Showing Revision 33 created 11/30/2020 by Rysia Wand.

1. Title:
   Fantastyczne (i niebezpieczne) miejsca pomijane przez naukowców
2. Description:

   Nie prowadzimy badań odkrywczych w ogromnej części świata, którą rządy uznają za zbyt wrogą lub skonfliktowaną. Co przez to tracimy? W tej odważnej i zadziwiająco zabawnej prelekcji paleoantropolog Ella Al-Shamahi zabiera nas na wyprawę na jemeńską wyspę Sokotrę, jedno z najbardziej biologicznie zróżnicowanych miejsc na Ziemi, i przekonuje naukowców do badania regionów niestabilnych politycznie, które mogą okazać się miejscem niewiarygodnych odkryć.

3. Speaker:
   Ella Al-Shamahi
4. 792 0:01 - 0:06
   Muszę się przyznać
   do czegoś zawstydzającego.
5. 5792 0:06 - 0:07
   Mając 17 lat,
6. 7375 0:07 - 0:09
   jako kreacjonistka,
7. 9208 0:09 - 0:13
   poszłam na uniwersytet studiować ewolucję,
8. 12833 0:13 - 0:14
   żeby ją zniszczyć.
9. 14458 0:14 - 0:16
   (Śmiech)

   ¶

10. 16167 0:16 - 0:17
    Nie udało się.

    ¶

11. 17458 0:17 - 0:21
    Zamiast tego zostałam
    biologiem ewolucyjnym.
12. 21333 0:21 - 0:24
    (Brawa)

    ¶

13. 24167 0:24 - 0:27
    Jestem paleoantropolożką,
    pracuję dla National Geographic

    ¶

14. 27500 0:28 - 0:30
    i zajmuję się zbieraniem
    skamielin w jaskiniach
15. 30167 0:30 - 0:33
    w niestabilnych, wrogich
    i skonfliktowanych strefach.
16. 33958 0:34 - 0:37
    Gdybym była facetem,
17. 37500 0:38 - 0:41
    nie byłby to opis pracy,
    tylko tekst na podryw.
18. 40708 0:41 - 0:43
    (Śmiech)

    ¶

19. 42917 0:43 - 0:45
    Nie mam ochoty umierać

    ¶

20. 45375 0:45 - 0:48
    ani nie uzależniłam się od adrenaliny.
21. 47542 0:48 - 0:50
    Wystarczyło, że spojrzałam na mapę.
22. 50083 0:50 - 0:54
    Nie prowadzi się raczej badań odkrywczych

    ¶

23. 54333 0:54 - 0:57
    w niestabilnych politycznie strefach.
24. 57542 0:58 - 0:59
    To mapa wszystkich miejsc,
25. 59370 0:59 - 1:02
    które brytyjskie Ministerstwo
    Spraw Zagranicznych
26. 61677 1:02 - 1:05
    oznaczyło na czerwono i pomarańczowo,
27. 64542 1:05 - 1:08
    co oznacza różne zagrożenia.
28. 67833 1:08 - 1:11
    Uważam za tragedię to,
29. 71042 1:11 - 1:16
    że duża część naszej planety
    pozostaje niezbadana.
30. 76042 1:16 - 1:20
    Nauka ma problem geograficzny.
31. 80750 1:21 - 1:23
    Jestem paleoantropolożką.

    ¶

32. 83417 1:23 - 1:27
    To mapa kilku najważniejszych miejsc
33. 86625 1:27 - 1:28
    ludzkiej wędrówki.
34. 88417 1:28 - 1:33
    Prawie na pewno można tu znaleźć
    niesamowite skamieniałości.
35. 92625 1:33 - 1:35
    Ale czy ich szukamy?
36. 95417 1:35 - 1:39
    Na studiach mówiono mi,
37. 98958 1:39 - 1:44
    że homo sapiens, człowiek rozumny,
38. 103542 1:44 - 1:47
    opuścił Afrykę przez Synaj w Egipcie.
39. 108250 1:48 - 1:51
    Jestem Brytyjką, na co wyraźnie
    wskazuje mój akcent,

    ¶

40. 111500 1:52 - 1:54
    ale mam arabskie korzenie
41. 113542 1:54 - 1:56
    i zawsze mówię,
    że zachowuję się jak Arabka.
42. 116250 1:56 - 1:58
    Mogę bardzo porywczo powiedzieć:
43. 118083 1:58 - 2:00
    "Jesteś wspaniały! Kocham cię!".
44. 120000 2:00 - 2:03
    Jestem jednak prawdziwą Brytyjką,
    więc wszyscy mnie irytują.
45. 123250 2:03 - 2:06
    (Śmiech)

    ¶

46. 128208 2:08 - 2:09
    To prawda.

