Tabassumning yashirin qudrati

Ron Gatmen tabassum mavzusida bir qancha tadqiqotlarni ko'zdan kechirib, ba'zi kutilmagan natijalarni oshkor qiladi. Yuzingizdagi tabassum qancha umr ko'rishingizni oldindan aytib berishi mumkinligini -- va aynan shu oddiygina tabassum umumiy salomatligimizga muayyan darajada ta'sir ko'rsatish kuchiga ega ekanligini bilardingizmi? Evolyutsion jihatdan yuqumli sanalgan bu fe'l-atvorni o'rganish davomida bir-ikkita yuz mushaklaringizni mashq qildirishga hozirlang.

Bolaligimda doim superqahramon
bo’lishni istardim.

Dunyoni qutqarish va hammani
baxtli qilishni xohlardim.

Ammo orzularim ro’yobi uchun
g’ayritabiiy kuch kerakligini bilardim.

Kripton sayyorasidan
intergalaktik obyektlarni

topish uchun tasavvurimdagi
sayohatlarga chiqardim,

bu o’ta maroqli edi, ammo
undan aytarli natija chiqmasdi.

Voyaga yetib ilmiy-fantastika

g’ayritabiiy kuchlarning yaxshi
manbai emasligini anglaganimda,

foydaliroq haqiqatni izlab topish
uchun haqiqiy

ilm-fan sayohatiga otlandim.

Sayohatimni Kaliforniyadan

UC Berkeleyning eski vinetkalardan
talabalarning suratini ko'zdan

kechirib, ularning umrlari davomida
erishgan muvaffaqiyat va sog’lik

darajasini o’lchashga uringan 30
yillik longityud tadqiqotidan boshladim.

Talabalarning tabassumini o’lchash orqali

tadqiqotchilar sinaluvchilarning

oilaviy turmushi qanchalik muvaffaqiyatli
va mustahkam bo’lishini

(Kulgu)

tibbiy ko’rik natijalarini va atrofdagi
insonlarni qanchalik ilhomlantira

olishini oldindan aytib bera olardilar.

Boshqa bir vinetkada, Barak Obamaning
suratiga ko’zim tushdi.

Suratini ilk bor ko’rganimda,

uning g’ayritabiiy kuchlari super
yoqalarida deb o’yladim.

(Kulgu)

Biroq gap tabassumida ekanligini bildim.

Yana bir aha! 2010-yil Uoyne Davlat
Universitetining 50-yillar Asosiy Liga

o’yinchilari kartalarini ko'zdan
kechirgan tadqiqot proyektida yuz berdi.

Tadqiqotchilar o’yinchining jilmayish
oralig'i uning umr ko’rish

yoshi oralig’ini oldindan aytishi
mumkinligini aniqladi.

Suratlarida tabassum qilmagan o’yinchilar

o’rtacha atigi 72,9 yil umr ko’rganlar.

aksincha yuzida shodon tabassumi bo’lgan

o’yinchilar o’rtacha 80 yil yashaganlar.

(Kulgu)

Yaxshi xabar shundaki,
biz jilmayib dunyoga kelamiz.

3D Ultraovoz texnologiyasidan foydalanib,

hozirda rivojlanayotgan bolaning hatto
ona qornida jilmayib

turganini kuzata olamiz.

Ular dunyoga kelib ham jilmayishda
davom etadilar--

dastavval, ko’pincha uyqusida.

Va hattoki ojiz go’daklar ham

inson tovushiga jilmayishadi.

Tabassum barcha insonlarning eng
sodda, biologik qaror

topuvchi yuz ifodalaridan biri sanaladi.

Papua Yangi Gvineyada o’tkazilgan

tadqiqotlarda, Paul Ekman, yuz
ifodalarida sayyoramizning eng atoqli

tadqiqotchisi hatto G’arb dunyosidan

butunlay uzilib qolgan va yana
noodatiy kannibalizm

udumlariga amal qiluvchi For qabilasi ham

(Kulgu)

bir xil vaziyatni xuddi siz va bizdek

tabassumga yo’yganlar.

Papua Yangi Gvineyadan tortib

Gollivudgacha,

Beijingdagi zamonaviy san’atga qadar,

biz tez-tez jilmayamiz,

va tabassum vositasida shodlik va
mamnunlikni ifodalaymiz.

Bu zaldagi insonlardan necha nafari
kuniga 20 martadan ortiq jilmayadi?

Shunday bo'lsa, qo'lingizni

ko'taring. Voyvo.

Bu zaldan tashqarida,

uchdan birimizdan ko'prog’i
kuniga 20 martadan ko’proq jilmayadi,

va 14 foizimizdan kamrog’imiz
5 martadan kamroq tabassum qilamiz.

Darhaqiqat, eng ajoyib g'ayritabiiy
kuch sohiblari aslida kichkintoylar,

ular kuniga 400 martadan ko’proq
tabassum qiladilar.

