Return to Video

ڕووبارەکان دەتوانن چیمان پێبڵێن دەربارەی مێژووی زەوی

  • 0:01 - 0:04
    زۆرباشە، با وێنەی زەوی بەرزکەینەوە.
  • 0:05 - 0:06
    زەوی زۆر شتێکی جوانە.
  • 0:06 - 0:08
    من زەویناسم، بۆیە زۆر دڵم بەمە خۆش دەبێ،
  • 0:08 - 0:10
    بەڵام زەوی زۆر گرنگە.
  • 0:10 - 0:13
    بەهێزە، دەجوڵێت، بە بەردەوامیش دەگۆڕێت.
  • 0:13 - 0:15
    شوێنێکی دڵخۆشکەرە بۆ ژیان.
  • 0:16 - 0:20
    ئەمڕۆ من دەمەوێ شێوازی بینینی
    خۆم باسبکەم بۆ ئێوە.
  • 0:20 - 0:22
    بەوەی چۆن زانین دەربارەی مێژووی زەوی
  • 0:22 - 0:26
    یارمەتیمان دەدات لە ڕابەری کردنمان لەو
    بڕیارانەی ئەمڕۆ دەیاندەین.
  • 0:26 - 0:29
    دەربارەی ئەوەی چۆن بۆ ماوەیەکی
    زۆر لەسەر زەوی بژین.
  • 0:30 - 0:33
    زۆر شتی سەرنجراکێش لەسەر
    ڕووی زەوی ڕوودەدەن.
  • 0:33 - 0:35
    ئەگەر هەندێک ئەمە بهێنینە پێشەوە.
  • 0:35 - 0:39
    دەمەوێ تۆزێک باسی یەکێک لەو
    شتانەتان بۆ بکەم کە ڕوودەدات.
  • 0:39 - 0:42
    ماددەکان بەسەر ڕووی زەوییەوە
    بە بەردەوامی تێکەڵ دەبن،
  • 0:42 - 0:45
    یەکێک لەو شتانەی کە ڕوودەدات ئەو
    ماددەیەی کە لە شاخە بەرزەکانەوە
  • 0:45 - 0:48
    لێدەبێتەوە و دەگوازرێتەوە
    لەناو دەریاکەدا دەنیشێت.
  • 0:48 - 0:50
    ئەم پڕۆسەیەش بەردەوامە.
  • 0:50 - 0:52
    کاریگەریەکی زەبەلاحی هەیە
    لەسەر شوێنە سروشتیەکان.
  • 0:52 - 0:54
    ئەم نموونەیە لە باشووری هیند--
  • 0:54 - 0:56
    ئەمانە هەندێک لە گەورەترین
    چیاکانی جیهانن.
  • 0:56 - 0:59
    لەم وێنەیەی مانگی دەستکردا
    دەتوانیت بیبینیت.
  • 0:59 - 1:03
    ڕووبارەکان ماددەکان لە شاخەکانەوە
    دەگوازنەوە بۆ دەریاکان.
  • 1:03 - 1:05
    دەتوانی ئەم ڕوبارانە وەک بڵدۆزەر
    تەماشا بکەیت.
  • 1:05 - 1:09
    بە کورتی ڕووبارەکان پاڵ بە
    شاخەکانەوە دەنێن بۆ ناو دەریاکان،
  • 1:09 - 1:11
    لێرەدا نموونەیەکتان دەدەمێ
  • 1:11 - 1:13
    هەندێک دەیهێنینە پێشەوە.
  • 1:13 - 1:15
    هاوڕێیان من دەمەوێ بە تایبەتی
    باسی ڕووبارێکتان بۆ بکەم.
  • 1:15 - 1:18
    دەتوانین ئەم شێوە جوانانە ببینین
    کە ڕووبارەکان دروستی دەکەن
  • 1:18 - 1:20
    کاتێک پاڵ بەو ماددانەوە دەنێن
    بۆ ناو دەریاکە.
  • 1:20 - 1:22
    بەڵام ئەم شێوانە وەستاو نین.
  • 1:22 - 1:24
    ئەم ڕووبارانە تۆزێک دەجوڵێن
    و بازبازێن دەکەن.
  • 1:24 - 1:26
    وە ئەمەش کاریگەری بەسەر ژیانمانەوە هەیە.
  • 1:26 - 1:29
    نموونەیەکی ئەمەش ڕوباری کۆسیە.
