Değer bir ayrıcalık değil. Çalışanın hakkı
-
0:01 - 0:04Disney filmlerindeki tüm
karakterler arasından -
0:04 - 0:07en çok sevdiğim Pinokyo'daki
Jiminy Cricket. -
0:08 - 0:10Filmdeki en sevdiğim sahne
-
0:10 - 0:12mavi perinin Pinokyo'ya
şunu söylediği sahne: -
0:12 - 0:15''Vicdanının her zaman
rehberin olmasına izin ver. -
0:16 - 0:18Pinokyo ''Vicdan nedir?'' diye sorar.
-
0:18 - 0:20Jiminy Cricket ise
bu sorudan dolayı afallar. -
0:20 - 0:22''Vicdan ne!
-
0:22 - 0:23Vicdan ne midir!
-
0:23 - 0:27"Vicdan, insanların dinlemediği
dingin ve cılız bir sestir. -
0:27 - 0:30Dünyanın günümüzdeki sorunu
tam da bu." -
0:31 - 0:34Tıpkı Pinokyo’nun güzel bir plan ile
çıkagelmesi gibi -
0:34 - 0:37Jiminy Cricket’in de hep
dahice ve ahlaka uygun -
0:37 - 0:41bir şeylerle çıkagelmesini seviyorum.
-
0:41 - 0:44Onu, kuklaya hakikatleri
söyleyen kişi olarak görüyorum. -
0:44 - 0:47Jiminy Cricket'ı bu kadar çok
sevmemi sağlayan şeyin -
0:47 - 0:48ne olduğunu hep merak etmişimdir
-
0:48 - 0:50ve bir gün sebebini anladım.
-
0:50 - 0:52Aynı dedem gibi konuştuğu içinmiş.
-
0:53 - 0:56Dedem çok sevimli
ve cana yakın bir insandı -
0:56 - 0:59ve onu dünyalar kadar çok severdim.
-
0:59 - 1:02Onunla bu büyük, engin dünyayı paylaştım.
-
1:02 - 1:04Dedemin adı Roy O. Disney'di,
-
1:04 - 1:07Kansas'ta mütevazi bir hayat
içinde büyütülen dedem -
1:07 - 1:10küçük kardeşi Walt Disney ile birlikte
-
1:10 - 1:15dünyanın en ikonik işlerinden birini
kurdu ve yönetti. -
1:16 - 1:19Dedem ile Disneyland'e gitmekle ilgili
çok iyi hatırladığım -
1:19 - 1:20iki şey var.
-
1:20 - 1:24İlki eğer orada çalışan birine
küstahlık yaparsam -
1:24 - 1:26eve vardığımız zaman
başımın belada olacağına dair -
1:26 - 1:29
beni hep sert bir şekilde uyarmasıydı. -
1:30 - 1:32"Ordaki insanlar çok çalışıyorlar--
-
1:32 - 1:34hayal edebileceğinden daha çok
-
1:34 - 1:36ve senin saygını hak ediyorlar.'' derdi.
-
1:37 - 1:40Diğeri ise Disneyland'in içerisinde
ya da herhangi bir yerde -
1:40 - 1:42bir çöp parçasının yanından
-
1:42 - 1:45yere eğilip onu almadan asla geçmezdi.
-
1:45 - 1:49"Kimse bir parça çöpü toplayamayacak
kadar üstün değildir." derdi. -
1:50 - 1:51Dedemin zamanında
-
1:51 - 1:54Disneyland'de iş, bir gösteri değildi.
-
1:55 - 1:57Kişinin bir evinin olması,
-
1:57 - 1:59ailesini geçindirebilmesi,
-
1:59 - 2:01makul sağlık hizmetine erişebilmesi,
-
2:01 - 2:05parkta ne kadar kazandığını düşünmeksizin
-
2:05 - 2:08güven içinde emekli olması beklenirdi.
-
2:08 - 2:11Unutmayın ki, dedem sendikalarla savaştı,
-
2:11 - 2:12hem de çok sıkı mücadele etti.
-
2:13 - 2:15Gönüllü olarak yapmak istediği bir şeyde
-
2:15 - 2:17zorlanmayı sevmediğini söylerdi.
