Nhân loại và Ebola. Những chiến lược chiến thắng trong một cuộc chiến tranh khủng khiếp

"Ebola đe dọa mọi thứ tạo nên chúng ta", Bruce Aylward của tổ chức sức khỏe thế giới nói. Với thái độ bình thản, ông ấy chỉ ra cho chúng ta biết về cách thức đại dịch Ebola bùng nổ - và bằng cách nào cảnh bảo quốc tế chỉ khiến vấn đề lan ra theo cấp số nhân. Ông chia sẻ 4 chiến lược quan trọng để chống lại Ebola - và bằng cách nào chúng thành công, bắt nguồn từ Hạt Lofa, Liberia, là trung tâm của dịch nhưng không có một ca mới nào được ghi nhận trong nhiều tuần qua. Cuộc chiến chống lại Ebola không thắng, ông nhấn mạnh, nhưng nếu chúng ta hành động đúng, chúng ta có thể nhìn một cách lạc quan về khả năng của chúng ta trong cuộc chiến chống lại bệnh dịch.

Khi tôi được mời đến thực hiện bài
phát biểu này một vài tháng trước đây,

chúng tôi đã bàn luận về một số chủ đề
với ban tổ chức,

rất nhiều vấn đề khác nhau
được thảo luận và tranh luận.

Vậy mà không một ai nhắc tới đề tài này,

bởi 2 tháng trước,

Ebola đã phát triển theo cấp số nhân

và phát tán rộng rãi trên nhiều khu vực
hơn chúng ta từng chứng kiến,

cả thế giới đã bị chấn động,
lo lắng và quan ngại

bởi dịch bệnh này theo một cách mà chúng
ta chưa từng thấy trong lịch sử gần đây.

Nhưng hôm nay, tôi có thể đứng đây và tôi
có thể nói với bạn về cách đánh bại Ebola

Bởi vì những người
mà bạn chưa từng nghe nói tới,

những người như Peter Clement, một bác sĩ
người Liberia đang làm việc ở tỉnh Lofa

Nơi mà rất nhiều người trong số các bạn
có lẽ chưa từng nghe tới, nó ở Liberia.

Lý do mà hạt Lofa trở nên quan trọng

là vì vào khoảng 5 tháng trước,

khi bệnh dịch mới bắt đầu phát triển,

Hạt Lofa ở ngay trung tâm,
tâm chấn của đại dịch này.

Vào thời điểm đó, MSF
và các trung tâm trị liệu ở đó,

họ đang chăm sóc hàng tá bệnh nhân
từng ngày,

và những bệnh nhân, những cộng đồng này
theo thời gian càng ngày càng trở nên

sợ hãi hơn với dịch bệnh này
và những gì nó đã gây ra với gia đình họ,

với cộng đồng của họ,
với con của họ, với người thân của họ.

Và vậy là Peter Clement được giao sứ mệnh
lái xe 12 tiếng trên con đường dài, gồ ghề

từ thủ đô Monrovia đến tỉnh Lofa,

để thử và giúp kiểm soát sự bùng phát
của bệnh dịch nơi đây

Và những gì Peter thấy khi ông đến nơi là
sự kinh hoàng mà tôi đã đề cập với bạn.

ông ấy ngồi cùng với những
lãnh đạo địa phương và lắng nghe.

Và những gì mà ông ấy nghe
thấy thật rất đau lòng.

Ông đã nghe về sự tàn phá và sự tuyệt vọng

của những người dân chịu
ảnh hưởng bởi dịch bệnh này.

Ông nghe thấy những
câu chuyện đau lòng

không chỉ về những tổn hại mà
Ebola gây ra cho con ngừơi

mà còn những gì nó gây ra cho
các gia đình và cho cộng đồng.

Và ông ấy lắng nghe các lãnh đạo
địa phương nơi đó và những gì họ bảo ông

Họ nói,"Khi những đứa trẻ của chúng tôi
bị ốm, khi chúng đang dần chết,

chúng tôi không thể ôm chúng vào lúc
mà chúng tôi muốn gần gũi chúng nhất.

Khi người thân chúng tôi chết, chúng tôi
không thể chăm sóc họ theo phong tục

Chúng tôi không được phép tắm
cho thi thể để chôn cất

theo cái cách mà cộng đồng và
nghi lễ của chúng tôi yêu cầu.

