Umysł ukryty w Linuxie

Linus Torvalds dwa razy zmienił oblicze technologii - za pierwszym razem przez stworzenie jądra systemu operacyjnego Linux, na którym opiera się Internet. Drugi raz - przez edytor kodów źródłowych Git, używany przez programistów na całym świecie. W specjalnym wywiadzie z Kuratorem TED, Chrisem Andersonem, Torvalds z uderzającą otwartością opowiada o cechach osobowości, które miały wpływ na jego filozofię pracy, inżynierii i życia. "Nie jestem wizjonerem, jestem inżynierem" - mówi Torvalds. "Nie mam nic przeciwko ludziom patrzącym w chmury... ale ja patrzę w ziemię i nie chcę wpaść do dziury, która jest zaraz przede mną. Chcę coś z tym zrobić".

Chris Anderson: To niepojęte.

Twoje oprogramowanie, Linux,
działa na milionach komputerów

i prawdopodobnie opiera się na nim
spora część Internetu.

Na świecie jest, o ile się nie mylę,

około półtora miliarda
aktywnych urządzeń z Androidem.

Każde z nich zawiera twoje oprogramowanie.

To niezwykłe.

Musisz mieć ogromną siedzibę,
w której to oprogramowanie powstaje.

Tak mi się wydawało,
dopóki nie zobaczyłem jej zdjęć.

Oto światowa siedziba Linuxa.

(Śmiech)

(Brawa)

Linus Torvalds: Rzeczywiście,
wygląda niepozornie.

Muszę przyznać,

że najciekawsza rzecz na tym zdjęciu,

na którą większość ludzi zwraca uwagę,

to biurko do pracy na stojąco.

To najciekawsza część mojego biura,

choć już jej nie używam.

Dwie sprawy się z tym łączą.

Pracuję w taki sposób,

że nie chcę być zewnętrznie pobudzany.

Jak widzicie, ściany mam
w jasnozielonym kolorze.

Podobno w instytucjach
dla umysłowo chorych używają podobnego.

(Śmiech)

Ten kolor uspokaja,

nie pobudza.

Nie widać na zdjęciu komputera,
tylko sam monitor.

Parametrem, na który zwracam uwagę,
wybierając komputer,

nie jest wielkość czy prędkość,
choć i to lubię,

ale musi on być całkowicie niesłyszalny.

Znam ludzi pracujących w Google,

w domach mają własne małe centra danych.

Ja tak nie robię.

Moje biuro jest najnudniejszym,
jakie kiedykolwiek widzieliście.

Siadam w nim sam, w ciszy.

Jeśli kot do mnie przyjdzie,

siada mi na kolanach.

Chcę słyszeć jego mruczenie,

nie szum wentylatorów komputera.

CA: To zdumiewające,

że pracując w ten sposób,

kierujesz imperium technologicznym,

bo to jest imperium.

To wspaniałe świadectwo
potęgi open source.

Powiedz, jak przekonałeś się
do otwartego kodu

i jak doprowadziło to do rozwoju Linuxa.

LT: Cały czas pracuję sam.

Naprawdę, pracuję sam w domu,

często w szlafroku.

Kiedy pojawia się fotograf,

przebieram się.

(Śmiech)

Zawsze tak pracowałem.

Tak też zaczął się Linux.

Nie powstał jako owoc współpracy.

Był jednym z wielu projektów,

nad którymi wtedy pracowałem
na własny użytek,

bo były mi potrzebne,

ale bardziej dlatego,
że po prostu lubiłem programować.

Projekt już miał się skończyć,

ale od 25 lat wciąż się rozwija.

Po prostu chodziło mi o własny projekt,

open source jeszcze wtedy nie istniało,
a przynajmniej ja o tym nie wiedziałem.

A wyszło z tego to,

że projekt rośnie i staje się czymś,
czym można się pochwalić.

Takie: "Wow, patrzcie, co zrobiłem!".

Wierzcie mi,
nie było to tak dobre jak teraz.

Oddałem to do dyspozycji ludziom

i nie było to nawet open source.

Wprawdzie było to źródło otwartego kodu,
ale nie chodziło o wykorzystanie

open source tak, jak to rozumiemy dziś,

do ulepszenia go.

Raczej to było coś takiego:

"Patrzcie, pracowałem nad tym pół roku,

jestem ciekawy waszych komentarzy".