  • 1:29 - 1:31
    ڕووباری کۆسی شێوەیەکی سی جوانی هەیە.
  • 1:31 - 1:34
    لە شاخە بەرزەکانی نیپاڵەوە یەت
  • 1:34 - 1:36
    بە تەن ماددە هەڵدەگرێت،
  • 1:36 - 1:39
    نیشتووی زۆر کە لە چیا بەرزەکانەوە
    لێکراونەتەوە،
  • 1:39 - 1:41
    بە ناو هیندستاندا بڵاو دەبێتەوە
  • 1:41 - 1:42
    ماددەکان دەجوڵێنێ .
  • 1:43 - 1:45
    ئەم ناوچەیە دێنینە پێشەوە
  • 1:45 - 1:48
    هەندێک شتتان بۆ باس دەکەم دەربارەی
    چی بەسەر کۆسی دا هات.
  • 1:48 - 1:51
    ئەمە نموونەیەکە کە ئەم سیستمانە
    چەن جوڵاون.
  • 1:51 - 1:54
    لەم وێنە سەتەلایتەی مانگی ٨ ی ٢٠٠٨ .
  • 1:55 - 1:56
    ئەم وێنەیە ڕەنگ کراوە
  • 1:56 - 1:59
    بۆ ئەوەی بۆشاییەکانی کە ڕووەکیان تێدایە
    بە سەوز دەرکەون
  • 1:59 - 2:00
    ئاوەکەش بە شین دەرکەوێ.
  • 2:00 - 2:04
    لێرەشدا دیسان دەتوانی ئەو
    ڕێڕەوە شێوە سیە ببینیت
  • 2:04 - 2:06
    کە ڕووبارەکە دروستی دەکات
    کە نیپاڵ جێدێلێت.
  • 2:06 - 2:08
    ئێستەش وەرزی باران بارینی بەلێزمەیە.
  • 2:08 - 2:11
    مانگی ٨ وەرزی بارانی بەلێزمەیە
    لەم هەرێمەی جیهاندا.
  • 2:11 - 2:14
    هەموو ئەو کەسانەی کە نزیک ڕووبارێک
    دەژین لافاویان زۆر دیوە.
  • 2:14 - 2:17
    هەروەها هەموو ئەو شتە خراپ و وێرانکاریانەی
    کە لەگەڵ ئەمە دروست دەبن.
  • 2:17 - 2:20
    بەڵام شتێکی سەرنجڕاکێش لە ٢٠٠٨ ڕوویدا،
  • 2:20 - 2:23
    ئەم ڕووبارە بە شێوەیەکی زۆر جیاواز جوڵا.
  • 2:23 - 2:26
    لافاوێکی دروست کرد زۆر
    جیاواز لەوەی کە دەیکا.
  • 2:26 - 2:28
    ئێ ڕووباری کۆسی دێتە ئێرە،
  • 2:28 - 2:31
    بەڵام هەندێک کات کە ڕووبارەکان
    پارچەکان پاڵ پێوە دەنێن.
  • 2:31 - 2:32
    ئەم شتانە پێکەوە دەنوسێن،
  • 2:32 - 2:34
    ئەم پێکەوەنوساوانەش وادەکەن کە ڕووبارەکان
  • 2:34 - 2:36
    ڕێڕەوەکەیان بە تەواوی بگۆڕن.
  • 2:36 - 2:39
    ئەم وێنە سەتەلایتیە ڕێك دوای دوو هافتەیە.
  • 2:39 - 2:41
    ئەمە ڕێڕەوی پێشوو،
  • 2:41 - 2:43
    ڕێڕەوە شێوە سییەکە،
  • 2:43 - 2:45
    کە دەبینی شین نیە.
  • 2:45 - 2:47
    بەڵام ئێستە ئەم ڕێڕەوە شینەمان هەیە
  • 2:47 - 2:49
    کە ناوەڕاستی ئەم دیمەنە دەبڕێت.
  • 2:49 - 2:52
    ئەمەی ڕوویداوە ئەوەیە کە ڕووباری کۆسی
    بازی داوە،
  • 2:52 - 2:54
    وە بۆ سەرچاوە هێڵی تۆمار لێرە ٤٠ میلە.
  • 2:54 - 2:58
    ڕووبارەکە ٣٠ میل لایداوە زۆر بە خێرایی.
