Showing Revision 34 created 10/29/2019 by Cihan Ekmekçi.

1. Title:
   Bilim insanlarının keşfetmediği büyüleyici yerler
2. Description:

   Dünyanın büyük bir kısmında, hükûmetlerin düşmanca ve ihtilaflı olarak gördüğü yerlerde, cephe hattını keşfedici bilimi icra edemiyoruz. Bakmadığımız için neler kaçırıyor olabiliriz? Bu korkusuz ve beklenmedik bir biçimde komik konuşmada paleoantropolog Ella Al-Shamai bizi Yemen'de dünyadaki biyolojik çeşitliliği en fazla yerlerden biri olan Sokotra adasına bir sefere çıkarıyor ve bilim insanları için inanılmaz bulgulara ev sahipliği yapıyor olabilecek kararsız bölgelerin keşfinin yolunu açıyor.

3. Speaker:
   Ella Al-Shamahi
4. 792 0:01 - 0:06
   İtiraf etmekten biraz utanıyorum ama...
5. 5792 0:06 - 0:07
   17 yaşındayken
6. 7375 0:07 - 0:09
   yaratılışçı biri olarak
7. 9208 0:09 - 0:13
   üniversitede evrim okumaya karar verdim
8. 12833 0:13 - 0:14
   ki onu yok edebileyim.
9. 14458 0:14 - 0:16
   (Gülme sesleri)

   ¶

10. 16167 0:16 - 0:17
    Başaramadım.

    ¶

11. 17472 0:17 - 0:21
    O kadar başarısız oldum ki
    evrimsel biyolog oldum.
12. 21333 0:21 - 0:24
    (Alkışlar)

    ¶

13. 24167 0:24 - 0:27
    Bir paleoantropolog
    ve National Geographic kaşifi olarak

    ¶

14. 27500 0:28 - 0:29
    uzmanlık alanım
15. 29430 0:29 - 0:33
    dengesiz, tehlikeli ve ihtilaflı
    bölgelerin mağaraların fosil avlamak.
16. 33958 0:34 - 0:37
    Hepimiz biliyoruz ki
    eğer ben bir erkek olsaydım
17. 37500 0:38 - 0:41
    bu bir iş tanımı değil
    bir kız tavlama cümlesi olurdu.
18. 40708 0:41 - 0:43
    (Gülme sesleri)

    ¶

19. 42917 0:43 - 0:45
    Şunu netleştirelim,
    canıma falan susamadım.

    ¶

20. 45375 0:45 - 0:48
    Adrenalin bağımlısı da değilim.
21. 47542 0:48 - 0:50
    Sadece bir haritaya baktım.
22. 50083 0:50 - 0:54
    Siyasi kargaşa içinde olan bölgelerde

    ¶

23. 54333 0:54 - 0:58
    en modern keşig bilimi pek yaygın değil.
24. 57542 0:58 - 1:01
    Bu harita
    İngiltere Dışişleri Bakanlığı'nın
25. 61333 1:01 - 1:05
    bildirmiş olduğu tüm kırmızı, turuncu
26. 64542 1:05 - 1:08
    veya hakkında bir tehlike uyarısı
    bulunan bölgeleri içeriyor.
27. 67833 1:08 - 1:11
    Biraz başımın yanmasını göze alıp
    gezegenin büyük bir kısmında
28. 71042 1:11 - 1:16
    modern keşif bilimi yapamamamızın
    bir trajedi olduğunu söylüyorum.
29. 76042 1:16 - 1:20
    Bu sebeple bilim
    bir coğrafya sorunu yaşıyor.
30. 80750 1:21 - 1:23
    Aynı zamanda bir paleoantropolog olarak

    ¶

31. 83417 1:23 - 1:27
    bu insan yaşamındaki en önemli yerlerin
32. 86625 1:27 - 1:28
    bazılarının haritası diyebilirim.
33. 88417 1:28 - 1:33
    Muhtemelen oralarda bulunmayı bekleyen
    kesinlikle ilginç fosiller vardır.
34. 92625 1:33 - 1:35
    Ama onları arıyor muyuz ki?
35. 95417 1:35 - 1:39
    Bir lisans öğrencisi olarak
    bana sürekli insanların,
36. 98958 1:39 - 1:44
    ister kendileri, ister homosapienler,
    ister daha önceki türleri olsun,
37. 103542 1:44 - 1:47
    Sina Çölü üzerinden Afrika'yı
    terk ettikleri söylendi.
38. 108250 1:48 - 1:51
    Aksanımdan İngiliz olduğumu
    anlayabilirsiniz muhtemelen

