Return to Video

Bir şehri daha yürünebilir kılmanın 4 yolu

  • 0:01 - 0:04
    Yürünebilir şehir konusu hakkında
    konuşmak için buradayım.
  • 0:04 - 0:06
    Yürünebilir şehir nedir?
  • 0:06 - 0:08
    Şu anki manasıyla;
  • 0:08 - 0:13
    arabaların, protez bir aletten ziyade,
  • 0:13 - 0:16
    isteğe bağlı bir özgürlük aracı
    olduğu bir şehir denilebilir.
  • 0:17 - 0:19
    Yürünebilir bir şehre
    neden ihtiyacımız olduğunu
  • 0:19 - 0:24
    ve yürünebilir bir şehrin nasıl yapılacağı
    hakkında konuşmak istiyorum.
  • 0:24 - 0:28
    Son zamanlarda yaptığım konuşmaların
    çoğu, buna neden ihtiyacımız olduğunu
  • 0:28 - 0:31
    konu alıyor, ancak anlayabilirsiniz.
  • 0:32 - 0:36
    Bahsettiğim konuşma tam olarak
    bir ay önce gerçekleşti,
  • 0:36 - 0:38
    ted.com'dan bakabilirsiniz.
  • 0:38 - 0:41
    Bu yüzden bugün, bunun nasıl
    yapılacağını anlatmak istiyorum.
  • 0:41 - 0:43
    Bu konuyu uzun uzun
    düşündüğüm zamanlarda,
  • 0:43 - 0:46
    yürünebilirliğin genel teorisi
    dediğim sonuca eriştim.
  • 0:46 - 0:49
    Biraz iddialı bir terim,
    bir miktar iğneleme içeriyor,
  • 0:49 - 0:51
    ama çok uzun süredir düşündüğüm bir şey
  • 0:51 - 0:55
    ve sizinle bulduğumu düşündüğüm
    şeyi paylaşmak istiyorum.
  • 0:55 - 0:58
    Amerikan şehrinde,
    tipik bir Amerikan şehrinde;
  • 0:58 - 1:00
    tipik Amerikan şehri
    Washington D.C.
  • 1:00 - 1:02
    ya da New York
    veya San Francisco değil,
  • 1:02 - 1:05
    Grand Rapids veya Cedar Rapids
    ya da Memphis'tir.
  • 1:05 - 1:09
    Çoğu insanın araba sahibi olduğu
    ve sürekli araba sürmenin
  • 1:09 - 1:11
    cezbedici olduğu
    tipik bir Amerikan şehrinde
  • 1:11 - 1:14
    eğer insanları yürütecekseniz,
    o zaman araba sürmek kadar iyi
  • 1:14 - 1:17
    veya daha iyi gelen bir
    yürüyüş yolu sunmak zorundasınız.
  • 1:17 - 1:18
    Bu ne demek oluyor?
  • 1:18 - 1:20
    Dört şeyi aynı anda sunmanız
    gerektiği anlamına geliyor:
  • 1:20 - 1:22
    yürümek için mantıklı bir sebep,
  • 1:22 - 1:25
    yürüyüş güvenli olmalı
    ve güvende hissettirmeli,
  • 1:25 - 1:26
    rahat olmalı
  • 1:26 - 1:28
    ve ilginç olmalı.
  • 1:28 - 1:31
    Bu dört şeyin hepsini aynı
    anda sunmanız gerekiyor
  • 1:31 - 1:32
    ve bugünkü konuşmamın temeli bu;
  • 1:32 - 1:34
    size her birini anlatmak.
  • 1:34 - 1:38
    Yürüme sebebi, Yeni Şehircilik hareketinin
    kurucuları ve akıl hocalarım olan
  • 1:38 - 1:40
    Andrés Duany ve
    Elizabeth Plater-Zyberk'ten
  • 1:40 - 1:42
    öğrendiğim bir hikâye.
  • 1:42 - 1:46
    Slaytlarımın yarısını ve
    bugünkü konuşmamın yarısını
  • 1:46 - 1:47
    onlardan öğrendim.
  • 1:47 - 1:49
    Bu planlamanın hikâyesi,
  • 1:49 - 1:52
    planlama alanının kurulum hikâyesi.
  • 1:52 - 1:56
    19. yüzyılda,
  • 1:56 - 2:00
    insanlar şeytani değirmenlerin
    isinden boğulurken
  • 2:00 - 2:04
    şehir plancıları, "Haydi evleri
    değirmenlerden uzaklaştıralım," dedi.
  • 2:04 - 2:07
    Yaşam süreleri hemen ardından,
    çarpıcı bir şekilde arttı.
  • 2:07 - 2:09
    Plancıların bu döngüyü
  • 2:09 - 2:11
    o zamandan beri tekrarladığını
    belirtmek isterim.
  • 2:11 - 2:15
    ''Öklit Bölgelemesi''
    denilen şey ile başlıyoruz,
  • 2:15 - 2:19
    alanın tek kullanımlık geniş alanlara
    bölünmesi anlamına geliyor.
  • 2:19 - 2:21
    Ve genellikle bir şehre
    planlama için gittiğimde,
  • 2:21 - 2:25
    böyle bir plan üzerine çalışacağım
    mülkte beni bekliyor oluyor.