Và vì lý do này, họ đã thực sự
bất an và lo lắng

và toàn bộ đại dịch đã được
tháo gỡ trước mặt họ.

Họ tìm đến những nhân viên
y tế, những người đã đến giúp họ,

những anh hùng đến để cố gắng
và hỗ trợ giúp cộng đồng,

để hợp tác với cộng đồng, nhưng những
người này không thể tới gần họ.

Và những gì xảy ra tiếp theo, là
Peter giải thích cho các lãnh đạo.

Lãnh đạo lắng nghe. Họ thay đổi tình hình.

Và Peter giải thích Ebola là gì.
Ông ấy giải thích bệnh dịch đó là gì.

Ông ấy giải thích nó đã
làm gì với cộng đồng họ

Và ông ấy giải thích rằng Ebola đe dọa
mọi thứ làm nên con người chúng ta.

Ebola là bạn không thể ôm con bạn theo
cách mà bạn sẽ làm trong tình cảnh này.

Bạn không thể lo hậu sự
theo bạn đáng lẽ sẽ làm.

Bạn phải giao phó việc đó cho
những người trong bộ đồ vũ trụ.

Và thưa quý vị, những gì xảy ra
thật sự rất phi thường:

Các cộng đồng, nhân viên y tế và
Peter ngồi xuống cùng nhau

và cùng nhau lập ra một kế hoạch mới
để kiểm soát Ebola ở tỉnh Lofa.

Và lý do mà câu chuyện này là một
câu chuyện quan trọng, thưa quý vị

là vì đến hôm nay, tỉnh Lofa, cái nơi
mà ngay giữa trung tâm bệnh dịch

các vị đã theo dõi,
các vị đã đọc báo,

các vị đã thấy tin tức qua màn hình tivi,

Đến hôm nay, tỉnh Lofa đã gần được
8 tuần không có một trường hợp Ebola nào.

(khán giả vỗ tay)

Điều này hiển nhiên không có nghĩa
là công việc đã được hoàn thành,

Vẫn còn một nguy cơ lớn
với nhiều trường hợp khác ngoài kia

Nhưng nó dạy cho chúng ta
rằng Ebola có thể bị đánh bại

Đó là điều mấu chốt

Thậm chí với mức độ này

thậm chí với sự phát triển nhanh
mà chúng ta đã thấy trong môi trường ở đây

giờ chúng ta biết Ebola có thể bị đánh bại

Khi cộng đồng làm việc cùng nhau
cùng với những nhân viên y tế

đó là lúc bệnh dịch này có thể dừng lại

Nhưng bằng cách nào Ebola đã kết thúc
ở nơi đầu tiên là hạt Lofa?

Chúng ta phải quay trở lại
12 tháng trước khi bắt đầu dịch này.

Và như nhiều bạn biết,
virus này đã không được phát hiện

nó không bị phát hiện từ 3 đến 4 tháng
kể từ khi nó bùng phát

Bởi vì đây không phải là
bệnh của Tây Phi,

Nó là bệnh của Trung Phi,
một nửa lục địa phía xa

Người ta chưa hề thấy bệnh này bao giờ

Những nhân viên y tế chưa hề thấy
bệnh này bao giờ

Họ đã không biết phải làm gì

và để khiến vấn đề
trở nên phức tạp hơn

Virus đó tự tạo cho nó một triệu trứng,
một kiểu biểu hiện

mà không giống như đặc thù của bệnh

Vì thế con người thậm chí không nhận ra
Ebola, dù họ biết Ebola

Đó là lý do nó không bị phát hiện
trong một thời gian

Nhưng trái ngược với niềm tin
công chúng những ngày đó

một khi virus bị phát hiện,
sự hỗ trợ tăng nhanh đột biến

MSF nhanh chóng thiết lập một trung tâm
chữa trị Ebola tại khu vực, như bạn biết

Tổ chức sức khỏe thế giới và những đối tác
mà nó làm việc cùng

cuối cùng đã triển khai hàng trăm người
trong hai tháng sau đó

để có thể giúp theo dõi virus.

