Het probleem van lichtvervuiling -- en vijf belachelijk simpele manieren om het op te lossen
-
0:01 - 0:05Tenzij je wat kwaliteitstijd doorbracht
in het International Space Station -
0:05 - 0:09zal dit uitzicht
je niet supervertrouwd zijn. -
0:09 - 0:11Dit is de oostkust
van de Verenigde Staten. -
0:12 - 0:14Dat is New York daar beneden
in de rechterbenedenhoek -
0:14 - 0:18en er loopt een strook licht
helemaal omhoog tot in Washington DC. -
0:18 - 0:21Die steden stralen als juwelen,
-
0:21 - 0:24snelwegen tekenen webben van licht.
-
0:24 - 0:27En al dat licht is superfotogeniek.
-
0:28 - 0:29Maar er is een probleem.
-
0:30 - 0:34Dat licht is bedoeld
voor de verlichting van onze trottoirs, -
0:34 - 0:36onze straten en onze huizen.
-
0:36 - 0:39In plaats daarvan gaat het eigenlijk
omhoog de hemel in, -
0:39 - 0:40tot in het universum,
-
0:40 - 0:42waar het niemand tot enig nut is.
-
0:44 - 0:47Als ik deze foto's van de aarde zie,
-
0:47 - 0:49zie ik een milieuramp.
-
0:51 - 0:53Dat zijn geen juwelen,
-
0:53 - 0:54dat zijn tumoren.
-
0:56 - 0:57Ik ben astronoom,
-
0:57 - 1:00dus zal het waarschijnlijk
voor niemand een verrassing zijn -
1:00 - 1:02dat ik altijd al genoot
van de nachtelijke hemel. -
1:02 - 1:05Ik ben een beetje een wandelend cliché.
-
1:07 - 1:09Maar toen ik opgroeide in Minnesota,
-
1:09 - 1:12was een van mijn favoriete dingen
om op een zomeravond -
1:12 - 1:15in mijn oude Raggedy Ann-slaapzak
-
1:15 - 1:17op een veld achter mijn huis
-
1:17 - 1:21uren door te brengen
met kijken naar de nachtelijke hemel. -
1:21 - 1:24Daarvoor moest ik niet alleen
de duisternis trotseren -
1:24 - 1:27maar ook zwermen muggen.
-
1:27 - 1:30En mijn slaapzak rook ook niet al te best.
-
1:30 - 1:32(Gelach)
-
1:33 - 1:35Maar naar één bepaalde ster
-
1:35 - 1:38keek ik avond na avond.
-
1:38 - 1:39En ik maakte er een spelletje van
-
1:39 - 1:44om me zo intens
op die ster te concentreren -
1:44 - 1:46dat de rest uit mijn zicht verdween
-
1:46 - 1:49en die enkele ster
het enige was dat ik zag. -
1:49 - 1:51Ik kon die focus alleen maar vasthouden
-
1:51 - 1:54gedurende een paar vluchtige momenten.
-
1:54 - 1:55Maar als ik dat deed,
-
1:55 - 1:59kreeg ik een diep gevoel
van verbondenheid met het universum -- -
1:59 - 2:02bijna een gevoel van duizeligheid,
-
2:02 - 2:05alsof ik de ruimte in viel.
-
2:06 - 2:08Als dit gebeurde --
-
2:08 - 2:10ik weet dat dit een beetje
belachelijk klinkt -- -
2:10 - 2:16voelde ik me tegelijkertijd
onpeilbaar onbeduidend, -
2:16 - 2:19maar ook op een vreemde manier belangrijk.
-
2:19 - 2:24Die ster waar ik avond na avond
naar keek, heet Vega. -
2:24 - 2:27Vega is de helderste ster
in het sterrenbeeld Lyra, -
2:27 - 2:30niet toevallig de naam
van een van mijn honden. -
2:30 - 2:33(Gelach)
-
2:33 - 2:36Maar deze ervaring is er niet meer.
-
2:36 - 2:38Mijn favoriete constellatie, Lyra,
-
2:38 - 2:40zou er zo uitzien vanuit Manhattan.
-
2:40 - 2:43Voor mensen die in de stad
en voorstedelijke omgevingen wonen: -
2:43 - 2:45als ze 's nachts naar buiten gaan
en omhoog kijken, -
2:45 - 2:48in plaats van vol ontzag
-
2:48 - 2:50naar de grootsheid
van het heelal te kijken, -
2:50 - 2:52zien ze vrijwel niets.