  • 2:59 - 3:02
    بۆیە ئەم ڕووبارە گیرا و بازیدا.
  • 3:02 - 3:04
    ئەمەش وێنەیەک دوای یەک هەفتە،
  • 3:04 - 3:06
    وە دەبینی کە ڕێڕەوەکانی پێشوو.
  • 3:06 - 3:09
    دەبینی پڕۆسەی بازدانی
    ئەم ڕووبارە بەردەوامە
  • 3:09 - 3:11
    کە ڕووبارەکە دوورتر
    دەکەوێتەوە لە ڕاڕەوەکەی.
  • 3:12 - 3:14
    ئەم جۆرە شوێنانە وا دەکەن
    بیری لێبکەیتەوە،
  • 3:14 - 3:17
    کە ڕووبارەکان زۆر دەجوڵێن.
  • 3:17 - 3:21
    زۆر گرنگە بزانیت کەی و لە کوێ،
    ئەم ڕووبارانە باز دەدەن.
  • 3:21 - 3:25
    بەڵام ئەم پڕۆسانە لای خۆشمان ڕوودەدەن.
  • 3:26 - 3:27
    بۆیە لە ویلایەتە یەکگرتووەکان.
  • 3:27 - 3:32
    ڕووباری میسیسیپی هەیە کە
    زۆربەی ئەمریکا دەگرێتەوە.
  • 3:32 - 3:34
    پارچە لە شاخەکانی ڕۆکی دێنێ
  • 3:34 - 3:35
    لە شوێنە بەرزە گەورەکانەوە.
  • 3:36 - 3:39
    هەمووی کۆ دەکاتەوە و بە
    هەموو ئەمریکا دەگەڕێت
  • 3:39 - 3:41
    لە کەنداوی مەکسیک فڕێیدەدا.
  • 3:41 - 3:45
    ئەم ڕێڕەوی میسیسیپیە کە
    دەیزانین لە ئێستادا.
  • 3:45 - 3:47
    بەڵام هەمیشە ئەمە ڕێڕەوەکەی نەبووە.
  • 3:47 - 3:49
    ئەگەر مێژووی زەویناسی بهێنین.
  • 3:49 - 3:51
    دەتوانین ڕێڕەوەکەی پێشووی دروست بکەینەوە
  • 3:52 - 3:54
    بۆ نموونە ئەم شوێنە سوورەی ئێرە
  • 3:54 - 3:58
    ئەو شوێنەیە کە دەزانین ڕووباری میسیسیپی
    پارچە دێنێت
  • 3:58 - 4:00
    نزیکەی ٤٦٠٠ ساڵ لەمەوپێش.
  • 4:00 - 4:02
    پێش ٣٥٠٠ ساڵ جوڵا
  • 4:02 - 4:05
    بۆ ئەم ڕێڕەوەی کە بە پرتەقاڵی کێشراوە.
  • 4:05 - 4:07
    بە بەرداومیش جوڵاوە.
  • 4:07 - 4:09
    ئەمەش نزیکەی ٢٠٠٠ ساڵ پێش ئێستا،
  • 4:09 - 4:10
    ١٠٠٠ ساڵ پێشتر.
  • 4:10 - 4:12
    ٧٠٠ ساڵ
  • 4:12 - 4:14
    نزیکەی ٥٠٠ ساڵ پێش ئێستا بوو
  • 4:14 - 4:17
    بوو بەم ڕێڕەوەی کە پێی ئاشناین ئەمڕۆ.
  • 4:18 - 4:20
    ئەم پڕۆسانە زۆر گرنگن
  • 4:20 - 4:23
    بە تایبەتی ئەم ناوچەی دەلتایە.
  • 4:23 - 4:27
    کە ئەم ڕووداوی بازی ڕووبارە لە میسیسیپی
  • 4:27 - 4:30
    زەمین دروست دەکەن بۆ ئەوەی کە دەستکاری
    زەمینی دەریاکە بکەن.
  • 4:30 - 4:31
    ئەمە ناوچەیەکی گرنگی نیشتەجێبوونە.
  • 4:31 - 4:37
    ئەم ناوچە دەلتایانە کە چڕترین شوێنی
    نیشتەجێبوونە لەسەر ئەم هەسارەیە.
  • 4:37 - 4:39
    تێگەشتن لە کارکردنی ئەم دیمەنانە.
