Thuật toán đằng sau những bước di chuyển mạnh mẽ đầy cảm xúc của bóng rổ.
-
0:01 - 0:04Khoa học chuyển động điểm là ngành
tôi và các đồng nghiệp rất say mê. -
0:04 - 0:06Vậy những chuyển động điểm đó là gì?
-
0:06 - 0:07Đó đơn giản là con người.
-
0:07 - 0:13Con người di chuyển trong nhà,
ở văn phòng, khi đi shopping, đi du lịch -
0:13 - 0:15khắp nơi mình sống và khắp thế giới.
-
0:15 - 0:19Nếu có thể hiểu được những chuyển động ấy
chẳng phải sẽ vô cùng thú vị sao? -
0:19 - 0:22Hiểu được những hình thái, ý nghĩa
và bản chất của nó là gì. -
0:22 - 0:24May thay, công nghệ ngày nay
-
0:24 - 0:29đã cho phép ghi lại những số liệu
về con người một cách rất tuyệt vời. -
0:29 - 0:32Nào là các thiết bị cảm ứng,
camera, rồi các ứng dụng, -
0:32 - 0:36đã cho phép ghi lại những chuyển động
của con người một cách cực kỳ chi tiết. -
0:36 - 0:41Và một nơi lý tưởng nhất để ghi lại
chuyển động của con người -
0:41 - 0:43đó là ở các trận đấu thể thao.
-
0:43 - 0:48Thế là từ bóng rổ, bóng chày,
bóng bầu dục đến bóng đá, -
0:48 - 0:52chúng tôi lắp thiết bị khắp sân vận động
và trên cơ thể vận động viên -
0:52 - 0:54để ghi lại từng tích tắc chuyển động một.
-
0:54 - 0:58Đến đây chắc các bạn cũng đoán được
công việc của chúng tôi rồi -
0:58 - 1:00đó là nghiên cứu những vận động viên
-
1:00 - 1:02như những chuyển động điểm.
-
1:02 - 1:07Chúng tôi thu được cả núi chuyển động điểm
nhưng những dữ liệu thô ấy -
1:07 - 1:09rẩt khó nghiên cứu
và không đáng quan tâm lắm. -
1:09 - 1:13Cái có giá trị trong đó, là những điều
huấn luyện viên luôn muốn biết, -
1:13 - 1:17mà không thể biết được vì
họ không thể theo dõi các trận đấu -
1:17 - 1:20từng giây một, không thể
nhớ được hết và xử lý hết. -
1:20 - 1:22Bởi vì con người không thể
làm được điều đó. -
1:22 - 1:23Nhưng máy móc thì có thể.
-
1:23 - 1:27Vấn đề ở chỗ máy móc không thể hiểu được
trận đấu như một huấn luyện viên, -
1:27 - 1:30ít nhất cho đến nay là chưa.
-
1:30 - 1:33Vậy chúng tôi đã dạy máy móc
hiểu được những gì? -
1:33 - 1:35Đầu tiên là những thứ đơn giản trước.
-
1:35 - 1:39Ví dụ như chuyền bóng,
ném bóng, rồi bắt bóng bật bảng, -
1:39 - 1:42những kiến thức cơ bản nhất đã.
-
1:42 - 1:45Sau đó chúng tôi tiếp tục đến
những thứ phức tạp hơn, -
1:45 - 1:49ví dụ như đè chiếm vị trí,
phối hợp yểm trợ, rồi cô lập. -
1:49 - 1:53Nếu bạn không biết thì cũng không sao,
người chơi nghiệp dư là đã biết rồi. -
1:54 - 1:59Đến nay thiết bị của chúng tôi
đã hiểu được những hành động phức tạp -
1:59 - 2:02như di chuyển tạo khoảng trống, wide pin,
-
2:02 - 2:05những kỹ thuật của dân nhà nghề.
-
2:05 - 2:09Vậy là thiết bị của chúng tôi đã hiểu được
trận đấu như một huấn luyện viên rồi. -
2:10 - 2:12Vậy chúng tôi đã làm thế nào?