  • 2:25 - 2:27
    Böyle bir plan ise,
  • 2:27 - 2:29
    yürünebilir şehri imkânsız kılar,
  • 2:29 - 2:32
    çünkü yakınına başka hiçbir şey
    konumlandırılmamıştır.
  • 2:32 - 2:36
    Bunun alternatifi yürünebilir
    bir şehir oluyor elbette,
  • 2:36 - 2:38
    şunu da eklemeliyim ki bu Rothko'nun,
  • 2:38 - 2:40
    bu da Seurat'nın eseri.
  • 2:40 - 2:42
    Farklı bir yol izliyorlar;
    kendisi bir Noktacı idi,
  • 2:42 - 2:44
    bir yerler yapmanın farklı bir yolu.
  • 2:44 - 2:47
    Bu Manhattan haritası dahi
    yanlış yönlendirebilir;
  • 2:47 - 2:51
    çünkü kırmızı rengi, dikey olarak
    karıştırılmışlarda kullanılıyor.
  • 2:51 - 2:54
    Yeni Şehir Plancılarının büyük hikâyesi;
  • 2:54 - 2:56
    binlerce insan tarafından test edilip
  • 2:56 - 2:58
    dünyada ve tarih boyunca
    toplumlar inşa edebilmek için
  • 2:58 - 3:02
    izlenebilecek yalnızca iki yol
    olduğuna dair oluşan fikir birliği.
  • 3:02 - 3:04
    Biri, geleneksel mahalle algısı.
  • 3:04 - 3:07
    Massachusetts Newburyport'da
    birçok mahalle görebilirsiniz,
  • 3:07 - 3:11
    bu mahalleler her şeyi içinde barındıran
    ve karma diyebileceğimiz yerlerdir.
  • 3:11 - 3:15
    Yaşam alanı, iş yerleri, alışveriş,
    eğlenme, eğitim alanları,
  • 3:15 - 3:17
    hepsi yürüme mesafesinde olur.
  • 3:17 - 3:19
    Ve bu yürünebilir olarak tanımlanıyor.
  • 3:19 - 3:21
    Birçok küçük mahalle içerir,
  • 3:21 - 3:23
    her biri yürümek için idealdir.
  • 3:23 - 3:25
    Mahalle yerleşimini tersiyle kıyaslayalım,
  • 3:25 - 3:28
    İkinci Dünya Savaşından sonra
    ortaya çıkan bir yerleşim türü;
  • 3:28 - 3:29
    varoş yerleşimi.
  • 3:30 - 3:34
    Kesinlikle her şeyi içinde barındırmıyor,
    çeşitlilik yok ve yürünebilir değil,
  • 3:34 - 3:36
    çünkü çok az sokak birbirine bağlanıyor,
  • 3:36 - 3:38
    bundandır ki bağlanan
    sokaklar da aşırı kalabalık
  • 3:38 - 3:41
    ve öyle bir ortamda,
    çocuklarınızı dışarı çıkartmazsınız.
  • 3:41 - 3:44
    Hava fotoğrafçısı olan Alex Maclean'a
    teşekkür etmek istiyorum,
  • 3:44 - 3:48
    bugün size gösterdiğim bu güzel
    fotoğrafların çoğu onun elinden çıktı.
  • 3:48 - 3:51
    Bileşen parçalarına yayılımını
    incelemek oldukça keyifli.
  • 3:51 - 3:52
    Yalnızca yaşayacağınız yerleri,
  • 3:52 - 3:55
    yalnızca çalışacağınız yerleri,
  • 3:56 - 3:59
    sadece alışveriş yapacağınız yerleri
    ve dev kamu kuruluşlarımızı
  • 3:59 - 4:01
    anlamak oldukça basit.
  • 4:01 - 4:03
    Okullar gittikçe büyüyor
  • 4:03 - 4:05
    ve böylece, birbirlerinden
    gittikçe uzaklaşıyorlar.
  • 4:05 - 4:08
    Park alanı ebatının
  • 4:08 - 4:10
    okul ebatına oranı,
  • 4:10 - 4:12
    her şeyi açıklıyor;
  • 4:12 - 4:14
    hiçbir çocuk bu okula yürüyerek gitmedi
  • 4:14 - 4:16
    ve hiçbir çocuk bu okula
    yürüyerek gitmeyecek.
  • 4:16 - 4:20
    3. ve 4. sınıflar, 1. ve 2. sınıfları
    okula arabayla bırakıyorlar
  • 4:20 - 4:23
    ve elbette kaza istatistiklerimiz
    bu durumu destekliyor.
  • 4:23 - 4:26
    Ve tabii belediye kurumlarındaki
    devasa büyüme de söz konusu,
  • 4:26 - 4:28
    oyun alanları mesela,
  • 4:28 - 4:31
    Westin Ft. Lauderdale bölgesinde
  • 4:31 - 4:34
    8 futbol sahası, 8 beysbol sahası
    ve 20 tenis kortu olması
  • 4:34 - 4:36
    müthiş bir şey,
  • 4:36 - 4:39
    ama sizi oraya götüren yola bir bakın,
  • 4:39 - 4:42
    çocuğunuzun orada bisiklet
    sürmesine izin verir miydiniz?