    ¶

39. 111500 1:52 - 1:53
    ama aslında Arap kökenliyim
40. 113342 1:53 - 1:56
    ve dışarıdan bakılınca hep
    tam bir Arap olduğumu düşünüyorum.
41. 116200 1:56 - 1:58
    Aslında oldukça tutkulu olabilirim.
42. 118083 1:58 - 2:00
    "Sen harika birisin!
    Seni seviyorum!" gibi.
43. 120176 2:00 - 2:04
    Ama tam anlamıyla bir İngiliz olduğumdan
    içten içe herkesten rahatsız olurum.
44. 123876 2:04 - 2:06
    (Gülme sesleri)

    ¶

45. 128208 2:08 - 2:09
    Gerçek bu.

    ¶

46. 129500 2:10 - 2:13
    Ailem Yemenli Araplardan olduğundan

    ¶

47. 133042 2:13 - 2:17
    biliyorum ki
48. 136667 2:17 - 2:18
    Bab'ül Mendep hattını geçmek
49. 138083 2:18 - 2:21
    büyük bir çaba gerektirmiyor.
50. 140833 2:21 - 2:25
    Ve kendime sürekli şu basit soruyu
    sorup durdum:
51. 144625 2:25 - 2:30
    Yeni Dünya maymunlarının ataları
    Atlantik Okyanusu'nu geçebildiyse
52. 150083 2:30 - 2:34
    neden insanlar bu küçük
    su sahasını geçemesin?
53. 154708 2:35 - 2:36
    Sorun şu ki Yemen,
54. 156375 2:36 - 2:38
    Avrupa ile kıyaslandığında
55. 158375 2:38 - 2:40
    öylesine yan rol konumunda ki
56. 160458 2:40 - 2:44
    neredeyse el değmemiş
    bir bölge sayılabilir.
57. 164917 2:45 - 2:51
    Ama konumu da düşünüldüğünde
    keşfin en safi potansiyelini
58. 171375 2:51 - 2:53
    oldukça heyecanlı bir hale getirdi
59. 173500 2:54 - 2:56
    ve benim bir sürü sorum vardı.
60. 176375 2:56 - 2:59
    Bab'ül Mendep'i kullanmaya
    ilk ne zaman başladık?
61. 179458 2:59 - 3:04
    Aynı zamanda, bizim dışımızda
    ilk hangi insan türü Yemen'e ulaştı?
62. 184250 3:04 - 3:08
    Bilimin bihaber olduğu türler
    bulma ihtimalimiz var mı?
63. 188125 3:08 - 3:13
    Üstelik meğer Yemen'in potansiyelini
    fark eden tek kişi ben değilmişim.
64. 192667 3:13 - 3:15
    Başka akademisyenler de varmış.
65. 195333 3:15 - 3:20
    Ne yazık ki politik kargaşadan ötürü,
    onlar ayrıldı ve ben onların yerini aldım.
66. 200375 3:20 - 3:24
    Ve ben mağaralar aramaya başlamıştım:
67. 203583 3:24 - 3:29
    Çünkü onlar birincil gayrimenkullerden.
68. 208667 3:29 - 3:33
    Bir de tabii eğer çöl sıcaklarında
    fosil arıyorsanız
69. 212667 3:33 - 3:37
    fosillerin en iyi muhafaza edildiği yerler
    mağaralar olacaktır.
70. 216750 3:37 - 3:41
    Fakat sonra, Yemen'de durum kötüleşti

    ¶

71. 221500 3:42 - 3:45
    ve ben Yemen'e uçmadan birkaç gün evvel,
72. 225417 3:45 - 3:49
    bir iç savaş, bölgesel bir savaşa dönüştü.
73. 229167 3:49 - 3:51
    Başkentteki havaalanı bombalandığından,
74. 231292 3:51 - 3:54
    Yemen uçuşa yasak bölge hâline geldi.
75. 236000 3:56 - 4:01
    Ebeveynlerim ben doğmadan evvel

