Scholen doden de creativiteit

Sir Ken Robinson pleit vermakelijk en zeer bewogen voor een onderwijssysteem dat creativiteit koestert in plaats van ondermijnt.

Goedemorgen. Hoe gaat het?

Geweldig hier, vind je niet?

Ik ben overdonderd.

Weet je wat? Ik vertrek. (Gelach)

Er kwamen drie thema's

in deze conferentie aan bod

die relevant zijn
voor wat ik wil vertellen.

Eén is het buitengewone bewijs
van de menselijke creativiteit

in alle presentaties die we zagen

en in alle mensen hier.

Alleen al de verscheidenheid
en het bereik ervan.

Een tweede is
dat het ons op een plek zet

waar we geen idee hebben
wat de toekomst brengt.

Geen idee op wat dit zal uitdraaien.

Mijn interesse ligt bij onderwijs --

in feite merk ik dat iedereen
interesse heeft in onderwijs.

Vind je niet? Ik vind dit zeer interessant.

Als je op een etentje vertelt
dat je in het onderwijs werkt --

Hoewel, dat gebeurt niet zo vaak
als je in het onderwijs werkt ...

(Gelach)

... je wordt niet uitgenodigd.

En je wordt vreemd genoeg
nooit teruggevraagd.

Maar als je wel teruggevraagd wordt

en ze vragen je: “Wat doe je?”

en je zegt dat je in het onderwijs werkt

dan zie je hun gezichten wit wegtrekken:

“Oh mijn God, waarom ik? (Gelach)
Mijn enig avondje uit deze week.”

(Gelach)

Vraag hen niet over hún onderwijs,

dan nágelen ze je aan de muur.

Het is iets dat mensen raakt.
Heb ik gelijk?

Zoals religie en geld en andere dingen.

Ik ben erg geïnteresseerd in onderwijs
en ik denk wij allemaal.

We hebben er enorm veel belang bij.

Deels omdat onderwijs ons naar
een ongrijpbare toekomst moet brengen.

Als je erover nadenkt:
kinderen die dit jaar met school beginnen

gaan in 2065 met pensioen.

Niemand heeft een idee—

ondanks alle expertise die we
de afgelopen vier dagen hebben gezien—

hoe de wereld eruit ziet over vijf jaar.

Toch moeten wij hen daarvoor opleiden.

De onvoorspelbaarheid is buitengewoon.

Het derde deel is

dat we het allen toch eens zijn

over de werkelijk bijzondere
capaciteiten van kinderen,

hun vermogen voor innovatie.

Sirena gisteravond was een wonder.

Om te zien wat ze klaarspeelde.

Ze is uitzonderlijk, maar voor mij

niet uitzonderlijk voor een kind.

Ze is een persoon
met bijzondere toewijding

die een talent heeft gevonden.

Volgens mij hebben álle kinderen
fantastische talenten

en wij verkwanselen ze.
Behoorlijk genadeloos.

Ik wil het dus hebben over onderwijs

en ik wil het hebben over creativiteit.

Ik vind dat creativiteit in het onderwijs
net zo belangrijk is als leren lezen

en we moeten het
met dezelfde status behandelen.

(Applaus) Dank je.

Trouwens, dat was het.

Heel erg bedankt. (Gelach)

Zo, nog 15 minuten over.

(Gelach)

Ik werd geboren… Nee. (Gelach)

Laatst hoorde ik een goed verhaal

over een meisje van zes
dat tekenles kreeg.

Ze zat achterin en tekende.

De lerares zei dat dit kleine meisje
bijna nooit oplette…

maar in de tekenles deed ze dat wel.

De lerares was gefascineerd
en ging naar haar toe

en ze vroeg: “Wat teken je?”

Het meisje antwoordde:
“Ik maak een tekening van God.”

De lerares zei:
“Maar niemand weet hoe God eruit ziet.”

Het meisje antwoordde: “Zometeen wel.”

(Gelach)

Toen mijn zoon vier was, in Engeland—

eigenlijk was hij overal vier,
om eerlijk te zijn. (Gelach)

Om precies te zijn: waar hij ook ging,
hij was vier dat jaar.