-
2:54 - 2:58Deze vale, helemaal lege,
nachtelijke hemel -
2:58 - 3:02komt natuurlijk door al het licht
dat wij 's nachts produceren. -
3:02 - 3:05Hetzelfde licht
dat we vanuit de ruimte zien, -
3:05 - 3:07schijnt tot in de atmosfeer,
-
3:07 - 3:08waar het rondstuitert
-
3:08 - 3:12en deze vormloze mist
van licht veroorzaakt. -
3:12 - 3:14En deze vormloze mist
van licht heeft een naam. -
3:14 - 3:16Hij heet lichtvervuiling.
-
3:16 - 3:20Als astronoom weet ik
hoe ernstig de lichtvervuiling is -
3:20 - 3:23door de helderheid van de sterren
die ik aan de hemel kan zien. -
3:23 - 3:24En het blijkt
-
3:24 - 3:28dat wanneer je de geheimen
van de kosmos probeert te ontsluiten, -
3:28 - 3:31het echt wel nuttig is
om de kosmos te kunnen zien. -
3:31 - 3:33En --
-
3:33 - 3:34(Gelach)
-
3:34 - 3:35Zo is het.
-
3:37 - 3:39En dit licht dat we proberen te vinden
-
3:39 - 3:43komt van miljoenen
of miljarden lichtjaren ver -
3:43 - 3:46en is sowieso al redelijk vaag.
-
3:46 - 3:48Als astronoom
-
3:48 - 3:50heb ik daar elke dag problemen mee
-
3:50 - 3:54en, moet ik jullie zeggen,
het is echt een groot probleem. -
3:57 - 4:00Maar het probleem is veel erger
-
4:00 - 4:05dan het verlies van zomaar wat kansen
om te staren naar de sterren. -
4:05 - 4:06Bijvoorbeeld:
-
4:06 - 4:09talloze planten- en diersoorten
worden erdoor beïnvloed. -
4:10 - 4:13We zouden het kunnen hebben
over zeeschildpadden -
4:13 - 4:15of bestuivers
-
4:15 - 4:18of een van die superbelangrijke soorten
-
4:18 - 4:20die ook nog eens schattig zijn.
-
4:20 - 4:22In plaats daarvan wil ik praten
-
4:22 - 4:25over deze onopvallende purperslak.
-
4:25 - 4:26Misschien kwam je ze tegen
-
4:26 - 4:29zonder er veel aandacht aan te schenken.
-
4:29 - 4:31Maar ze zijn wel cool.
-
4:31 - 4:33In een heel jaar
-
4:33 - 4:37legt een purperslak zelden
meer dan zo’n 10 meter af. -
4:37 - 4:41Dat betekent dat wanneer
ze hun prooi aanvallen, -
4:41 - 4:44ze een snel tempo inzetten
van ongeveer een millimeter per uur. -
4:45 - 4:46En --
-
4:46 - 4:48(Gelach)
-
4:49 - 4:51Dat valt nog mee
-
4:51 - 4:53omdat ze jagen op dingen zoals zeepokken.
-
4:53 - 4:57(Gelach)
-
4:59 - 5:03Deze purperslak leeft
in het intergetijdengebied van kusten, -
5:03 - 5:06waar ze een belangrijk deel
van het ecosysteem zijn. -
5:06 - 5:11Niet alleen zijn ze een van de meest
dominante ongewervelde roofdieren, -
5:11 - 5:14maar andere dieren
zoals krabben en vogels -
5:14 - 5:16vinden ze vrij lekker.
-
5:16 - 5:19Dat maakt dat deze arme slakken
in een nogal precaire situatie verkeren, -
5:19 - 5:22want als ze te diep in het water gaan,
-
5:22 - 5:24dan vormen krabben een bedreiging,
-
5:24 - 5:26maar als ze te ver uit het water komen,
-
5:26 - 5:28gaan vogels er een feest aan hebben.
-
5:29 - 5:32Waarom vertelt een astronoom
jullie over purperslakken? -
5:33 - 5:34Ik vraag het mezelf af.
-
5:36 - 5:39Omdat hun gedrag wordt beïnvloed
door lichtvervuiling. -
5:39 - 5:40Bijvoorbeeld:
-
5:40 - 5:43als purperslakken 's nachts
aan kunstlicht worden blootgesteld, -
5:43 - 5:45hebben ze zo'n twee keer zoveel kans
-
5:45 - 5:48om onder water
een roofdier tegen te komen. -
5:48 - 5:50En dat veroorzaakt een verhoogd risico.
-
5:50 - 5:52Een snelle ontsnapping
zit er voor hen niet in. -
5:52 - 5:53En dus deze --
-
5:53 - 5:55(Gelach)
-
5:55 - 5:58En de andere kwestie is
dat ze letterlijk bewegen -
5:58 - 6:00met een slakkentempo.
