Return to Video

Toán học không khó, nó chỉ là một ngôn ngữ | Randy Palisoc | TEDxManhattanBeach

  • 0:14 - 0:18
    26% trên phiếu báo cáo quốc gia,
  • 0:18 - 0:22
    là phần trăm học sinh lớp 12
    tại Mỹ
  • 0:22 - 0:23
    giỏi toán.
  • 0:23 - 0:27
    Ở Mỹ, ta tự hào chính mình
    là một cường quốc.
  • 0:27 - 0:32
    Nhưng 26% có khiến bạn
    thấy mình đặc biệt?
  • 0:32 - 0:37
    Hãy giơ tay nếu bạn nghĩ
    là một quốc gia ta cần làm tốt hơn nữa.
  • 0:39 - 0:41
    Tôi đồng ý với bạn.
  • 0:41 - 0:45
    Ta đều cần toán học, nhưng sao
    bọn trẻ lại hoang mang vì nó?
  • 0:45 - 0:49
    Hay do chỉ 26% người bẩm sinh
    đã giỏi toán,
  • 0:49 - 0:51
    trong khi 74% thì không?
  • 0:52 - 0:54
    Sau khi tiếp xúc với hàng ngàn
    em nhỏ, có thể kết luận
  • 0:54 - 0:57
    điều đó là không hề đúng.
  • 0:57 - 0:59
    Trẻ em không hiểu toán
  • 0:59 - 1:03
    vì ta dạy toán như một môn học
    "phi nhân văn".
  • 1:03 - 1:06
    Nhưng nếu ta khiến toán học
    nhân văn hơn,
  • 1:06 - 1:08
    nó sẽ lại có ý nghĩa.
  • 1:08 - 1:10
    Có lẽ bạn đang thắc mắc:
  • 1:10 - 1:12
    "Toán học đã từng
    có tính nhân văn à?"
  • 1:12 - 1:14
    Hãy nghĩ về nó.
  • 1:14 - 1:15
    (Tiếng cười)
  • 1:15 - 1:19
    Toán là ngôn ngữ của loài người,
    giống như tiếng Anh, Tây Ban Nha
  • 1:19 - 1:20
    hay Trung Quốc,
  • 1:20 - 1:23
    bởi nó giúp con người giao tiếp
    với nhau.
  • 1:24 - 1:27
    Từ xa xưa, con người đã cần ngôn ngữ
    toán học
  • 1:27 - 1:30
    để giao dịch, xây dựng các di tích,
  • 1:30 - 1:32
    và đo đạc ruộng đất để trồng trọt.
  • 1:33 - 1:37
    Khái niệm toán học như
    một ngôn ngữ là không hề mới.
  • 1:37 - 1:39
    Một triết học gia vĩ đại đã từng nói:
  • 1:39 - 1:44
    "Những quy luật của tạo hóa
    được viết bằng ngôn ngữ toán học."
  • 1:44 - 1:48
    Bạn thấy đó, đến cả Galileo
    cũng đồng ý với tôi.
  • 1:48 - 1:49
    (Tiếng cười)
  • 1:49 - 1:50
    Nhưng đâu đó,
  • 1:50 - 1:52
    ta đã lấy đi ngôn ngữ
    của toán học,
  • 1:52 - 1:54
    ngôn ngữ miêu tả thế giới thật
    quanh ta,
  • 1:54 - 1:58
    và ta đã trừu tượng hóa nó
    đến mức không còn nhận ra.
  • 1:58 - 2:00
    Đó là lý do khiến trẻ con bối rối.
  • 2:00 - 2:02
    Hãy để tôi giải thích.
  • 2:02 - 2:06
    Hãy đọc câu giả thuyết toán lớp 3
    ở California này
  • 2:06 - 2:09
    để xem nó có dễ hiểu
    với một đứa trẻ tám tuổi không.
  • 2:09 - 2:13
    "Phân số 1/b miêu tả một lượng
    được hình thành bởi một phần
  • 2:13 - 2:16
    và toàn bộ phần đó được chia
    thành nhiều phần bằng nhau."
  • 2:16 - 2:18
    Phân số a/b được hiểu là
  • 2:18 - 2:22
    số lượng được tạo thành
    bởi a phần có kích thước 1/b."
