Return to Video

Asteroit avcılarının maceraları

  • 0:01 - 0:04
    Elimde gerçekten çok yaşlı bir şey tutuyorum.
  • 0:04 - 0:07
    Herhangi bir insan yapıtından
    bile daha eski,
  • 0:07 - 0:10
    Dünya'daki yaşamdan bile,
  • 0:10 - 0:13
    kıtalardan ve onların arasındaki
    okyanuslardan da daha eski.
  • 0:14 - 0:17
    Bu şey yaklaşık olarak
    4 milyar yıl önce
  • 0:17 - 0:19
    güneş sisteminin ilk günlerinde
  • 0:19 - 0:21
    gezegenlerin oluşumu
    devam ederken oluşmuş.
  • 0:21 - 0:24
    Bu paslı, nikel ve demir topağı
    özel gözükmeyebilir,
  • 0:25 - 0:26
    ama kesilip açıldığında...
  • 0:28 - 0:31
    bunun dünya metallerinden farkı
    olduğunu görebilirsiniz.
  • 0:31 - 0:35
    Bu desen, sadece erimiş metallerin
    aşırı derecede yavaş,
  • 0:35 - 0:38
    yani her milyon yılda
    bir birkaç derece soğuduğu
  • 0:38 - 0:41
    uzayda şekil alabilecek metalik
    kristalleri ortaya çıkarır.
  • 0:41 - 0:43
    Bu, daha büyük bir nesnenin
    bir parçasıydı,
  • 0:43 - 0:47
    ki bu nesne gezegenlerin oluşumundan sonra
    kalan milyonlarcasından biriydi.
  • 0:47 - 0:49
    Biz bunları asteroitler olarak
    adlandırıyoruz.
  • 0:49 - 0:53
    Asteroidler bizim en eski ve
    sayıca en fazla olan kozmik komşumuzdur.
  • 0:53 - 0:56
    Grafik, güneşin etrafında dönen
    Dünya'ya yakın asteroitleri
  • 0:56 - 0:57
    sarı olarak
  • 0:57 - 0:59
    ve Dünya'nın yörüngesine yakın
    olarak geçenleri
  • 0:59 - 1:00
    mavi olarak göstermektedir.
  • 1:01 - 1:04
    Dünya'nın, Güneş'in ve astreoitlerin
    boyutları büyük oranda abartılmıştır
  • 1:04 - 1:06
    bu nedenle çok net bir biçimde
    görebilmektesiniz.
  • 1:06 - 1:09
    Tüm dünyadaki bilim adamı
    takımları bu nesneleri araştırıyor,
  • 1:09 - 1:11
    her gün yeni birini keşfediyor,
  • 1:11 - 1:13
    sürekli Dünya'ya yakın boşluğu
    haritalandırıyor.
  • 1:13 - 1:16
    Bu çalışmaların çoğu NASA
    tarafından fonlanıyor.
  • 1:16 - 1:20
    Bu asteroitlerin araştırılmasını büyük bir
    kamu çalışması olarak düşünüyorum,
  • 1:20 - 1:23
    fakat karayolu inşa etmek yerine,
    uzayın haritasını çiziyoruz,
  • 1:23 - 1:26
    kuşaklar boyu sürecek
    arşiv inşa ediyoruz.
  • 1:26 - 1:32
    Bunlar geçen yıl keşfedilen
    1.556 Dünya'ya yakın asteroid.
  • 1:34 - 1:37
    Ve bunlar da Dünya'ya yakın olan
    tüm asteroitler,
  • 1:37 - 1:41
    son olarak 13.733 taneler.
  • 1:41 - 1:44
    Her biri resimlendi, katologlandı
  • 1:44 - 1:46
    ve güneşin etrafındaki yörüngeleri
    belirlendi.
  • 1:46 - 1:48
    Asteroitten asteroide farklılık
    göstermesine rağmen
  • 1:48 - 1:51
    birçok asteroidin yörüngesi
    düzinelerce yıl için tahmin edilebilir.
  • 1:51 - 1:55
    Ve bazı asteroidlerin yörüngesi
    inanılmaz bir hassaslıkla tahmin edilebilir.
  • 1:55 - 1:58
    Örneğin, Jet Propulsion Laboratuvarındaki
    bilim adamları
  • 1:58 - 2:03
    Tautatis asteroitinin dört yıl sonra
    30 km. doğrulukla nerede olacağını
  • 2:03 - 2:04
    tahmin etmişlerdi.