I ludzie kontaktowali się ze mną.

Na Uniwersytecie Helsińskim

miałem przyjaciela
zajmującego się open source,

co wtedy nazywało się
"darmowym oprogramowaniem".

On mnie zaznajomił z tym,

że przecież mogę użyć
licencji open source.

Trochę się nad tym zastanawiałem.

Obawiałem się komercjalizacji.

To jedna z obaw, które, jak myślę,
trapią wszystkich zaczynających biznes,

czy ktoś nie wykorzysta ich pracy.

Pomyślałem: "A niech to!".

I...

CA: ...i jakimś sposobem

ktoś dorzucił swój kod i pomyślałeś:

"Wow, nie wiedziałem,
że to takie ciekawe.

To naprawdę może rozwinąć projekt".

LT: Właściwie ludzie
nie zaczęli od wrzucania kodu,

częściej podrzucali nowe pomysły.

Sam fakt, że ktoś spojrzał na projekt,

co pewnie w innych dziedzinach też działa,

ale w przypadku kodu na pewno,

że ktoś się nim zainteresował,

przejrzał go na tyle dokładnie,
żeby powiedzieć coś konstruktywnego

i zasugerować coś nowego.

Dla mnie to dużo znaczyło.

Miałem wtedy 21 lat, byłem młody,

ale kodowałem już prawie pół życia.

Każdy wcześniejszy projekt
był całkowicie osobisty.

Rewelacją było to,
że ktoś zaczął komentować,

wyrażał opinię o moim kodzie.

Nawet zanim inni zaczęli dołączać kod,

to był punkt zwrotny, kiedy powiedziałem:

"Uwielbiam ludzi!".

Nie zrozumcie mnie źle,

raczej nie jestem towarzyski.

(Śmiech)

W sumie nie uwielbiam innych ludzi.

(Śmiech)

Kocham komputery,

lubię kontaktować się
z innymi przez maila,

ponieważ mam bezpieczny bufor.

Uwielbiam ludzi, którzy komentują
i angażują się w mój projekt.

Zdecydowanie go to ulepszyło.

CA: Był taki moment,
kiedy zdałeś sobie sprawę,

że to, co budowałeś,
zaczyna naprawdę się kręcić?

Czy myślałeś:
"Chwila, to może być coś wielkiego,

nie tylko projekt,
który ma kilka pozytywnych opinii,

ale coś w stylu skoku technologicznego"?

LT: Nawet nie.

Ważnym momentem nie była chwila,
gdy stawał się wielki,

raczej ta, gdy raczkował.

Liczyło się dla mnie to,
że nie jestem sam,

że pracuję z dziesiątką
czy setką innych ludzi.

To była wielka chwila.

Potem to były tylko kolejne stopnie.

Przejście ze stu do miliona ludzi
nie jest, według mnie, wielkim wyczynem.

(Śmiech)

W pewnym sensie może jest,

gdy chcesz sprzedać efekt pracy,
wtedy jest to wyczyn,

nie zrozumcie mnie źle.

Gdy interesujesz się technologią,

projektem,

ważnym elementem jest zyskanie odbiorców.

Stopniowo ich liczba się zwiększa.

Nie ma takiego jednego punktu,

w którym projekt odniósł sukces,

to trwało stosunkowo długo.

CA: Wszyscy eksperci od technologii,
z którymi rozmawiam, uważają,

że miałeś ogromny wpływ na ich pracę.

To nie tylko zasługa Linuxa,

ale również platformy Git,

systemu zarządzania
dla twórców oprogramowania.

Opowiedz krótko o niej i twoim wkładzie.

LT: Jedna z kwestii,
z którą się zmagaliśmy

i która pojawiła się po jakimś czasie,

była...

Kiedy się rozwijasz i zamiast pracować
nad projektem z 10 czy 100 ludźmi,

pracujesz z 10 000,

na przykład, nad każdą edycją kernela,
czyli jądra systemu operacyjnego,

pracuje 1000 osób,

a jest ona wypuszczana na rynek
co dwa, trzy miesiące.

Niektórzy z tych ludzi nie robią wiele.

Wielu z nich dokonuje minimalnych zmian.

Jednak żeby nad tym panować,

trzeba wysiłku na większą skalę.

Kosztowało nas to wiele trudu.

Są całe projekty poświęcone tylko
konserwacji kodu źródłowego.

