Cảm xúc thay đổi hình dạng trái tim bạn như thế nào.

"Đời sống tình cảm của chúng ta được lưu lại trong tim" tác giả và nhà tim mạch Sandeep Jauhar. Trong một bài nói chuyện đáng kinh ngạc, ông đã khám phá cách thức bí ẩn mà cảm xúc tác động lên sức khỏe của trái tim - làm chúng thay đổi hình dạng khi phản ứng với nỗi buồn hay sợ hãi, làm chúng tan vỡ theo đúng nghĩa đen khi phản ứng với các cảm tình cảm đau buồn -- và kêu gọi thay đổi cách chúng ta chăm sóc cho bộ phận quan trọng nhất của mình.

Không có bộ phận nào khác,

có lẽ là không có thứ gì khác
trong đời sống con người,

mang nhiều ý nghĩa và ẩn dụ
như trái tim con người.

Trong suốt bề dày lịch sử,

trái tim đã trở thành biểu tượng
của đời sống tình cảm của chúng ta.

Nó được nhiều người xem như
nơi trú ngụ của tâm hồn,

kho lưu trữ của cảm xúc.

Chính từ cảm xúc, "emotion", bắt nguồn
một phần từ động từ tiếng Pháp "émouvoir",

nghĩa là "khuấy động".

Và có lẽ, chỉ hợp lý khi cảm xúc
phải gắn liền với một cơ quan

có kiểu chuyển động khuấy động đặc trưng.

Nhưng mối liên hệ này là gì?

Nó có thật hay chỉ đơn thuần ẩn dụ?

Là chuyên gia tim mạch,

hôm nay tôi ở đây để nói với các bạn rằng
mối liên hệ này là có thật.

Các bạn sẽ biết là cảm xúc

có thể và có ảnh hưởng vật lý
trực tiếp đến trái tim con người.

Nhưng trước khi vào đề,

hãy nói một chút về trái tim ẩn dụ.

Tính tượng trưng của trái tim cảm xúc
vẫn tồn tại đến ngày nay.

Nếu chúng ta hỏi mọi người rằng hình ảnh
nào có liên hệ đến tình yêu nhất,

chắc chắn hình trái tim Valentine
sẽ là câu trả lời đứng đầu danh sách.

Hình trái tim, gọi là đường hình tim,

rất phổ biến trong tự nhiên.

Được thấy trong các loại lá, hoa và hạt
của nhiều loài cây.

bao gồm cả cây silphium,

từng được dùng để ngừa thai
vào thời Trung Cổ

và có lẽ đó là lý do hình trái tim
có liên hệ tới

tình dục và tình yêu lãng mạn.

Bất kể vì lý do gì,

trái tim đã bắt đầu xuất hiện
trong tranh vẽ về tình yêu ở thế kỷ 13.

Qua thời gian, hình trái tim
dần trở thành màu đỏ,

màu của máu,

một biểu tưởng của đam mê.

Trong Giáo hội Công giáo La Mã,

trái tim dần trở thành
Trái tim Thánh Chúa Giêsu.

Được bọc trong vòng gai
và vầng hào quang lấp lánh,

trái tim đó trở thành biểu tượng
của tình yêu chúa.

Mối liên hệ giữa tình yêu và trái tim vẫn
đứng vững cho tới ngày nay.

Khi Barney Clark, một nha sĩ đã về hưu
bị suy tim giai đoạn cuối,

nhận trái tim nhân tạo vĩnh viễn
đầu tiên ở bang Utah năm 1982,

người vợ 39 năm của ông nghe nói
đã hỏi bác sỹ là:

"Ông ấy sẽ vẫn yêu tôi chứ?"

Ngày nay chúng ta biết là trái tim
không phải nguồn gốc của tình yêu

hay các cảm xúc khác, về bản chất;

cổ nhân đã hiểu lầm.

Tuy nhiên, ngày càng ngày,
chúng ta dần hiểu được

mối liên hệ giữa trái tim và các cảm xúc
là rất mật thiết.

Trái tim có thể không phải là nguồn gốc
các cảm xúc.

nhưng nó phản ứng rất mạnh với chúng.

Ở mặt nào đó, đời sống tình cảm
của chúng ta

được lưu lại trong tim.

Ví dụ, nỗi sợ và đau buồn có thể gây
tổn thương lớn cho tim.

Các dây thần kinh kiểm soát
hoạt động vô thức như nhịp tim

có thể cảm nhận căng thẳng

và kích hoạt phản ứng chiến-hay-chạy
khó thích nghi,

nó làm cho mạch máu thắt lại,

tim đập nhanh

và tăng huyết áp,

dẫn đến thương tổn.