-
2:13 - 2:16Nếu hỏi một huấn luyện viên
phối hợp yểm trợ là gì, -
2:16 - 2:17rồi lấy những gì họ mô tả
-
2:17 - 2:21đem mã hoá như một thuật toán,
kết quả chắc kinh khủng luôn. -
2:21 - 2:25Bởi vì họ sẽ bảo, phối hợp yểm trợ là
một điệu khiêu vũ giữa 4 cầu thủ -
2:25 - 2:27hai người tấn công,
và hai người phòng thủ. -
2:27 - 2:29Cơ bản nó là như thế này.
-
2:29 - 2:32Một trong hai cầu thủ tấn công
sẽ không giữ bóng. -
2:32 - 2:35Cầu thủ đó sẽ ở bên cạnh
để yểm trợ cho cầu thủ có bóng. -
2:35 - 2:36Và cầu thủ đó sẽ ở vị trí này.
-
2:36 - 2:40Cả hai cầu thủ sẽ cùng di chuyển đến rổ.
Đấy, chỉ có thế thôi. -
2:40 - 2:42(Khán giả cười)
-
2:42 - 2:45Đó là một ví dụ về một thuật toán tồi.
-
2:45 - 2:49Nếu cầu thủ yểm trợ,
từ chuyên môn là cầu thủ cản -
2:49 - 2:52di chuyển gần cầu thủ có bóng,
nhưng không dừng lại, -
2:52 - 2:54thì có thể không phải là
phối hợp yểm trợ. -
2:55 - 2:58Hoặc cầu thủ đó có dừng lại,
nhưng quá xa cầu thủ có bóng, -
2:58 - 3:01thì có thể cũng không phải là
phối hợp yểm trợ. -
3:01 - 3:04Hoặc cầu thủ đó ở gần, và có dừng lại,
-
3:04 - 3:07nhưng hai cầu thủ đó ở vị trí dưới rổ,
thì cũng không phải là phối hợp yểm trợ. -
3:07 - 3:10Nhưng tất cả những cái đó
rất dễ đánh giá sai. -
3:10 - 3:15Bởi vì khoảng thời gian,
khoảng cách, và vị trí của cầu thủ -
3:15 - 3:16phải xác định cực kỳ chính xác.
-
3:17 - 3:22May thay, nhờ có máy móc, chúng ta
có thể mô tả những gì đã biết -
3:22 - 3:23một cách phi thường.
-
3:23 - 3:26Thiết bị này làm việc như thế nào,
bằng việc ghi lại các mẫu có sẵn. -
3:26 - 3:29Chúng tôi đến chỗ bạn thiết bị,
bảo bạn ấy rằng, -
3:29 - 3:32"Nhé, thế này là phối hợp yểm trợ,
còn thế này là không phải. -
3:33 - 3:35Nó khác nhau ở chỗ nào nào?"
-
3:35 - 3:39Mấu chốt là ở chỗ tìm được đặc điểm
để phân biệt được một cách rõ ràng. -
3:39 - 3:41Nếu tôi phải dạy cho thiết bị
cách để phân biệt -
3:41 - 3:42quả táo và quả cam chẳng hạn.
-
3:42 - 3:45Có lẽ tôi sẽ bảo nó hãy dựa vào
màu sắc và hình dạng. -
3:45 - 3:48Còn đối với trường hợp này
thì nên dựa vào cái gì? -
3:48 - 3:49Đặc điểm mấu chốt nào
-
3:49 - 3:52giúp thiết bị có thể định vị được
một biển các chuyển động điểm? -
3:53 - 3:57Vì thế, việc tìm ra mối liên hệ giữa
vị trí tương đối và tuyệt đối, -
3:57 - 3:59khoảng cách, thời gian và vận tốc
-
3:59 - 4:04là chìa khoá của ngành chuyển động điểm,
hay gọi cho đúng ra -
4:04 - 4:08theo tên chuyên ngành, là
nhận thức hình thái không gian-thời gian. -
4:08 - 4:10Nghe có vẻ phức tạp,
-
4:10 - 4:12nhưng thực ra là nó phức tạp thật.
-
4:12 - 4:15Vấn đề là ở chỗ,
các huấn luyện viên không cần biết -
4:15 - 4:17đó có phải là phối hợp yểm trợ hay không.