  • 4:42 - 4:44
    Bundandır ki futbol anneleri var.
  • 4:44 - 4:46
    Ben küçükken bir futbol sahası,
  • 4:46 - 4:48
    bir beyzbol sahası
    ve bir tenis kortu vardı,
  • 4:48 - 4:51
    ama yürüyerek gidebiliyordum,
    çünkü hepsi mahallemdeydi.
  • 4:51 - 4:54
    Yayılmanın son kısmını
    çoğu hesaba katmayı unutur:
  • 4:54 - 4:56
    eğer her şeyi, her şeyden ayırıp
  • 4:56 - 4:59
    hepsine otomotiv altyapı
    kazandıracaksanız,
  • 4:59 - 5:00
    manzaranız bu şekilde görünmeye başlar.
  • 5:00 - 5:02
    Buradaki asıl mesaj şu,
  • 5:02 - 5:06
    şehri yürünebilir kılmak istiyorsanız,
    dağınık model üzerine inşa edemezsiniz.
  • 5:06 - 5:08
    kentsel modelin temeli gerekli olacaktır.
  • 5:08 - 5:11
    Bu da tasarım şeklinin sonucu oluyor,
  • 5:11 - 5:13
    burada olduğu gibi.
  • 5:13 - 5:16
    Bu, birçok Amerikalının
    istediği bir şey aslında,
  • 5:16 - 5:19
    fakat bu iki aşamalı bir
    Amerikan rüyasını içermekte.
  • 5:19 - 5:20
    Eğer bunu istiyorsanız,
  • 5:20 - 5:23
    dolayısıyla bunu da istiyor oluyorsunuz,
    inanması güç,
  • 5:23 - 5:26
    ancak şehri kurarken arabaların
    yerleşimine göre şekilleniyoruz.
  • 5:26 - 5:28
    Böyle yerlerde yaşam --
  • 5:28 - 5:29
    (Kahkaha)
  • 5:29 - 5:30
    bu fotoğrafla oynanmadı.
  • 5:30 - 5:32
    Walter Kulash bu görüntüyü yakaladı.
  • 5:32 - 5:34
    Panama'da çekildi,
  • 5:34 - 5:36
    gerçek bir yer.
  • 5:36 - 5:38
    Sürücü olmak can sıkıcı bir durum,
  • 5:38 - 5:40
    bu yerlerde bir yaya olmak da
  • 5:40 - 5:42
    can sıkıcı bir durum.
  • 5:43 - 5:46
    Bu, epidemiyolojistlerin
    uzun bir süredir kullandığı bir slayt.
  • 5:46 - 5:47
    (Kahkaha)
  • 5:47 - 5:50
    Otoparka arabayla gidip,
    koşu bandına yürüyen merdivenle çıkan
  • 5:50 - 5:52
    bir toplum olduğumuz gerçeği,
  • 5:52 - 5:54
    bir şeyleri yanlış yaptığımızı gösteriyor.
  • 5:54 - 5:56
    İşin doğrusunu biliyoruz.
  • 5:56 - 5:58
    Burada karşılaştırılan iki model var.
  • 5:58 - 5:59
    Neredeyse son 30 yıldır süregelen,
  • 5:59 - 6:02
    Yeni Şehirleşmenin şekillendirici
    bir belgesi olan bu slaytı,
  • 6:02 - 6:05
    dağınık yerleşmenin
    ve geleneksel mahalle algısının
  • 6:05 - 6:08
    aynı şeyleri içerdiğini göstermek
    amacıyla sizlerle paylaşıyorum.
  • 6:08 - 6:09
    Aslında ne kadar büyükler,
  • 6:09 - 6:11
    birbirlerine ne kadar yakınlar,
  • 6:11 - 6:13
    birbirleri ile ne denli iç içeler
  • 6:13 - 6:15
    ve çıkmaz sokaktansa mahalle ağınız mı var
  • 6:15 - 6:17
    ya da toplu mahalle sisteminiz mi?
  • 6:17 - 6:19
    Yürünebilirlik potansiyeli olan
  • 6:19 - 6:21
    merkezi muhitlere baktığımızda,
  • 6:21 - 6:24
    çoğunlukla Amerika'daki
    şehirlerimizin merkezlerini,
  • 6:24 - 6:25
    kasaba ve köylerini kastediyorum,
  • 6:25 - 6:28
    kullanım alanlarının
    dengeli dağılmasını diliyoruz.
  • 6:28 - 6:31
    O hâlde eksik olan
    veya yeterince yansıtılamayan nedir?
  • 6:31 - 6:34
    Çoğu Amerikalının yaşadığı
    tipik Amerikan şehirlerinde,
  • 6:34 - 6:35
    konut eksikliği yaşanıyor.
  • 6:35 - 6:37
    Konut-iş dengesi yoktur
  • 6:37 - 6:40
    ve konutlanmayı yeniden getirdiğinizde,
  • 6:40 - 6:43
    beraberinde başka şeylerin de
    geri geldiğini fark edersiniz
  • 6:43 - 6:46
    ve bunlar arasında konutlanma,
    ilk sıralarda yerini tutar.