Vấn đề là, thưa quý vị,
sau đó, virus này,

với tên gọi nổi tiếng, Ebola
đã phát tán rất xa

Nó đã vượt qua một trong những
phản ứng lớn nhất

mà cho đến nay được gắn với tên gọi
sự bùng nổ Ebola

Đến giữa năm, không chỉ Guinea

mà cả Sierra Leone và Leberia
cũng bị nhiễm

Virus đã trải rộng theo địa lý
số lượng đã tăng lên

và tại thời điểm đó, không chỉ
hàng trăm người bị nhiễm

và chết bởi bệnh này,

mà quan trọng,
những người ứng phó đầu tiên

những người đến để cố gắng giúp

những nhân viên y tế,
những người giúp đỡ khác

cũng bị ốm và chết rất nhiều

Tổng thống của những nước này
nhận ra sự khẩn cấp

Họ gặp nhau ngay thời gian đó,
họ đồng ý về hành động chung

và họ cùng nhau tạo một trung tâm hoạt
động khẩn cấp liên kết tại Conakry

để cố gắng và làm việc cùng nhau nhằm kết
thúc căn bệnh này

để triển khai những chiến thuật mà
chúng ta đã đề cập

Nhưng điều xảy ra sau đó là những gì
chúng tôi chưa từng nhìn thấy về Ebola

Điều xảy ra là virus hoặc
ai đó có virus

lên máy bay, di chuyển sang nước khác

và lần đầu tiên, chúng tôi thấy
ở một nước xa xôi

virus lại xuất hiện.

Lần này là ở Nigeria,
tại đô thị đông đúc của Lagos,

21 triệu người.

Bây giờ virus đã ở trong môi trường

và như bạn có thể đoán được,
một hồi chuông cảnh báo quốc tế

một mức độ liên quan quốc tế mà
chúng tôi chưa thấy trong vài năm trở lại

gây ra bởi một bệnh dịch như thế này

Tổ chức sức khỏe thế giới ngay lập tức
kêu gọi cùng nhau một kênh chuyên gia

xem xét tình hình, thông báo
một tình huống khẩn cấp quốc tế

để làm điều đó, mong muốn là
có một sự lan tỏa rộng lớn

về sự trợ giúp quốc tế để
giúp những nước này

những nước đang trong khó khăn
thời điểm đó

Nhưng điều chúng tôi thấy
là một thứ rất khác

Có một vài phản hồi lớn

Số lượng quốc gia đến trợ giúp --
nhiều tổ chức phi chính phủ, như bạn biết

nhưng cùng thời điểm, sự đối nghịch
xảy ra ở nhiều nơi.

cảnh báo tăng lên, và rất nhanh
những quốc gia này nhận ra

không những không nhận được hỗ trợ họ cần,
mà ngày càng bị cô lập

Điều chúng tôi thấy là những chuyến bay
thương mại đến những quốc gia này

và những người chưa từng bị
phát hiện mắc virus

không còn được phép đi du lịch

Điều này hiển nhiên không chỉ gây
khó khăn cho những nước liên quan

mà còn ảnh hưởng đến sự ứng phó

Những tổ chức đó cố gắng đưa người sang

cố gắng giúp họ ứng phó với bệnh dịch

thì không thể đưa người lên máy bay,

họ không thể đưa họ đến những quốc gia
để có thể ứng phó.

Trong tình huống đó, thưa quý vị

một virus như Ebola được hưởng lợi.

Và điều chúng ta đã thấy cũng là một thứ
chúng ta chưa từng thấy trước kia

Không chỉ virus tiếp tục phát tán
ở những nơi đó

nơi chúng đã trở nên lây nhiễm,
rồi sau đó bắt đầu bùng phát nhanh chóng

và chúng ta đã thấy số ca nhiễm
mà bạn biết,

điều chúng ta chưa từng thấy trước kia
trên một quy mô như thế

sự bùng nổ ghê gớm những ca nhiễm Ebola

không chỉ ở những nước hoặc khu vực
đã bị lây nhiễm

và còn trải rộng và sâu hơn
ở những quốc gia này

Thưa quý vị, một trong
những vấn đề liên quan

tình trạng khẩn cấp quốc tế ở sức khỏe
cộng đồng chúng ta từng thấy

Và điều đã xảy ra ở những nước này sau đó

nhiều bạn nhìn thấy trên truyền hình,
qua báo chí,

chúng ta thấy hệ thống sức khỏe bắt đầu
sụp đổ dưới sức nặng của dịch bệnh này

Chúng ta thấy trường học bắt đầu đóng cửa,
thị trường không còn hoạt động,

không còn theo chức năng vốn dĩ
ở những nước này

Chúng ta thấy thông tin và nhận thức
sai lệch bắt đầu lan tràn

thậm chí nhanh hơn trong cộng đồng,
trở nên báo động hơn

về tình huống này.

