1:32
    ve beni ABD'ye getirecek
    kaçakçıya ödeme yapmak için
36. 91765 1:32 - 1:34
    Lolo 4.500 dolar biriktirdi --
37. 93646 1:34 - 1:37
    ki saatte sekiz dolardan fazla
    kazanmayan bir güvenlik görevlisi için
38. 96971 1:37 - 1:38
    bu fazla bir miktar.
39. 98095 1:38 - 1:40
    İşte buraya böyle geldim.

    ¶

40. 99612 1:40 - 1:43
    İnsanların bana atalarının
    Amerika'ya "doğru şekilde" geldiklerini
41. 102953 1:43 - 1:45
    kaç kez söylediklerini anlatamam,
42. 105465 1:45 - 1:47
    ki onlara hatırlatmam lazım,
43. 106863 1:47 - 1:49
    Amerika'nın "doğru şekil" tanımı
44. 109392 1:49 - 1:54
    yerleşimcilerin ilk gemisi
    demir attığından beri değişiyor.
45. 114898 1:55 - 1:58
    Amerika bildiğimiz gibi
    bir kara parçasından çok daha fazlası.

    ¶

46. 118339 1:58 - 2:02
    Özellikle de bugün
    ABD'yi oluşturan karanın
47. 121504 2:02 - 2:05
    eskiden diğer ülkelerden gelen
    diğer insanlara ait olduğu için bu böyle.
48. 125526 2:06 - 2:08
    Amerika aynı zamanda bildiğimiz gibi
49. 128271 2:08 - 2:11
    göçmenlerin ulusu
    olmaktan çok daha fazlası.
50. 130661 2:11 - 2:15
    Göçmen olmayan iki grup Amerikalı var:
51. 134595 2:15 - 2:17
    Bu toprağın yerlisi olan
52. 136627 2:17 - 2:19
    ve soykırım eylemleri sonucunda
    öldürülen Amerikan yerlileri
53. 139517 2:20 - 2:22
    ve bu ülkeyi inşa etmek için
54. 141712 2:22 - 2:25
    kaçırılan, gemiye yüklenen
    ve esir edilen Afrikalı Amerikalılar.
55. 145652 2:26 - 2:29
    Amerika her şeyden önce bir fikir,
56. 149493 2:29 - 2:32
    ne kadar kusurlu
    ve gerçekleştirilmemiş olsa da
57. 152045 2:32 - 2:35
    ilk yerleşimcilerin
    vatandaşlık endişesi olmadan
58. 155000 2:35 - 2:38
    özgürce geldikleri için
    var olan bir fikir.
59. 158469 2:38 - 2:41
    Nereden geldiniz?

    ¶

60. 160923 2:41 - 2:42
    Buraya nasıl geldiniz?
61. 162651 2:43 - 2:44
    Kim ödedi?
62. 163701 2:44 - 2:47
    Amerika'nın dört bir yanında,
    türlü türlü dinleyicinin önünde --
63. 166700 2:47 - 2:48
    muhafazakarlar ve ilericiler,
64. 168171 2:48 - 2:50
    lise öğrencileri ve yaşlılar --
65. 170221 2:50 - 2:52
    bu soruları sordum.
66. 171637 2:52 - 2:54
    Beyaz olmayan biri olarak
    sürekli nereli olduğum soruluyor,
67. 174437 2:54 - 2:57
    "Nereden geldin?" gibi sorular soruluyor.
68. 176912 2:57 - 3:00
    Bu yüzden beyaz kişilere
    ben de nereden geldiklerini soruyorum.
69. 180463 3:00 - 3:04
    Georgia Üniversitesi'ndeki bir öğrenciye
    nereli olduğunu sorduktan sonra

    ¶

70. 184147 3:04 - 3:06
    "Amerikalıyım" dedi.
71. 185992 3:06 - 3:09
    Ben de "Biliyorum" dedim
    "Ama aslen nerelisin?"
72. 189006 3:09 - 3:11
    "Beyazım" diyerek cevap verdi.
73. 190956 3:11 - 3:14
    "Ama beyaz bir ülke değildir" dedim.
74. 193871 3:14 - 3:16
    "Ataların nereden geliyor?"
75. 196428 3:16 - 3:18
    Omuz silkerek cevap verdiğinde
76. 198159 3:18 - 3:21
    ben de "Pekâlâ, nereden geldin?
77. 201444 3:21 - 3:24
    Buraya nasıl geldin? Kim ödedi?" dedim.
78. 204643 3:25 - 3:26
    Bunu cevaplayamadı.
79. 206364 3:26 - 3:29
    Bu üç ana soruya cevap vermeden