-
2:17 - 2:22Bu açık yürekli bir belirlenimcilikti
ve hatta belki de biraz saçmalıktı. -
2:22 - 2:23O bir melek değildi,
-
2:24 - 2:27şirket genelinde herkese iyi
ve adil de davranılmadı, -
2:27 - 2:29ki bu iyi bilinen bir şeydi.
-
2:30 - 2:35Ama bence özünde,
ona çalışan her insana karşı -
2:35 - 2:40ahlaki yükümlülüğü olduğu fikrine
çok sağlam bir şekilde bağlıydı. -
2:40 - 2:45Bu, aslında günümüz CEOları için
çok da sıra dışı bir tutum değildi. -
2:46 - 2:49Fakat dedem 1971'de öldüğünde
-
2:49 - 2:52yeni bir zihniyet Amerika'nın ve neticede
-
2:52 - 2:55tüm dünyanın tasavvurunu
etkisi altına almaya başlıyordu. -
2:55 - 2:59Jiminy Cricket, ekonomist Milton Friedman
-
2:59 - 3:01ve hissedar üstünlüğü fikrini
-
3:01 - 3:06yaygınlaştıran diğerleri tarafından
kapı dışarı edildi. -
3:06 - 3:10Bir düşününce hissedar önceliği
şu an oldukça mantıklı bir fikir. -
3:11 - 3:13Hissedarlar şirketin sahibidirler,
-
3:13 - 3:17kâr ve büyüme isterler,
-
3:17 - 3:21bu yüzden sen de
kâra ve büyümeye öncelik verirsin. -
3:21 - 3:22Oldukça mantıklı.
-
3:22 - 3:27Fakat maalesef hissedar önceliği
önce anlayış haline gelen bir fikirdi, -
3:27 - 3:30sonrasında bu anlayış raydan çıktı
-
3:30 - 3:33ve sonunda şirketlerin
ve hatta devletlerin -
3:33 - 3:35idare ve yönetiliş biçimleri ile alakalı
-
3:35 - 3:38her şeyi kökten değiştiren bir hale geldi.
-
3:38 - 3:42Milton Friedman'ın New York Times'taki
çok önemli kişisel görüş yazısı -
3:42 - 3:45toplu teşkilatlanma
ve lobicilik tarafından, -
3:45 - 3:51bir zamanlar işletmelerin
en kötü dürtülerini kontrol atında tutan -
3:51 - 3:55her yasaya ve düzenlemeye yapılan
sürekli hamle ile birlikte -
3:55 - 3:59ticari odaklı eylemciler tarafından
on yıllar boyunca takip edildi. -
4:00 - 4:02Ve çok geçmeden, bu yeni zihniyet
-
4:02 - 4:04her işletme fakültesi
-
4:04 - 4:06ve her sektörü etkisi altına aldı.
-
4:07 - 4:11Kârlar mevcut bütün imkanlar
kullanılarak takip edilecekti, -
4:11 - 4:13sendikalar dizginlemiş,
-
4:13 - 4:15vergiler kesilmiş
-
4:15 - 4:16ve aynı büyük bıçakla
-
4:16 - 4:18güvenlik ağı da kesilmişti.
-
4:18 - 4:20Bu değişikliklerin sonucu olan
-
4:20 - 4:23adaletsizliği size anlatmama gerek yok.
-
4:23 - 4:25Hikayeyi hepimiz çok iyi biliyoruz.
-
4:25 - 4:29Sözün kısası, bir işi
geçim kaynağı yapan her şey -
4:29 - 4:32Amerikalı işçilerin elinden alınmıştı.
-
4:32 - 4:33İş güvenliği,
-
4:33 - 4:35ücretli hastalık izinleri,
-
4:35 - 4:36tatil zamanları...
-
4:36 - 4:37hepsi alınmıştı,
-
4:37 - 4:42zenginler net kazançlarının
daha önce benzerine rastlanmamış -
4:42 - 4:45ve evet, kullanılamaz seviyelere
geldiğini gördüklerinde bile. -
4:45 - 4:49Eğer Varyemez Amca olsanız,
hepsini altın paraya dönüştürüp -
4:49 - 4:51sırt üstü yüzebilir olmanıza rağmen.