Họ bắt đầu tránh xa những người mà
bạn nhìn thấy trong bộ quần áo không gian

người mà họ từng gọi,
là những kẻ đã đến để giúp

Và khi tình huống
trở nên thậm chí tồi tệ hơn

Những quốc gia phải ban bố
tình trạng khẩn cấp

Lượng lớn người dân cần được cách ly tại
vài khu vực, sau đó một vài thoát ra ngoài

Đó là một tình huống rất, rất đáng sợ.

Trên thế giới, nhiều người
bắt đầu thắc mắc

liệu chúng ta có thể dừng Ebola khi nó
bắt đầu phát tán như thế ?

Và họ bắt đầu hỏi, chúng ta thực sự biết
về virus này như nào ?

Sự thực là chúng ta không hiểu về Ebola
thực sự nhiều

Nó là một bệnh tương đối mới
theo cách chúng ta biết về nó

Chúng ta mới biết về bệnh dịch
trong 40 năm,

từ lần đầu nó xuất hiện
ở Trung Phi năm 1976.

Nhưng thay vào đó, chúng ta biết nhiều thứ

Chúng ta biết rằng virus này
có thể sống trong một loại dơi

Chúng ta biết nó có thể xâm nhập
vào một quần thể người

khi chúng ta tiếp xúc với
động vật hoang dại

mà đã bị nhiễm virus và có thể
ốm vì nó.

Sau đó chúng ta biết rằng virus
phát tán từ người sang người

thông qua dịch cơ thể (máu) bị nhiễm.

Và như bạn đã thấy,

chúng ta biết căn bệnh khủng khiếp
mà sau đó nó gây ra ở người

khi chúng ta thấy bệnh này gây ra
sốt nặng, tiêu chảy, nôn mửa,

và sau đó không may là 70% hoặc hơn
những ca nhiễm đã chết.

Đây là căn bệnh rất nguy hiểm, suy nhược
và chết người.

Nhưng mặc dù thực tế chúng ta không biết
bệnh này trong một thời gian dài,

và chúng ta không biết mọi thứ về nó,
chúng ta biết cách nào để dừng nó lại

Có 4 thứ quan trọng để dừng Ebola lại.

Đầu tiên và trên hết, cộng đồng
phải hiểu về bệnh này,

họ phải hiểu bằng cách nào
nó phát tán và làm sao dừng nó lại.

Và sau đó họ phải có khả năng phát hiện
những trường hợp đơn lẻ,

mọi thông tin về những trường hợp đó,

và bắt đầu theo dõi chuỗi lây truyền
để có thể dừng những chuỗi này lại.

Chúng ta phải có những trung tâm chữa trị,
trung tâm đặc trị Ebola,

nơi những người làm việc được bảo vệ

và họ cố gắng cung cấp trợ giúp cho
những người nhiễm bệnh

để những người này có thể
sống sót qua bệnh.

Và sau đó với những người bị chết,

chúng ta phải đảm bảo an toàn, đồng thời
có một quá trình chôn cất trang nghiêm

để không còn lây lan trong thời gian đó.

Chúng ta biết dừng Ebola bằng cách nào và
với những công việc này, thưa quý vị.

Virus đã được dập tắt ở Nigeria
bởi 4 chiến lược đó

và tất nhiên bởi
những người thực hiện chúng

Nó được dập tắt ở Senegal, nơi nó phát tán
và nhiều quốc gia khác

mà bị lây nhiễm bởi virus này,
trong dịch bệnh này.

Không có nghi ngờ về việc những
chiến thuật này thực sự tác dụng

Câu hỏi lớn, thưa quý vị, là liệu
những chiến thuật này có thể tác dụng

trên quy mô này, trong tình huống này,
với nhiều quốc gia bị ảnh hưởng

với sự lớn mạnh ghê gớm như bạn đã thấy

Đó là câu hỏi lớn chúng ta phải đối mặt
chỉ hai hay ba tháng trước.