  • 2:22 - 2:23
    (Tiếng cười)
  • 2:23 - 2:27
    Nếu bạn đưa định nghĩa này
    cho một đứa trẻ tám tuổi,
  • 2:27 - 2:30
    bạn có thể sẽ nhận được
    phản ứng như sau.
  • 2:30 - 2:32
    (Tiếng cười)
  • 2:33 - 2:38
    Đối với một chuyên gia toán học,
    thì giả thuyết này rất dễ hiểu,
  • 2:38 - 2:42
    nhưng với một đứa trẻ,
    nó như một cực hình vậy.
  • 2:42 - 2:44
    Tôi đặc biệt chọn ví dụ này
    bởi phân số
  • 2:44 - 2:50
    là tiền đề cho đại số, lượng giác
    và cả các phép tính.
  • 2:50 - 2:53
    Nên nếu không hiểu phân số
    từ bậc tiểu học và trung học cơ sở,
  • 2:53 - 2:57
    bọn trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn
    khi lên trung học phổ thông.
  • 2:57 - 3:03
    Nhưng có cách nào để phân số
    đơn giản và dễ hiểu cho các em?
  • 3:04 - 3:05
    Có đó!
  • 3:05 - 3:07
    Hãy nhớ rằng toán học
    là một ngôn ngữ nên dùng nó
  • 3:07 - 3:10
    có ích cho bạn.
  • 3:10 - 3:14
    Ví dụ, khi tôi dạy học sinh lớp năm
    cách cộng, trừ phân số,
  • 3:14 - 3:17
    Tôi bắt đầu với bài học
    "những quả táo + những quả táo".
  • 3:17 - 3:21
    Đầu tiên tôi hỏi,
    "1 quả táo cộng 1 quả táo bằng bao nhiêu?"
  • 3:21 - 3:25
    Bọn trẻ thường sẽ trả lời là 2,
    đó là đáp án đúng.
  • 3:25 - 3:28
    Hãy khiến các em vận dụng từ ngữ
    vì toán là một ngôn ngữ.
  • 3:28 - 3:31
    Vậy nên, không chỉ bằng 2,
    mà là 2 quả táo.
  • 3:32 - 3:36
    Tiếp theo,
    3 cái bút chì cộng 2 cái bút chì.
  • 3:36 - 3:39
    Các bạn đều biết cộng chúng với nhau
    ta được nhiều cây bút
  • 3:39 - 3:41
    Vậy bạn sẽ có bao nhiêu
    cây bút chì?
  • 3:41 - 3:43
    Khán giả: 5 cây bút chì.
  • 3:43 - 3:45
    5 cây bút chì là chính xác.
  • 3:45 - 3:48
    Và chìa khóa chính là
    thêm từ ngữ vào.
  • 3:48 - 3:52
    Có lần, tôi thử dạy cháu gái
    năm tuổi của mình theo cách này.
  • 3:52 - 3:53
    Sau khi cô bé cộng số bút chì,
  • 3:53 - 3:59
    tôi hỏi,
    "4 tỷ cộng 1 tỷ bằng bao nhiêu?"
  • 3:59 - 4:02
    Cô tôi tình cờ nghe được,
    nên trách tôi,
  • 4:02 - 4:04
    "Cháu điên hả?
    Con bé mới học mẫu giáo!
  • 4:04 - 4:08
    Làm sao nó biết được
    4 tỷ cộng 1 tỷ chứ?!"
  • 4:08 - 4:09
    (Tiếng cười)
  • 4:09 - 4:14
    Không bỏ cuộc, tính toán xong,
    nó ngẩng lên và nói:
  • 4:14 - 4:15
    "5 tỷ?"
  • 4:16 - 4:18
    Tôi nói: "Đúng rồi, là 5 tỷ."
  • 4:18 - 4:20
    Cô tôi chỉ lắc đầu và cười
  • 4:20 - 4:23
    vì cô không hề trông đợi điều đó
    từ một đứa trẻ năm tuổi.
