-
Jemi te SFMOMA (Muzeu i arteve i San Franciskos)
-
dhe po shikojmë Fontanën e Marcel Duchamp,
-
të cilën fillimisht e krijoi në vitin
-
1917, por të cilën e rikrijoi në vitin 1964
-
Origjinalja nuk është më.
-
Është gjuajtur apo diçka e tillë.
-
Pra, kjo është një seri e vogël që
-
ishte krijuar në vitin 1964
-
pas asaj origjinale të vitit 1917.
-
Dhe ai e pa krijimin e kësaj serie.
-
Mendoj se duhet të tregohemi të kujdesshëm
-
kur përdorim fjalën "krijim".
-
[qesh]
-
Ajo çfarë Duchamp bëri për ne, ishte të shkonte
-
në një dyqan pajisjesh hidraulike e quajtur Mott's
-
dhe të merrte këtë dhe...
-
Ai nuk e krijoi atë.
-
Ai e bëri si vepër arti
-
përmes alkemisë së artistit.
-
Ai e transformoi këtë.
-
Ai e ktheu këtë pisoar (oturak) anash
-
dhe e firmosi R.Mutt dhe i uri datën.
-
Dhe e ktheu në një
-
ekspozitë arti për një grup,
-
formues i të cilit ishte ai,
-
Shoqëria Amerikane për Artistët e Pavarur.
-
Dhe idea e tyre ishte pasja e një ekspozite të gjykuar nga juria
-
e cila ishte dominuese në Shtetet e Bashkuara
-
dhe në New York atë kohë.
-
Mos harro, Duchamp sapo kishte ardhur nga Parisi
-
dhe në fakt ishte problem i madh, sepse
-
juria gjithmonë zgjidhte veprat tradicionale,
-
me të cilat ishin të lidhur dhe
-
ky grup i ri donte të sillte mundësi të reja.
-
Pikërisht, pra ata duhej të pranonin çdo
-
vepër që dorëzohej, por ata
-
e refuzuan këtë.
-
Mendoj se ai po thyente rregullat.
-
Ai e dorëzoi atë si skulpturë,
-
e cila sipas meje është më e shquar,
-
sepse kur mendon për skulpturën
-
ajo ka një monumentalitet
-
dhe traditë
-
dhe traditë, madje edhe në pikturë.
-
Të marrësh këtë pisoar dhe ta kthesh anash.
-
Disa historianë arti janë marrë
-
me këtë në mënyrën më absurde
-
duke folur për kualitetet e tij formale, me shkëlqimin e tij
-
Kurvaturat
-
Sipërfaqe porcelani.
-
Por mbetet një pisoar, edhepse është transformuar.
-
Dhe kjo është ajo që Duchamp e quajti Ready-Made.
-
E përdorët fjalën "alkemi" më herët
-
dhe mendoj se është një fjalë interesante,
-
sepse një prej mënyrave me të cilat mendojmë
-
për artin, është një lloj transformimi prej materialeve të zakonshme
-
në diçka të mrekullueshme, që na bart neve,
-
dhe na bë të shohim gjërat në një mënyrë
-
të re, edhepse ai nuk bëri asgjë
-
ai po na kërkon ta shohim pisoarin në një mënyrë tjetër,
-
jo domosdoshmërisht si një objekt estetik
-
por të na bëjë të shtrojmë disa prej atyre pyetjeve filozofike
-
rreth asaj se çfarë është arti
-
dhe çka ajo që artisti bën.
-
Ai e ndanë mjeshtërinë dhe
-
lidhjen e tij me të, në një
-
shijimin estetik dhe në mençurinë
-
e një vepre arti.
-
Thjesht duke e hedhur nga dritarja.
-
Kjo është pyetja filozofike
-
që ai do të shtrojë; a duhet
-
arti të jeteë i krijuar nga dora e artistit?
-
Sigurisht, dhe ai po e bën këtë në
-
mënyrën më absurde, duke e vendosur një pisoar
-
përpara dhe duke e quajtur Fontanë.
-
Pra, çfarë është arti?
-
A është ideja? A është koncepti?
-
A mundet artisti thjesht të ketë idenë
-
dhe të mos e krijojë objektin?
-
A mundet arti të jetë filozofi e pastër,
-
teori e pastër?
-
Pikërisht!