    ¶

76. 240558 4:01 - 4:03
    İngiltere doğumlu olacağım
    kararını verdiler.
77. 244000 4:04 - 4:08
    Hayatımdaki en doğru kararda
    hiçbir söz hakkım yoktu.
78. 249833 4:10 - 4:11
    Ve şimdi...
79. 251292 4:11 - 4:16
    Ailemde şanslı olanlar kaçarken
80. 256458 4:16 - 4:19
    diğerleri bombalanıyor
81. 259375 4:19 - 4:24
    ve sana varoluşundan tiksindirecek
    WhatsApp mesajları gönderiyorlar.
82. 267500 4:28 - 4:30
    Bu savaş dört senedir sürüyor.
83. 270333 4:30 - 4:36
    Dört senedir sürüyor
    ve artık insani bir krize yol açtı.
84. 276625 4:37 - 4:39
    Kıtlığın hüküm sürdüğü bir yer,
85. 278542 4:39 - 4:41
    insanın yarattığı bir kıtlığın.
86. 280750 4:41 - 4:43
    Bu doğal bir kıtlık değil,
87. 283458 4:43 - 4:47
    BM'nin yüz yıldır yaşanmış olan
88. 287042 4:47 - 4:51
    en kötü kıtlık uyarısı yaptığı
    yapay bir kıtlık.
89. 292417 4:52 - 4:55
    Bu savaş bana, hiçbir yerin ve insanın
90. 295417 4:55 - 4:59
    geride bırakılmayı hak etmediğini öğretti.
91. 301083 5:01 - 5:05
    Bu yüzden başka kargaşa bölgelerinde
    iş birliği oluşturup

    ¶

92. 304750 5:05 - 5:07
    diğer ekiplere katılıyordum.
93. 306958 5:07 - 5:10
    Ama Yemen'e dönmek konusunda kararlıydım
94. 310083 5:10 - 5:13
    çünkü benim için Yemen gerçekten özel.
95. 315083 5:15 - 5:20
    Bu yüzden ben de Yemen'de yapabileceğim,
96. 320167 5:20 - 5:24
    orada yaşananların altını çizecek bir
    proje fikri aramaya başladım.
97. 323875 5:24 - 5:27
    Bulduğum her fikir
    bir şekilde başarısız oldu
98. 327125 5:27 - 5:31
    ya da hayata geçirmek için fazla riskliydi
    çünkü, şimdi dürüst olalım,
99. 330750 5:31 - 5:35
    Yemen'in bir çok yeri
    Batılı bir ekip için fazla tehlikeli.
100. 335875 5:36 - 5:42
     Sonra bana Yemen'de bir ada olan

     ¶

101. 341583 5:42 - 5:45
     Sokotra'nın güvenli olduğunu söylediler.
102. 344833 5:45 - 5:47
     Hatta orada hala çalışmakta olan
103. 346731 5:47 - 5:51
     hem yerli hem de yabancı akademisyenler
     olduğunu da öğrendim.
104. 351434 5:51 - 5:54
     Bu beni çok heyecanlandırdı.
105. 354667 5:55 - 5:58
     Çünkü Sokotra'nın
     Afrika'ya olan yakınlığına bakın.
106. 360125 6:00 - 6:05
     Ve hâlâ insanların o adaya ne zaman ayak
     bastığıyla ilgili hiçbir fikrimiz yoktu.
107. 366160 6:06 - 6:10
     Bilenler için söylüyorum,
108. 369596 6:10 - 6:13
     Socotra'yı, tamamıyla farklı bir
     sebepten biliyor olmalısınız.
109. 372845 6:13 - 6:16
     Muhtemelen orayı Hint Okyanusu'nun
     Galapagos'u olarak tanıyorsunuzdur
110. 376167 6:16 - 6:21
     çünkü dünya üzerindeki en fazla biyolojik
     çeşitliliğe sahip yerlerden.
111. 381333 6:21 - 6:24
     Ama aynı zamanda
112. 383792 6:24 - 6:27
     bu inanılmaz hassas çevrenin
     ve insanlarının
113. 387183 6:27 - 6:30
     hem Orta Doğu politikalarında
     bir cephe konumunda olmasından
114. 390466 6:30 - 6:33
     hem de iklim değişimi yüzünden
115. 392542 6:33 - 6:35
     tehdit altında olduğu bilgisini alıyorduk.
116. 395066 6:35 - 6:40
     Böylece Sokotra'nın Yemen projem olacağı
     fikri kafama iyice oturdu.
117. 400042 6:40 - 6:45
     Bu yüzden çok disiplinli
     büyük bir ekip kurmak istedim.