Hôm nay chúng ta biết câu trả lời
cho câu hỏi đó.

Và chúng ta biết câu trả lời đó bởi vì
công sức phi thường

của một nhóm phi thường NGO,
của chính phủ, của lãnh đạo địa phương,

của những cơ quan liên hợp quốc và
nhiều tổ chức thiện nguyện và khác nữa

đã đến và tham gia cuộc chiến để
cố gắng dừng Ebola lại ở Tây Phi.

Nhưng điều phải được thực hiện ở đó
lại hơi khác một chút

Những quốc gia này làm theo những cách
tôi mới chỉ cho các bạn

cam kết cộng đồng, tìm kiếm ca nhiễm,
truy vết thông tin vân vân,

và họ thay đổi quan niệm.

Có quá nhiều ca bệnh, họ tiếp cận nó
theo một cách khác

Điều họ quyết định làm là họ sẽ cố gắng
và làm chậm lại dịch bệnh này

bằng cách tạo ra nhanh nhiều giường nhất
có thể ở những trung tâm trị liệu đặc biệt

để họ có thể ngăng bệnh phát tán
từ những nơi bị nhiễm

Họ nhanh chóng thành lập
rất nhiều đội chôn cất

để họ có thể đối phó an toàn
với người chết

và bằng cách đó, họ cố gắng và
làm chậm dịch bệnh này

để thấy liệu nó có thực sự được kiểm soát
bằng cách tiếp cận thông thường

như tìm ca nhiễm và truy thông tin.

Khi tôi đến Tây Phi khoảng 3 tháng trước,

khi tôi ở đó
điều tôi nhìn thấy thật là phi thường.

Tôi thấy tổng thống mở những trung tâm
khẩn cấp để chống lại Ebola

để họ có thế điều phối và giám sát
một cách trực tiếp

sự gia tăng trợ giúp quốc tế để cố gắng
dừng bệnh dịch này.

Chúng ta thấy quân đội ở trong và ngoài
những quốc gia này

đến để giúp xây dựng những trung tâm
chữa trị Ebola

có thể được dùng để cách ly
những người ốm.

Chúng ta thấy hội chữ thập đỏ làm việc với
những đơn vị đối tác trên mặt đất ở đó

giúp đào tạo cộng đồng để họ có thể
thực sự chôn cất an toàn người chết

theo một cách trang nghiêm.

Ta thấy các cơ quan U.N,
chương trình lương thực thế giới

xây dựng chiếc cầu không vận khổng lồ

để có thể đưa người phản ứng đến mọi ngóc
ngách trên đất nước một cách nhanh chóng

để có thể thực hiện những chiến thuật
chúng tôi vừa nói đến

Điều chúng ta thấy, thưa quý vị, có thể
là ấn tượng nhất

là việc làm đáng kinh ngạc của
các chính phủ,

các lãnh đạo trong những quốc gia này,
với cộng đồng

để cố gắng đảm bảo rằng người dân
hiểu về bệnh dịch này

hiểu những điều phi thường họ phải làm
nhằm cố gắng dừng Ebola.

Và kết quả, thưa quý vị,

chúng ta thấy một vài điều chúng ta
không biết chỉ 2 hay 3 tháng trước,

liệu rằng nó có thể hay không.

Điều chúng tôi thấy là cái bạn thấy
bây giờ trong biểu đồ này,

khi chúng tôi đánh giá chung lại vào 1.12

Điều chúng ta thấy là chúng ta có thể
tác động vào vòng cung đó, để nói,

thay đổi sự phát triển bùng phát này

và mang lại một vài hi vọng về khả năng
kiểm soát dịch bệnh này.

Vì nguyên nhân đó, thưa quý vị,
tuyệt đối không có câu hỏi nào hiện tại

rằng liệu chúng ta có thể theo kịp
dịch bệnh này ở Tây Phi và đánh bại Ebola.

Câu hỏi lớn nhất mà nhiều người đang hỏi

thậm chí khi đã nhìn thấy
đường cong này,

"Chà, chờ một phút,
thật tuyệt là bạn có thể làm chậm nó lại,

nhưng liệu bạn có thực sự
đưa nó về 0 ?"