-
4:51 - 4:54Kimsenin görmek istemediği
aşikar gerçeğe değinmeme izin verin. -
4:55 - 4:58Evet, ben ailemin adını taşıyan
şirketi eleştiriyorum. -
4:59 - 5:03Evet, bence Disney daha iyisini yapabilir.
-
5:03 - 5:07Walt Disney Şirketi'nde çalışan
-
5:07 - 5:09binlerce harika insanın birçoğunun
-
5:09 - 5:13Disney'in daha iyi yapmasını en az
benim kadar dilediklerine inanıyorum. -
5:13 - 5:15Yaklaşık yüzyıldır,
-
5:15 - 5:17ailelerin bir tür sihir olduğu,
-
5:17 - 5:21sevginin önemli olduğu,
-
5:21 - 5:23hayallerin önem taşıdığı fikirlerinden
-
5:23 - 5:25Disney oldukça kar elde etti.
-
5:25 - 5:29Bu yüzden Cindrella'nın kendi arabasında
uyuyor olabileceğini söylediğimde -
5:29 - 5:31bu, midenizi biraz bulandırıyor.
-
5:31 - 5:34Ama hadi çok açık olalım:
Bu durum sadece Disney ile ilgili değil. -
5:35 - 5:38Bu yapısal ve sistemsel.
-
5:38 - 5:42Hiçbir bir CEO tek başına kabahatli değil
ve hiçbir şirket bu duruma -
5:42 - 5:46tek başına karşı çıkacak
gerekli donanıma sahip değil. -
5:46 - 5:47Analistler, uzmanlar,
-
5:47 - 5:48politikacılar,
-
5:48 - 5:51işletme fakültesi müfredatı
ve sosyal normlar -
5:51 - 5:54modern ekonominin şeklini oluştururlar.
-
5:54 - 5:58Disney sadece diğerlerinin
yaptığı şeyi yapıyor, -
5:58 - 5:59ve en kötü suçlu bile değil.
-
5:59 - 6:06Size Amazon, McDonald's ve Walmart'taki
ya da henüz adını hiç duymadığınız -
6:06 - 6:10yerlerdeki işçiler için durumun
ne kadar kötü olduğunu anlatsam -
6:10 - 6:15içeri girdiğinizde size gülümseyen,
ağlayan bebeğinizi için size yardım eden, -
6:15 - 6:18belki de geçirebileceğiniz en iyi tatili
yaşamanızda size yardım eden -
6:18 - 6:20bu kişilerin yüzde 73'ü
ya da her 4 kişiden 3'ünün -
6:20 - 6:23düzenli olarak masalarına
yiyecek koyamadıklarını söylesem -
6:23 - 6:25sizi duygusal olarak
böyle etkilemeyecektir. -
6:25 - 6:28Buranın yeryüzündeki
en mutlu yer olması gerek. -
6:29 - 6:32Burada çalışan insanlar
daha ileri bir hedefin -
6:32 - 6:34peşinden gittikleri için
aşırı gurur duyuyorlar. -
6:34 - 6:37Bu, hem dedemin hem de
büyük amcamın Disney'i -
6:37 - 6:41etkileşimin ticari faaliyetten
çok daha fazla onurlandırıldığı bir yer -
6:41 - 6:45haline getirdiklerinde kasten
inşa ettikleri bir ileri hedefti. -
6:46 - 6:49Aklımı kaçırmış olsam dahi
büyü gibi bir sözcüğün -
6:49 - 6:51sizi meraklandırdığını biliyorum.
-
6:51 - 6:55Disney gibi büyük bir markayı
sevgi gibi fani bir şeyin -
6:55 - 6:58destekleyebileceğini hayal etmenin
zor olduğunu -
6:58 - 7:03ve yatırımcılarımıza değerlerini
vermeyi amaçlarken -
7:03 - 7:05ahlaki yükümlülük gibi
-
7:05 - 7:07ölçülemeyen şeylerin
üzerimizde etkisi olmasını -
7:07 - 7:10hayal etmenin zor olduğunu biliyorum.