-
6:00 - 6:02Als een populatie wordt weggevaagd,
-
6:02 - 6:05kan het tientallen jaren duren
om ze aan te vullen. -
6:05 - 6:08Dat beïnvloedt dan weer
de rest van hun ecosysteem; -
6:08 - 6:12de andere soorten zoals vogels,
zeepokken en krabben. -
6:12 - 6:15Dit is slechts een klein
en slijmerig voorbeeld -
6:15 - 6:19van hoe lichtvervuiling
een cascade-effect kan ontketenen -
6:19 - 6:21op een heel ecosysteem.
-
6:21 - 6:25Vrijwel elke soort
die tot nu toe is onderzocht -
6:25 - 6:27wordt beïnvloed door lichtvervuiling.
-
6:27 - 6:29Dat geldt ook voor de mens.
-
6:29 - 6:31Dus laten we eens praten over ons.
-
6:31 - 6:33Jullie zullen niet
verrast zijn om te horen -
6:33 - 6:37dat lichtvervuiling invloed kan hebben
op jullie vermogen om goed te slapen. -
6:37 - 6:38Misschien verbaast het je wel
-
6:38 - 6:41dat lichtvervuiling
gekoppeld is aan obesitas. -
6:42 - 6:44In een recente studie
-
6:44 - 6:47vonden ze dat lichtvervuiling
tot meer dan 70 procent bijdroeg -
6:47 - 6:50aan obesitas in 80 landen.
-
6:50 - 6:52Sterker nog,
-
6:52 - 6:56lichtvervuiling droeg daadwerkelijk
ongeveer evenveel bij aan overgewicht -
6:56 - 6:57als het eten van junkfood.
-
6:58 - 7:00En het wordt nog erger.
-
7:00 - 7:02Mensen die worden blootgesteld
-
7:02 - 7:05aan veel kunstlicht 's nachts
-
7:05 - 7:09hebben ongeveer 50 procent
meer kans op borstkanker. -
7:09 - 7:12In feite is lichtvervuiling
gecorreleerd aan vormen van kanker -
7:12 - 7:14over de hele linie.
-
7:14 - 7:15In gecontroleerde experimenten
-
7:15 - 7:20is er een direct verband
tussen meer kunstlicht 's nachts -
7:20 - 7:22en snelheid van tumorgroei.
-
7:23 - 7:26Je vraagt je misschien af
hoe normaal licht -
7:26 - 7:29kanker zou kunnen beïnvloeden.
-
7:29 - 7:32Het komt waarschijnlijk allemaal neer
op het superbelangrijke hormoon -
7:32 - 7:34melatonine,
-
7:34 - 7:36dat we over de miljoenen jaren
hebben ontwikkeld -
7:36 - 7:40om te komen tot een dag-nacht cyclus
of een circadiaan ritme. -
7:40 - 7:42Wat er gebeurt is dat wanneer het licht
-
7:42 - 7:45’s nachts het netvlies
achterin ons oog treft, -
7:45 - 7:47het de melatonine-aanmaak kan verstoren
-
7:47 - 7:49en wanneer de melatonine-aanmaak
wordt verstoord, -
7:49 - 7:52worden een hele reeks andere
chemische processen beïnvloed, -
7:52 - 7:54zoals ook de aanmaak van oestrogeen.
-
7:54 - 7:57Als we deze chemische balans verstoren,
-
7:57 - 7:59kunnen er echt slechte dingen gebeuren.
-
7:59 - 8:01In feite zijn de gevolgen zo slecht
-
8:01 - 8:04dat het Internationaal Agentschap
voor Kankeronderzoek -
8:04 - 8:07heeft gezegd dat het verstoren
van het circadiaan ritme -
8:07 - 8:09waarschijnlijk carcinogeen is.
-
8:10 - 8:12Ik wil jullie ook laten weten
-
8:12 - 8:14dat lichtvervuiling gekoppeld is aan --
-
8:14 - 8:17laten we eens kijken --
hoofdpijn, angst, depressie, diabetes, -
8:17 - 8:19hart- en vaatziekten en ga maar door.
