Return to Video

Rives o czwartej nad ranem

  • 0:02 - 0:04
    Oto komiks, który ukazał się ostatnio w Los Angeles Times.
  • 0:04 - 0:06
    Puenta?
  • 0:06 - 0:08
    "Z drugiej strony, nie muszę wstawać codziennie o czwartej rano
  • 0:08 - 0:10
    żeby wydoić mojego labradora."
  • 0:10 - 0:13
    To ostatnia okładka New York Magazine.
  • 0:13 - 0:16
    Najlepsze szpitale, do których lekarze poszliby z powodu raka,
  • 0:16 - 0:21
    narodzin, udarów, choroby serca, wymiany biodra, nagłych przypadków z czwartej nad ranem.
  • 0:21 - 0:23
    A oto składanka muzyczna, którą stworzyłem --
  • 0:24 - 0:43
    (Muzyka - odniesienia do czwartej nad ranem)
  • 0:44 - 0:46
    Zauważyliście w ogóle, że czwarta nad ranem
  • 0:46 - 0:49
    stała się czymś w rodzaju schematu lub skrótu?
  • 0:49 - 0:53
    Oznacza z grubsza tyle, że nie śpisz o najgorszej możliwej godzinie.
  • 0:53 - 0:54
    (Śmiech)
  • 0:54 - 0:59
    To pora zakłopotania, wypadków, tęsknoty.
  • 0:59 - 1:02
    Godzina na knucie jak sprzątnąć szefa policji,
  • 1:02 - 1:04
    jak w tej klasycznej scenie z "Ojca chrzestnego".
  • 1:04 - 1:07
    Scenariusz Coppoli opisuje facetów: "zmęczeni, bez marynarek.
  • 1:07 - 1:09
    Jest czwarta nad ranem."
  • 1:09 - 1:10
    (Śmiech)
  • 1:10 - 1:12
    To pora spraw jeszcze bardziej przygnębiających,
  • 1:12 - 1:15
    jak sekcje zwłok lub balsamowanie w książce
  • 1:15 - 1:17
    Izabeli Allende "Dom duchów".
  • 1:17 - 1:19
    Po tym jak zapierająca dech zielonowłosa Rosa zostaje zamordowana,
  • 1:19 - 1:22
    lekarze zabezpieczają ciało maściami i żywicą balsamiczną.
  • 1:22 - 1:25
    Pracują do czwartej nad ranem.
  • 1:25 - 1:28
    To pora spraw jeszcze bardziej przygnębiających,
  • 1:28 - 1:31
    jak w ostatnim kwietniowym wydaniu czasopisma New Yorker,
  • 1:31 - 1:33
    fragment opowiadania Martina Amisa
  • 1:33 - 1:37
    zaczyna się od słów, "11 września 2001 roku otworzył oczy
  • 1:37 - 1:39
    o czwartej rano, w Portland w stanie Maine,
  • 1:39 - 1:43
    i tak zaczął się ostatni dzień Mohameda Atty."
  • 1:43 - 1:46
    Jak na czas, który dla mnie jest najspokojniejszą godziną,
  • 1:46 - 1:50
    gdy nic się nie dzieje, czwarta nad ranem
  • 1:50 - 1:52
    zebrała sporo złej prasy --
  • 1:52 - 1:53
    (Śmiech)
  • 1:53 - 1:56
    w przeróżnych źródłach, od znanych nazwisk.
  • 1:56 - 1:59
    To sprawiło, że stałem się podejrzliwy.
  • 1:59 - 2:03
    Domyśliłem się, że niektóre z najbardziej twórczych umysłów artystycznych na świecie
  • 2:03 - 2:07
    wcale nie odnoszą się do tego motywu
  • 2:07 - 2:09
    jakby go właśnie odkryły, nieprawdaż?
  • 2:09 - 2:12
    Możliwe, że chodzi tutaj o coś więcej?
  • 2:12 - 2:15
    Coś zamierzonego, coś tajnego,
  • 2:15 - 2:19
    bo kto rozkręcił całą sprawę z czwartą nad ranem?