    ¶

80. 209215 3:29 - 3:33
    Amerika'yı Amerika olarak
    konuşabileceğinizi sanmıyorum.
81. 212999 3:33 - 3:36
    Göçmenlik, Amerika'nın yaşam hattı;
82. 215898 3:36 - 3:39
    bu ülke yüzyıllar boyunca
    kendi kendini inşa etti,
83. 219181 3:39 - 3:44
    On Üç Koloniye yerleşen
    devrimciler ve yerleşimcilerden,
84. 223906 3:44 - 3:47
    büyük bir çoğunluğu Avrupa'dan gelen
    milyonlarca göçmene kadar
85. 227339 3:47 - 3:50
    herkes bıkmadan usanmadan
    bu toprağı kolonileştirdi.
86. 230322 3:50 - 3:53
    Amerika yerlileri zaten burada olmalarına
87. 232663 3:53 - 3:57
    ve kendi kabile kimlikleri ve vatandaşlık
    konusunda fikirleri olmalarına rağmen,
88. 236505 3:57 - 4:02
    1924 Kızılderili Vatandaşlık Yasasına
    kadar ABD vatandaşı sayılmıyorlardı.
89. 242093 4:02 - 4:05
    Siyahi Amerikalıların uğruna savaştığı
90. 244730 4:05 - 4:07
    ve dönüm noktası olan
    1964 Medeni Haklar Yasası,
91. 247200 4:07 - 4:11
    1965 Göçmenlik ve Uyrukluğa
    Kabul Edilme Yasası'na ilham verdi
92. 251498 4:11 - 4:18
    ve bu, 40 yıldır süren Amerika'nın
    ırk bazlı ayrımcı sistemine son verdi.
93. 258569 4:19 - 4:21
    Daha da devam edebilirim

    ¶

94. 260535 4:21 - 4:24
    ama demek istediğim,
    asıl demek istediğim şey şu:
95. 264201 4:24 - 4:26
    Ne kadarımız,
96. 265990 4:26 - 4:29
    ister geçmişte
    ister günümüzde göçmen olalım,
97. 268799 4:29 - 4:32
    Amerika tarihinin
    bu önemli kısımlarını biliyor?
98. 272102 4:32 - 4:36
    Bu tarihin ne kadarı
    asıl ABD vatandaşlık testini oluşturuyor?
99. 276470 4:36 - 4:38
    Daha önce gördünüz mü?
100. 277745 4:38 - 4:39
     Çoğunlukla sözlü bir test
101. 279486 4:39 - 4:44
     ve devlet görevlileri adaylara
     10 ile 100 kadar soru soruyor.
102. 284307 4:44 - 4:48
     Testi geçmek için adaylar en az
     altı soruya doğru cevap vermek zorunda.
103. 288471 4:48 - 4:50
     Yakın zamanda teste baktım,

     ¶

104. 290354 4:50 - 4:54
     sorulan sorulara, bariz ihmallere
105. 293544 4:54 - 4:58
     ve kabul edilebilir cevapları
     nelerin oluşturduğuna çok şaşırdım.
106. 297707 4:58 - 5:01
     Özgürlük Heykeli'nin
     nerede olduğu hakkında bir soru var.
107. 301108 5:01 - 5:03
     Ellis Adası hakkında,
108. 303494 5:03 - 5:06
     göçmen bir ulus olan ABD hakkında
109. 305966 5:06 - 5:09
     ve onaylanan sayısız göçmen karşıtı
     yasalar hakkında sorular yoktu.
110. 309379 5:09 - 5:12
     Amerika yerlilerinin tarihi
     hakkında hiçbir şey yoktu.
111. 312250 5:12 - 5:16
     Martin Luther King Jr.'ın
     ne yaptığı hakkında bir soru vardı
112. 315810 5:16 - 5:19
     ama büyük ölçüde
     Afrikalı Amerikalılar hakkında
113. 318758 5:19 - 5:21
     yetersiz ve güvenilmez içerikler vardı.
114. 321098 5:21 - 5:22
     İşte bir örnek.

     ¶

115. 322312 5:22 - 5:27
     Amerikan tarihi bölümünden
     74 numaralı soru,
116. 326534 5:27 - 5:32
     adaylardan "İç Savaş'a neden olan
     bir problemi söylemelerini" istiyor.
117. 332048 5:32 - 5:35
     Üç kabul edilebilir cevap var:
118. 335384 5:35 - 5:39
     Kölelik, eyalet hakları,
119. 338745 5:39 - 5:41
     ekonomik sebepler.
120. 341399 5:41 - 5:45
     Lola ve Lolo bu soruyu biliyorlar mıydı?

     ¶

121. 344607 5:45 - 5:46
     Eğer biliyor olsalardı bile
122. 346174 5:46 - 5:49
     arkasındaki tarihi biliyorlar mıydı?
123. 349058 5:49 - 5:51
     Peki ya amcalarım, teyzelerim, kuzenlerim
124. 351274 5:51 - 5:54
     ve Amerikalı olmak için
     bu testi geçmek zorunda olan
125. 354312 5:54 - 5:57
     diğer milyonlarca
     göçmen biliyor muydu?
126. 356622 5:57 - 6:00
     Buraya gelmeden önce göçmenler
     Amerika hakkında ne biliyorlar?
127. 360439 6:00 - 6:04
     Ne tür bir vatandaşlık için başvuruyoruz
128. 364044 6:04 - 6:09
     ve bu vatandaşlık gerçekten parçası olmak
     istediğimiz türden bir vatandaşlık mı?
129. 368954 6:09 - 6:10
     Şöyle bir düşünelim --
130. 370019 6:10 - 6:12
     bunun hakkında
     bir süredir çok düşünüyorum --
131. 372139 6:12 - 6:16
     onurlu vatandaşlık neye benziyor?
132. 375592 6:16 - 6:20
     Buraya daha 26 sene önce gelmişken
133. 380132 6:20 - 6:23
     yüz yıllardır Amerika'da olan
     siyahi ve yerli insanlar
134. 383280 6:23 - 6:27
     hâlâ kendilerininki için
     beklerken ben nasıl isteyebilirim ki?
135. 387033 6:27 - 6:30
     Favori yazarlarımdan biri Toni Morrison.