Nói cách khác,

càng lúc ta càng thấy rõ

rằng tim chúng ta cực kỳ nhạy cảm
với hệ cảm xúc của mình,

với trái tim ẩn dụ, nói cách khác.

Có một loại bệnh tim lần đầu
được phát hiện cách đây hai thập kỷ

có tên "bệnh cơ tim takotsubo"
hay "hội chứng vỡ tim";

tim suy nghiêm trọng khi phản ứng
với căng thẳng hoặc đau buồn tột độ

như khi chia tay người yêu hoặc
có người thân bị chết.

Như trong những ảnh này,
quả tim đau buồn ở giữa

nhìn rất khác so với
trái tim bình thường bên trái.

Nó có vẻ bị đơ

và thường phồng lên thành hình
đặc trưng của một cái bình takotsubo,

hình nằm bên phải,

một loại bình Nhật có
đáy rộng và cổ hẹp.

Chúng ta không biết chính xác
tại sao lại như vậy,

và hội chứng này sẽ hết sau vài tuần.

Tuy nhiên, ở giai đoạn trầm trọng,

nó có thể gây suy tim,

rối loạn nhịp tim nguy hiểm tính mạng,

thậm chí tử vong.

Ví dụ, bà lão bệnh nhân của tôi
có ông chồng

vừa mới mất.

Bà ấy buồn, đương nhiên, nhưng chấp nhận.

Thậm chí có thể thấy đôi chút nhẹ nhõm.

Ông ấy đã mắc bệnh rất lâu;
ông bị suy giảm trí nhớ.

Nhưng một tuần sau đám tang,
bà ấy ngắm di ảnh ông

và bắt đầu đẫm lệ.

Rồi bà bắt đầu tức ngực,
kèm theo đó là khó thở,

sưng tĩnh mạch cổ, đổ mồ hôi trán,

thở dốc dù đang ngồi trên ghế --

toàn là dấu hiệu của suy tim.

Bà được nhập viện,

kết quả siêu âm khẳng định
điều chúng tôi nghi ngờ:

tim của bà đã yếu đi một nửa
so với khả năng bình thường

và nó đã phình lên thành hình
takotsubo đặc trưng.

Nhưng các xét nghiệm khác đều ổn,

không hề thấy dấu hiệu của
tắc động mạch ở đâu hết.

Hai tuần sau, trạng thái cảm xúc của bà
trở lại bình thường

và kết quả siêu âm khẳng định,

tim bà cũng thế.

Bệnh cơ tim Takotsubo có liên quan đến
nhiều tình huống gây căng thẳng,

kể cả việc nói trước đám đông --

(Tiếng cười)

(Vỗ tay)

mâu thuẫn gia đình, thua bài bạc,

thậm chí cả tiệc sinh nhật bất ngờ.

(Tiếng cười)

Nó thậm chí còn liên quan đến
những biến động xã hội diện rộng

như sau các thảm họa tự nhiên.

Ví dụ, năm 2004,

một trận động đất lớn đã tàn phá một quận
thuộc hòn đảo lớn nhất Nhật Bản.

Hơn 60 người chết,
hàng ngàn người bị thương.

Ngay sau thảm họa này,

các nhà nghiên cứu thấy rằng
số trường hợp mắc bệnh cơ tim takotsubo

tăng gấp 24 lần trong quận
chỉ sau một tháng trận động đất,

so với cùng kỳ năm trước.

Nơi ở của những bệnh nhân này

có liên quan mật thiết
với cường độ chấn động.

Đa phần trường hợp,
bệnh nhân sống gần tâm chấn.

Hay nữa là, bệnh cơ tim takotsubo
cũng xảy ra sau các sự kiện vui,

nhưng tim có vẻ phản ứng
theo cách khác,

chẳng hạn, nó phình lên ở giữa
chứ không phải ở đỉnh.

Lý do vì sao kết tủa cảm xúc khác nhau
sẽ làm tim thay đổi khác nhau

vẫn còn là bí ẩn.

Nhưng ngày nay, có lẽ là lời ngợi ca
các triết gia cổ đại,

chúng ta có thể nói rằng ngay cả khi
cảm xúc không được chứa trong tim,

nhưng phần tình cảm của tim lại lấn át

phần sinh học của nó,

một cách không ngờ và bí ẩn.