  • 2:04 - 2:05
    Bu 4 yıl içinde
  • 2:05 - 2:09
    Tautatis 8.5 milyar kilometre yol aldı.
  • 2:09 - 2:11
    Bunun doğruluk oranı da
  • 2:11 - 2:20
    0.000000004.
  • 2:20 - 2:22
    (Gülüşmeler)
  • 2:22 - 2:25
    Şimdi, benim bu güzel asteroid
    parçasına sahip olmamın sebebi
  • 2:25 - 2:27
    tüm diğer komşular gibi
  • 2:27 - 2:30
    bazen asteroitler beklenmedik
    bir şekilde ziyarette bulunabilirler.
  • 2:30 - 2:31
    (Gülüşmeler)
  • 2:33 - 2:34
    Üç yıl önce bugün,
  • 2:34 - 2:38
    küçük bir asteroit Rusya'nın
    Çelyabinks şehrinin üzerinde patladı.
  • 2:38 - 2:40
    Bu nesne yaklaşık olarak 19 m.
    büyüklüğünde,
  • 2:40 - 2:43
    veya yaklaşık olarak bir market
    büyüklüğündeydi.
  • 2:43 - 2:46
    Bu büyüklükte bir nesne yaklaşık olarak
    her 50 yılda bir Dünya'ya çarpar.
  • 2:48 - 2:50
    65 milyon yıl önce,
  • 2:50 - 2:52
    çok daha büyük bir nesne
    Dünya'ya çarptı
  • 2:52 - 2:53
    ve büyük bir yok oluşa
    sebebiyet verdi.
  • 2:53 - 2:57
    Bitki ve hayvan türlerinin %75'i yok oldu,
  • 2:57 - 2:59
    üzülerek söylüyorum buna
    dinozorlar dahil.
  • 2:59 - 3:02
    Bu nesne yaklaşık olarak 10 km.
    büyüklüğündeydi
  • 3:02 - 3:06
    ve 10 km. kabaca 747 jetinin
    seyrettiği yüksekliktir.
  • 3:06 - 3:08
    Gelecek sefer uçakta olduğunuzda
  • 3:08 - 3:12
    cam kenarı alın, dışarı bakın ve
    Dünya'ya dayanacak kayanın
  • 3:12 - 3:14
    ne kadar büyük olduğunu hayal edin.
  • 3:14 - 3:16
    Bu, kanat uçlarınızı sıyıracaktır.
  • 3:17 - 3:21
    O kadar geniş ki uçağın uçarak
    geçmesi tam bir dakika sürüyor.
  • 3:21 - 3:24
    İşte bu Dünya'ya çarpan asteroitin
    büyüklüğü.
  • 3:25 - 3:26
    Asteroitlerin bizim gezegenimiz için
  • 3:26 - 3:30
    gerçek bir tehdit olarak değerlendirilmesi
    sadece benim yaşamım süresinde oldu.
  • 3:30 - 3:32
    Ve bundan sonra, bu nesneleri
    keşfetmek ve katologlandırmak için
  • 3:32 - 3:34
    odaklaşmış çabalarımız devam edecektir.
  • 3:35 - 3:37
    Bu çabaların bir parçası
    olduğum için şanslıyım.
  • 3:37 - 3:41
    NASA'nın NEOWİSE teleskobunu kullanan
    bilim adamlarının bir parçasıyım.
  • 3:41 - 3:44
    Şimdi, NEOWİSE asteroid bulmak için
    dizayn edilmedi.
  • 3:44 - 3:48
    Bu Dünya'nın yörüngesinde dönmek ve
    en soğuk yıldızları ve en aydınlık galaksileri
  • 3:48 - 3:51
    araştırmak maksadıyla Güneş sisteminin çok çok
    ötesine bakmak için dizayn edildi.
  • 3:51 - 3:55
    Ve 7 aylık tasarlanan ömrü
    için bu görevi çok iyi yaptı.
  • 3:56 - 3:59
    Fakat günümüzde, 6 yıl sonra,
    bu hala devam ediyor.
  • 3:59 - 4:02
    Biz bu teleskopu asteroidleri keşfetmek
    ve çalışmak için yeniden tasarladık.
  • 4:02 - 4:04
    Ve harika küçük bir uzay robotu
    olmasına rağmen
  • 4:04 - 4:06
    bu günlerde bir çeşit ikinci el
    araba gibi.