CVS był jednym z najpopularniejszych,

ale nienawidziłem go z całego serca
i odmówiłem korzystania z niego.

Spróbowałem czegoś innego,
co było nowe i zajmujące,

i czego wszyscy inni nienawidzili.

CA: (Śmiech)

LT: Byliśmy w martwym punkcie,

tysiące ludzi chciało
współpracować z nami,

ale w wielu przypadkach
to przeze mnie tak się nie działo,

bo nie mogłem się przestawić

na pracę z tyloma ludźmi.

Mój drugi duży projekt, Git,

stworzyłem dla siebie, dla utrzymania
mojego pierwszego dużego projektu.

Właśnie tak działam.

Nie piszę,

dobra, piszę dla przyjemności,

ale głównie tworzę przydatny kod,

mam poczucie, że potrzebowałem
wszystkiego, co do tej pory zrobiłem.

CA: Czyli Linux i Git powstały

jako niezamierzona konsekwencja

wyboru niewspółpracowania
ze zbyt dużą grupą ludzi?

LT: Dokładnie tak.

(Śmiech)

CA: Niesamowite.

LT: Tak.

CA: Obecnie jesteś osobą,
która odmieniła oblicze technologii

nie raz, a już dwukrotnie.

Zastanawiamy się, jak do tego doszło.

Naprowadzałeś nas na pewne tropy.

Na tym zdjęciu widzimy cię
z kostką Rubika.

Wspomniałeś, że piszesz kod
od wieku 10 czy 11 lat,

pół życia.

Czy byłeś takim rodzajem geniusza,
wiesz, super-nerda, kujona,

czy byłeś gwiazdą w szkole,
która potrafiła zrobić wszystko?

Jakim byłeś dzieckiem?

LT: Sądzę, że byłem prototypem nerda.

To znaczy...

Nie byłem wtedy duszą towarzystwa.

To mój młodszy brat.

Byłem zdecydowanie bardziej zajęty

kostką Rubika niż nim.

(Śmiech)

Moja młodsza siostra,
której nie ma na zdjęciu,

gdy spotykaliśmy się z rodziną,

niezbyt dużą, choć mam kuzynów i kuzynki,

przygotowywała mnie zawczasu.

Na przykład, zanim wszedłem do pokoju,

ona miała powiedzieć to czy tamto.

Ponieważ nie byłem...

byłem geekiem.

Siedziałem w komputerach,

interesowałem się matematyką i fizyką.

Byłem w tym dobry.

Nie sądzę, żebym się wyróżniał.

Moja siostra mówiła,

że moją cechą szczególną było to,
że nie odpuszczałem.

CA: Pomówmy jeszcze o tym, bo to ciekawe.

Nie odpuszczałeś.

Czyli to wszystko nie przez to,
że byłeś geekiem czy bystry,

ale przez twoją... upartość?

LT: Przez upartość.

Mam na myśli,

że jeśli się za coś wziąłem,

to nie mówiłem: "Dobra,
mam dość, zrobię coś innego.

Patrz, jak tam się błyszczy!".

Zauważyłem to również
w innych dziedzinach życia.

Mieszkałem 7 lat w Dolinie Krzemowej.

Pracowałem tam w jednej i tej samej firmie

przez cały czas.

Niesłychane.

Dolina Krzemowa nie działa w ten sposób.

Jej sekret tkwi w tym,
że ludzie zmieniają pracę,

żeby była wymiana.

To nie mój styl.

CA: Zdarzało się,
że podczas prac nad Linuxem

upartość czasami przysparzała ci wrogów.

Opowiedz o tym.

Było to niezbędne,
żeby utrzymać porządek w projekcie?

Co się wydarzyło?

LT: Nie wiem, czy było to niezbędne.

Wracając do "nie jestem towarzyski",

czasem jestem też,

jak by to powiedzieć,

krótkowzroczny,
jeśli chodzi o uczucia innych.

Czasem przez to mówię coś,
co może zranić ludzi.

Nie jestem z tego dumny.

(Brawa)

Jednak również...

rozumiem ludzi, którzy mi mówią,
że powinienem być miły.

Kiedy próbuję im wytłumaczyć,
że może oni, ci mili,

nie powinni obawiać się konfrontacji,

oni to odbierają
jako niemiłe z mojej strony.