  • 2:19 - 2:23
    Ten facet -- Alberto Giacometti, pokazany
  • 2:23 - 2:26
    z kilkoma swoimi rzeźbami na szwajcarskim banknocie 100 frankowym.
  • 2:26 - 2:28
    Zrobił to dzięki swojej znanej rzeźbie
  • 2:28 - 2:30
    z Muzeum Sztuki Współczesnej w Nowym Jorku.
  • 2:30 - 2:33
    Ma tytuł -- "Pałac o Czwartej nad Ranem" --
  • 2:33 - 2:34
    (Śmiech)
  • 2:35 - 2:38
    1932.
  • 2:38 - 2:40
    To nie jest tylko pierwsze ukryte odniesienie
  • 2:40 - 2:41
    do czwartej nad ranem jakie znalazłem.
  • 2:41 - 2:45
    Myślę, że ta, tak zwana pierwsza rzeźba surrealistyczna,
  • 2:45 - 2:49
    może dostarczać niesamowitego natchnienia do naśladowania dla
  • 2:49 - 2:52
    praktycznie każdej artystycznej wizji czwartej nad ranem.
  • 2:52 - 2:56
    Nazywam to Kod Giacometti, wyłącznie dla TED.
  • 2:56 - 2:59
    Spokojnie, wpisujcie na swoich Blackberry
  • 2:59 - 3:01
    czy iPhonach jeżeli je macie.
  • 3:01 - 3:04
    Działa podobnie jak -- to są wyniki z Google --
  • 3:04 - 3:06
    czwarta nad ranem
  • 3:06 - 3:08
    Wyniki różnią się oczywiście. To typowe.
  • 3:08 - 3:10
    Pierwsze 10 wyników zwraca wam
  • 3:10 - 3:15
    cztery trafienia piosenki Farona Younga "Jest czwarta nad ranem",
  • 3:15 - 3:19
    trzy trafienia filmu z Judi Dench "Czwarta nad ranem"
  • 3:19 - 3:23
    jedno trafienie wiersza Wisławy Szymborskiej "Czwarta nad ranem".
  • 3:23 - 3:27
    Możecie spytać co mają polska poetka, brytyjska dama
  • 3:27 - 3:30
    czy sława muzyki country wspólnego poza tymi
  • 3:30 - 3:33
    wspaniałymi wynikami szukania w Google?
  • 3:33 - 3:38
    Cóż, zacznijmy od Farona Younga -- urodził się, przypadkiem,
  • 3:38 - 3:40
    w 1932 roku.
  • 3:40 - 3:42
    (Śmiech)
  • 3:42 - 3:48
    W 1996 postrzelił się w głowę 9-tego grudnia
  • 3:48 - 3:51
    kiedy to, przypadkowo, są urodziny Judi Dench.
  • 3:51 - 3:54
    (Śmiech)
  • 3:54 - 3:56
    Ale nie zmarł w dniu urodzin Dench.
  • 3:56 - 3:59
    Dogorywał aż do następnego popołudnia, kiedy to, w końcu, zszedł
  • 3:59 - 4:04
    z powodu przypuszczalnie samodzielnie zadanej rany postrzałowej w wieku 64 lat,
  • 4:04 - 4:09
    który to wiek, przypadkowo, jest wiekiem, w którym zmarł Alberto Giacometti.
  • 4:09 - 4:11
    Gdzie była Wisława Szymborska w czasie tych zdarzeń?
  • 4:11 - 4:15
    Ma najlepsze na całym świecie alibi.
  • 4:15 - 4:20
    Dokładnie tego dnia, 10 grudnia 1996, kiedy Pan Czwarta nad Ranem,
  • 4:20 - 4:23
    Faron Young, wyzionął ducha w Nashville w stanie Tennessee,
  • 4:23 - 4:26
    Panna Czwarta nad Ranem -- w każdym razie jedna z nich -- Wisława Szymborska
  • 4:27 - 4:32
    była w Sztokholmie odbierając Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.
  • 4:32 - 4:37
    Sto lat, co do dnia, po śmierci samego Alfreda Nobla.