  • 6:46 - 6:48
    Ve elbette nihayetinde sırada
  • 6:48 - 6:50
    okullar vardır,
  • 6:50 - 6:52
    çünkü insanlar taşınmak
    durumunda kalırlar,
  • 6:52 - 6:56
    genç nesiller taşınır, büyür, çocuk
    sahibi olur ve kavgalar edilir,
  • 6:56 - 7:00
    böylece sonunda okullar iyileşir.
  • 7:00 - 7:02
    Bu bölümün bir diğer kısmı,
  • 7:02 - 7:05
    faydalı şehir kısmı,
  • 7:05 - 7:07
    doğrudan geçiş aşamasındadır
  • 7:07 - 7:11
    ve bu olmaksızın, tamamiyle
    yürünebilir bir semte sahip olabilirsiniz.
  • 7:11 - 7:14
    Fakat tamamen yürünebilir şehirler
    doğrudan geçişi gerektirir,
  • 7:14 - 7:17
    çünkü bir yaya olarak
    bütün şehre erişiminiz yoksa,
  • 7:17 - 7:19
    bir araba alırsınız,
  • 7:19 - 7:20
    ve araba alırsanız,
  • 7:20 - 7:23
    şehir sizin ihtiyaçlarınız çerçevesinde
    yeniden şekillenmeye başlar;
  • 7:23 - 7:25
    caddeler genişler, otoparklar büyür
  • 7:25 - 7:27
    ve artık yürünebilir şehriniz olmaz.
  • 7:27 - 7:28
    Bu yüzden doğrudan geçiş esastır.
  • 7:28 - 7:31
    Fakat her doğrudan geçiş deneyimi,
    her doğrudan geçiş yolculuğu
  • 7:31 - 7:33
    yürüyüş olarak başlar ya da biter,
  • 7:33 - 7:37
    ve bu yüzden doğrudan geçiş istasyonları
    çevresi yürünebilirliğe uygun kurulmalı.
  • 7:37 - 7:39
    Sıradaki kategori,
    yani en önemlisi güvenli yürüyüş.
  • 7:39 - 7:42
    Çoğu yürünebilirlik uzmanlarının
    değindiği bir konu bu.
  • 7:42 - 7:45
    Gerekli, fakat tek başına
    insanları yürümeye teşvik etmiyor.
  • 7:45 - 7:48
    Yürünebilir şehir hususunda
    etkili birçok nokta var.
  • 7:48 - 7:50
    İlki, blok boyutu.
  • 7:50 - 7:52
    Burası Portland, Oregon;
  • 7:52 - 7:54
    61 metrelik bloklarıyla meşhur
    ve yürünebilir.
  • 7:54 - 7:56
    Burası Salt Lake şehri,
  • 7:56 - 7:58
    183 metrelik bloklarıyla meşhur,
  • 7:58 - 8:00
    yürünebilir olmaması da öyle.
  • 8:00 - 8:03
    Bu ikisine baktığınızda,
    adeta iki ayrı gezegen gibi geliyor,
  • 8:03 - 8:05
    fakat bu iki yer de
    insanlar tarafından inşa edildi
  • 8:05 - 8:09
    ve hatta derler ki,
    61 metre bloklu şehriniz varsa,
  • 8:09 - 8:11
    iki şeritli şehir yolunuz da olabilir
  • 8:11 - 8:12
    ya da 2'ye 4 şeridiniz olabilir
  • 8:12 - 8:16
    ve blokların 183 m olduğu şehir,
    altı şeritli oluyor ve bu bir sorun.
  • 8:16 - 8:18
    Bunlar kaza istatistikleri.
  • 8:18 - 8:20
    Blok boyutunu iki katına çıkarırsanız,
  • 8:20 - 8:22
    bu 24 California şehrinde
    yürütülen bir çalışma,
  • 8:22 - 8:24
    blok boyutunu iki katına çıkarırsanız,
  • 8:24 - 8:26
    ana yol olmayan sokaklarda yaşanan
    ölümcül kaza sayısını
  • 8:26 - 8:28
    nerdeyse dörde katlıyorsunuz.
  • 8:28 - 8:31
    Peki, bizim kaç şeridimiz var?
  • 8:31 - 8:35
    Şimdi karşıma çıkan her seyirciye
    söylediğim şeyi yineleyeceğim,
  • 8:35 - 8:38
    burada amacım artan talebi hatırlatmak.
  • 8:38 - 8:42
    Artan talep, hem ana yollarda
    hem de sokaklarda geçerli.
  • 8:42 - 8:45
    Artan talep, yolları genişlettiğimizde
  • 8:45 - 8:48
    beklenilen trafik yoğunluğunu
    ya da fazladan yolculuğu
  • 8:48 - 8:50
    kabullenmemiz gerektiğini söyler.
  • 8:51 - 8:54
    Yoğun sistemlerde, talebi esasen zorlayan
  • 8:54 - 8:56
    yoğunluktur
  • 8:56 - 8:58
    ve bu yüzden genişletme yapılır
  • 8:58 - 9:02
    ve hali hazırda kendini göstermeyen
    yolculukların yaşanması olağandır.
  • 9:02 - 9:04
    İnsanlar iş yerlerinden uzağa taşınır
  • 9:04 - 9:06
    ve her gün iş-ev yolunda
    diğer seçimler de yaparlar,
  • 9:06 - 9:09
    ve bu şeritlerde çok kısa bir
    sürede trafik yoğunluğu yaşanır,
  • 9:09 - 9:11
    yol tekrar genişletilir
    ve tekrardan trafik olur.