Hech e'tibor berganmisiz, nega
yuzidan tabassum

arimaydigan bolalar atrofida bo’lsangiz,
yuzingizga tabassum yuguradi.

Shvetsiyaning Upsala
Universitetida o'tkazilgan so’nggi

tadqiqot jilmayib turgan kishiga qovog’
uyish nihoyatda mushkulligini aniqladi.

Nega deysizmi?

Tabassum evolyutsion jihatdan
yuqumli va u odatda

yuzdagi boshqaruvchi
mushaklar faoliyatini susaytiradi.

Jilmayishga urinib ko’rish va uni
tanada tuyish

tabassumimiz sohta yoki
samimiy ekanligini tushunishimizga va bu

yordamida tabassum egasining hissiy
holatini tushunishga yordam beradi.

Taqlid borasida Fransiyaning

Klermont-Ferrand Universititetida
yaqinda o’tkazilgan tadqiqot

yuzdagi tabassumga javobgar
yuz mushaklarini susaytirish maqsadida

og’zida qalam tutib tabassum sohta
yoki samimiy ekanligini aniqlash so’raldi

Sinaluvchilar qalamsiz mukammal
hakamlik qildilar,

biroq og’zida qalam tutganlarida --

guvohi bo'lgan tabassumga
taqlid qila olmaganlarida

xulosalarida xatoliklar yuz bergan.

(Kulgu)

Charlz Darvin o’zining "Turlarning
kelib chiqishi," asarida

evolyutsion nazariya bilan birga qayta
aloqa haqida ham yozib o'tgan.

Uning nazariyasiga ko’ra, tabassum
ijobiy hissiyotlarning natijasigina

emas, tabassum qilishning o'zi
ijobiy hissiyotlarni uyg'ota oladi.

Darvin o’z tadqiqotida Fransuz
nevrologi Giyom Dushenning yuziga

tabassum yugurtirish va faollashtirish
uchun elektr shoklarni yuborgan.

Iltimos, buni uyda o’zingizda sinamang.

(Kulgu)

Shunga aloqador nemis tadqiqotida,

tadqiqotchilar yuzning jilmayishga
javobgar mushaklarini falaj qilish uchun

botoksdan oldin va undan so’ng miya
faoliyatini o’lchashda MRTdan foydalandi.

Natijalar Darvinning nazariyasini
tasdiqladi,

yuzdagi qayta aloqa jilmayganimizda

miyadagi hissiyotlar holatini
neyronlar aloqasini yaxshilash orqali

jilmayganimizda iliq hislarni
tuyishimizga ko’maklashadi.

Tabassumning miyadagi rag’bat
markaziga

ta'sirini rohat hissini

uyg’otuvchi vosita sifatida
tanilgan shokoladga

ham qiyoslab bo’lmaydi.

Britaniyalik tadqiqotchilar bir tabassum

2000 ta shokolad qutisidagi
shokoladlarni yeganingizdagi

miya stimulini yarata olishini aniqladi.

(Kulgu)

Shoshmang --

Ayni shu tadqiqotda aytilishicha,
tabassum qilish hisobingizga 16.000 funt

sterling naqd pul qabul qilganingizda his
etiladigan hissiyotni uyg'otadi.

(Kulgu)

Bu degani bir dona tabassum 25 funt.

Chakki emas.

Boshqacharoq o'ylab ko'ring:

400ni 25,000 martaga oshirsak --

anchagina bolalar o’zini har kuni
Mark Zukerberg kabi his qilishyapti.

(Kulgu)

Bir quloch shokoloddan farqli,

bir quloch tabassum bilan
sog’lomroq bo'lasiz.

Jilmayish stressni
faollashtiruvchi gormonlardan kortizol,

adrenalin va dofaminni kamaytirib,

kayfiyatni ko’taruvchi
gormonlardan endorfinlarni oshiradi

va umumiy qon bosimini tushiradi.

Bu ham yetarli bo'lmasa,

tabassum boshqalar ko’z
o’ngida sizni xushsurat ko’rsata oladi.

Penn Davlat Universitetida
yaqinda o’tkazilgan tadqiqotga ko'ra,

jilmayganingizda siz yanada
xushro’y va xushmuomala ko’rinibgina

qolmaysiz, balki yanada tajribali
qiyofada namoyon bo'lasiz.

Qachon salobatli va tajribali
ko’rinishni,

stressni kamaytrish yoki oilaviy
turmushingizni yaxshilash

yoki yuqori sifatli, kaloriyasiz
shokoladni yegandek his etishni

yoki asrlardan buyon kiymagan

kamzulingizdan 25 funt topib olgandek
his qilishni yoki o'zingiz va

atrofingizdagilarning uzoq,
sog’lom va baxtliroq umr kechirishlariga

ko’maklashuvchi g'ayritabiiy kuchingizdan

foydalanmoqchi bo’lsangiz,

tabassum qiling.

(Qarsaklar)