(Śmiech)

Chcę powiedzieć, że jesteśmy różni.

Nie jestem towarzyski,

nie szczycę się tym,

ale to jest część mnie.

Jedną z rzeczy, które lubię
w open source jest to,

że dzięki niemu różni ludzie
mogą współpracować.

Nie musimy się lubić,

czasem nawet bardzo się nie lubimy.

Naprawdę, czasami idzie na noże.

Jednak są takie rzeczy,

że nawet nie mamy sprzecznych opinii,

po prostu interesujemy się czymś innym.

Wracając do tego, co mówiłem wcześniej,

że ktoś może wykorzystać czyjąś pracę.

Okazało się, dość szybko zresztą,

że ci ludzie biznesu są świetni.

Robili to, czym ja się nie interesowałem,

mieli zupełnie inne cele.

Używali open source w innym celu,
niż ja bym to robił.

To było open source, więc mogli tak robić.

Razem to pięknie współgrało.

Tak powinno być.

Potrzeba mediatorów między ludźmi,

ciepłych i otwartych ludzi,

którzy...

(Śmiech)

naprawdę chcą cię przytulić
i włączyć do społeczności.

Nie każdy taki jest.

Ja taki nie jestem.

Ja zajmuję się technologią,

a inni - interfejsem użytkownika.

Nie umiałbym go zrobić,
nawet jeśli by to miało uratować mi życie.

Gdybym był rozbitkiem na bezludnej wyspie

i jedynym sposobem opuszczenia jej
byłoby stworzenie ładnego interfejsu,

zginąłbym tam.

(Śmiech)

Są różne typy ludzi

i nie szukam tu wymówek,
tylko próbuję to wytłumaczyć.

CA: Gdy rozmawialiśmy w zeszłym tygodniu,

wspomniałeś o innej swojej cesze,

która mnie bardzo zainteresowała.

Chodzi mi o gust, smak.

Mam tu kilka slajdów.

Sądzę, że ten nie jest
przykładem dobrego gustu w kodowaniu.

Ten wygląda lepiej,

widać na pierwszy rzut oka.

Co je różni?

LT: Chodzi o to:

ilu ludzi na sali cokolwiek programowało?

CA: O rany.

LT: Zapewniam was,

że każdy, kto podniósł rękę,

napisał kiedyś listę jednokierunkową.

Tak się uczy.

Ten niezbyt subtelny sposób pisania

to przykład, jak uczy się pisać kod.

Nie trzeba go rozumieć.

Najciekawszą częścią dla mnie

jest ostatnie wyrażenie warunkowe, if.

Co się dzieje w liście jednokierunkowej,

to próba zmiany elementu listy.

Jest różnica, czy zmieni się
pierwszy element,

czy któryś ze środka.

Jeśli to pierwszy element,

trzeba ustawić na niego wskaźnik.

Jeśli któryś ze środka,

trzeba zmodyfikować wskaźnik
w poprzednim elemencie listy.

To są dwa różne przypadki.

CA: I ten jest lepszy.

LT: Tak, ten jest lepszy.

Nie ma wyrażenia warunkowego.

To nie gra roli,

nie chodzi mi o to, żebyście wiedzieli,
czemu tam go nie ma,

ważniejsze jest,

że czasem można
spojrzeć na problem inaczej,

napisać coś tak, że wyjątek

staje się normalnym przypadkiem.

To jest dobry kod.

To prosty kod.

Pochodzi z kursu CS 101.

To nieważne, ale niektóre detale już tak.

Chcę pracować z ludźmi,

którzy mają dobre poczucie smaku.

Pokazałem ten głupi przykład,

który nie jest odpowiedni,
bo jest zbyt krótki.

Dobry smak to coś więcej niż to.

Gust to zdolność widzenia
wielkich zależności,

to pewien rodzaj instynktu
podpowiadającego, jak dalej coś zrobić.

CA: Zbierzmy teraz wszystko.

Masz gust,

który ma znaczenie dla programistów.

Jesteś...

(Śmiech)

LT: Myślę, że nawet
dla niektórych na tej sali.

CA: Jesteś mądrym programistą,

upartym jak osioł.

Musi być coś jeszcze.

Zmieniłeś przyszłość.

Musisz mieć zdolność
widzenia tego, co będzie.

Jesteś wizjonerem, nie?