Các hội chứng tim mạch, kể cả đột tử,

từ lâu đã thấy xuất hiện ở người trải qua
những nhiễu loạn cảm xúc dữ dội

hoặc xáo trộn mạnh trong tim ẩn dụ.

Năm 1942,

nhà sinh lý học Harvard, Walter Cannon,
đã có bài viết tựa là "'Voodoo' Death,"

trong đó ông mô tả các trường hợp
tử vong do sợ hãi

ở những người tin rằng họ bị nguyền rủa,

chẳng hạn bị thầy phù thủy nguyền
hoặc do ăn phải trái cây cấm kỵ.

Trong nhiều trường hợp, nạn nhân
trở nên vô vọng và chết ngay tại chỗ.

Những trường hợp này có một điểm chung
là nạn nhân đều tin tuyệt đối

rằng có một ngoại lực nào đó
có thể lấy mạng họ

và khiến họ bất lực không thể chống cự.

Việc mất kiểm soát nhận thức này,
theo Cannon,

gây ra một phản ứng sinh lý học
không thuyên giảm,

các mạch máu sẽ thắt lại
đến mức độ

mà thể tích máu giảm mạnh,

huyết áp hạ đột ngột,

tim cực kỳ yếu,

và các cơ quan bị tổn thương lớn
do thiếu ô-xy cung cấp.

Cannon tin rằng
các trường hợp tử vong Voodoo

chỉ giới hạn ở dân bản địa
hoặc người "nguyên thủy".

Nhưng qua nhiều năm, người ta thấy
kiểu tử vong này cũng xảy ra

ở đủ mọi loại người thời hiện đại.

Ngày nay, chết do đau buồn được thấy
ở những bạn đời hay anh chị em ruột.

"Trái tim tan vỡ" hiểu theo nghĩa đen
hay nghĩa bóng đều nguy hiểm.

Những mối liên hệ này cũng đúng
ngay với động vật.

Trong một nghiên cứu thú vị năm 1980
được công bố trên tạp chí Science,

các nhà nghiên cứu đã cho thỏ nuôi nhốt
ăn chế độ cholesterol cao

để nghiên cứu ảnh hưởng của nó
đối với bệnh tim mạch.

Ngạc nhiên là, họ thấy rằng một số con thỏ
phát triển bệnh nhiều hơn những con khác,

nhưng họ không biết tại sao.

Các con thỏ đều có chế độ ăn, môi trường
sống và cấu trúc gen giống nhau.

Họ nghĩ rằng nó có thể liên quan đến

tần suất tương tác của
các kỹ thuật viên với lũ thỏ.

Nên họ làm lại nghiên cứu,

chia lũ thỏ thành hai nhóm.

Cả hai nhóm đều được ăn
chế độ cholesterol cao.

Nhưng ở nhóm một, thỏ được thả
ra khỏi chuồng,

được ôm ấp, vuốt ve, trò chuyện,
được chơi cùng,

còn ở nhóm kia, thỏ vẫn bị nhốt
trong chuồng

và để một mình.

Sau một năm, khi giải phẫu xác,

các nhà nghiên cứu thấy rằng
thỏ ở trong nhóm một,

nhóm được tương tác với con người,

mắc bệnh động mạch chủ ít hơn 60%
so với thỏ trong nhóm hai,

mặc dù có cùng mức cholesterol,
huyết áp và nhịp tim.

Ngày nay, chăm sóc tim mạch
ít thuộc phạm vi của các triết gia,

những người chỉ dừng lại
ở nghĩa bóng của trái tim;

mà thuộc nhiều hơn
phạm vi của các bác sĩ như tôi,

sử dụng những công nghệ
mà thậm chí một thế kỷ trước,

khi văn hóa con người còn
xem trái tim là cao quý,

bị cho là cấm kỵ.

Trong quá trình đó, trái tim đã thay đổi

từ một thứ gần như siêu nhiên
mang đầy ẩn dụ và ý nghĩa

thành một cỗ máy có thể thao túng
và điều khiển được.

Nhưng đây là điểm mấu chốt:

giờ chúng ta đã hiểu, những thao túng này,

phải được bồi dưỡng bằng việc quan tâm
đến đời sống tình cảm

vốn được tin tồn tại trong tim
trong hàng ngàn năm.

Ví dụ, xem xét Thử nghiệm
Tim mạch Lối sống,

đã được công bố trên tạp chí Anh
"The Lancet" năm 1990.