  • 9:11 - 9:13
    Şuna varıyoruz; yoğun sistemlerde,
  • 9:13 - 9:15
    otomobilleri karşılayamıyoruz.
  • 9:15 - 9:18
    Bu, genele hitap eden
    Newsweek Dergisinden,
  • 9:18 - 9:20
    "Günümüz mühendisleri,
  • 9:20 - 9:24
    yeni yollar yapmanın genellikle
    trafiği kötüleştirdiğini onaylarlar.''
  • 9:24 - 9:27
    Bunu okuduğumda tepkim şöyle oldu;
    bu mühendislerin bazılarıyla
  • 9:27 - 9:29
    tanışabilir miyim, çünkü tanıdıklarımdan--
  • 9:29 - 9:32
    şu anda birlikte çalıştığım
    müthiş istisnalar da var,
  • 9:32 - 9:35
    fakat şehirde genellikle bu tarz
    mühendislerle karşılaşmıyorsunuz,
  • 9:35 - 9:38
    "Bu yolda çok trafik var, yeni bir
    şerit ekleyelim," derler genelde.
  • 9:38 - 9:40
    Şerit eklerler ve trafik oluşur,
  • 9:40 - 9:43
    "Gördün mü o şeridin gerekli
    olduğunu söylemiştim," derler.
  • 9:43 - 9:47
    Bu, yoğunluğa göre hem anayollar,
    hem de şehir sokakları için geçerli.
  • 9:47 - 9:50
    Ama çalıştığım çoğu Amerikan
    şehrindeki en şaşırtıcı şey,
  • 9:50 - 9:51
    daha çok tipik şehirlerde,
  • 9:51 - 9:54
    şu andaki trafik yoğunluğu sebebiyle
  • 9:54 - 9:56
    birçok aşırı geniş caddeleri olması.
  • 9:56 - 9:58
    Oklahoma'da da durum keza böyleydi;
  • 9:58 - 10:01
    belediye başkanı bana üzgün bir
    şekilde yanıma geldi,
  • 10:01 - 10:04
    çünkü Prevention dergisinde,
    yayalar için tüm ülkedeki
  • 10:04 - 10:06
    en kötü şehir seçilmişlerdi.
  • 10:07 - 10:09
    Bu tamamen gerçek olamaz,
  • 10:09 - 10:12
    ama başkanın bu konuda
    harekete geçmesi için yeterliydi.
  • 10:12 - 10:13
    Bir yürünebilirlik çalışması yaptık
  • 10:13 - 10:17
    ve sokaktaki araba sayılarını inceledik,
  • 10:17 - 10:20
    bunlar 3.000, 4.000
    ve 7,000'lik araba sayımları
  • 10:20 - 10:23
    ve iki şeridin, her gün 10.000
    araba kaldırabileceğini biliyoruz.
  • 10:24 - 10:28
    Bu değerlere bir bakın, her biri
    ya 10.000'e yakın ya da altında
  • 10:29 - 10:32
    ve bu caddeler yeni şehir tasarısında
  • 10:33 - 10:35
    4-6 şerit genişliğinde
  • 10:35 - 10:36
    belirlenmiştir.
  • 10:36 - 10:40
    Yani şerit ile o şeridi kullanmak
    isteyen araba değerleri arasında,
  • 10:40 - 10:42
    önemli bir kopukluk oluştu.
  • 10:42 - 10:46
    Şehir merkezindeki her caddeyi,
    tepeden tırnağa yeniden düzenlemek
  • 10:46 - 10:48
    benim görevimdi
  • 10:48 - 10:50
    ve 15 blok caddesinde gerçekleştirdik
  • 10:50 - 10:52
    ve şu anda yeniden inşa ediyoruz.
  • 10:52 - 10:54
    Yani tipik, bir yere çıkmayan koca cadde,
  • 10:54 - 10:56
    daraltılıyor ve şu anda yapım aşamasında,
  • 10:56 - 10:58
    ve projenin yarısı tamamlanmış durumda.
  • 10:58 - 11:00
    Normal bir caddede,
  • 11:00 - 11:03
    bunu yaptığınız takdirde yan yol açılır.
  • 11:03 - 11:05
    Bisiklet yolu için alan açılır.
  • 11:05 - 11:08
    Yol içi park oranını ikiye katladık.
  • 11:08 - 11:11
    Tamamiyle yeni bir
    bisiklet ağı geliştirdik.
  • 11:11 - 11:14
    Ama her şehrin geliri
    Oklahoma'daki gibi değil,
  • 11:15 - 11:18
    çünkü onların çok iyi işleyen
    bir ekonomisi var.
  • 11:18 - 11:20
    Şehir standartı daha çok
    Cedar Rapids gibidir,
  • 11:20 - 11:24
    tümü 4 şeritli ve bir de
    yarım şeritli sistem bulunur.