  • 4:39 - 4:42
    چۆن دروست بوون و چۆن بەردەوام
    دەگۆڕێن لە داهاتوودا
  • 4:42 - 4:45
    زۆر گرنگە بۆ ئەوانەی لێرە دەژین.
  • 4:45 - 4:47
    ڕووبارەکان دەشلەقێن.
  • 4:47 - 4:50
    ئەمانە هەندێک بازی گەورەترن
    لەوانەی باسمان کردن.
  • 4:50 - 4:52
    دەمەوێ هەندێک شڵەقانی
    ڕووبارتان پیشان بەم.
  • 4:52 - 4:55
    ڕێڕەوی ڕووباری ئەمازۆن، و
  • 4:55 - 4:57
    لێرەش سیستمێکی گەورەی ڕووبارمان هەیە
  • 4:57 - 5:01
    کە پارچەکان لە چیاکانی ئەندیز
    کۆدەکاتەوە و دەجوڵێنێ و پاڵیان پێوە دەنێ.
  • 5:01 - 5:03
    بە هەموو ئەمریکای باشووردا دەیگوازێتەوە
  • 5:03 - 5:06
    لە زەریای ئەتڵەسی فڕێی دەدات.
  • 5:07 - 5:11
    ئەگەر ئەمە بهێنینە پێشەوە، دەتوانن
    ئەم ڕێڕەوە چەماوە جوانانەی ڕووبار ببینن.
  • 5:11 - 5:14
    دووبارە، زۆر جوانن بەڵام دیسان
    وەستاو نین.
  • 5:14 - 5:16
    ئەم ڕووبارانە چالاکن.
  • 5:16 - 5:20
    دەتوانین وێنەی سەتەلایتی ٣٠ ساڵ
    لەمەو پێش یان زیاتر بەکاربهێنین
  • 5:20 - 5:22
    بۆ ئەوەی چاودێری ئەم گۆڕانانە بکەین.
  • 5:22 - 5:26
    خولەکێک دەوەستین و تەماشای
    هەر چەماوییەک و پێچێک لەم ڕووبارە دەکەین.
  • 5:26 - 5:29
    دەبینی کە لە شوێنی خۆی نامێنێتەوە
    بۆ کاتێکی زۆر.
  • 5:29 - 5:31
    دەگۆڕێت و گەشەدەکات و شێوازەکەی
    کۆدەکاتەوە.
  • 5:33 - 5:35
    ئەگەر تەماشای ئەم شوێنە بەتایبەتی بکەیت.
  • 5:35 - 5:38
    دەمەوێ ئێوە سەرنج بدەن لەو
    شێوە بازنەییە لە ڕووبارەکە
  • 5:38 - 5:40
    کە بەتەواوی دەقرتێت.
  • 5:40 - 5:41
    لە شێوەیەکی قامچی دەچێت
  • 5:41 - 5:44
    کە لە ڕووبارەکە دەبێتەوە لە
    خاڵێکی دیاریکراودا.
  • 5:44 - 5:46
    تەنها وەک سەرچاوەیەک، دووبارە
  • 5:46 - 5:51
    لەم شوێنە ڕووبارەکە ڕاڕەوەکەی
    ٤ میل گۆڕیوە.
  • 5:51 - 5:53
    لە نزیکەی وەرزێک یان دووان.
  • 5:53 - 5:56
    بۆیە ئەو دیمەنانەی کە ئێمە لە ناویاندا
    دەژین لەسەر زەوی.
  • 5:56 - 5:58
    کە ئەم ماددەیە لەسەر چیاکانەوە دێتە خوارێ
  • 5:58 - 6:00
    دەگوازرێتەوە بۆ دەریا،
  • 6:00 - 6:01
    بە بەردەوامی دەشلەقێن.
  • 6:01 - 6:03
    بەبەردەوامی دەگۆڕێن،
  • 6:03 - 6:05
    دەبێ بتوانین لەو پڕۆسەیە تێبگەین
  • 6:05 - 6:08
    بۆ ئەوەی بتونانین لەم شوێنانە بژین.
  • 6:08 - 6:11
    بەڵام ئەوە شتێکی گرانە ئەگەر تەنها زانیاری
    کە هەمانبێت
  • 6:11 - 6:14
    ئەوە بێت کە لەسەر زەوی دەگوزەرێ لەمڕۆدا.
  • 6:14 - 6:16
    وایە؟ چاودێریەکی زۆرمان نییە.