Hij zat in het kerst-toneelstuk.

Herinner je je het verhaal? (Gelach)

Nee echt, enorm verhaal.

Mel Gibson deed het vervolg.

Dat heb je misschien gezien: Nativity II.

James speelde Jozef en daar
waren we opgewonden over.

Wij zagen dit als
een van de belangrijkste rollen.

We hadden de zaal tjokvol
met aanhangers in T-shirts:

'James Robinson ís Jozef!' (Gelach)

Hij hoefde niets te zeggen.

Je weet dat de drie wijzen
binnenkomen met geschenken:

goud, wierook en mirre.

Dit is waar gebeurd.
We zaten daar

en ik denk dat ze gewoon
de volgorde kwijt raakten.

We spraken het jongetje na afloop:

“Was het oké voor jou?”
Hij zei: “Ja. Waarom? Was het fout?”

De drie jongens kwamen binnen,

vierjarigen met theedoeken op hun hoofden,

en zetten die dozen neer.

De eerste jongen zei: “Ik breng u goud.”

De tweede jongen zei: “Ik breng u mirre.”

De derde jongen zei: “Frank stuurde dit.”
[frankincense=wierook]

(Gelach)

Wat was er gemeenschappelijk?
Kinderen nemen risico's.

Als ze het niet weten,
gaan ze er gewoon voor.

Heb ik gelijk?
Ze zijn niet bang om fouten te maken.

Ik bedoel niet dat fout zijn
hetzelfde is als creatief zijn.

Wat we wel weten is dat

als je niet bereid bent fouten te maken,

je nooit met iets origineels komt.
Als je geen fouten durft te maken.

Tegen de tijd dat ze volwassenen zijn,

hebben de meeste kinderen
dat vermogen verloren.

Ze zijn bang geworden om fouten te maken.

Zo leiden we ook onze bedrijven.

Wij stigmatiseren fouten.

Nu leiden we nationale onderwijssystemen

waar fouten de ergste dingen zijn
die je kunt maken.

Het resultaat is dat we mensen
uit hun creatieve vermogen onderwijzen.

Picasso zei ooit

dat alle kinderen
als artiest worden geboren.

De kunst is artiest te blijven
als we opgroeien.

Ik geloof dit met passie:
we groeien niet naar creativiteit toe,

we groeien er uit.

Of liever, we worden er uit onderwezen.

Waarom is dit?

Ik woonde in Stratford-on-Avon
tot ongeveer vijf jaar geleden.

In feite verhuisden we
van Stratford naar Los Angeles.

Kun je je voorstellen
wat een naadloze overgang dat was?

(Gelach)

We woonden in Snitterfield,

net buiten Stratford,

waar Shakespeares vader geboren werd.

Voor mij was dat een nieuwe gedachte:

ik dacht er nooit aan
dat Shakespeare een vader had.

Jij wel? We denken nooit
aan Shakespeare als kind.

Shakespeare als zevenjarige?
Ik heb er nooit over nagedacht.

Hij is ooit zeven geweest
en iemand moest hem taalles geven.

(Gelach)

Hoe vervelend zou dát zijn?

(Gelach)

“Beter je best doen!”

(Gelach)

Naar bed gestuurd worden door zijn vader:

“Ga naar bed, nú",

Tegen William Shakespeare:
"En leg het potlood neer.

Stop met zo te praten.
Het verwart iedereen.”

(Gelach)

We verhuisden dus
van Stratford naar Los Angeles.

Ik wil iets zeggen over de overgang.

Mijn zoon wilde niet meekomen.

Ik heb twee kinderen.
Hij is nu 21, mijn dochter is 16.

Hij wilde niet naar Los Angeles komen.

Hij hield ervan, maar hij
had een vriendin in Engeland.

Ze was de liefde van zijn leven, Sarah.

Hij kende haar een maand.

(Gelach)

Ze vierden hun relatie al een vierde keer,

het is een lange tijd als je 16 bent.

Hij was echt van streek in het vliegtuig:

“Ik zal nooit een ander meisje
zoals Sarah vinden.”

Daar waren we behoorlijk
blij mee, eerlijk gezegd,

(Gelach)

…zij was de belangrijkste reden
dat we het land verlieten.