  • 11:24 - 11:25
    Fark etmesi güç olsa da,
  • 11:25 - 11:28
    başardıklarımız, şu anda süregelen
    çalışmamız devam ediyor,
  • 11:28 - 11:30
    an itibariyle mühendislik aşamasında,
  • 11:30 - 11:34
    4 tam şeritli
    ve tek yarım şeritli yolları,
  • 11:34 - 11:38
    iki tam şeritli ve iki şeritli olacak
    şekilde inşa ediyoruz
  • 11:38 - 11:41
    ve bu şekilde,
    cadde park oranını %70 arttırıyoruz,
  • 11:41 - 11:43
    hem esnaflar bu durumdan hoşnut oluyor,
  • 11:43 - 11:45
    hem de kaldırımlar korunmuş oluyor.
  • 11:45 - 11:47
    Bu sistem, kaldırımları
    güvenli hâle getiriyor
  • 11:47 - 11:50
    ve daha sağlam bir
    bisiklet ağı kurmuş oluyoruz.
  • 11:50 - 11:52
    Şeritler de aynı şekilde,
    genişlikleri ne oranda?
  • 11:52 - 11:53
    Bu önemli bir konu.
  • 11:53 - 11:56
    Standartlarımız değişti,
    öyle ki Andrés Duany
  • 11:56 - 11:58
    Amerikadaki standart bir yol kesitinin,
  • 11:58 - 12:01
    Dünya'nın eğriliğini
    görmenizi sağladığını dile getiriyor.
  • 12:01 - 12:02
    (Kahkaha)
  • 12:02 - 12:05
    Bu 1960'larda Washington'ın
    dışından ayrılmış bir parsel.
  • 12:05 - 12:07
    Sokak genişliğine bir bakın.
  • 12:07 - 12:09
    Bu 1980'lerden bir parsel,
  • 12:09 - 12:11
    60'lar, 80'ler.
  • 12:11 - 12:13
    Standartlar o kadar çok değişti ki
  • 12:13 - 12:15
    South Beach'deki eski mahallem,
  • 12:15 - 12:18
    akıtma sisteminde sorun olan
    caddelerin bakım zamanı geldiğinde,
  • 12:18 - 12:21
    onu genişletip kaldırımımızın
    yarısını almak zorunda kalıyorlardı,
  • 12:21 - 12:23
    çünkü standartlar daha genişti.
  • 12:23 - 12:26
    İnsanlar geniş sokaklarda
    daha hızlı yürürler.
  • 12:26 - 12:27
    Bunu herkes bilir.
  • 12:27 - 12:30
    Mühendisler reddetse de
    halk bunun farkında,
  • 12:30 - 12:35
    bu sebeple Birmingham, Michigan'daki
    dar sokaklar için mücadele veriyorlar.
  • 12:35 - 12:37
    Yürünebilirliği meşhur Portland, Oregon,
  • 12:37 - 12:40
    yerleşim alanlarında
    "Dar Sokaklar" programını geliştirdi.
  • 12:40 - 12:42
    Dar sokakların daha
    güvenli olduğunu biliyoruz.
  • 12:42 - 12:46
    Vince Graham South Carolina'da yürüttüğü
  • 12:46 - 12:48
    l'On projesinde,
  • 12:48 - 12:51
    konferans veriyor ve 7 metrelik
    muazzam yollarını sunuyor.
  • 12:51 - 12:54
    Bunlar çift yönlü yollar,
    sağ taraf oldukça dar
  • 12:54 - 12:56
    ve şu meşhur filozofun
    sözleriyle devam ediyor,
  • 12:56 - 12:59
    "Geniştir yıkıma giden yol,
  • 12:59 - 13:01
    dardır hayata giden yol."
  • 13:01 - 13:02
    (Kahkaha)
  • 13:02 - 13:05
    (Alkış)
  • 13:05 - 13:07
    Bu en iyi Güney'de işler.
  • 13:08 - 13:09
    Gel gelelim ki bisikletlere.
  • 13:09 - 13:13
    Bisikletler ve bisiklet sürme,
    yalnızca birkaç Amerikan şehrinde
  • 13:13 - 13:16
    kendini gösteren mevcut bir devrim.
  • 13:16 - 13:18
    Nereye inşa etseniz devamı geliyor.
  • 13:18 - 13:22
    Bir planlanlamacı olarak,
    şunu söylemekten nefret ediyorum ama,
  • 13:22 - 13:26
    bisiklet kullanımı,
    bisiklet yapılanmasının bir işlevidir.
  • 13:26 - 13:29
    Portland, Nelson\Nygaard’daki
    arkadaşım Tom Brennan'dan
  • 13:29 - 13:32
    Portland bisiklet topluluğunun
    birkaç fotoğrafını istedim.
  • 13:32 - 13:35
    Bana bunu gönderdi. "Bugün işe bisikletle
    gitme günü müydü?" diye sordum.
  • 13:35 - 13:36
    “Hayır, o salı günüydü” dedi.
  • 13:37 - 13:41
    Portland'ın yaptığını yapıp bisiklet
    yapılanmasına yatırım yaptığınızda...
  • 13:41 - 13:45
    New York geçtiğimiz günlerde,
    şeritleri yeşile boyayarak
  • 13:45 - 13:47
    bisikletçi sayısını katbekat arttırdı.
  • 13:48 - 13:51
    Kaliforniya, Long Beach gibi
    otomotiv şehirlerinde bile,
  • 13:51 - 13:55
    yapılanmaya dayalı olarak
    bisikletçilerin sayısında büyük artış var.
