Caitria and Morgan O'Neill

After a natural disaster strikes, there’s only a tiny window of opportunity to rally effective recovery efforts before the world turns their attention elsewhere. Who should be in charge? When a freak tornado hit their hometown, sisters Caitria and Morgan O’Neill -- just 20 and 24 at the time -- took the reins and are now teaching others how to do the same. (Filmed at TEDxBoston.)

Phóng viên: Thị trấn vừa bị tàn phá
nặng nề

Những cái cây bị bật gốc,
cửa sổ vỡ vụn,

những ngôi nhà bị tốc mái.

Caitria O'Neil: Đó chính là tôi

đứng trước ngôi nhà tại Monson,
Massachusetts tháng 6 vừa qua.

Sau khi cơn lốc xoáy cấp EF3
quét qua thị trấn

và phá tan mái nhà của chúng tôi,

tôi quyết định ở lại Massachusetts

thay vì tiếp tục chương trình cao học

Tôi đã mang hết hành lý về nhà
vào buổi chiều hôm đó.

Morgan O'Neill: Ngày 1/6,
chúng tôi không chuyên về thiên tai

nhưng đến ngày 3/6,
chúng tôi giả vờ như thế.

Trải nghiệm này đã thay đổi
cuộc đời chúng tôi.

Và giờ chúng tôi đang cố thay đổi nó.

CO: Lốc xoáy không thường
xảy ra ở Massachusetts.

và khi tôi đang đứng ngay sân trước

một cơn lốc lướt qua ngọn đồi.

Sau khi một cây cột đèn bay qua,
tôi và gia đình chạy xuống hầm

Cây cối bị quăng quật vào căn nhà,
các cửa sổ vỡ tung.

Khi chúng tôi ra khỏi cửa sau,

các máy biến áp đang bốc cháy trên đường.

MO: Tôi đã ở đây, tại Boston.

Tôi là nghiên cứu sinh tiến sĩ tại MIT,

và tôi tình cờ theo học
khoa học khí tượng.

Thực ra, còn lạ hơn nữa.

Tôi đã ở bảo tàng khoa học
vào thời điểm cơn lốc đến,

xem màn hình hiển thị lốc xoáy ở bảo tàng.

Nên tôi đã bỏ lỡ cuộc gọi của cô ấy.

Khi nhận được tin từ Caitria,

tôi bắt đầu theo dõi rađa trực tuyến

để gọi về gia đình khi một cơn lốc nữa
sắp hình thành trong khu vực.

Và tôi lái xe về nhà đêm hôm đó
với pin và nước đá.

Nơi chúng tôi sống đối diện một nhà thờ cổ

nó đã mất đi gác chuông biểu tượng
trong cơn bão.

Và đã trở thành nơi
mọi người ở lại qua đêm.

Tòa nhà thị chính và đồn cảnh sát
cũng bị tàn phá trực diện,

nên những ai muốn giúp đỡ
hay cần thông tin

đều đến nhà thờ.

CO: Chúng tôi đến nhà thờ
vì nghe nói họ có đồ ăn nóng,

nhưng đến nơi, chúng tôi thấy vài vấn đề.

Có một số đàn ông to lớn, đầy mồ hôi
cầm lưỡi cưa

đứng ngay giữa nhà thờ,

nhưng không ai biết đưa họ đi đâu

vì chưa biết mức độ tàn phá thế nào.

Và khi chúng tôi đứng nhìn,
họ tức giận và bỏ đi

tự tìm ai đó cần sự giúp đỡ.

MO: Chúng tôi bắt đầu tự tổ chức.

Tại sao ư? Ai đó cần làm việc này.
Chúng tôi tìm thấy Mục Sư Bob

và đề nghị hỗ trợ một vài thiết bị.

Sau đó với 2 cái máy tính và 1 Aircard,

chúng tôi đã tự tạo
một cỗ máy hồi phục của mình.

(Vỗ tay)

CO: Đó là một cơn lốc,

mọi người đến nhà thờ để quyên góp
và xin làm tình nguyện viên

MO: Mọi người quyên góp quần áo.

Chúng ta cần kiểm kê
số đồ đạc chất đống ở đây.

CO: Và nên có hotline. Chị sẽ tạo
một số Google Voice chứ?

MO: Ừ. Cần thông báo cái gì
không nên mang đến

Chị sẽ lập một trang Facebook. Em in
tờ rơi cho các khu dân cư được không?

CO: Nhưng ta không biết nhà nào cần giúp.

Nên dàn trải tình nguyện viên.

MO: Cần nói với họ cái gì không nên mang đến.

Có chiếc xe tin tức kìa.
Chị sẽ nói với họ

CO: Chị lấy số em ra khỏi bản tin chưa?

Chúng ta không cần thêm tủ lạnh nữa.

MO: Bảo hiểm không chi trả khoản đó à? Ông cần đội trát mái nhà ư?
CO: 6 hộp nước trái cây sẽ đến trong một giờ nữa?