  • 4:37 - 4:39
    Przypadek? Nie, to jest przerażające.
  • 4:39 - 4:41
    (Śmiech)
  • 4:41 - 4:43
    Przypadek, jak dla mnie, ma dużo prostsze powiązania.
  • 4:43 - 4:44
    To tak jakbym powiedział wam,
  • 4:44 - 4:47
    "Hej, wiecie, że Nagroda Nobla została ustanowiona w 1901 roku,
  • 4:47 - 4:52
    który to, przypadkowo, jest rokiem urodzenia Alberto Giacomettiego?"
  • 4:52 - 4:56
    Nie, nie wszystko pasuje tak ładnie do tego wzorca
  • 4:56 - 4:59
    ale nie oznacza to, że coś się nie dzieje
  • 4:59 - 5:01
    na najwyższych możliwych poziomach.
  • 5:01 - 5:03
    Tak naprawdę, w tej sali są ludzie,
  • 5:03 - 5:07
    którzy mogą nie chcieć abym pokazał fragment, który zaraz zobaczymy.
  • 5:07 - 5:08
    (Śmiech)
  • 5:08 - 5:10
    Wideo: Mamy kort tenisowy, basen, kino --
  • 5:10 - 5:13
    Jeżeli zażyczę sobie kotlety, nawet w środku nocy,
  • 5:13 - 5:15
    to wasz facet mi je usmaży?
  • 5:15 - 5:17
    Pewnie, za to mu płacą.
  • 5:17 - 5:20
    Potrzebujecie ręczników, prania, pokojówek?
  • 5:20 - 5:23
    Zaraz, zaraz, zaraz - czy ja dobrze zrozumiałem.
  • 5:23 - 5:25
    Jest Boże Narodzenie. Czwarta rano.
  • 5:25 - 5:27
    Burczy mi w brzuchu.
  • 5:27 - 5:29
    Homer, proszę cię.
  • 5:29 - 5:31
    Zaraz, zaraz, zaraz.
  • 5:31 - 5:34
    Czy ja dobrze zrozumiałem, Matt.
  • 5:34 - 5:36
    (Śmiech)
  • 5:36 - 5:39
    Kiedy Homer Simpson potrzebuje wyobrazić sobie
  • 5:39 - 5:42
    najbardziej odległy moment nie tylko na zegarze,
  • 5:42 - 5:46
    ale w całym cholernym kalendarzu, wychodzi mu godzina czwarta
  • 5:46 - 5:48
    w dniu narodzin dzieciątka Jezus.
  • 5:48 - 5:51
    Nie wiem jak to pasuje do całego
  • 5:51 - 5:55
    zadziwiającego szablonu zdarzeń, ale oczywiście
  • 5:55 - 5:59
    rozpoznaję zakodowaną wiadomość jak ją zobaczę.
  • 5:59 - 6:00
    (Śmiech)
  • 6:00 - 6:04
    Mówiłem, że rozpoznaję zakodowaną wiadomość, jak ją zobaczę.
  • 6:04 - 6:07
    Kochani, możecie kupić książkę Billa Clintona "Moje życie"
  • 6:07 - 6:09
    tutaj w księgarni podczas TED.
  • 6:09 - 6:12
    Przeanalizujcie ją od deski do deski pod kątem jakich tylko chcecie ukrytych odnośników.
  • 6:12 - 6:15
    Możecie też wejść na stronę wydawnictwa Random House gdzie jest jej wycinek.
  • 6:15 - 6:17
    I jak myślicie, jak daleko będziecie musieli przewijać,
  • 6:17 - 6:20
    żeby znaleźć perełkę?
  • 6:20 - 6:23
    Uwierzycie, że około dziesięciu akapitów?
  • 6:23 - 6:26
    Chodzi o stronę 474 w wydaniach z miękką okładką, jeżeli śledzicie:
  • 6:26 - 6:29
    "Chociaż stawało się lepsze, ciągle nie byłem zadowolony
  • 6:29 - 6:31
    z przemówienia inauguracyjnego.