48 bệnh nhân mắc bệnh mạch vành
vừa hoặc nặng

được chỉ định ngẫu nhiên
để chăm sóc thường

hay lối sống chuyên sâu
bao gồm chế độ ăn chay ít béo,

tập thể dục nhịp điệu chừng mực,

hỗ trợ tâm lý xã hội theo nhóm,

và tư vấn kiểm soát căng thẳng.

Các nhà nghiên cứu thấy rằng
các bệnh nhân có lối sống

đã giảm gần năm phần trăm
mảng bám mạch vành.

Ngược lại, bệnh nhân điều trị thường

có mảng bám mạch vành nhiều hơn
năm phần trăm sau một năm

và thêm 28 phần trăm sau năm năm.

Họ cũng có gần gấp đôi
tỷ lệ các biến cố tim,

như đau tim,
phẫu thuật bắc cầu động mạch vành

và tử vong liên quan đến tim.

Có một sự thật rất thú vị:

vài bệnh nhân nhóm thường đã áp dụng
kế hoạch tập thể dục và ăn kiêng

gần như khắt khe giống các bệnh nhân
trong nhóm lối sống chuyên sâu.

Bệnh tim của họ vẫn phát triển.

Ăn kiêng và tập luyện chưa đủ để giúp
làm giảm bệnh mạch vành.

Theo dõi sau một năm và cả sau năm năm,

kiểm soát căng thẳng
có tương quan mạnh hơn

với việc đảo ngược bệnh mạch vành

hơn việc tập thể dục.

Rõ ràng, nghiên cứu này và
những cái tương tự đều nhỏ,

và dĩ nhiên, tương quan không chứng minh
được quan hệ nhân quả.

Chỉ có thể chắc chắn rằng căng thẳng
dẫn đến những thói quen không lành mạnh,

và đó là nguyên nhân thực sự
cho nguy cơ mắc bệnh tim ngày càng tăng.

Nhưng cũng như sự liên quan
của hút thuốc và ung thư phổi,

tuy rất nhiều nghiên cứu
chỉ ra cùng một điều,

và tuy có các cơ chế để giải thích
mối quan hệ nhân quả,

nhưng có vẻ bất thường nếu phủ nhận
rằng có một thứ chắc chắn tồn tại.

Điều mà nhiều bác sỹ đã kết luận
cũng là điều mà tôi rút ra được

trong gần hai thập kỷ
làm chuyên gia tim mạch:

phần cảm xúc của tim tương giao
với phần sinh học của nó

theo cách ngạc nhiên và đầy bí ẩn.

Chưa hết, y học ngày nay vẫn tiếp tục
khái niệm trái tim là một cái máy.

Khái niệm này có những cái lợi lớn.

Tim mạch, lĩnh vực của tôi,

chắc chắn là một trong những câu chuyện
khoa học thành công lớn nhất

trong 100 năm qua.

Stent mạch vành, máy tạo nhịp tim,
phẫu thuật bắc cầu mạch vành,

ghép tim --

tất cả những thứ này được phát triển
hoặc phát minh sau Thế chiến II.

Tuy nhiên, rất có thể

rằng chúng ta đang tiến đến giới hạn
của những gì y học có thể làm

để chống lại bệnh tim.

Thật vậy, tốc độ giảm tỷ lệ tử vong
do tim mạch

đã chậm lại đáng kể trong thập kỷ qua.

Chúng ta cần chuyển sang
một mô thức mới

để tiếp tục tạo ra kiểu tiến bộ
mà chúng ta đã quen thuộc.

Ở mô thức này, yếu tố tâm lý xã hội
sẽ phải là trọng tâm hàng đầu

trong cách chúng ta nghĩ
về bệnh lý tim mạch.

Đây sẽ là một cuộc chiến cam go,

và vẫn là một lĩnh vực phần lớn
chưa được khám phá.

Hiệp hội Tim mạch Hoa kỳ vẫn chưa
liệt kê căng thẳng cảm xúc

là yếu tố nguy cơ khả biến
cho các bệnh về tim,

có lẽ một phần vì giảm cholesterol
trong máu dễ hơn nhiều

so với giảm xáo trộn cảm xúc và xã hội.

Có lẽ, sẽ có giải pháp tốt hơn,

nếu chúng ta nhận ra rằng khi chúng ta nói
"trái tim tan vỡ",

là thực ra đôi khi chúng ta đang nói đến
trái tim tan vỡ thật.

Chúng ta phải để ý nhiều hơn tới sức mạnh
và tầm quan trọng của các cảm xúc

trong việc chăm sóc tim của mình.

Tôi rút ra được rằng, căng thẳng cảm xúc,

thường là vấn đề sinh tử.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)