     ¶

118. 405083 6:45 - 6:49
     Alanın sağlık kontrolünü yapmak adına
     takım adalarını yayan bir şekilde
119. 409417 6:49 - 6:52
     develerle ve yelkenlilerle
     geçmeye karar verdik.
120. 412000 6:52 - 6:56
     Buna daha önce
     yalnızca 1999'da cesaret edilmişti.
121. 416041 6:56 - 7:00
     Sorun şu ki bu üstesinden gelmesi
     o kadar kolay bir şey değil.
122. 420083 7:00 - 7:03
     Bu yüzden bir ön araştırmaya
     ihtiyaç duyduk.
123. 422542 7:03 - 7:05
     Aranızda bu kelimelere aşina olmayan varsa
124. 425500 7:06 - 7:07
     ön araştırma bir gözcülük seferi gibidir.
125. 427491 7:07 - 7:09
     Bir nevi keşif.
126. 428917 7:09 - 7:15
     Ve bence ön araştırmasız bir gezi,
127. 435042 7:15 - 7:19
     Facebook'tan stalk yapmadan çıkılmış
     bir buluşmaya benzer.
128. 439208 7:19 - 7:21
     (Kahkahalar)

     ¶

129. 440833 7:21 - 7:23
     Yani, yapılabilir ama mantıklı mı?

     ¶

130. 443250 7:23 - 7:28
     (Kahkahalar)

     ¶

131. 447833 7:28 - 7:30
     Çok fazla durumdan haberdar
     kahkaha duyuyorum.

     ¶

132. 450292 7:30 - 7:37
     Neyse ki ön araştırma ekibimiz
     kargaşalı bölgelere aşinalar

     ¶

133. 456833 7:37 - 7:39
     ki dürüst olalım bu oldukça önemli
134. 458958 7:39 - 7:42
     çünkü Yemen ve Somali arasında
     bir bölgeye giriyorduk
135. 462274 7:42 - 7:47
     ve vali yardımcısı da dahil
136. 466917 7:47 - 7:49
     neredeyse milyon tane yerden yardım alarak
137. 469042 7:49 - 7:52
     sonunda kendimizi
138. 473375 7:53 - 7:57
     Hint Okyanusu'nun yasa dışı sularında
139. 476917 7:57 - 8:00
     tahta bir kargo gemisiyle yola koyulmuş
     bir hâlde bulduk.
140. 480208 8:00 - 8:02
     Üstelik tuvaletimiz de buydu.
141. 482042 8:02 - 8:03
     (Kahkahalar)

     ¶

142. 483500 8:04 - 8:05
     Şunu görüyor musunuz?

     ¶

143. 487125 8:07 - 8:11
     Hani herkesin berbat bir
     tuvalet anısı vardır ya?
144. 491875 8:12 - 8:15
     Yani ben daha önce
     hiç yunuslarla yüzmedim.
145. 496333 8:16 - 8:19
     Ama tam olarak üzerlerine
     tuvaletimi yaptım.
146. 498542 8:19 - 8:21
     (Kahkahalar)

     ¶

147. 503375 8:23 - 8:30
     Ve aynı zamanda, beni yasa dışı sulardan
     daha fazla strese sokan bir konuyu

     ¶

148. 510125 8:30 - 8:32
     keşfetme şansı elde ettim:
149. 511750 8:32 - 8:35
     Hamam böceği istilası.
150. 515332 8:35 - 8:37
     O kadar yoğundu ki
151. 517292 8:37 - 8:40
     bir ara güvertenin aşağısına indiğimde
152. 519625 8:40 - 8:42
     zemin tamamıyla siyahtı
     ve hareket ediyordu.
153. 522332 8:42 - 8:44
     (İniltiler)

     ¶

154. 523792 8:44 - 8:48
     Ve uyumak için yüksekte
     sadece üç tane yer vardı,