Chúng ta thực sự đã trả lời câu hỏi đó
lúc bắt đầu buổi nói chuyện này,

khi tôi nhắc tới hạt Lofa ở Liberia.

Chúng tôi kể cho bạn câu chuyện
bằng cách nào hạt Lofa ở vào tình huống

nơi họ không tìm ra Ebola
trong 8 tuần.

Nhưng cũng có những câu chuyện tương tự
từ những quốc gia khác.

Từ Gueckedou ở Guinea,

khu vực đầu tiên mà ca nhiễm đầu tiên
được thực sự chữa trị.

Chúng tôi thấy rất, rất ít ca trong
vài tháng cuối,

và ở đây tại Kenema, Sierra Leone,
một vùng khác trong tâm dịch,

chúng ta đã không thấy virus
trong hơn vài tuần --

một cách còn quá sớm để thông báo
chiến thắng, dĩ nhiên,

nhưng chứng tỏ, thưa quý vị,

không những ta
theo kịp với bệnh dịch,

mà bệnh dịch này có thể được đưa về 0.

Thử thách bây giờ, tất nhiên, là
thực hiện điều này trên quy mô cần thiết

ngay tại ba nước này, và
đó là một thử thách lớn.

Bởi vì khi bạn ở tại một thứ
trong thời gian dài, trên quy mô này,

có hai mối đe dọa lớn khác
đến nhập vào virus.

Thứ nhất là sự tự mãn,

nguy cơ là đường bệnh này bắt đầu cong,

truyền thông sẽ nhìn vào chỗ khác
thế giới sẽ nhìn vào chỗ khác

Sự tự mãn luôn là một nguy cơ.

Và nguy cơ khác, tất nhiên, là khi bạn
làm việc quá vất vả trong thời gian dài

và chỉ ngủ vài giờ suốt
những tháng qua,

mọi người mệt mỏi, trở nên kiệt sức,

và những nguy cơ mới này
bắt đầu trườn vào quá trình phản ứng.

Thưa quý vị, tôi có thể nói hôm nay
tôi mới chỉ trở lại từ Tây Phi.

Người dân những quốc gia này,
lãnh đạo những quốc gia này,

họ không tự mãn.

Họ muốn đưa Ebola về 0 tại quốc gia họ.

Và những người này, vâng, họ mệt,
nhưng họ không kiệt sức.

Họ có năng lượng, họ có lòng can đảm,

họ có sức mạnh để hoàn thành điều này.

Điều họ cần, thưa quý vị,
tại thời điểm này,

là sự hỗ trợ vững chắc
của cộng đồng quốc tế,

đứng cùng với họ,

thúc đẩy và mang đến thậm chí nhiều
trợ giúp lúc này để hoàn thành công việc.

Bởi vì kết thúc Ebola ngay lúc này tức là
đảo ngược tình thế so với virus này

và bắt đầu săn tìm nó.

Nhớ rằng virus này, toàn bộ thảm họa này
được bắt đầu với một ca nhiễm

và sẽ kết thúc với một ca nhiễm.

Nhưng nó sẽ chỉ kết thúc nếu những
quốc gia đó có đủ những nhà dịch tễ học,

đủ nhân viên y tế, đủ nhân viên giao vận
và đủ người làm việc với họ

có khả năng tìm ra mọi ca nhiễm,
truy ra thông tiên liên lạc

và đảm bảo rằng bệnh dịch này
dừng lại một lần và mãi mãi.

Thư quý vị, Ebola có thể bị đánh bại.

Bây giờ chúng tôi cần bạn đưa câu chuyện
này đến những người nghe khác

và giải thích cho họ về ý nghĩa
của việc đánh bại Ebola,

và quan trọng hơn, chúng tôi cần bạn
ủng hộ những người

có thể giúp chúng tôi mang những nguồn lực
cần thiết đến những quốc gia này

để đánh bại bệnh dịch này.

Có rất nhiều người ngoài kia sẽ
sống sót và khỏe mạnh,

nhờ những gì bạn làm để giúp
chúng tôi đánh bại Ebola.

Cảm ơn.

(Khán giả vỗ tay)