-
8:19 - 8:22Maar misschien zit je niet in
over je gezondheid. -
8:22 - 8:23We gaan allemaal toch dood,
-
8:23 - 8:26je kan net zo goed sterven
in een helder verlichte kamer. -
8:26 - 8:28(Gelach)
-
8:28 - 8:31Het feit dat je lacht
met de dood is nogal verbazend. -
8:31 - 8:32(Gelach)
-
8:33 - 8:35Je zou je nog steeds
zorgen kunnen maken over geld. -
8:36 - 8:38Het geld dat werd uitgegeven
aan dat verspilde licht, -
8:38 - 8:41en dan bedoel ik gewoon het licht
dat het universum in gaat -
8:41 - 8:42en tot niets dient,
-
8:42 - 8:44is drie miljard dollar per jaar.
-
8:44 - 8:46Dat is genoeg geld
-
8:46 - 8:49om zo’n 1.000 kwaliteitsvolle
windmolens te bouwen -
8:49 - 8:53of om het hele openbare schoolsysteem
in DC meer dan twee jaar te financieren, -
8:53 - 8:55of -- mijn favoriet, want ik wil er een,
-
8:55 - 8:57maar ik kan het me niet veroorloven --
-
8:57 - 9:0030.000 Tesla Model X SUV’s te kopen.
-
9:00 - 9:02(Gelach)
-
9:02 - 9:05Met het belastingkrediet
voor de elektrische auto erbij. -
9:07 - 9:10En dan zijn er nog de existentiële kosten.
-
9:10 - 9:12Ik heb geen gegevens
-
9:12 - 9:16over hoe het verliezen van het contact
met onze plaats in de kosmos -
9:16 - 9:18ons beïnvloedt.
-
9:18 - 9:19Maar ik geloof
-
9:20 - 9:22dat dit waarschijnlijk meer
gevolgen heeft voor de mensheid -
9:22 - 9:26dan enige van die andere enge
statistieken die ik met jullie kan delen. -
9:26 - 9:28En het wordt mettertijd steeds erger.
-
9:28 - 9:33De hoeveelheid lichtvervuiling
verdubbelt ongeveer elke 35 jaar. -
9:33 - 9:37Dat betekent dat
binnen de komende tien jaar -
9:37 - 9:40vrijwel de gehele oostelijke helft
van de Verenigde Staten -
9:40 - 9:43voortdurend helderder zal zijn
dan de schemering. -
9:44 - 9:46Er is nog een ander probleem
met lichtvervuiling. -
9:47 - 9:50Het probleem is veel erger dan wij
met onze eigen ogen kunnen zien. -
9:50 - 9:53Onze ogen zijn geëvolueerd
om alleen maar een klein deeltje -
9:53 - 9:55van het volledige lichtspectrum te zien.
-
9:55 - 9:57Al dat andere licht
dat we niet kunnen zien, -
9:58 - 9:59dat onzichtbare licht,
-
9:59 - 10:01heeft ook een vervuilingsprobleem.
-
10:01 - 10:03Meestal door moderne technologie:
-
10:03 - 10:06dingen zoals mobiele telefoons
of auto-naar-auto radar. -
10:06 - 10:09We hebben nu blijkbaar apparaten nodig
die met elkaar kunnen praten. -
10:10 - 10:13Al deze moderne technologie
veroorzaakt sterke signalen -
10:13 - 10:15die volledig
-
10:15 - 10:19het buitengewoon zwakke licht overstemt
dat we proberen op te sporen -
10:19 - 10:21uit de rest van het universum
buiten de Aarde, -
10:21 - 10:25dat, voor de goede orde, het grootste deel
van het universum beslaat. -
10:25 - 10:28(Gelach)
-
10:30 - 10:32En dan zijn er nog de satellieten.
-
10:32 - 10:34Satellieten vormen een probleem
-
10:34 - 10:37bij zowel zichtbare
als onzichtbare golflengten. -
10:37 - 10:38Veel particuliere bedrijven
-
10:38 - 10:41hebben plannen
om tienduizenden satellieten -
10:41 - 10:43in een baan om de aarde te brengen,
-
10:43 - 10:48waar ze het aantal zichtbare sterren
aan de hemel letterlijk zullen overtreffen -
10:48 - 10:52terwijl ze onzichtbaar licht
terug naar de aarde gaan stralen. -
10:52 - 10:54Voor astronomen zoals ik,
-
10:54 - 10:57die met onzichtbaar licht
het heelal bestuderen, -
10:57 - 11:00zal het zijn als staren naar de zon
-
11:00 - 11:02en er een verjaardagskaars
achter proberen te zien. -
11:04 - 11:06Ik wil duidelijk zijn
-
11:06 - 11:10dat er niets mis is
met deze moderne technologieën. -
11:10 - 11:13Met mobiele telefoons,
satellieten of met autoradar. -
11:13 - 11:16Over keukenapparatuur
ben ik niet zo zeker. -
11:16 - 11:17(Gelach)
-
11:17 - 11:18Ik ben niet gezwikt
-
11:18 - 11:21en heb nog geen oven
die praat met mijn mobiele telefoon. -
11:21 - 11:24Ik gebruik 's nachts lampen
net als iedereen. -
11:26 - 11:27Maar hier komt het.