  • 4:24 - 4:26
    Tất cả những gì bạn cần làm
    là tiếp cận với ngôn ngữ
  • 4:26 - 4:30
    và toán học sẽ trở nên tự nhiên
    và dễ hiểu.
  • 4:31 - 4:32
    Rồi tôi hỏi cô bé một câu
  • 4:32 - 4:36
    mà những đứa trẻ mẫu giáo
    không hề biết:
  • 4:36 - 4:39
    "1/3 cộng 1/3 bằng bao nhiêu?"
  • 4:39 - 4:43
    Ngay lập tức cô bé trả lời: "2/3."
  • 4:44 - 4:47
    Nếu bạn đang thắc mắc
    làm sao con bé có thể tính được
  • 4:47 - 4:50
    khi còn chưa biết tử số,
    mẫu số là gì?
  • 4:50 - 4:54
    Bạn thấy đó, con bé
    không bận tâm tử số hay mẫu số,
  • 4:54 - 4:57
    mà nghĩ vấn đề theo hướng này.
  • 4:57 - 5:04
    Con bé cộng 1 quả táo với
    1 quả táo để suy ra 1/3 cộng 1/3.
  • 5:05 - 5:08
    Đến cả một bé mẫu giáo
    cũng có thể cộng phân số,
  • 5:08 - 5:12
    bạn nên tin rằng tất cả
    học sinh lớp 5 đều có thể làm được.
  • 5:13 - 5:15
    (Vỗ tay)
  • 5:19 - 5:23
    Tôi hỏi đùa cô bé một câu đại số
    trung học phổ thông:
  • 5:23 - 5:27
    7x bình phương cộng
    2x bình phương bằng bao nhiêu?
  • 5:27 - 5:31
    Và cô bé năm tuổi này
    lại trả lời đúng: "9 x bình phương."
  • 5:32 - 5:36
    Cô bé còn không cần bất kỳ
    quy tắc số mũ nào để tính.
  • 5:37 - 5:41
    Vậy nên khi có người nói rằng
    ta giỏi toán bẩm sinh hay không
  • 5:41 - 5:43
    đều không đúng.
  • 5:43 - 5:45
    Toán là một ngôn ngữ của nhân loại,
  • 5:45 - 5:48
    nên chúng ta đều có khả năng
    hiểu được nó.
  • 5:49 - 5:50
    (Tiếng cười)
  • 5:51 - 5:54
    Ta cần tiếp cận ngôn ngữ toán học
    ngay lập tức
  • 5:54 - 5:58
    bởi quá nhiều em nhỏ mất căn bản
    và hoang mang vì toán học
  • 5:58 - 6:00
    điều đó không nên xảy ra!
  • 6:01 - 6:03
    Tôi từng dạy một học sinh
    phổ thông rất nản
  • 6:03 - 6:06
    khi không thể qua môn đại số
  • 6:06 - 6:10
    vì cô bé chỉ biết làm phép nhân
    khoảng 44%.
  • 6:11 - 6:16
    Tôi nói, "Giống như em muốn đọc
    mà chỉ biết 44% bảng chữ cái vậy.
  • 6:16 - 6:18
    Nó kìm hãm em lại."
  • 6:18 - 6:21
    Cô bé không hiểu các ước số
    hay cách giải phương trình,
  • 6:22 - 6:23
    và sợ giải toán.
  • 6:24 - 6:28
    Dẫn đến việc thiếu tự tin
    vào bản thân.
  • 6:28 - 6:31
    Tôi nói: "Ta phải bắt đầu với phép nhân
  • 6:31 - 6:35
    vì một khi em hiểu,
    mọi thứ sẽ dễ dàng hơn nhiều,
  • 6:35 - 6:39
    giống như có được vé chơi tất cả
    trò chơi ở Disneyland vậy."
  • 6:39 - 6:39
    (Tiếng cười)
  • 6:39 - 6:41
    "Em nghĩ thế nào?"
  • 6:41 - 6:44
    Cô bé đáp: "Vâng ạ."
  • 6:44 - 6:46
    Cô bé học bảng cửu chương
    một cách có hệ thống
  • 6:46 - 6:47
    suốt bốn tuần.
  • 6:47 - 6:52
    Ngay cả trong phép nhân
    cũng ẩn chứa ngôn ngữ.