  • 6:16 - 6:20
    تەنها نزیکەی ٣٠ ساڵ لە وێنەی
    سەتەلایتمان هەیە ، بۆ نموونە.
  • 6:21 - 6:23
    چاودێری زیاترمان دەوێ بۆ ئەوەی
    لەم پڕۆسانە تێبگەین.
  • 6:23 - 6:25
    بە زیادەش، دەبێ بزانین
  • 6:25 - 6:28
    ئەم شوێنانە چۆن دەگۆڕێن
    لەگەڵ گۆڕانی کەشدا
  • 6:28 - 6:30
    بۆ گۆڕانی بەکارهێنانی زەمین
  • 6:30 - 6:33
    لەبەرئەوەی ئێمە بە بەردەوامی ڕووی
    زەوی دەستکاری دەکەین و پڕی دەکەینەوە.
  • 6:33 - 6:36
    لێرەدا تاشە بەردەکان دێن.
  • 6:36 - 6:38
    لە کاتێکدا ڕووبارەکان دەڕۆن.
  • 6:38 - 6:41
    لەو کاتەی کە ماددەکان لە چیاکانەوە
    دێنن بۆ دەریا.
  • 6:41 - 6:45
    هەندێک جار بەشێک لە لم و قوڕ
    و بەرد لە ناو زەمینەکە گیردەخۆن.
  • 6:45 - 6:47
    ئەو شتانەی کە گیر دەخۆن دەنێژرێن.
  • 6:47 - 6:51
    لەگەڵ کاتدا نیشتووی گەورەی
    ئەستوورمان دەست دەکەوێت.
  • 6:51 - 6:53
    دواییش دەبێ بە تاشەبەرد.
  • 6:53 - 6:56
    ئەمە واتای ئەوەیە دەتوانین بێین
    بۆ شوێنی لەمجۆرە
  • 6:56 - 6:58
    کە لەوێ بەردی نیشتووی
    گەورەی ئەستوور دەبینین.
  • 6:58 - 7:00
    وە بشگەڕێینەوە بە مێژوودا
  • 7:00 - 7:03
    تەماشا بکەین لە پێشتر
    ئەم شوێنانە چۆن بوون.
  • 7:03 - 7:05
    دەتوانین ئەمە بکەین بۆ درووستکردنەوە و
  • 7:05 - 7:09
    تێگەشتن لەوەی جوگرافیای زەوی
    چۆن پەرەی سەندووە.
  • 7:10 - 7:12
    ئەمانە زۆر باشیشن.
  • 7:12 - 7:15
    لەبەر ئەوەی زەوی مێژوویەکی
    ئەفسانەیی هەبووە، وایە؟
  • 7:15 - 7:20
    ئەم ڤیدیۆیە بریتییە لە دروستکردنەوەی
    زەوی کۆن
  • 7:20 - 7:23
    بۆ ٦٠٠ ملیۆن ساڵی سەرەتای تەمەنی زەوی.
  • 7:23 - 7:25
    تەنها هەندێک کات لێرە.
  • 7:25 - 7:28
    کاتێک چینەکانی دەسوڕێنەوە،
  • 7:28 - 7:31
    دەزانین کەش گۆڕاوە و
    ئاستی دەریا گۆڕاوە،
  • 7:31 - 7:35
    چەندین شوێنی جیاوازمان هەیە
  • 7:35 - 7:38
    چەندین ژینگەی جیاواز کە
    دەتوانین بڕۆینەوە--
  • 7:38 - 7:39
    ئەگەر ئامێری کات مان هەبێت--
  • 7:39 - 7:40
    دەتوانین بگەڕێینەوە و تەماشای،
  • 7:40 - 7:43
    و بەڕاستی پێویستمان بە ئامێری
    کات گەڕاندنەوە هەیە
  • 7:43 - 7:46
    چونکە دەتوانین تەماشای ئەوە بکەین
    چۆن بەردەکان نیشتوون لەم کاتانە.
  • 7:46 - 7:48
    نموونەیەکی ئەمەتان دەدەمێ
  • 7:48 - 7:50
    دەتانگەڕێنمەوە بۆ کاتێکی تایبەتی
    لە مێژووی زەویدا.