     ¶

155. 528083 8:48 - 8:51
     ama biz dört kişiydik
156. 531500 8:52 - 8:54
     ve sorun şu ki yüksekte uyusak bile
157. 534333 8:54 - 8:58
     birkaç hamam böceği ile baş etmek
     durumunda kalıyorduk.
158. 537625 8:58 - 9:00
     Eğer yerde uyuma sırası sendeyse
     kolay gelsin.
159. 540875 9:01 - 9:05
     Neyse ki ekipteki ve gemideki
     tek kadın olduğum için
160. 544542 9:05 - 9:08
     yerde uyumaktan yırttım.
161. 547583 9:08 - 9:10
     Sonra dört veya beşinci gecede,
162. 550000 9:10 - 9:15
     Martin Edström bana bakarak dedi ki
     "Ella, ben eşitliğe inanan birisiyim."
163. 555167 9:15 - 9:18
     (Gülüşmeler)

     ¶

164. 559750 9:20 - 9:25
     O kargo gemisinde geçirdiğimiz
     üç gecenin ardından,

     ¶

165. 564833 9:25 - 9:28
     yavaşça karayı görmeye başladık.
166. 569458 9:29 - 9:32
     Ve üç sene süren
     başarısızlıklarımın ardından,
167. 572042 9:32 - 9:34
     sonunda Yemen'i görüyordum.
168. 574792 9:35 - 9:40
     Dünyada o yolculuğun başlangıcına
     eş değer olabilecek bir his yok.

     ¶

169. 579542 9:40 - 9:43
     Araçtan indiğiniz
170. 582792 9:43 - 9:45
     ua da tekneden baktığınız o anda,
171. 585125 9:45 - 9:48
     küçük de olsa var olduğunuzu bildiğiniz,
172. 587958 9:48 - 9:50
     kim olduğunuz
173. 590042 9:50 - 9:52
     ve nereden geldiğinizle ilgili iddiaları
174. 592250 9:52 - 9:57
     değiştirecek bir şey
     bulabileceğiniz olasılığı.
175. 597500 9:58 - 10:01
     Dünya üzerinde buna benzer
     başka bir his daha yok
176. 600708 10:01 - 10:04
     ve bu birçok bilim insanının
     yaşadığı bir his,
177. 604292 10:04 - 10:08
     tabii çok nadiren
     siyasi kargaşa alanlarında.
178. 608500 10:08 - 10:13
     Çünkü Batılı bilim insanları kargaşalı
     bölgelerde çalışmaktan caydırılıyor
179. 613333 10:13 - 10:16
     ya da buralarda çalışmak
     tamamen yasaklanıyor.
180. 616875 10:17 - 10:18
     Ama bir de şu var:

     ¶

181. 618167 10:18 - 10:22
     Bilim insanları vahşi hayatta uzmanlaşır.
182. 621958 10:22 - 10:26
     Bilim insanları derin mağara
     sistemlerinde çalışır.
183. 625750 10:26 - 10:30
     Bilim insanları kendilerini
     roketlere bağlayıp uzaya fırlatır.
184. 630375 10:30 - 10:33
     Ama görünen o ki
     bir siyasi kargaşa bölgesinde çalışmak
185. 632983 10:33 - 10:35
     daha fazla riskli bulunuyor.
186. 635083 10:35 - 10:38
     Çok keyfi bir düşünce.
187. 637792 10:38 - 10:43
     Bu odada macera hikâyeleriyle
     büyümemiş olan var mı?
188. 643167 10:43 - 10:48
     Kahramanlarımızın çoğu da
     aslında bilim insanı ya da akademisyendir.
189. 648750 10:49 - 10:52
     Bilim bilinmeyene doğru
     yol almak demektir.
190. 651917 10:52 - 10:57
     Riskler olsa da bütünüyle küresel
     bir keşif yapmakla ilgilidir bilim.
191. 657208 10:57 - 11:03
     Ne zaman kargaşalı yerlerde bilimsel
     eylemlerde bulunmanın zorlaştırılması
192. 662625 11:03 - 11:04
     kabul edilebilir bir hâle geldi?
193. 665833 11:06 - 11:09
     Bütün bilim insanları gidip
     kargaşalı bölgelerde çalışsın