-
4:17 - 4:20mà họ muốn biết cầu thủ của họ
đã chơi như thế nào. -
4:20 - 4:23Vì sao họ muốn biết điều đó? Tôi xin
tiết lộ một bí quyết nhà nghề của họ. -
4:23 - 4:25Trong ngành bóng rổ hiện đại,
-
4:25 - 4:27hầu như trận đấu nào
cũng sử dụng kỹ thuật này. -
4:27 - 4:30Việc thuần thục kỹ thuật
phối hợp yểm trợ -
4:30 - 4:32là mấu chốt quyết định thắng bại.
-
4:32 - 4:36Nhưng kỹ thuật này
có rất nhiều biến thể -
4:36 - 4:40và việc xác định các biến thể của nó
là vô cùng quan trọng. -
4:40 - 4:43Đó là lý do họ cần
một thiết bị thật tốt. -
4:43 - 4:44Tôi xin đưa ra một ví dụ.
-
4:44 - 4:47Hai cầu thủ tấn công
và hai cầu thủ phòng vệ. -
4:47 - 4:49đang chuẩn bị thực hiện
kỹ thuật phối hợp yểm trợ. -
4:49 - 4:52Cầu thủ có bóng có thể tiếp nhận
hoặc không tiếp nhận phối hợp. -
4:52 - 4:55Người đồng đội có thể lật hoặc giật.
-
4:55 - 4:58Cầu thủ bảo vệ bóng có thể
di chuyển phía trên hoặc phía dưới. -
4:58 - 5:03Người đồng đội có thể show
hoặc play up to touch, hoặc play soft. -
5:03 - 5:05Và cùng nhau họ có thể
đổi chỗ hoặc tấn công chớp nhoáng. -
5:05 - 5:08Mới đầu tôi thậm chí còn
không hiểu gì về những điều đó. -
5:08 - 5:11Và nếu các cầu thủ
di chuyển đúng như thế, -
5:12 - 5:16chúng tôi sẽ dễ thở hơn nhiều,
nhưng thực tế lại còn khó khăn hơn thế. -
5:16 - 5:20Các cầu thủ dao động rất nhiều,
khiến cho việc xác định những biến thể -
5:20 - 5:23với độ chính xác cao,
cả về tính chính xác, -
5:23 - 5:25và khả năng truy vấn,
trở nên rất khó khăn -
5:25 - 5:28nhưng có thế các huấn luyện viên
mới có thể tin tưởng chúng tôi được. -
5:28 - 5:32Nhưng cho dù những đặc điểm
không gian-thời gian có khó khăn đến đâu -
5:32 - 5:33chúng tôi đã vượt qua hết.
-
5:33 - 5:37Các huấn luyện viên đã tin tưởng chúng tôi
trong việc xác định những biến thể ấy. -
5:37 - 5:41Chúng tôi đã tiến đến mức
hầu như tất cả các ứng cử viên -
5:41 - 5:43tham gia vào giải NBA năm nay
-
5:43 - 5:46đều sử dụng phần mềm của chúng tôi,
được cài đặt trên một thiết bị -
5:46 - 5:49hiểu được những chuyển động của bóng rổ.
-
5:50 - 5:55Không chỉ có vậy, chúng tôi đã có thể
đưa ra những lời khuyên về chiến thuật -
5:55 - 5:58giúp đội bóng chiến thắng
các trận đấu quan trọng. -
5:58 - 6:02Cảm giác được một huấn luyện viên
đã 30 năm trong nghề -
6:02 - 6:06hỏi ý kiến thiết bị của chúng tôi
thật sự rất tự hào. -
6:06 - 6:09Không chỉ có phối hợp yểm trợ,
nó còn biết nhiều hơn thế. -
6:09 - 6:11Lúc đầu nó chỉ hiểu được
những thứ đơn giản, -
6:11 - 6:13nhưng dần dần đã hiểu được
những thứ phức tạp hơn. -
6:13 - 6:15Giờ đây nó đã biết rất nhiều thứ rồi.