  • 7:50 - 7:53
    نزیکەی ٥٥ ملیۆن ساڵ لەمەو پێش،
    گەرمبوونەوەیەکی زۆر لە پڕ هەبوو،
  • 7:53 - 7:56
    ئنجا ئەوە بوو بڕێکی زۆری
    دووئۆکسیدی کاربۆن
  • 7:56 - 7:57
    چووە ناو کەشی زەویەوە.
  • 7:57 - 8:01
    بووە هۆی گەرمبوونەوەیەکی کەشی جیهانی
    زۆری لە پڕ.
  • 8:01 - 8:04
    کە ئەڵێم گەرم ، مەبەستم زۆر گەرمە،
  • 8:04 - 8:07
    کە هەندێک شت هەبووە وەک
    تیمسالح و دار خورما هێندەی
  • 8:07 - 8:10
    باکوری کەنەدا دووڕ رۆشتووە
    و هەروەها بۆ باشوریش هەتا پاتاگۆنیا
  • 8:10 - 8:13
    ئەمە کاتێکی زۆر گەرم بوو
    لە پڕێکیشدا ڕوویدا
  • 8:13 - 8:14
    ئێ دەتوانین چی بکەین
  • 8:14 - 8:18
    ئەگەر بتوانین بگەڕێینەوە ئەو بەردانە
    بدۆزینەوە کە لەو کاتە لەوێ نیشتوون
  • 8:18 - 8:21
    بتوانین ئەو شوێنە دروست بکەینەوە
    کە بەهۆی گەرمبوونەوە دروست بوو.
  • 8:22 - 8:23
    ئێ، ئەمە، بەردە.
  • 8:23 - 8:26
    (پێکەنین)
  • 8:26 - 8:28
    ئەمە شاخێکی بەرد.
  • 8:28 - 8:29
    ئەم شتە زەردە.
  • 8:29 - 8:31
    لە ڕاستیدا ئەمە ڕووباری پاشماوەیە.
  • 8:31 - 8:33
    وەک ئەو ڕوونکردنەوەیەی نیشانمدان،
  • 8:33 - 8:36
    ئەمانە نیشتووی ٥٥ ملیۆن ساڵ لەمەو پێشن.
  • 8:36 - 8:39
    وەکو، دەتوانین بڕۆین و
    لە پێشەوە تەماشا بکەین
  • 8:39 - 8:41
    ئەو شوێنەش دروست بکەینەوە.
  • 8:41 - 8:43
    ئەمەش نموونەیەکی دیکەیە.
  • 8:43 - 8:45
    ئەم شتە زەردە ڕووباری پاشماوەیە.
  • 8:45 - 8:47
    ئەمەش دانەیەکی دیکە لەسەری.
  • 8:47 - 8:50
    دەتوانین بڕۆین و بە وردی تەماشا بکەین و
    پێوانە بکەین و ڕوونکردنەوە بکەین
  • 8:50 - 8:51
    دەتوانین شتەکان بپێوین.
  • 8:52 - 8:54
    بۆ نموونە ، ئەو شتانەی لێرە دیاریم کردوون
  • 8:54 - 8:57
    پێمان دەڵێ کە ڕووبارێکی دیاری
    کراو نزیکەی ٣ پێ قوڵ بووە.
  • 8:57 - 8:59
    دەتوانی لەگەڵ ئەم ڤیدیۆیە جوانە بڕۆیت
  • 9:00 - 9:02
    وەک وابێ ٥٥ ملیۆن ساڵ پێش ئێستا بێ
  • 9:02 - 9:05
    ئەو شتە سوورباوانەی کە لەسەر و
    خواری ئەو کەناڵانەن،
  • 9:05 - 9:07
    ئەوانە نیشتووی خاکی کۆنن.
  • 9:07 - 9:11
    بۆیە دەتوانین تەماشای ئەوانە بکەین و
    پێمان بلێن چی ژیاوە و گەورە بووە لێرە
  • 9:11 - 9:15
    وە تێبگەین لەوەی چۆن ئەم ڕووبارانە
    لەگەڵ لافاوەکان کارلێکیان کردووە.