     ¶

194. 668792 11:09 - 11:11
     demiyorum elbette.
195. 670625 11:11 - 11:13
     Bu düşünmeden söylenen
     fevri bir çağrı değil.
196. 672804 11:13 - 11:14
     Ama şöyle bir şey var:
197. 675792 11:16 - 11:20
     araştırmaları yapan,
     güvenlik protokollerini anlayabilen
198. 680917 11:21 - 11:22
     ve eğitimli olanların,
199. 682208 11:22 - 11:24
     isteyenlerin önüne geçmeyi kesin.
200. 685083 11:25 - 11:26
     Bir de
201. 687417 11:27 - 11:32
     bir ülkenin bir kısmı
     aktif olarak savaş hâlinde diye,
202. 691583 11:32 - 11:34
     bütün ülke öyle olacak diye bir şey yok.
203. 693596 11:34 - 11:37
     Aktif savaş bölgelerine
     girmeliyiz demiyorum,
204. 696542 11:37 - 11:40
     Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile
     Felluce'yi bir tutamazsınız.
205. 700917 11:41 - 11:45
     Yemen'e giremememin ardından
     birkaç ay sonra,

     ¶

206. 704958 11:45 - 11:47
     başka bir ekip bana sahip çıktı.
207. 706625 11:47 - 11:51
     Profesör Graeme Barker'ın ekibi
     Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde,
208. 712458 11:52 - 11:55
     Şanidar mağarasını kazıyorlardı.
209. 715375 11:55 - 11:58
     Birkaç sene evvel Şanidar Mağarası'nda
     yapılan kazılarda
210. 718458 11:58 - 12:03
     Şanidar 1 adında
     bir Neandertal bulunmuştu.
211. 724042 12:04 - 12:08
     BBC/PBS televizyon programları için
     Şanidar 1'i canlandırdık,
212. 728417 12:08 - 12:11
     şimdi karşınızda Neandertal Ned.
213. 733625 12:14 - 12:16
     Ned ile ilgili çok havalı bir bilgi
     vereceğim şimdi.
214. 736250 12:16 - 12:18
     Siz şimdi bu adamı, Ned'i,
215. 738375 12:18 - 12:22
     yaralanmasından önce
     tanımış oluyorsunuz aslında.
216. 741708 12:22 - 12:26
     Görünen o ki Ned ağır durumda
     engelli hâldeymiş.
217. 746000 12:26 - 12:31
     O kadar ağır bir durumdaymış ki
     diğer Neandertallerin yardımı olmadan
218. 750625 12:31 - 12:33
     hayatta kalamazmış.
219. 753250 12:33 - 12:35
     Bu, en azından o dönemde yaşamış
220. 755042 12:35 - 12:39
     Neandertallerin yardıma muhtaç olanlara
     bakmış olduğunun kanıtı.
221. 759000 12:39 - 12:41
     Neandertaller bizim gibiymiş
222. 760875 12:41 - 12:45
     ve bazen bakıma muhtaç
     olanlarına bakmışlar.
223. 766042 12:46 - 12:49
     Ned Iraklı bir Neandertal.

     ¶

224. 769333 12:49 - 12:51
     Öyleyse neyi gözden kaçırıyoruz?
225. 771083 12:51 - 12:54
     Hangi inanılmaz bilimsel keşifleri
226. 773708 12:54 - 12:57
     sırf bakmadığımız için kaçırıyoruz?
227. 778042 12:58 - 13:02
     Ve bu arada, bu yerler,
     umut üzerine nutuklar hak ediyor,
228. 781875 13:02 - 13:05
     bilim ve keşifler de
     bunun bir parçası olabilir.
229. 785333 13:05 - 13:09
     Hatta bu keşiflerin somut bir şekilde
     kalkınmaya yardımcı olup
230. 788667 13:09 - 13:13
     bir yerel gurur kaynağı
     oluşturacağına eminim.
231. 793833 13:14 - 13:18
     Ve bu beni bilimin coğrafya sorununun
     ikinci sebebine getiriyor.