-
6:15 - 6:18Nói thẳng tôi thậm chí còn không hiểu
mấy những cái nó làm -
6:18 - 6:21Tất nhiên đôi khi máy móc có thể
thông minh hơn con người, -
6:21 - 6:25chúng tôi vẫn băn khoăn, liệu nó có thể
biết nhiều hơn cả huấn luyện viên không? -
6:25 - 6:27Liệu nó có biết nhiều
hơn cả con người không? -
6:27 - 6:28Hoá ra là có.
-
6:28 - 6:31Huấn luyện viên luôn muốn cầu thủ
có được những cú ném tốt. -
6:31 - 6:32Nếu cầu thủ đang ở gần rổ
-
6:32 - 6:35mà không có đối thủ nào xung quanh
thì quá đơn giản. -
6:35 - 6:39Nhưng nếu cầu thủ ở quá xa rổ, lại bị
nhiều đối thủ kèm thì khó mà ném tốt được. -
6:39 - 6:44Nhưng về định tính, chưa ai xác định được
tình huống tốt/không tốt đến mức nào. -
6:44 - 6:45Cho đến khi thiết bị này ra đời.
-
6:45 - 6:49Điều mà chúng tôi làm được, là sử dụng
các đặc điểm không gian-thời gian -
6:49 - 6:51Chúng tôi quan sát từng cú ném một.
-
6:51 - 6:54Chúng tôi có thể quan sát được
từ vị trí của cú ném, góc hướng rổ, -
6:54 - 6:56đến vị trí của các đối thủ phòng vệ,
khoảng cách của họ, -
6:56 - 6:57góc đứng của họ.
-
6:57 - 7:01Nếu có nhiều đối thủ, chúng tôi
quan sát được họ di chuyển như thế nào -
7:01 - 7:02và dự đoán được loại ném.
-
7:02 - 7:06Chúng tôi dựa vào vận tốc của họ
để xây dựng một mô hình dự đoán -
7:06 - 7:10khả năng ghi điểm của cú ném đó.
-
7:10 - 7:12Vì sao điều này lại quan trọng?
-
7:12 - 7:15Nếu trước đây cú ném chỉ là cú ném thôi
-
7:15 - 7:18thì bây giờ chúng tôi
phân tích nó thành hai yếu tố -
7:18 - 7:21chất lượng của cú ném
và chất lượng của cầu thủ -
7:21 - 7:25Đây là một biểu đồ bong bóng. Đã là TED
thì phải có biểu đồ bong bóng chứ. -
7:25 - 7:26(Khán giả cười)
-
7:26 - 7:27Đây là các cầu thủ NBA.
-
7:27 - 7:30Kích cỡ của bong bóng là kích cỡ
của cầu thủ, và màu sắc là vị trí. -
7:30 - 7:33Trục X thể hiện
khả năng ghi điểm của cú ném. -
7:33 - 7:35Các cầu thủ bên trái
thực hiện các cú ném khó, -
7:35 - 7:37Các cầu thủ bên phải
thực hiện các cú ném dễ. -
7:37 - 7:39Trục Y thể hiện
năng lực của cầu thủ. -
7:39 - 7:42Các cầu thủ giỏi ở phía trên,
cầu thủ kém ở phía dưới. -
7:42 - 7:44Ví dụ, trước đây bạn chỉ biết
một cầu thủ nào đó -
7:44 - 7:46đã thực hiện cú ném
có 47% khả năng ghi điểm -
7:46 - 7:47bạn chỉ biết được có thế.
-
7:47 - 7:51Nhưng hôm nay, tôi có thể cho bạn biết
cầu thủ đó đã thực hiện một cú ném -
7:51 - 7:54mà một cầu thủ NBA bình thường
có thể đạt được 49% -
7:54 - 7:56và anh ta ném kém hơn 2%.
-
7:56 - 8:01Điều này rất quan trọng bởi vì
có rất nhiều những cú ném kém như vậy. -
8:02 - 8:04nên cần phải biết được
-
8:04 - 8:08cú ném của cầu thủ mà bạn đang định
ký hợp đồng 100tr đôla đó -
8:08 - 8:11là cú ném tồi của một cầu thủ giỏi
-
8:11 - 8:15hay cú ném tốt của một cầu thủ kém.