  • 9:16 - 9:20
    دەتوانین بە وردی تەماشای بکەین و
    دروستی بکەینەوە بە تایبەتمەندییەوە
  • 9:20 - 9:23
    چۆن ئەم ڕووبارانە لافاویان دروست کردووە
    ئەم ناوچانە چۆن بوون
  • 9:23 - 9:25
    کاتێک ئەمە بۆ ناوچەیەکی دیاریکراو دەکەین
  • 9:25 - 9:27
    لەم کاتەدا،
  • 9:27 - 9:31
    ئەگەر تەماشای ئەوە بکەین چی ڕوویداوە
    پێش ئەوەی ئەم گەرمبوونە لە پڕە دروستبێت،
  • 9:31 - 9:34
    ڕووبارەکان ڕێڕەوەکەیان بەناو شاخەکاندا
    هەڵکۆڵیوە بۆ ناو دەریاکە،
  • 9:34 - 9:39
    بە نزیکەی لەوە دەچن کە نیشانمدان
    لە ڕاڕەوی ڕووباری ئەمازۆن.
  • 9:39 - 9:41
    بەڵام ڕێک ئەوکاتەی کەشەکە گۆڕا،
  • 9:41 - 9:43
    ڕووبارەکان بە تەواوی گۆڕان.
  • 9:43 - 9:45
    لەناکاو زۆر پانوپۆڕتر بوون،
  • 9:45 - 9:49
    زیاتر دەهاتن و دەچوون بەناوچەکەدا.
  • 9:50 - 9:54
    لە کۆتاییدا، ڕووبارەکان گەڕانەوە بۆ
    حاڵەتێک کە زیاتر لەوە دەچوو
  • 9:54 - 9:58
    کە پێش ئەوەی کەشەکە بگۆڕێت چۆن بوو.
  • 9:58 - 9:59
    بەڵام کاتێكی زۆر زۆری پێجوو.
  • 10:00 - 10:04
    دەتوانین بە کاتی زەویدا بگەڕێینەوە
    و ئەم شێوازانە دروست بکەینەوە
  • 10:04 - 10:07
    وە تێبگەین چۆن شوێنەکانی زەوی
    گۆڕانیان بەسەرا هاتووە
  • 10:07 - 10:11
    بە کاردانەوە بۆ گۆڕانی کەشی لەم شێوەیە
    و بەکارهێنانی زەمین.
  • 10:11 - 10:13
    هەندێ لە ڕێگەکانی ڕووبارەکەن دەگۆڕێن
  • 10:13 - 10:17
    یان هۆکاری گۆڕانی شێواز و
    جوڵەی ڕووبارەکان
  • 10:17 - 10:21
    بەهۆی شتی وەک زیادبوونی ئاوی
    سەرزەوییەوەیە
  • 10:21 - 10:23
    کاتێک کەش گەرمترە.
  • 10:23 - 10:26
    نیشتووی زیاتر دەجوڵێت و
    نیشتووی زیاتر دێنێت.
  • 10:26 - 10:28
    ئەوەش ڕەفتاری ڕووبارەکان دەگۆڕێ.
  • 10:29 - 10:31
    بۆیە لە کۆتاییدا.
  • 10:31 - 10:33
    هەتاکو ڕووی زەوی ماڵمان بێت،
  • 10:33 - 10:37
    دەبێ زۆر بە ئاگاییەوە ئەم سەرچاوانە و
    مەترسیەکانی لەبەرچاو بگرین
  • 10:37 - 10:40
    کە پەیوستن بە ژیان لە شوێنێکی جوڵاودا.
  • 10:40 - 10:44
    من وا دەزانم تاکە ڕێگا
    بۆ کردنی ئەمە بە باشی
  • 10:44 - 10:46
    ئەوەیە بتوانین زانیاریەکانی
  • 10:46 - 10:50
    چۆنیەتی گەشەسەندن شوێنەکان و
    رەفتاری زەوی لە مێژوودا بەکاربێنین.
  • 10:50 - 10:51
    سوپاس.
  • 10:51 - 10:56
    (چەپڵە)
Title:
ڕووبارەکان دەتوانن چیمان پێبڵێن دەربارەی مێژووی زەوی
Speaker:
لیز هایک
Description:

ڕووبارەکان یەکێکن لە هێزە گەورەکانی سروشت-- چیاکان پاڵ پیوە دەنێن و زەوی هاڵدەکۆڵن ، ئاراستەکەیان بە بەردەوامی دەجوڵێت ، تێگەیشتن لەم شتانە گرنگە بۆ ئەو کەسانەی لەوێ دەژین لیز هایکی زەویناس باسی چەند شتێک دەکات لە کۆنەوە تا ئێستا و پێمان دەڵێ چۆن بتوانین باشترین شێوە ژیان بەسەربەرین.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:08

Kurdish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.