Cả hai: Ai đó cho tôi giấy nhớ đi!

(Tiếng cười)

CO: Cuối cùng cả cộng đồng nhận ra rằng

chúng tôi có câu trả lời.

MO: Tôi có thể cho đi 3 ấm nấu nước,

nhưng phải có ai đến lấy chúng.

CO: Xe tôi ở trong phòng khách.

MO: Đội của tôi muốn xây lại 12 hòm thư.

CO: Chó con mất tích và bảo hiểm không
bao gồm cho cái ống khói.

MO: Nhóm 50 người của tôi
cần có chỗ ở và thức ăn trong một tuần

trong khi sửa chữa nhà cửa.

CO: Chị đã cử em đến
đường Washington hôm qua

và giờ người em toàn là cây sơn độc.

Đó chính là những gì
chúng tôi làm trong ngày.

Chúng tôi học cách
trả lời nhanh những câu hỏi

và giải quyết những vấn đề trong một phút,

nếu không thì khi có
chuyện khẩn cấp hơn xảy ra,

nó sẽ không được giải quyết.

MO: Chúng tôi không được cấp phép
từ hội đồng nào

hay từ ban quản lý tình trạng khẩn cấp
hay từ United Way.

Chúng tôi chỉ trả lời câu hỏi
và đưa ra các quyết định

bởi phải có ai đó làm việc này.

Sao không là tôi?
Tôi là người tổ chức chiến dịch.

Tôi giỏi xài Facebook.

Và có cả hai chúng tôi.

(Tiếng cười)

CO: Vấn đề là, nếu có là lũ lụt,
hỏa hoạn hay bão,

bạn, hoặc những người như bạn,

sẽ đứng ra và bắt đầu tổ chức mọi thứ.

Đây là việc khó khăn.

MO: Nằm trên mặt đất sau khi làm việc
17 tiếng một ngày,

Caitria và tôi vét sạch ví tiền

và cố gằng ghép lại
các mảnh giấy nhỏ với nhau--

tất cả các thông tin cần được
ghi nhớ và khớp nhau

nhằm giúp đỡ một ai đó.

Sau khi tắm vào cuối một ngày làm việc,

chúng tôi thấy mọi việc lẽ ra
không quá khó khăn như vậy

CO: Ở một đất nước như nơi này

nơi chúng ta thở trong wi-fi,

tận dụng công nghệ để phục hồi nhanh
sau bão lẽ ra không phải là vấn đề.

Hệ thống như cái chúng tôi
tạo ra lúc khẩn cấp

lẽ ra nên có từ trước.

Và nếu một thành viên cộng đồng

đang ở vị trí tổ chức tại những khu vực
bị tàn phá sau thiên tai,

những công cụ như thế này nên tồn tại.

MO: Thế là chúng tôi quyết định
tạo ra chúng--

sự hồi phục trong một cái hộp

một thứ có thể được ứng dụng
ngay sau thảm họa

bởi bất kì một người địa phương

CO: Tôi quyết định ở lại,

từ bỏ bằng thạc sĩ ở Moscow

và làm việc toàn thời gian cho dự án.

Chỉ trong năm ngoái,

chúng tôi trở thành chuyên gia
phục hồi cộng đồng sau thảm họa.

Có ba vấn đề mà chúng tôi nhận thấy

trong cách mọi thứ họat động ngày nay.

MO: Dụng cụ.
Những tổ chức cứu trợ lớn rất xuất sắc

trong việc cung ứng
nguồn lực lớn sau thảm họa,

nhưng họ thường chỉ
thực hiện vài nhiệm vụ cụ thể

và rồi họ sẽ rời khỏi.

Việc này khiến những người dân địa phương

phải đối phó với hàng ngàn
tình nguyện viên tự phát và đồ quyên góp,

mà không có sự huấn luyện, công cụ.

Vì thế họ dùng giấy nhớ,
Excel hay Facebook.

Nhưng không có công cụ nào cho bạn
đánh giá thông tin cần ưu tiên

giữa tất cả hình ảnh và lời chúc.

CO: Thời điểm.

Cứu trợ thiên tai trái ngược
với vận động chính trị.

Trong vận động chính trị,

bạn bắt đầu với sự không hứng thú
và không có khả năng để thực hiện.

Bạn xây dựng từ từ

cho đến thời điểm huy động cao trào
khi bầu cử

Tuy nhiên, đối với thiên tai, bạn bắt đầu
đầy hào hứng

và không có năng lực.

Và bạn chỉ có khoảng 7 ngày để chớp lấy

50% những cú tìm kiếm trực tuyến trên mạng

để hỗ trợ khu vực của bạn.

Rồi các sự kiện thể thao đến,

và bạn chỉ có chứng đó nguồn lực
thu thập được

để dùng cho nhu cầu cứu trợ 5 năm sắp tới.

Đây là slide về bão Katrina.

Đây là biểu đồ về Joplin.

Đây là biểu đồ về những cơn lốc ở Dallas
vào tháng 4 vừa qua

nơi chúng tôi dùng phần mềm.