(Gelach)

Wat opvalt als je naar Amerika verhuist

of de wereld over reist:

elk onderwijssysteem op aarde
heeft dezelfde hiërarchie van onderwerpen.

Het maakt niet uit waar je heen gaat.

Je zou iets anders verwachten.

Bovenaan staan wiskunde en talen,

dan de geesteswetenschappen
en onderaan staan de kunsten.

Overal op aarde.

En in bijna elk systeem

is er een hiërarchie binnen de kunsten.

Kunst en muziek krijgen normaal
een hogere status op scholen

dan drama en dans.

In geen enkel onderwijssysteem op de planeet

leren kinderen elke dag dans
zoals we ze wiskunde leren.

Waarom?

Waarom niet?

Ik denk dat dit belangrijk is.

Wiskunde is belangrijk, maar dans ook.

Kinderen dansen als ze de kans krijgen.
Dat doen we allemaal.

We hebben allemaal lichamen, nietwaar?
Heb ik iets gemist?

(Gelach)

In realiteit beginnen we
opgroeiende kinderen op te leiden

van hun middel af omhoog.
Dan richten we ons op hun hoofden.

Lichtjes naar één kant.

Als een buitenaards wezen
een opleiding bezoekt en vraagt:

“Waartoe dient openbare scholing?”

Als je kijkt naar de resultaten:

wie is er echt succesvol?

Wie doet alles wat ze behoren te doen?

Wie krijgt de beloning?
Wie zijn de winnaars?

Dan moet je concluderen dat het hele doel

van openbare scholing wereldwijd is:

universitaire professoren produceren.

Nietwaar?

Zij komen er als de toppers uit.

Ik was er zelf een, dus je ziet…

(Gelach)

Ik mag de universitaire professoren,

maar je moet ze niet zien als
het summum van wat de mens kan bereiken.

Ze zijn gewoon een levensvorm.

Een andere vorm van leven.

Ze zijn nogal vreemd
en dat zeg ik uit genegenheid.

Er is iets opmerkelijks aan professoren

niet allemaal, maar typisch:
ze leven in hun hoofden.

Ze leven hierboven en licht naar één kant.

Ze hebben, haast letterlijk, geen lichaam.

Ze zien hun lichaam als een manier
van transport voor hun hoofden.

(Gelach)

Het dient om hun hoofden
naar vergaderingen te brengen.

(Gelach)

Als je echt bewijs zoekt
van buitenlichamelijke ervaringen,

ga dan eens naar een plaatselijke
conferentie van oudere academici,

en bezoek de discotheek
op de laatste avond.

(Gelach)

Daar zul je het zien:

volwassen mannen en vrouwen
die ongecontroleerd kronkelen,

uit de maat,

(Gelach)

wachtend tot het ophoudt zodat ze er
thuis een rapport over kunnen schrijven.

(Gelach)

Ons onderwijssysteem is gebaseerd
op het idee van academisch vermogen.

Daar is een reden voor.

Het hele systeem was uitgevonden—
over de hele wereld waren er

voor de 19e eeuw geen
openbare systemen voor onderwijs.

Ze ontstonden allemaal
ten behoeve van de industrialisatie.

De hiërarchie wortelt in twee ideeën.

Ten eerste: de meest bruikbare vakken
voor werk bovenaan staan.

Je werd waarschijnlijk
vriendelijk weggeleid

van zaken op school die je leuk vond
toen je jong was,

omdat je toch nooit
een baan zou krijgen om dat te doen.

Klopt dat?

Doe geen muziek,
je wordt toch geen muzikant;

doe geen kunst,
je wordt toch geen kunstenaar.

Goedbedoeld advies
maar een zware vergissing.

De hele wereld zit middenin een revolutie.

Het tweede is academisch vermogen

dat nu echt onze kijk
op intelligentie domineert.

Universiteiten schiepen het systeem
naar hun evenbeeld.

Het hele systeem van
openbaar onderwijs in de wereld

is een langdurig proces
van toegang tot de universiteit.

Het gevolg is dat veel hoogbegaafde,

briljante, creatieve mensen denken
dat ze dat niet zijn.