  • 4:07 - 4:10
    Sensorlerini soğutmaya yarayan
    Cryogen çoktan bitti,
  • 4:10 - 4:12
    bu nedenle kliması bozuldu
    diye şaka yapıyoruz.
  • 4:12 - 4:17
    Kilometre sayacında 920 milyon
    mil yazıyor,
  • 4:17 - 4:18
    fakat halen iyi çalışıyor
  • 4:18 - 4:22
    ve her 11 saniyede gökyüzünün
    güvenilir fotoğraflarını çekiyor.
  • 4:22 - 4:25
    Konuşmaya başladığımdan bu yana
    23 fotoğraf çekti.
  • 4:26 - 4:28
    NEOWISE'ın değerli olmasının
    bir sebebi de
  • 4:28 - 4:31
    termal infrared ile gökyüzünü görmesidir.
  • 4:31 - 4:34
    Bunun anlamı, asteroidlerin yansıttığı
    güneş ışığı yerine
  • 4:34 - 4:36
    NEOWISE asteroidlerin yaydığı ısıyı görür.
  • 4:36 - 4:40
    Bu hayati bir kabiliyettir, çünkü
    bazı asteroidler kömür kadar karanlıktır
  • 4:40 - 4:43
    ve diğer teleskoplar ile tespit edilmesi
    çok zor veya imkansızdır.
  • 4:43 - 4:49
    Fakat tüm asteroidler, aydınlık veya karanlık,
    NEOWISE için parlak bir şekilde parıldarlar.
  • 4:49 - 4:52
    Astronomlar, asteroidleri keşfetmek
    ve incelemek için
  • 4:52 - 4:54
    kullanıma hazır her türlü
    tekniği kullanıyorlar.
  • 4:54 - 4:57
    2010 yılında, tarihi bir
    dönüm noktasına ulaşıldı.
  • 4:57 - 4:59
    Bu takım, birlikte, 1 km.'den büyük ve
  • 4:59 - 5:03
    Dünya'da büyük yıkıma sebep olabilecek
  • 5:03 - 5:06
    asteroidlerin %90'nını keşfetti.
  • 5:06 - 5:07
    Fakat görev hala tamamlanmadı.
  • 5:08 - 5:12
    140 m. ve daha büyük nesneler
    orta büyüklükteki bir ülkeyi yok edebilir.
  • 5:12 - 5:16
    Şu ana kadar bunların sadece
    %25'ini bulabildik.
  • 5:16 - 5:20
    Dünya'ya yakın asteroitler için gök yüzünü
    araştırmaya devam etmeliyiz.
  • 5:20 - 5:22
    Hesaplamayı anlayabilecek veya
    teleskop yapabilecek
  • 5:22 - 5:24
    tek tür biziz.
  • 5:24 - 5:26
    Bu nesneleri nasıl bulabileceğimizi
    biliyoruz.
  • 5:26 - 5:28
    Bu bizim sorumluluğumuz.
  • 5:28 - 5:32
    Eğer önemli bir erken uyarı ile
    tehlikeli bir asteroid bulursak
  • 5:32 - 5:34
    itekleyerek onu yolundan saptırabiliriz.
  • 5:34 - 5:37
    Depremden, kasıragadan veya
    volkanik patlamalardan farklı olarak
  • 5:37 - 5:40
    asteroid etkileri tam olarak
    tahmin edilebilir
  • 5:40 - 5:41
    ve engellenebilir.
  • 5:41 - 5:44
    Şimdi yapmamız gereken şey, Dünya'ya yakın
    uzay boşluğunun haritasını çıkartmak
  • 5:44 - 5:46
    Gök yüzünü araştırmaya devam etmek
    zorundayız.
  • 5:46 - 5:48
    Teşekkür Ederim.
  • 5:48 - 5:53
    (Alkışlar)
Title:
Asteroit avcılarının maceraları
Speaker:
Carrie Nugent
Description:

TED üyesi Carrie Nugent asteroit avcısıdır- bizim en eski ve sayıca en fazla olan kozmik komşularımızı keşfetmek ve katologlandırmak için çalışan bir grup bilim adamının bir parçasıdır. Niçin asteroitlere göz kulak olmalıyız? Bu kısa, gerçeklerle dolu konuşmada, Nugent onların inanılmaz etkilerinin Dünya'yı nasıl şekillendirdiğini-- ve onları zamanında bulmanın nasıl Dünya'da hayat kurtarmadan daha az olmadığını açıklıyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
08:09

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.