-
7:11 - 7:15Ancak muhasebe ve finans
dünyayı yönetmiyor. -
7:16 - 7:17İnançlar,
-
7:17 - 7:19düşünce yapısı --
-
7:19 - 7:21İş ahlakını yöneten şeyler bunlardır.
-
7:21 - 7:25Bu düşünce ve inanç yapılarını
değiştireceksek eğer -
7:25 - 7:28Disney'in mevcut süper gücünü
kullanmak zorundayız. -
7:28 - 7:30Hayal gücümüzü kullanmak
zorunda kalacağız. -
7:30 - 7:34Jiminy Cricket'i oyuna tekrar
davet etmek zorundasınız. -
7:35 - 7:39Şu an için Jiminy Cricket kolay
ulaşılabilir hedeflerle başlayabilir, -
7:39 - 7:42aç gözlülük iyi değildir,
-
7:42 - 7:46dünya, imal edenler
ve alıcılara bölünmemiş gibi -
7:46 - 7:47ve hiç bir kimse
-
7:47 - 7:49herhangi bir yardım almaksızın
-
7:49 - 7:51kendi başlarına kendilerini
yukarı çekmemiş gibi-- -
7:51 - 7:54eğer fizikten biraz anlıyorsanız
niçin böyle olduğunu anlarsınız. -
7:55 - 7:59Jiminy, bize bizim için çalışan
her bir kişinin istisnasız -
7:59 - 8:01ister hesap çizelgesini doldursunlar
-
8:01 - 8:03isterse çarşafları
-
8:03 - 8:05değiştiren kişiler olsunlar,
-
8:05 - 8:09saygıyı ve geçindirebilecek derecede
maaşı hak ettiklerini hatırlatabilir. -
8:09 - 8:10İşte bu kadar basit.
-
8:11 - 8:17Ayrıca Jiminy yönetici ve çalışanların
şu durumda birbirlerine nasıl olur da -
8:17 - 8:19empati duyabileceklerini
merak ediyor olabilir: -
8:19 - 8:23İş yerleri olağan ve doğal görünüp
böylesine birbirlerinden ayrılmışken -
8:23 - 8:25yöneticilerin araçlarını park etmeleri
-
8:25 - 8:28ya da yemeklerini yiyip
lavaboyu kullanmaları için -
8:28 - 8:30kendilerine özel havalı yerlere
ihtiyaçları varken -
8:30 - 8:35ya da yönetici biri yerden eğilip çöpü
almayacak kadar üstün olduğunda... -
8:35 - 8:40Neticede hepimiz bu tek gezegende
bir arada yaşayan tek türüz. -
8:41 - 8:45Jiminy bizden bazı kaidelerimizi
sorgulamamızı isteyebilir. -
8:45 - 8:50Gerçekten bir CEO'ya diğer CEO'lar kadar
ya da daha fazla mı ödenmeli -
8:50 - 8:53ya da bu sırf sayıları
stratosfere yükseltecek -
8:53 - 8:56
rekabetçi bir dinamik yaratmak için mi? -
8:56 - 9:00Jiminy, saha çalışanları toplantılara
katılmadığında dahi kurulların -
9:00 - 9:04bilmeleri gerekenlerin hepsini gerçekten
bilip bilmediklerini de merak edebilir. -
9:05 - 9:08Çok fazla para diye bir şeyin var
olup olmadığını da sorabilir. -
9:09 - 9:12Veya tüketiciler, işçiler, şirketler
ve toplum ile bir araya gelip -
9:12 - 9:15bir şirketin asıl amacının
ne olduğuna dair -
9:15 - 9:18bu inanılmaz dar görüşlü fikri
-
9:18 - 9:20yeniden tanımlamak için
-
9:20 - 9:22hepimizin bir araya gelip
-
9:22 - 9:25iş birliği yapıp yapamayacağımızı
merak edebilir. -
9:26 - 9:30Jiminy bizden hiç kimsenin dünyadan
kopuk bir şekilde çalışmadığını, -
9:30 - 9:35yönetici olan kadın ve erkeklerin,
paylaşmak zorunda olduğumuz gerçekliği -
9:35 - 9:38aktif olarak birlikte oluşturduklarını
hatırlamamızı isteyebilir. -
9:38 - 9:40Tıpkı küresel ısınma ile birlikte
-
9:40 - 9:44kişisel karar ve eylemlerimizin
ortak sonuçlarından -
9:44 - 9:47her birimizin sorumlu olduğu gibi.