  • 6:31 - 6:34
    Moi pisarze przemówień musieli wydzierać sobie włosy z głowy
  • 6:34 - 6:37
    bo w czasie jak pracowaliśmy pomiędzy pierwszą i czwartą nad ranem
  • 6:37 - 6:41
    w dniu zaprzysiężenia, ja wciąż je zmieniałem."
  • 6:41 - 6:44
    Pewnie, że zmieniałeś, bo przygotowałeś całe swoje życie
  • 6:44 - 6:48
    na to historyczne co czteroletnie wydarzenie, które tak jakby cię dopadło.
  • 6:48 - 6:49
    I dalej --
  • 6:49 - 6:51
    (Śmiech)
  • 6:51 - 6:55
    trzy akapity dalej mamy taki kwiatek:
  • 6:56 - 6:59
    "Wróciliśmy do Blair House, żeby przejrzeć przemówienie ostatni raz.
  • 6:59 - 7:02
    Poprawiło się znacznie od czwartej rano."
  • 7:02 - 7:04
    Jak mogło się poprawić?
  • 7:04 - 7:06
    Z jego własnych opisów wynika, że albo spał,
  • 7:06 - 7:09
    na spotkaniu modlitewnym z Alem i Tipperem albo uczył się jak
  • 7:09 - 7:12
    odpalać pociski nuklearne z walizki.
  • 7:12 - 7:16
    Co dzieje się z amerykańskimi prezydentami o 4:00 w dniu inauguracji?
  • 7:16 - 7:18
    Co stało się z Williamem Jeffersonem Clintonem?
  • 7:18 - 7:20
    Możemy nigdy się nie dowiedzieć.
  • 7:20 - 7:23
    I zauważyłem, że nie ma go dzisiaj tutaj,
  • 7:23 - 7:25
    żeby zmierzyć się z trudnymi pytaniami.
  • 7:25 - 7:27
    (Śmiech)
  • 7:27 - 7:29
    Mogło by być ciekawie, co?
  • 7:29 - 7:31
    To znaczy, w sumie, ta cała sprawa działa się podczas jego służby.
  • 7:31 - 7:33
    Ale jeśli by tu był --
  • 7:33 - 7:34
    (Śmiech)
  • 7:34 - 7:38
    mógłby nam przypomnieć, jak to robi na okładce swojej świetnej autobiografii,
  • 7:38 - 7:41
    że tego dnia, Bill Clinton rozpoczął podróż --
  • 7:41 - 7:43
    podróż, podczas której stał się pierwszym
  • 7:43 - 7:45
    prezydentem Demokratą wybranym
  • 7:45 - 7:48
    na dwie kolejne kadencje, w ciągu ostatnich dekad.
  • 7:48 - 7:50
    Pokoleń.
  • 7:50 - 7:53
    Pierwszym od czasu, gdy ten człowiek, Franklin Delano Roosevelt,
  • 7:53 - 7:56
    który rozpoczął swoją własną bezprecedensową podróż
  • 7:56 - 7:59
    dawno temu podczas swojego pierwszego wyboru,
  • 7:59 - 8:06
    dawno temu w prostszych czasach, dawno temu w 1932 --
  • 8:07 - 8:08
    (Śmiech)
  • 8:08 - 8:09
    roku kiedy Alberto Giacometti
  • 8:09 - 8:10
    (Śmiech)
  • 8:11 - 8:13
    zrobił "Pałac o Czwartej nad Ranem".
  • 8:13 - 8:17
    W roku, pamiętajmy, w którym ten głos, teraz odległy,
  • 8:17 - 8:22
    zaczął śpiewać w tym naszym wielkim, starym, szalonym świecie.
  • 8:22 - 8:46
    (Muzyka)
  • 8:46 - 8:48
    (Brawa)
Title:
Rives o czwartej nad ranem
Speaker:
Rives
Description:

Poeta Rives tworzy 8 minutowe origami słowne, składając historię w serię zbiegów okoliczności dookoła najbardziej nierzeczywistej z godzin, czwartej nad ranem.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
08:48
Retired user added a translation

Polish subtitles

Revisions