Waar ze goed in waren op school

werd niet gewaardeerd
of zelfs gestigmatiseerd.

Ik denk dat we ons dat
niet langer kunnen veroorloven.

Volgens UNESCO halen in de komende 30 jaar

wereldwijd meer mensen hun diploma

dan sinds het begin van de geschiedenis.

En het is de combinatie van alle zaken
waarover we gesproken hebben—

technologie en haar
transformationeel effect op werk

en demografie en de
enorme bevolkingsexplosie.

Opeens zijn diploma's niets meer waard.

Toen ik student was betekende
een diploma een baan.

Als je geen baan had,
was dat omdat je er geen wilde.

En ik wilde er geen.

(Gelach)

Maar nu zitten jongeren met diploma's

vaak thuis videospelletjes te spelen,

want je hebt een Master of Arts nodig
waar dat vroeger een Bachelor of Arts was,

of je moet gepromoveerd zijn.

Het is een proces
van academische inflatie.

De hele onderwijsstructuur
verschuift onder onze voeten.

We moeten ons idee van intelligentie
radicaal herzien.

We weten drie dingen over intelligentie.

Ten eerste is het divers.

Ons denken over de wereld
is zo breed als onze ervaring ervan.

We denken visueel,
auditief, kinesthetisch,

we denken in abstracte termen,
we denken in beweging.

Ten tweede is intelligentie dynamisch.

Als je naar de interacties
van een menselijk brein kijkt --

We hoorden gisteren
in een aantal presentaties

dat intelligentie
wonderlijk interactief is.

Het brein is niet verdeeld
in compartimenten.

In feite komt creativiteit—

dat ik definieer als het hebben
van originele ideeën met waarde—

vaker wel dan niet door de interactie

van op verschillende disciplines
gestoelde zienswijzen.

Het brein is intentioneel -- overigens...

er is een zenuwbundel
die beide hersenhelften verbindt:

het corpus callosum.
Bij vrouwen is die dikker.

Dat lijkt wel zo te zijn

dat vrouwen daarom beter zijn
in meerdere dingen tegelijk doen.

Want dat zijn jullie.

Er is een hele bak onderzoek,
maar ik ken het vanuit mijn eigen leven.

Als mijn vrouw een maaltijd bereidt thuis—

en dat is niet zo vaak ... gelukkig.

(Gelach)

Ze is goed in sommige dingen—

maar als ze kookt

dan telefoneert ze met mensen,

ze praat met de kinderen,
schildert het plafond (Gelach)

en ze doet openhartchirurgie.
(Gelach)

Als ik kook, is de deur dicht,
de kinderen naar buiten,

de telefoon van de haak,
als ze binnenkomt, word ik kribbig:

“Terry, alsjeblieft,
ik probeer hier een ei te bakken.

(Gelach)

Laat me nou even.” (Gelach)

Ken je die oude filosofische uitspraak:

als een boom valt in een bos
en niemand hoort het,

is het dan gebeurd?

Weet je nog?

Ik zag laatst een geweldige T-shirt:
'Als een man zijn mening geeft in een bos

en geen vrouw hoort hem,

heeft hij dan nog steeds ongelijk?'

(Gelach)

Het derde over intelligentie is:

het is onderscheidend.

Momenteel ben ik bezig
met een nieuw boek, 'Epiphany',

gebaseerd op een serie
interviews met mensen

over hoe zij hun talent ontdekten.

Mij fascineert hoe mensen iets bereiken.

De aanleiding was een gesprek
met een schitterende vrouw.

Vrij onbekend. Ze heet Gillian Lynne.

Kennen jullie haar?

Sommigen wel.

Ze is choreografe.
Iedereen kent haar werk.

Ze deed 'Cats' en 'Phantom of the Opera'.

Ze is fantastisch.

Ik zat in het bestuur
van de Royal Ballet in Engeland,

zoals je kan zien. (Gelach)

We lunchten samen en ik vroeg:
“Hoe word je een danser?”

Ze zei: dat was interessant.
Op school was ze echt hopeloos.

