Lợi dụng vi khuẩn để đẩy lùi ung thư - Tal Danino
-
0:06 - 0:11Năm 1884, có vẻ như nữ thần
may mắn đang từ bỏ một bệnh nhân. -
0:11 - 0:14Bệnh nhân này có một khối u ở cổ
đang tiến triển nhanh chóng, -
0:14 - 0:19và tệ hơn, anh còn bị nhiễm trùng da
ở những vị trí khác. -
0:19 - 0:22Nhưng chẳng bao lâu, một chuyện bất ngờ
đã xảy ra: -
0:22 - 0:27khi tình trạng nhiễm trùng vừa khỏi,
thì căn bệnh ung thư cũng dần suy giảm. -
0:27 - 0:32Bảy năm sau, khi bác sĩ William Coley
đánh giá lại tình trạng của anh ta -
0:32 - 0:34thì không còn bất kỳ
dấu hiệu nào của ung thư. -
0:34 - 0:37Coley tin rằng một điều đáng kinh ngạc
đã xảy ra: -
0:37 - 0:41đó là tình trạng nhiễm trùng đã kích thích
hệ miễn dịch của bệnh nhân -
0:41 - 0:44chống lại ung thư.
-
0:44 - 0:47Phát hiện may mắn đã khiến Coley
trở thành người tiên phong -
0:47 - 0:51trong việc điều trị dứt điểm ung thư
bằng cách tiêm vi khuẩn có chủ ý. -
0:51 - 0:56Hơn một thế kỷ sau, các nhà sinh học
tổng hợp đã tìm thấy một cách còn tốt hơn -
0:56 - 0:59trong việc sử dụng những
đồng minh không ngờ tới này - -
0:59 - 1:04đó là lập trình chúng để vận chuyển thuốc
một cách an toàn và chính xác đến khối u. -
1:04 - 1:08Ung thư xảy ra khi những chức năng
bình thường của tế bào bị thay đổi, -
1:08 - 1:13khiến chúng nhân lên nhanh chóng
và tiến triển thành khối u. -
1:13 - 1:17Việc sử dụng các phương pháp trị liệu
như xạ trị, hóa trị và liệu pháp miễn dịch -
1:17 - 1:20nhằm tiêu diệt các tế bào ác tính,
nhưng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể -
1:20 - 1:23và hủy hoại các mô khỏe mạnh
trong quá trình điều trị. -
1:23 - 1:26Tuy nhiên một số vi khuẩn như E. coli
-
1:26 - 1:32có một khả năng đặc biệt là phát triển
có chọn lọc bên trong khối u. -
1:32 - 1:35Trên thực tế, trung tâm của khối u
tạo ra một môi trường lý tưởng -
1:35 - 1:39để chúng có thế nhân lên an toàn,
tránh khỏi các tế bào miễn dịch. -
1:39 - 1:41Thay vì gây ra nhiễm khuẩn,
-
1:41 - 1:45vi khuẩn có thể được tái lập trình
để mang theo thuốc trị ung thư -
1:45 - 1:50có chức năng như con ngựa thành Troy với
mục tiêu là thâm nhập vào trong khối u. -
1:50 - 1:55Ý tưởng về việc lập trình vi khuẩn để phát
hiện và phản ứng theo những cách mới lạ -
1:55 - 2:00là trọng tâm của lĩnh vực
Sinh học Tổng hợp. -
2:00 - 2:02Nhưng làm cách nào để lập trình vi khuẩn?
-
2:02 - 2:05Mấu chốt nằm ở việc
điều khiển DNA vi khuẩn. -
2:05 - 2:08Bằng việc chèn một trình tự gen
đặc biệt vào vi khuẩn, -
2:08 - 2:12làm chúng có thể tổng hợp
nên nhiều loại phân tử, -
2:12 - 2:15kể cả những loại có thể phá hủy
quá trình tiến triển bệnh ung thư. -
2:15 - 2:19Chúng cũng có thể được điều chỉnh để
hoạt động theo những cách thức riêng -
2:19 - 2:21nhờ vào các mạch sinh học.
-
2:21 - 2:25Chúng có tác dụng thay đổi cách thức
hoạt động tùy vào sự hiện diện, vắng mặt, -
2:25 - 2:28hoặc kết hợp của những yếu tố nhất định.
-
2:28 - 2:32Ví dụ, các khối u có nồng độ
ô-xi và pH thấp -
2:32 - 2:35và sản xuất quá mức một số
phân tử nhất định. -
2:35 - 2:39Nhà sinh học tổng hợp có thể lập trình
vi khuẩn nhận biết được tình trạng trên, -
2:39 - 2:44và như vậy chúng sẽ đáp ứng lại khối u
mà không ảnh hưởng đến các mô bình thường. -
2:44 - 2:46Một loại mạch sinh học
-
2:46 - 2:50có khả năng ly giải đồng bộ,
gọi tắt là SLC, -
2:50 - 2:53cho phép vi khuẩn vận chuyển thuốc
-
2:53 - 2:56theo một lịch trình đã được thiết lập sẵn.