-
8:15 - 8:18Thiết bị này không thay đổi cách
chúng ta nhìn nhận cầu thủ -
8:18 - 8:20nhưng thay đổi cách chúng ta
nhìn nhận trận đấu. -
8:20 - 8:24Xin kể một câu chuyện, cách đây vài năm
trong một trận chung kết giải NBA -
8:24 - 8:27Đội Miami đang thua 3 điểm
mà chỉ còn 20 giây -
8:27 - 8:29Họ sắp vuột mất chức vô địch đến nơi.
-
8:29 - 8:33Một anh bạn trẻ tên là LeBron James
xông lên thực hiện cú ném 3 điểm -
8:33 - 8:34Ném không trúng.
-
8:34 - 8:36Đồng đội của anh ta, Chris Bosh
đã bắt bóng bật bảng -
8:36 - 8:38chuyền cho một cầu thủ khác là Ray Allen.
-
8:38 - 8:40Anh ta ghi 3 điểm. Rồi họ chơi bù giờ.
-
8:40 - 8:42Đội Miami thắng trận đó
và giành chức vô địch. -
8:42 - 8:45Đó là một trong những trận đấu
hay nhất trong lịch sử bóng rổ. -
8:45 - 8:49Việc tính toán được
khả năng ghi điểm của mỗi cầu thủ -
8:49 - 8:50trong từng giây một
-
8:50 - 8:53và khả năng họ bắt được
bóng bật bảng từng giây một -
8:53 - 8:57sẽ lý giải khoảnh khắc ấy bằng
một phương pháp trước kia chưa từng có. -
8:58 - 9:00Rất tiếc tôi không được phép
sử dụng đoạn băng đó ở đây. -
9:00 - 9:05Nhưng để các bạn hình dung được,
chúng tôi đã đóng lại tình huống ấy -
9:05 - 9:07trong trận bóng của công ty
khoảng 3 tuần trước. -
9:07 - 9:09(Khán giả cười)
-
9:09 - 9:13Chúng tôi đã dựng lại các phân tích
dẫn đến các chỉ đạo trong tình huống đó. -
9:13 - 9:17Đây, đây là đội bóng công ty chúng tôi.
Đây là Chinatown ở Los Angeles, -
9:17 - 9:19ở công viên mà chúng tôi
hay chơi vào cuối tuần. -
9:19 - 9:22Chúng tôi đang dựng lại
khoảnh khắc của Ray Allen hồi ấy -
9:22 - 9:24và các phân tích mà thiết bị đã làm.
-
9:24 - 9:26Và đây là cú ném huyền thoại ấy.
-
9:26 - 9:29Tôi sẽ cho các bạn xem khoảnh khắc ấy
-
9:29 - 9:31và tất cả những chỉ đạo
của huấn luyện viên. -
9:31 - 9:35Chỉ khác đây là chúng tôi,
thay vì là cầu thủ chuyên nghiệp, -
9:35 - 9:38và tôi sẽ là bình luận viên.
-
9:38 - 9:39Các bạn chịu khó nhé.
-
9:41 - 9:42Đây là đội Miami.
-
9:43 - 9:44Đang bị dẫn 3 điểm.
-
9:44 - 9:45Còn 20 giây.
-
9:47 - 9:49Jeff chuyền bóng.
-
9:50 - 9:52Josh đã bắt được, chuẩn bị ném cú 3 điểm!
-
9:53 - 9:54(Thiết bị tính toán khả năng ghi điểm)
-
9:55 - 9:56(Chất lượng ném)
-
9:57 - 9:59(Khả năng bắt bóng bật bảng)
-
10:00 - 10:02Không trúng!
-
10:02 - 10:03(Khả năng bắt bóng bật bảng)
-
10:04 - 10:05Noel bắt đi.
-
10:05 - 10:06Chuyền cho Daria.
-
10:07 - 10:10(Chất lượng ném)
-
10:11 - 10:12Cú 3 điểm - xong!
-
10:12 - 10:15Trận hoà với 5 giây còn lại.
-
10:15 - 10:16Đám đông cuồng lên.
-
10:17 - 10:18(Khán giả cười)
-
10:18 - 10:20Đại loại khoảnh khắc đó là như vậy.