-
11:27 - 11:29Sommige problemen in de wereld
-
11:29 - 11:32waar we vandaag over hoorden
en waarover je gaat horen, -
11:32 - 11:36zijn overweldigend en lijken onoplosbaar.
-
11:36 - 11:40Vervuiling met zichtbaar licht
is niet zo’n probleem. -
11:40 - 11:43Eigenlijk is het doodsimpel.
-
11:43 - 11:47Hier zijn vijf supereenvoudige
dingen die je kunt doen. -
11:47 - 11:50Gebruik geen helderder verlichting
dan je nodig hebt. -
11:50 - 11:52Gebruik geen lampen
wanneer je ze niet nodig hebt. -
11:52 - 11:53De lampen die je gebruikt:
-
11:53 - 11:55scherm ze van boven af
-
11:55 - 11:57zodat ze niet tot in de hemel schijnen.
-
11:57 - 11:59En wat led-verlichting aangaat:
-
11:59 - 12:04als je de keuze hebt,
koop dan geen blauwe. -
12:04 - 12:06Kies eerder ‘warm wit’.
-
12:06 - 12:10Led’s kopen met woorden als
‘natuurlijk licht’ of ‘daglicht’ -
12:10 - 12:13is zeggen dat je
een hekel hebt aan de ruimte. -
12:13 - 12:15(Gelach)
-
12:19 - 12:21En tenslotte
-
12:21 - 12:23zou je ervoor kunnen pleiten.
-
12:23 - 12:24Zelfs in je lokale gemeenschap:
-
12:25 - 12:26zoek uit of er afspraken zijn,
-
12:26 - 12:29of het vriendelijker
voor de nachtelijke hemel zou kunnen. -
12:29 - 12:33Of beter, je kan zelfs pleiten
op het federale niveau, -
12:33 - 12:35door het beleefd te vragen
aan onze federale ambtenaren, -
12:35 - 12:37sommigen zijn misschien hier,
-
12:37 - 12:41om alstublieft ons zicht
op het onzichtbare heelal niet te verkopen -
12:41 - 12:43aan de hoogste bieder om het te vervuilen,
-
12:43 - 12:45want dat is eigenlijk wat er gebeurt.
-
12:46 - 12:48Nu heb ik als goede leraar
-
12:48 - 12:50huiswerk voor jullie.
-
12:51 - 12:55Als je nog nooit een echt donkere
nachtelijke hemel zag, -
12:55 - 12:59ga er dan op uit
en ervaar het voor jezelf. -
12:59 - 13:01Want als je dat niet doet,
-
13:01 - 13:04weet je niet wat je mist,
-
13:04 - 13:08en weet je niet wat
de mensheid aan het verliezen is. -
13:08 - 13:09Dank je.
-
13:09 - 13:12(Applaus)
- Title:
- Het probleem van lichtvervuiling -- en vijf belachelijk simpele manieren om het op te lossen
- Speaker:
- Kelsey Johnson
- Description:
-
Ooit omhoog gekeken naar de sterrenhemel? Dit verbluffende uitzicht dreigt te verdwijnen -- tenzij we nu handelen, zegt astrofysicus Kelsey Johnson. In deze fascinerende, onverwacht grappige talk legt ze uit hoe lichtvervuiling bijna elke soort op aarde beïnvloedt (inclusief wijzelf) en deelt ze vijf 'stom eenvoudige' dingen die je kunt doen om het probleem op te lossen.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:28
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for The problem of light pollution -- and 5 ridiculously easy ways to fix it | ||
Peter van de Ven approved Dutch subtitles for The problem of light pollution -- and 5 ridiculously easy ways to fix it | ||
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for The problem of light pollution -- and 5 ridiculously easy ways to fix it | ||
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for The problem of light pollution -- and 5 ridiculously easy ways to fix it | ||
Esther van Driel accepted Dutch subtitles for The problem of light pollution -- and 5 ridiculously easy ways to fix it | ||
Esther van Driel declined Dutch subtitles for The problem of light pollution -- and 5 ridiculously easy ways to fix it | ||
Esther van Driel edited Dutch subtitles for The problem of light pollution -- and 5 ridiculously easy ways to fix it | ||
Esther van Driel edited Dutch subtitles for The problem of light pollution -- and 5 ridiculously easy ways to fix it |