     ¶

232. 799833 13:20 - 13:23
     Gördüğünüz üzere, yerel akademisyenlere
     yetki vermiyoruz, değil mi?
233. 803875 13:24 - 13:26
     Bu beni etkilemiyor
234. 805875 13:26 - 13:29
     çünkü paleoantropolojide,
     benim çalışma alanımda,
235. 810000 13:30 - 13:32
     insan kökenini inceliyoruz
236. 811917 13:32 - 13:36
     fakat birbirinden farklı
     çok az bilim insanımız var.
237. 816458 13:36 - 13:40
     Bu yerler, birlikte çalışmak adına
     her şeyi göze alabilecek
238. 820125 13:40 - 13:43
     öğrenciler ve akademisyenlerle dolu.
239. 822542 13:43 - 13:44
     Ve gerçek şu ki
240. 824208 13:44 - 13:46
     onlar aslında bize göre
241. 825958 13:46 - 13:49
     daha az güvenlik sorununa sahipler.
242. 830458 13:50 - 13:54
     Bence bu alanın onlar için
     hasmane bir çevre olmadığını,
243. 834375 13:54 - 13:56
     evleri olduğunu unutuyoruz.
244. 837000 13:57 - 13:59
     Size söylüyorum,
245. 839083 13:59 - 14:04
     yerel ortaklarla kargaşalı alanlarda
     yapılan araştırmalar,
246. 843583 14:04 - 14:07
     inanılmaz keşiflere yol açabilir
247. 846958 14:07 - 14:11
     ve bizim de Sokotra'da
     yapmayı umduğumuz bu.
248. 852875 14:13 - 14:14
     Sokotra'ya

     ¶

249. 855333 14:15 - 14:18
     dünya üzerindeki en uzaydan gelme
     yer diyorlar ve ben,
250. 858375 14:18 - 14:24
     Leon McCaron, Martin Edström
     ve Rhys Thwaites-Jones nedenini görüyoruz.
251. 864042 14:24 - 14:26
     Yani, şuraya bir bakın.
252. 865750 14:26 - 14:29
     Burası bir cehennem çukuru
     veya değersiz bir alan değil,
253. 869042 14:29 - 14:33
     burası bilimin ve gelecek
     keşiflerin ön cephesi.
254. 874042 14:34 - 14:37
     Sürüngen türlerinin yüzde 90'ı bu adada,
255. 877708 14:38 - 14:43
     bitki türlerinin yüzde 37'si de
     dünya üzerinde sadece burada bulunuyor.
256. 883333 14:43 - 14:46
     Buna kırmızı reçine salgılayan
257. 885917 14:46 - 14:48
     Ejder Kanı Ağacı da dahil.
258. 889000 14:49 - 14:51
     Başka bir şey daha var.

     ¶

259. 890750 14:51 - 14:56
     Sokotra'da insanların bir kısmı
     hâlâ mağaralarda yaşıyor
260. 895542 14:56 - 14:57
     ve bu oldukça heyecan verici
261. 897250 14:57 - 15:00
     çünkü belki birkaç bin sene evvel
     olduğu gibi,
262. 900093 15:00 - 15:03
     hâlâ bu yüzyılda da mağaralar
     birincil gayrimenkul demektir.
263. 903001 15:03 - 15:07
     Bunu kanıtlamak için verilere, fosillere,
     taş alet edevata ihtiyacımız var,
264. 906583 15:07 - 15:10
     bu yüzden öncü ekibimiz Ahmet Alarqbi
     gibi diğer uluslararası
265. 910125 15:10 - 15:12
     veya yerel bilim insanları,
266. 912417 15:12 - 15:16
     antrolopologlar ve hikaye anlatıcıları
     ile birlik olduk
267. 915750 15:16 - 15:19
     ve her birimiz çok geç olmadan
     bu yeri keşfetmek için
268. 918958 15:19 - 15:21
     her şeyi yapmaya hazırız.
269. 922667 15:23 - 15:26
     Ve şimdi, bir şekilde geri dönüp

     ¶

270. 926125 15:26 - 15:28
     o büyük seferi gerçekleştirmeliyiz
271. 928458 15:28 - 15:30
     çünkü bilim...
272. 930167 15:30 - 15:33
     ...bilim bir coğrafya sorunu yaşıyor.
273. 933625 15:34 - 15:36
     Çok tatlı dinleyicilerdiniz.

     ¶

274. 935750 15:36 - 15:37
     Teşekkür ederim.
275. 937042 15:37 - 15:39
     (Alkışlar)

     ¶