-
10:20 - 10:21(Khán giả vỗ tay)
-
10:21 - 10:22Đại loại thôi.
-
10:22 - 10:24(Khán giả vỗ tay)
-
10:24 - 10:29Trong các giải NBA có khoảng 9%
khả năng xảy ra những khoảnh khắc như vậy. -
10:29 - 10:32Chúng tôi tính toán được
và còn tính toán được nhiều thứ nữa. -
10:32 - 10:36Nhưng tôi không nói cho các bạn chúng tôi
đã phải đóng lại mấy lần mới đạt đâu. -
10:36 - 10:37(Khán giả cười)
-
10:37 - 10:39Thôi được tôi nói. 4 lần .
-
10:39 - 10:40(Khán giả cười)
-
10:40 - 10:41Daria cậu làm tốt lắm.
-
10:42 - 10:46Nhưng điều quan trọng trong đoạn băng đó
-
10:46 - 10:51không phải là những chỉ đạo từ cánh gà
của huấn luyện viên. -
10:51 - 10:55Bạn không cần là huấn luyện viên mới
theo dõi được các chuyển động. -
10:55 - 10:59Bạn không cần là cầu thủ chuyên nghiệp
mới có phân tích các chuyển động của mình. -
10:59 - 11:03Thậm chí, bạn không cần phải chơi thể thao
bởi bạn tạo ra chuyển động ở khắp nơi. -
11:04 - 11:06Bạn chuyển động trong nhà mình,
-
11:09 - 11:11trong công sở,
-
11:12 - 11:15khi đi shopping, khi đi du lịch
-
11:17 - 11:19khắp nơi bạn sống
-
11:20 - 11:22và khắp thế giới.
-
11:23 - 11:25Thiết bị này có thể giúp được gì?
-
11:25 - 11:28Không phải nhận dạng
kỹ thuật phối hợp yểm trợ nữa, -
11:28 - 11:31mà xác định khoảnh khắc
và báo cho tôi biết -
11:31 - 11:33khi nào con tôi bước bước đi đầu tiên.
-
11:33 - 11:36Cháu sắp biết đi rồi đấy các bạn ạ.
-
11:36 - 11:40Hay giúp chúng ta sử dụng các toà nhà
tốt hơn, quy hoạch thành phố tốt hơn. -
11:40 - 11:44Tôi tin rằng với sự phát triển
của khoa học chuyển động điểm, -
11:44 - 11:49Chúng ta sẽ chuyển động tốt hơn,
thông minh hơn và sẽ tiến về phía trước. -
11:49 - 11:50Xin cám ơn các bạn rất nhiều.
-
11:50 - 11:55(Khán giả vỗ tay)
- Title:
- Thuật toán đằng sau những bước di chuyển mạnh mẽ đầy cảm xúc của bóng rổ.
- Speaker:
- Rajiv Maheswaran
- Description:
-
Bóng rổ là một trò chơi tốc độ đòi hỏi tính ứng biến cao, sự phối hợp ăn ý và, (e hèm) nhận thức hình thái không gian-thời gian. Anh Rajiv Maheswaran và các đồng nghiệp của mình đã và đang phân tích những chuyển động đằng sau mỗi bước đi quyết định của trận đấu, giúp cho các huấn luyện viên và cầu thủ kết hợp trực giác của mình với dữ liệu số trong khi thi đấu. Thêm nữa: những nghiên cứu của họ còn giúp chúng ta hiểu con người chuyển động như thế nào ở khắp mọi nơi quanh ta.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:08
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for The math behind basketball's wildest moves | ||
Duy Lê edited Vietnamese subtitles for The math behind basketball's wildest moves | ||
Duy Lê accepted Vietnamese subtitles for The math behind basketball's wildest moves | ||
Duy Lê edited Vietnamese subtitles for The math behind basketball's wildest moves | ||
Duy Lê edited Vietnamese subtitles for The math behind basketball's wildest moves | ||
Duy Lê edited Vietnamese subtitles for The math behind basketball's wildest moves | ||
Duy Lê edited Vietnamese subtitles for The math behind basketball's wildest moves | ||
Chang Mai edited Vietnamese subtitles for The math behind basketball's wildest moves |