LT: W TED czułem się ciut niekomfortowo

przez ostanie dwa dni,

bo tu jest sporo wizji, nieprawdaż?

Nie znam przyszłości.

Nie mam planu na pięć lat w przód.

Jestem inżynierem.

Nie mam nic przeciwko ludziom,

którzy patrzą w chmury

czy na gwiazdy i mówią: "Chcę tam być".

Ja patrzę w ziemię,

chcę coś zrobić z dziurą,
która jest zaraz przede mną,

zanim do niej wpadnę.

Takim typem człowieka jestem.

(Wiwaty)

(Brawa)

CA: Mówiłeś mi o tej dwójce
w ubiegłym tygodniu.

Kim są i jak czujesz się z nimi związany?

LT: To jest już bardzo oklepane
w świecie technologii,

ta licytacja Tesla kontra Edison,

w której to Tesla jest uznawany
za wizjonera i niezwykłego naukowca.

I ludzie go kochają.

Nawet nazywają swoje firmy
na jego pamiątkę.

(Śmiech)

Drugą osobą jest Edison,

którego często jest oczerniany
za bycie raczej kimś zwykłym.

Jego najbardziej znane powiedzenie to:

"Geniusz to w 1% inspiracja,
a w 99% perspiracja".

Jestem w drużynie Edisona,

mimo że ludzie nie zawsze go lubią.

Gdyby ich porównać,

Tesla miał niezwykły umysł,

ale kto właściwie zmienił świat?

Edison mógł nie być miłą osobą,

ale zrobił wiele rzeczy.

chociaż może nie był
tak wybitnym intelektualistą,

tak wielkim wizjonerem.

Myślę, że bliżej mi do niego niż do Tesli.

CA: Tematem TED
w tym tygodniu są marzenia.

Wielkie, odważne, śmiałe marzenia.

Doskonale do tego pasujesz.

LT: Próbuję trochę zejść z tego tonu.

CA: Dobrze, dobrze.

(Śmiech)

Przygarniemy cię.

Firmy takie jak Google

zarabiają miliardy dolarów
na twoim oprogramowaniu.

Nie denerwuje cię to?

LT: Nie.

Nie denerwuje mnie to z kilku powodów.

Po pierwsze, dobrze sobie radzę.

Naprawdę dobrze mi idzie.

Po drugie,

gdybym nie wybrał open source
i nie pozwolił mu iść swoją drogą,

Linux nigdy nie byłby tym, czym jest.

Przyniosło to nowe doświadczenia,
których nie lubię, przemówienia.

Jednak to także prawdziwe przeżycie.

Wierzcie mi.

Wiele rzeczy mnie uszczęśliwia

i sprawia, że myślę, że dobrze wybrałem.

CA: Czy koncepcja open source,

bo na tym skończyliśmy,

jest już kompletna,

czy może się jeszcze rozwinąć?

Móc więcej?

LT: Zdania są podzielone.

Jednym z powodów, dla których
ten sposób działa dla kodu,

jest fakt, że, finalnie,

kod jest czymś czarno-białym.

Łatwo ocenić,

czy coś jest zrobione dobrze czy źle.

Kod albo działa, albo nie.

Nie ma tyle miejsca na spory.

Mimo tego i tak się kłócimy.

W wielu innych dziedzinach,

ktoś mówił na przykład
o otwartej polityce,

czasem bardzo trudno powiedzieć,

że te same schematy
zadziałają gdzie indziej,

bo biały i czarny
nie tworzą tylko szarego,

ale inne kolory.

Oczywiście, open source wraca do nauki.

Nauka pierwsza na to wpadła.

Później jednak zamknęła się w sobie

przez drogie czasopisma i tym podobne.

Open source wraca do łask wśród naukowców,

przykładem może być arXiv
czy otwarte czasopisma.

Wikipedia też zmieniła świat.

Istnieje wiele innych przykładów,

a nowe się jeszcze pojawią.

CA: Skoro nie jesteś wizjonerem,

to pewnie nie dookreślisz ich?

LT: Nie.

(Śmiech)

To wy się tym zajmiecie, prawda?

CA: Otóż to.

Linus Torvalds.

Dziękujemy za Linuxa, za Internet,

za wszystkie telefony z Androidem.

Dziękujemy za przybycie tutaj,
za odkrycie tylu rzeczy o sobie.

LT: Dziękuję.

(Brawa)