-
2:56 - 2:58Đầu tiên, để tránh tổn thương
các mô khỏe mạnh, -
2:58 - 3:02quá trình sản xuất thuốc kháng ung thư
chỉ được tiến hành khi vi khuẩn -
3:02 - 3:05đã xâm nhập và bắt đầu
phát triển bên trong khối u. -
3:05 - 3:08Sau đó, ngay khi chúng đã tạo ra thuốc,
-
3:08 - 3:11chế độ tự tiêu diệt sẽ được kích hoạt
để ngăn ngừa sự bùng nổ -
3:11 - 3:14ngay khi số lượng của chúng
chạm ngưỡng. -
3:14 - 3:18Chế độ này vừa giúp phóng thích thuốc,
vừa làm giảm số lượng vi khuẩn. -
3:18 - 3:23Tuy nhiên, một tỉ lệ vi khuẩn nhất định
vẫn còn sống -
3:23 - 3:25để khôi phục dân số của chúng.
-
3:25 - 3:29Cứ như vậy số lượng vi khuẩn tăng lên đủ
để kích hoạt chế độ tự tiêu diệt lần nữa, -
3:29 - 3:31và vòng tuần hoàn lại tiếp tục.
-
3:31 - 3:34Chương trình này có thể điều chỉnh
để cung cấp thuốc -
3:34 - 3:38theo bất kỳ lịch trình nào tốt nhất
để tiêu diệt khối u. -
3:38 - 3:42Phương pháp đầy hứa hẹn này đã được
thử nghiệm trên chuột. -
3:42 - 3:47Các nhà khoa học không chỉ loại bỏ
thành công khối u lympho -
3:47 - 3:48bằng cách tiêm vi khuẩn vào khối u,
-
3:48 - 3:51mà mũi tiêm này còn kích thích
hệ miễn dịch, -
3:51 - 3:56giúp tế bào miễn dịch nhận diện và
tấn công các u lympho chưa được điều trị -
3:56 - 3:58ở những vị trí khác của chuột.
-
3:58 - 3:59Khác với những liệu pháp khác,
-
3:59 - 4:02vi khuẩn không nhắm vào một loại
ung thư cụ thể, -
4:02 - 4:08mà chúng tấn công tất cả các khối u rắn
có chung đặc điểm. -
4:08 - 4:12Liệu pháp lập trình vi khuẩn
không chỉ giới hạn trong điều trị ung thư. -
4:12 - 4:15Mà liệu pháp này còn được xem như
những cảm biến tinh vi -
4:15 - 4:18trong việc theo dõi bệnh tật
trong tương lai. -
4:18 - 4:22Các lợi khuẩn có thể sống dưới dạng
bất hoạt trong đường ruột của chúng ta, -
4:22 - 4:25nơi chúng sẽ phát hiện, ngăn chặn
và điều trị các rối loạn -
4:25 - 4:28trước khi các bệnh này
biểu hiện thành triệu chứng. -
4:28 - 4:32Những tiến bộ trong công nghệ
đang tạo ra một tương lai đầy hứa hẹn -
4:32 - 4:36của việc cá thể hóa điều trị
bằng cách sử dụng các robot siêu nhỏ. -
4:36 - 4:38Nhờ vào hàng tỉ năm tiến hóa
-
4:38 - 4:40chúng ta có thể đã nắm giữ khởi điểm
-
4:40 - 4:44là hình thái sinh học
không ngờ tới của vi khuẩn. -
4:44 - 4:47Và khi kết hợp thêm với sinh học tổng hợp,
-
4:47 - 4:50thì ai biết được điều
bất ngờ gì sẽ sớm xảy ra.
- Title:
- Lợi dụng vi khuẩn để đẩy lùi ung thư - Tal Danino
- Speaker:
- Tal Danino
- Description:
-
Xem đầy đủ tại: https://ed.ted.com/lessons/hacking-bacteria-to-fight-cancer-tal-danino
Năm 1884, một bệnh nhân xui xẻo có một khối u ở cổ đang tiến triển nhanh chóng kèm theo tình trạng nhiễm trùng da. Nhưng khi tình trạng nhiễm trùng vừa khỏi thì căn bệnh ung thư cũng dần suy giảm. Tình trạng nhiễm trùng đã kích thích hệ thống miễn dịch của bệnh nhân. Ngày nay, các nhà sinh học tổng hợp đã lập trình cho vi khuẩn nhằm vận chuyển thuốc một cách an toàn và chính xác tới các khối u. Điều này có thể xảy ra như thế nào? Tal Danino đã tìm hiểu rõ.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:51
Thu Ha Tran approved Vietnamese subtitles for Hacking bacteria to fight cancer | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for Hacking bacteria to fight cancer | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for Hacking bacteria to fight cancer | ||
Yen Nhi Ta Nguyen accepted Vietnamese subtitles for Hacking bacteria to fight cancer | ||
Yen Nhi Ta Nguyen edited Vietnamese subtitles for Hacking bacteria to fight cancer | ||
Yen Nhi Ta Nguyen edited Vietnamese subtitles for Hacking bacteria to fight cancer | ||
Trang Nguyen edited Vietnamese subtitles for Hacking bacteria to fight cancer | ||
Trang Nguyen edited Vietnamese subtitles for Hacking bacteria to fight cancer |