     ¶

136. 389838 6:30 - 6:34
     1996'da, ülkede yasa dışı bir şekilde
     bulunduğumu öğrenmeden bir sene önce,
137. 394323 6:34 - 6:36
     içinde bulunduğum sekizinci sınıftan
138. 396050 6:36 - 6:39
     Morrison'un ilk kitabı olan
     "En Mavi Göz" okunulması istenmişti.
139. 399172 6:39 - 6:43
     Kitap anında zor sorular
     sormamı sağlamıştı.
140. 403431 6:43 - 6:48
     Pecola Breedlove,
     kitabın merkezindeki şu siyahi genç kız,
141. 407717 6:48 - 6:51
     neden mavi gözler istiyordu?
142. 410665 6:51 - 6:52
     Ona istemesini kim söylemişti?
143. 412767 6:53 - 6:54
     Onlara neden inanmıştı?
144. 415066 6:55 - 6:58
     Morrison, bir insanın "üst anlatı"
     dediği şeye boyun eğdiğinde
145. 418400 6:58 - 7:03
     neler olduğunu yansıtmak için
     kitabı yazdığını söyledi.
146. 423676 7:04 - 7:08
     Morrison, "Tanımlar"
     "tanımlayıcıya aittir,
147. 427613 7:08 - 7:11
     tanımlanana değil." diyor.
148. 430711 7:11 - 7:13
     Burada yasa dışı bir şekilde
     bulunduğumu öğrendiğimde

     ¶

149. 433241 7:13 - 7:19
     doğuştan veya kanunen
     yasal bir vatandaş değilsem
150. 438863 7:19 - 7:22
     başka bir tür vatandaşlığın
     mümkün olduğuna kendimi inandırdım.
151. 442119 7:22 - 7:25
     Katılımcılık açısından vatandaşlık:

     ¶

152. 444566 7:25 - 7:26
     Katılım gösteriyorum.
153. 445813 7:26 - 7:28
     Her türden Amerikalı ile ilişki kuruyorum,
154. 448255 7:28 - 7:30
     beni burada istemeyen Amerikalılarla bile.
155. 450775 7:31 - 7:33
     Katkı açısından vatandaşlık:

     ¶

156. 453046 7:33 - 7:37
     Toplumuma yapabildiğim
     her şekilde katkıda bulunuyorum.
157. 456859 7:37 - 7:41
     Belgesiz bir girişimci olarak --
     ve evet, böyle bir şey var --
158. 460584 7:41 - 7:43
     birçok ABD vatandaşını işe aldım.
159. 463218 7:43 - 7:46
     Eğitim açısından vatandaşlık:

     ¶

160. 465779 7:46 - 7:49
     Geçmiş ve günümüze
     nasıl geldiğimiz hakkında
161. 469005 7:49 - 7:52
     başkalarının bizi eğitmesini bekleyemeyiz.
162. 471809 7:52 - 7:55
     Kendimizi ve çevremizdekileri eğitmeliyiz.
163. 475777 7:56 - 8:00
     Kendimden daha büyük
     bir şey olmak açısından vatandaşlık:

     ¶

164. 480010 8:00 - 8:03
     Bence bireysel ve kitlesel olarak
165. 482839 8:03 - 8:06
     Amerika'nın üst anlatısını
     tekrardan yazıyoruz.
166. 486275 8:06 - 8:10
     Bir zamanlar tanımlanan kişiler,
     şimdi tanımlama işini yapıyor.
167. 490241 8:10 - 8:13
     Sorulması gereken soruları soruyorlar.
168. 492664 8:13 - 8:15
     Bu tekrardan tanımlamanın ana parçası ise
169. 494612 8:15 - 8:17
     sadece kimin Amerikalı
     olduğunu tanımlamak değil,
170. 497152 8:17 - 8:21
     aynı zamanda vatandaşlığı neyin
     oluşturduğunu da nasıl tanımladığımızdır,
171. 500611 8:21 - 8:24
     ki bana göre bu birbirimize karşı
     olan sorumluluğumuz.
172. 505300 8:25 - 8:28
     O halde kendi özel
     anlatınızı dikkate alın

     ¶

173. 507992 8:28 - 8:29
     ve kendinize sorun:
174. 509814 8:30 - 8:31
     Nereden geldiniz?
175. 511603 8:32 - 8:33
     Buraya nasıl geldiniz?
176. 513726 8:34 - 8:35
     Kim ödedi?