  • 13:55 - 13:56
    Ve tabii ki,
  • 13:56 - 13:59
    Washington DC'de
    15. Cadde'deki durum da var,
  • 13:59 - 14:02
    Rahm Emanuel'in Chicago'da tasarladığı
    yeni bisiklet şeritlerine bir bakın;
  • 14:02 - 14:05
    tamponlu şeritler,
    paralel parklanma kaldırımı açtı,
  • 14:05 - 14:10
    park halindeki arabalar ile
    kaldırım kenarı arasındaki bisikletler,
  • 14:10 - 14:12
    muazzam bisikletçiler.
  • 14:12 - 14:15
    Buna karşın, Pasadena’da olduğu
    gibi her şerit bir bisiklet şeridiyse,
  • 14:15 - 14:17
    o zaman hiçbir şerit
    bisiklet şeridi olmuyor.
  • 14:17 - 14:20
    Pasadena'da gördüğüm tek bisikletçi de bu:
  • 14:21 - 14:22
    (Kahkaha)
  • 14:22 - 14:24
    Değindiğim paralel park etme...
  • 14:24 - 14:26
    Hareket eden araçlardan,
  • 14:26 - 14:29
    yayaları ve kaldırımı koruyan
    önemli bir çelik bariyerdir.
  • 14:29 - 14:33
    Burası Lauderdale;
    caddenin bir tarafı parka açık,
  • 14:33 - 14:34
    diğer tarafıysa kapalı.
  • 14:34 - 14:37
    Bu park tarafındaki happy hour.
    (direkt çevirisi: mutlu saat)
  • 14:37 - 14:40
    Bu da karşı taraftaki sad hour.
  • 14:40 - 14:43
    Ayrıca ağaçlar da arabaları yavaşlatıyor.
  • 14:43 - 14:45
    Ağaçlar yolun kenarındaysa
    araçlar daha yavaş giderler
  • 14:45 - 14:48
    ve elbette bazen de
    ani bir hızla yavaşlarlar.
  • 14:48 - 14:51
    Dönüş yarıçapı gibi
    ufak detaylar ve detaylar...
  • 14:51 - 14:53
    1 metre mi, 10 metre mi?
  • 14:53 - 14:55
    Öyle jilet gibi bir yol ki,
  • 14:55 - 14:58
    arabanın sürüş hızın
    ve geçmesi gereken yolu belirliyor.
  • 14:58 - 15:01
    Bunu seviyorum,
    çünkü tarafsız gazetecilik budur.
  • 15:01 - 15:05
    ''Alımlara göre, şehir merkezi girişi
    yayalara çekici gelmiyor.''
  • 15:05 - 15:08
    Alan her yönüyle açık, aerodinamik
  • 15:08 - 15:10
    geometrik bir akışa sahip iken,
  • 15:10 - 15:12
    ''Burası araç yeridir,'' der.
  • 15:13 - 15:18
    Ortamı kurmada hiçbir detaya,
    ihtisasa izin verilmez.
  • 15:18 - 15:19
    Bu caddeyi bilirsiniz,
  • 15:19 - 15:23
    evet, yüzyılın fırtınasında
    bir dakika içerisinde boşalacak,
  • 15:23 - 15:26
    ama bu kadıncağız her gün
    bu kaldırıma tırmanmak zorunda.
  • 15:27 - 15:29
    Rahat yürüyüş, tüm hayvanların
  • 15:29 - 15:34
    görüşünün açık kalması ve barınma
    ihtiyacı duyması ile alakalıdır.
  • 15:34 - 15:37
    Potansiyel yırtıcıları görmek isteriz,
  • 15:37 - 15:39
    ayrıca başımızda
    bir çatıya da ihtiyaç duyarız.
  • 15:39 - 15:41
    Bu yüzden sağlam köşeli
    yerlere yöneliyoruz,
  • 15:41 - 15:45
    bu koşulu sağlamazsanız, insanlar
    orada olmak istemeyeceklerdir.
  • 15:45 - 15:48
    Uygun yükseklik ve genişlik nedir?
  • 15:48 - 15:49
    Bire bir mi? Üçe bir mi?
  • 15:49 - 15:53
    Bire altı sınırını aşarsanız,
    rahat edemeyeceğiniz anlamına gelir.
  • 15:53 - 15:55
    Güvende hissetmezsiniz.
  • 15:55 - 15:57
    Salzburg'da altıya bir
    tamamiyle muazzam olabilir.
  • 15:57 - 16:00
    Salzburg'un tam karşıtı ise Houston'dır.
  • 16:00 - 16:05
    Temel sorun, park yeri demek oluyor.
  • 16:05 - 16:08
    Eksik dişler,
    boş kısımlar da sorun olabilir
  • 16:08 - 16:11
    ve geçersiz bir imar kodu
    nedeniyle eksik yeriniz varsa,
  • 16:11 - 16:14
    mahallenizde
    kayıp bir uç baş gösterebilir.
  • 16:14 - 16:15
    Mahallemde böyle bir durum vardı.
  • 16:16 - 16:19
    Buranın imara kapalı olduğunu
    belirten imar kanunu bu.