Có một khoảng trống ở đây.

Những cư dân bị tổn hại phải chờ
nhân viên bảo hiểm đến xem xét

trước khi được giúp xây lại nhà.

Trong khi bạn chỉ có 4 ngày nhận được
sự quan tâm ở Dallas.

MO: Dữ liệu.

Dữ liệu thường không hấp dẫn,

nhưng nó khởi động sự phục hồi.

FEMA và chính phủ

sẽ chi trả 85% tổn thất do
các thiên tai mang tầm quốc gia gây ra,

để lại 15% phí tổn cho dân địa phương.

Và chi phí này có thể rất lớn,

nhưng nếu thị trấn có thể huy động
X số tình nguyện viên trong vòng Y giờ,

giá thị quy thành tiền của sức lao động đó

sẽ đóng góp cho thị trấn.

Nhưng ai biết được điều này?

Giờ bạn hãy cố tưởng tượng
cảm giác bị vô vọng

khi bạn cử đi 2,000 tình nguyện viên
và bạn không chứng minh được điều đó.

CO: Đó là 3 vấn đề với 1 giải pháp chung.

Nếu chúng ta đưa những công cụ thích hợp
vào đúng thời điểm

cho những người đứng ra tổ chức

và bắt tay gắn kết cộng đồng lại,

chúng ta có thể tạo ra tiêu chuẩn mới
cho việc phục hồi sau thiên tai.

MO: Chúng ta cần công cụ khảo sát,
dữ liệu về đồ quyên góp,

báo cáo nhu cầu, truy cập từ xa,

tất cả tích hợp trong 1 trang web dễ dùng.

CO: Chúng tôi cần sự giúp đỡ.

Alvin, kĩ sư phần mềm và đồng sáng lập,
tạo ra những công cụ này.

Chris và Bill đã tình nguyện
dành thời gian

để vận hành và quan hệ với các đối tác.

Chúng tôi đã bay đến những vùng
bị thiên tai từ hồi tháng 1,

để cài đặt phần mềm, huấn luyện cư dân

và cấp phép phần mềm cho
các khu vực đang chuẩn bị cho thiên tai.

MO: Một trong những nơi đầu tiên là
Dallas sau những con lốc hồi tháng 4

Chúng tôi bay đến thị trấn,
nơi đang có trang Web lỗi thời

và 1 trang Facebook hỗn loạn
giữa các phản hồi.

Chúng tôi chạy chương trình.

Tất cả sự quan tâm đến
trong vòng 4 ngày đầu,

nhưng khi mất hút trên bản tin,

khi các nhu cầu nảy sinh,

họ đã có một nguồn lực khổng lồ
quyên góp từ khắp nơi

và họ có thể đáp ứng
nhu cầu của các cư dân.

CO: Nó đã hoạt động
và có thể trở nên tốt hơn.

Chuẩn bị cho các trường hợp khẩn cấp
là điều thiết yếu để phục hồi sau thảm họa

bởi nó giúp các trị trấn
an toàn và linh động hơn.

Hãy tưởng tượng những hệ thống này
có thể đến nơi

trước khi thảm họa xảy ra.

Đó là thứ chúng tôi đang thực hiện.

Chúng tôi cố gắng đưa
phần mềm đến mọi nơi

để mọi người hiểu và biết sử dụng nó

và dùng nó
trước thời điểm thiên tai

với nguồn thông tin hạn chế
để chạy chương trình.

MO: Nó không phải là khoa học tên lửa.

Những công cụ này thiết thực
và mọi người cần chúng.

Ở thị trấn của tôi, nửa tá người dân
được đào tạo

để tự sử dụng các ứng dụng Web này.

Bởi Caitria và tôi sống ở Boston.

Họ áp dụng nó ngay lập tức,

và giờ họ làm chủ thiên nhiên.

Hơn 3 nhóm tình nguyện viên làm việc
gần như hàng ngày,

kể từ 1/6 năm ngoái,

nhằm đảm bảo người dân có thứ họ cần
và có thể trở về nhà của họ.

Họ có đường dây nóng,
danh sách và dữ liệu.

CO: Và điều này tạo sự khác biệt.

Ngày 1/6 năm nay đánh dấu kỉ niệm 1 năm

kể từ cơn lốc Monson.

Cộng đồng của chúng tôi trở nên
gắn kết và mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Chúng tôi cũng nhận thấy sự thay đổi

ở Texas và Alabama.

Bởi vì không cần phải học
tại Harvard hay MIT

để tham gia khắc phục
các vấn đề sau thảm họa,

mà cần dân địa phương.

Vì dù các tổ chức cứu trợ
có giỏi đến mức nào,

họ cuối cùng vẫn phải quay về nhà.

Nhưng nếu trao công cụ
cho dân địa phương

và chỉ cho họ
những gì cần làm để phục hồi,

họ sẽ trở thành những chuyên gia.

(Vỗ tay) MO: Nào, đi thôi.

(Vỗ tay)