-
9:48 - 9:50Ben dünya tarihindeki
-
9:50 - 9:52en kazançlı ekosistemin
-
9:52 - 9:54daha iyi yapabileceğini düşünüyorum.
-
9:54 - 9:58Olayların olumlu yanını
biraz daha çok alabiliriz, -
9:58 - 10:03olayların olma hızlarından baskıyı
az olsun alabiliriz diye düşünüyorum. -
10:03 - 10:07Kısa dönemde kaybettiğimiz
her şeyin kendisini -
10:07 - 10:10geniş bir ahlaki, ruhsal
ve mali ferahlıkta -
10:10 - 10:13fazlasıyla telafi edeceğine inanıyorum.
-
10:14 - 10:17Kötümser insanların ne dediğini
biliyorum,ve bu doğru da: -
10:17 - 10:18"Kendi ilkelerini çiğneyemezsin."
-
10:18 - 10:21Ama temel bir noktadan da bahsedemezsiniz,
-
10:21 - 10:22sizin çocuklarınız da öyle.
-
10:23 - 10:27Biliyorum belki de dedemi aşırı
derecede idolleştirdim. -
10:27 - 10:29O çok farklı bir dönemde çalıştı
-
10:29 - 10:31ve o dönemler her türlü iyi sebepten ötürü
-
10:31 - 10:34hiçbirimizin dönmeyi
istemeyeceği zamanlardı. -
10:34 - 10:37Günümüzde iyi niyetli ve en az dedem kadar
-
10:37 - 10:40alçak gönüllü olan
birçok CEO olduğunu biliyorum -
10:40 - 10:43ama onlar çok daha farklı beklentiler
-
10:43 - 10:45ve çok daha yoğun şartların olduğu
dönemde çalışıyorlar. -
10:46 - 10:48Ama iyi haber şu:
-
10:48 - 10:51Beklentiler ve şartlar oluşturulabilir
-
10:51 - 10:54ve yeniden bozulabilirler de.
-
10:54 - 10:57Tüm dürüstlüğüyle dedemin
bir CEO olarak görevini -
10:57 - 11:00nasıl anladığıyla ilgili
öğrenecek çok şey var. -
11:01 - 11:04Her tema parkının ve
her doldurulmuş hayvanın arkasındaki -
11:04 - 11:07bir avuç kural her şeyi idare etmiştir.
-
11:08 - 11:12Her birimiz saygı ve değeri hak ederiz.
-
11:13 - 11:17Hiçbirimiz bir parça çöpü
yerden alamayacak kadar üstün değiliz. -
11:17 - 11:20Vicdanınız her zaman için
rehberiniz olsun. -
11:21 - 11:25Jiminy Cricket'ı dinlemekten
daha kötüsünü hepimiz yapabilirdik. -
11:25 - 11:26Teşekkür ederim.
- Title:
- Değer bir ayrıcalık değil. Çalışanın hakkı
- Speaker:
- Abigail Disney
- Description:
-
Bir şirketin amacı nedir? Bu dobra konuşmada, eylemci ve film yapımcısı Abigail Disney, Disney'e (ve tüm kuruluşlarına) kendileri için çalışan herkese saygı , değer ve geçinebilecek maaş sunması konusunda çağrıda bulunarak şirketlerin işçilerini hissedarlardan daha yukarıda tutmayı ahlaki bir zorunluluk olarak gördükleri bir dünyanın hayalini kuruyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:40
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Cihan Ekmekçi accepted Turkish subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Eda Hacısağır edited Turkish subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Eda Hacısağır edited Turkish subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Eda Hacısağır edited Turkish subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Eda Hacısağır edited Turkish subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right | ||
Eda Hacısağır edited Turkish subtitles for Dignity isn't a privilege. It's a worker's right |