  • 16:19 - 16:24
    Bildiğiniz gibi Washington DC,
    bu gibi alanların, bu tarz alanlara
  • 16:24 - 16:25
    dönüşümü için imar değişikliğine gidiyor.
  • 16:26 - 16:28
    Bunun için birçok değişken gerekti.
  • 16:28 - 16:30
    Üçgen ev inşası ilginç olabilir,
  • 16:30 - 16:33
    fakat bir tane yaparsanız,
    insanların genelde hoşuna gider.
  • 16:33 - 16:35
    Şu kayıp uçları doldurmamız gerek.
  • 16:35 - 16:38
    Ve son olarak, ilgi çekici yürüyüş;
  • 16:38 - 16:39
    insanlığın izleri.
  • 16:39 - 16:41
    Sosyal primatlarız.
  • 16:41 - 16:44
    Diğer insanlardan çok,
    bizleri ilgilendiren bir şey yoktur.
  • 16:44 - 16:45
    İnsan dokunuşu ararız.
  • 16:45 - 16:47
    Bire bir oranı oldukça harika bir şey.
  • 16:47 - 16:50
    Burası Grand Rapids,
    oldukça yürünebilir bir şehir,
  • 16:50 - 16:52
    fakat bu en iyi iki oteli
    birbirine bağlayan yolda
  • 16:52 - 16:54
    yürüyen bir insan bile göremezsiniz,
  • 16:54 - 16:58
    çünkü solda açık katlı otopark var
  • 16:58 - 17:01
    ve sağda, belli ki o otoparka duyulan
    hayranlıkla tasarlanan
  • 17:01 - 17:04
    konferans binası var,
  • 17:04 - 17:06
    çoğu insanı cezbetmiyor haliyle.
  • 17:07 - 17:10
    Charleston Güney Carolina Başkanı
    Joe Riley, 10. döneminde bizlere,
  • 17:10 - 17:13
    80 metrelik garajı gizlemek için
  • 17:13 - 17:15
    8 metrelik inşaatın
    yeterli olduğunu öğretmişti.
  • 17:15 - 17:18
    Buraya Chia Pet Garajı diyorum,
    South Beach'te.
  • 17:18 - 17:19
    Bu faal bir zemin kat.
  • 17:19 - 17:22
    Göstermeyi sevdiğim
    bu projeyle sonlandırmak istiyorum
  • 17:22 - 17:25
    Meleca Mimarları tarafından
    Columbus, Ohio'da hazırlandı.
  • 17:25 - 17:28
    Solda kongre merkezi,
    yayalarla dolu olan bir mahalle.
  • 17:28 - 17:31
    Sağ tarafta Short North var;
    büyük restoranlar, mağazalar,
  • 17:31 - 17:34
    etnik grupların mücadele
    içinde olduğu bir yer.
  • 17:34 - 17:37
    Her şey iyi durumda değildi,
    çünkü böyle bir köprü var
  • 17:37 - 17:39
    ve kongre merkezinden o mahalleye
  • 17:39 - 17:40
    kimse yürümüyordu.
  • 17:41 - 17:44
    Otoyolu yeniden inşa ettiklerinde,
    köprüye 25 metre daha eklediler.
  • 17:44 - 17:47
    Afedersiniz, köprüyü anayolun
    üstüne yeniden inşa ettiler.
  • 17:47 - 17:49
    Şehir 1.9 milyon dolar ödedi,
  • 17:49 - 17:51
    arsayı bir müteahhite verdiler,
  • 17:51 - 17:53
    müteahhit bunu inşa etti
  • 17:53 - 17:55
    ve şimdi Short North canlandı.
  • 17:55 - 17:58
    Gazeteler, herkes, plan dergileri değil,
  • 17:58 - 18:00
    gazeteler bu köprünün
    sebep olduğunu söylüyor.
  • 18:00 - 18:03
    İşte bu kadar.
    Bu, genel yürünebilirlik teorisi.
  • 18:03 - 18:05
    Kendi şehirlerinizi düşünün.
  • 18:05 - 18:08
    Sizlerin nasıl uygulamaya
    koyabileceğinizi düşünün.
  • 18:08 - 18:10
    Aynı anda dört işi yapmanız gerekiyor.
  • 18:10 - 18:13
    Çoğunluğun olduğu bu yerleri bulun
  • 18:13 - 18:14
    ve düzeltebildiğinizi düzeltin,
  • 18:14 - 18:17
    hâlâ düzeltilmesi
    gereken yerleri düzeltin.
  • 18:17 - 18:19
    İlginiz için gerçekten müteşekkirim
  • 18:19 - 18:21
    ve bugün geldiğiniz için teşekkür ederim.
  • 18:21 - 18:24
    (Alkış)
Title:
Bir şehri daha yürünebilir kılmanın 4 yolu
Speaker:
Jeff Speck
Description:

Arabalardan arınmış, dağınık yerleşmeden arınmış şehrinizde yürümeye özgürlük! Şehir plancısı Jeff Speck, ''genel yürünebilirlik teorisi''ni paylaşıyor.
6 şeritli otoyolu olan dağınık yerleşimleri; güvenilir, yürünebilir, bisiklet şeritli ve ağaçlı sokaklara dönüştürmenin 4 temel maddesini açıklıyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
18:37

Turkish subtitles

Revisions