De school -- in de jaren 30 --
schreef een brief aan haar ouders:

“We denken dat Gillian
een leerstoornis heeft.”

Kan niet concentreren of stilzitten.

Nu zouden ze zeggen dat ze ADHD had.

Ja toch?

Maar dit waren de jaren 30,
ADHD was nog niet uitgevonden.

Het was nog geen beschikbare stoornis.

(Gelach)

Mensen wisten nog niet
dat ze dat konden hebben.

(Gelach)

Ze ging naar een specialist
in een kamer met eiken panelen.

Ze was daar met haar moeder

en moest op een stoel gaan zitten.

Ze zat 20 minuten op haar handen

terwijl deze man met haar moeder sprak
over Gillians problemen op school:

want ze stoorde anderen,

haar huiswerk altijd te laat af.

Een klein meisje van acht.

Uiteindelijk ging de dokter
naast Gillian zitten en zei:

"Ik heb geluisterd naar je moeder,

en ik moet haar nu even alleen spreken.”

Hij zei: “Wacht hier maar even,
we komen zo terug.”

Ze vertrokken en lieten haar achter.

Maar voordat ze de kamer verlieten,

zette hij de radio aan
die op zijn bureau stond.

Buiten zegt hij tegen de moeder:

"Observeer haar even.”

Zodra ze de kamer uit waren

stond ze op en bewoog mee met de muziek.

Na een paar minuten
draaide zich naar de moeder en zei:

“Mevrouw Lynne, Gillian is niet ziek,
ze is een danseres...

(Gelach)

Neem haar mee naar een dansschool.”

Ik vroeg: “En toen?”
Ze zei: “Dat deed ze.

Ik kan je niet vertellen
hoe prachtig dat was.

We liepen een ruimte in
vol mensen zoals ik.

Mensen die niet stil konden zitten.

Mensen die moesten bewegen om te denken.
Bewegen om te kunnen denken”

Ze deden ballet, tapdansen en jazz,

ze deden modern en hedendaags.

Uiteindelijk deed ze auditie
voor de Royal Ballet School,

werd solist met een schitterende carrière.

Uiteindelijk slaagde ze
voor de Royal Ballet School

richtte haar eigen bedrijf op,
de Gillian Lynne Dance Company,

ontmoette Andrew Lloyd Webber.

Ze maakte de meest succesvolle
theaterproducties ooit.

Ze gaf aan miljoenen mensen plezier
en ze is een multimiljonaire.

Iemand anders had haar
wellicht medicatie gegeven

en verteld rustig aan te doen.

(Applaus)

Ik denk dat het hierop neerkomt:

Al Gore sprak gisteravond

over ecologie en de revolutie
veroorzaakt door Rachel Carson.

Ik geloof dat onze enige hoop
voor de toekomst

de adoptie is van een nieuwe opvatting
van menselijke ecologie.

Eén waarbij we onze opvatting vernieuwen

van de rijkdom van menselijk vermogen.

Ons opleidingssysteem
heeft gedolven in onze geesten

zoals we roofbouw plegen op de aarde
voor een bepaalde grondstof.

In de toekomst voldoet dit niet meer.

We moeten herbepalen
op welke fundamentele beginselen

we onze kinderen onderwijzen.

Een prachtige uitspraak van Jonas Salki:

“Als alle insecten
zouden verdwijnen van de aarde,

eindigt al het leven
op aarde binnen 50 jaar.

Als alle menselijke wezens
verdwijnen van de aarde,

dan floreren alle levensvormen
binnen 50 jaar.”

Hij heeft gelijk.

TED viert het geschenk
van de menselijke verbeelding.

We moeten voorzichtig zijn
dat we wijs met dit geschenk omgaan,

en sommige scenario's voorkomen,
waarover we gesproken hebben.

Dat kan alleen als we
onze creatieve vermogens zien

als de rijkdom die ze zijn,

en onze kinderen zien
als de hoop die ze zijn.

Onze taak is om
hun hele wezen te onderwijzen

zodat ze deze toekomst aankunnen.

Wij zien deze toekomst misschien niet,

maar zij wel.

Het is onze plicht hen te helpen
er iets van te maken.

Hartelijk dank.

(Applaus)