  • 6:52 - 6:56
    Bạn sẽ ngạc nhiên biết bao nhiêu
    đứa trẻ không nhận ra 7 nhân 3
  • 6:56 - 7:02
    còn được nói cách khác là
    "7 lần" của 3,
  • 7:02 - 7:06
    có nghĩa là cộng bảy lần số 3
    với nhau.
  • 7:06 - 7:08
    Khi bọn trẻ nhìn theo cách này,
  • 7:08 - 7:12
    chúng sẽ nhanh chóng nhận ra
    việc cộng nhiều
  • 7:12 - 7:14
    rất chậm,
  • 7:14 - 7:20
    nên sẽ sẵn lòng nhớ rằng
    kết quả bảy lần của 3 là 21.
  • 7:21 - 7:24
    Đứng trước việc có thể bị đuổi học
  • 7:24 - 7:28
    thì việc tự tin làm tính nhân
  • 7:28 - 7:30
    là một bước ngoặt với cô bé.
  • 7:30 - 7:33
    Vì đó là lần đầu tiên cô bé
    có thể tập trung giải quyết vấn đề
  • 7:33 - 7:36
    thay vì chỉ đếm trên ngón tay.
  • 7:36 - 7:38
    Tôi biết cô bé đã lội ngược dòng
  • 7:38 - 7:42
    khi tính được hai năm thuê ô tô,
  • 7:42 - 7:48
    với chi phí hàng tháng là $445
    thì bạn sẽ phải trả tổng là $10,680,
  • 7:48 - 7:51
    rồi cô bé nhìn tôi không tán thành
    và nói:
  • 7:51 - 7:54
    "Thầy Polisoc, như thế thì đắt quá!"
  • 7:54 - 7:57
    (Tiếng cười)
  • 7:58 - 8:02
    Khoảnh khắc đó, toán học
    không còn làm khó được cô ấy,
  • 8:02 - 8:06
    người đã dùng toán để
    giải quyết vấn đề
  • 8:06 - 8:08
    như một người trưởng thành,
    có trách nhiệm,
  • 8:10 - 8:13
    Là một giáo viên, nhiệm vụ
    của tôi là thử thách học sinh
  • 8:13 - 8:14
    để vươn cao hơn,
  • 8:14 - 8:17
    và tôi cũng muốn thử thách
    các bạn.
  • 8:18 - 8:23
    Đất nước chúng ta đang mắc kẹt
    ở con số 26%,
  • 8:23 - 8:26
    tôi thách thức bạn hãy đẩy
    con số đó lên cao nữa.
  • 8:26 - 8:29
    Điều này rất quan trọng vì
    tư duy toán học
  • 8:29 - 8:31
    không chỉ giúp xây dựng lớp trẻ,
  • 8:31 - 8:37
    mà con cái ta còn cần nó
    để tưởng tượng và kiến tạo tương lai.
  • 8:37 - 8:40
    Đương đầu với thử thách này
    có thể chỉ đơn giản
  • 8:40 - 8:43
    như cộng nhiều quả táo.
  • 8:43 - 8:46
    Nếu ta chắc chắn dạy toán
    như một một ngôn ngữ nhân loại
  • 8:46 - 8:49
    thì ta sẽ chinh phục được nó sớm,
    thay vì quá muộn.
  • 8:50 - 8:51
    Xin cảm ơn!
  • 8:51 - 8:53
    (Vỗ tay)
Title:
Toán học không khó, nó chỉ là một ngôn ngữ | Randy Palisoc | TEDxManhattanBeach
Description:

Buổi nói chuyện này diễn ra tại một sự kiện TEDx, được tổ chức độc lập bởi một tổ chức địa phương.
Randy Palisoc là một giáo viên nhiệt huyết, nổi tiếng với việc biến toán học trở nên dễ dàng hơn. Anh ấy đã chia sẻ phương pháp: dạy toán như dạy một ngôn ngữ. Đưa từ ngữ vào trong các bài giảng toán học giúp các em học sinh, dù nhỏ tuổi nhất, nắm vững được những chủ đề phức tạp, ví dụ như phân số
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
08:55

Vietnamese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.