    ¶

47. 129500 2:10 - 2:13
    Moja rodzina pochodzi z Jemenu

    ¶

48. 133042 2:13 - 2:17
    i wiem, że przejście kanału
49. 136667 2:17 - 2:18
    Bab al-Mandab
50. 138083 2:18 - 2:21
    to nie wyczyn.
51. 140833 2:21 - 2:25
    Zadaję sobie proste pytanie:
52. 144625 2:25 - 2:30
    "Skoro przodkowie Nowego Świata
    mogli jakoś przebyć Ocean Atlantycki,
53. 150083 2:30 - 2:34
    to dlaczego ludzie nie mogliby
    przebyć małego odcinka wody?".
54. 154708 2:35 - 2:36
    Jemen,
55. 156375 2:36 - 2:38
    w porównaniu z Europą,
56. 158375 2:38 - 2:40
    był tak niezbadany,
57. 160458 2:40 - 2:44
    że można go było nazwać
    terenem dziewiczym.
58. 164917 2:45 - 2:51
    To wraz z jego lokalizacją
    stanowiło duży potencjał
59. 171375 2:51 - 2:53
    do fantastycznych odkryć.
60. 173500 2:54 - 2:56
    Miałam wiele pytań:
61. 176375 2:56 - 2:59
    "Kiedy po raz pierwszy
    użyto Bab al-Mandab?",
62. 179458 2:59 - 3:04
    "Które gatunki ludzkie
    poza nami dotarły do Jemenu?",
63. 184250 3:04 - 3:08
    "Może odkryjemy nowe gatunki?".
64. 188125 3:08 - 3:13
    Nie tylko ja interesowałam się
    potencjałem Jemenu.
65. 192667 3:13 - 3:15
    Było też kilku innych specjalistów.
66. 195333 3:15 - 3:20
    Niestety z powodu konfliktów politycznych
    wyjechali, a ja wkroczyłam.
67. 200375 3:20 - 3:24
    Szukałam jaskiń,
68. 203583 3:24 - 3:29
    bo to tak naprawdę najlepsze
    pierwotne nieruchomości.
69. 208667 3:29 - 3:33
    Jeśli szukasz skamieniałości
    w tak upalnym klimacie,
70. 212667 3:33 - 3:37
    możesz liczyć na to,
    że jaskinie dobrze je zachowały.
71. 216750 3:37 - 3:41
    Niestety sytuacja
    w Jemenie się pogorszyła.

    ¶

72. 221500 3:42 - 3:45
    Kilka dni przed moim wylotem
73. 225417 3:45 - 3:49
    wojna domowa przerodziła się
    w konflikt regionalny.
74. 229167 3:49 - 3:51
    Zbombardowano lotnisko w stolicy
75. 231292 3:51 - 3:54
    i zakazano lotów do Jemenu.
76. 236490 3:56 - 4:01
    Moi rodzice zdecydowali,

    ¶

77. 240708 4:01 - 4:03
    że urodzę się w Anglii.
78. 244000 4:04 - 4:08
    Nie miałam nic wspólnego
    z najlepszą decyzją mojego życia.
79. 249833 4:10 - 4:11
    A teraz...
80. 251292 4:11 - 4:16
    Kilku szczęśliwcom
    z mojej rodziny udało się uciec,
81. 256458 4:16 - 4:19
    a reszta jest bombardowana.
82. 259375 4:19 - 4:24
    Wysyłają mi wiadomości na WhatsAppie,
    przez które czuję wstręt do samej siebie.
83. 267500 4:28 - 4:30
    Wojna, która trwa już cztery lata,
84. 270333 4:30 - 4:36
    doprowadziła do kryzysu humanitarnego.
85. 276625 4:37 - 4:39
    Panuje tam głód,
86. 278542 4:39 - 4:41
    któremu winien jest człowiek,
87. 280750 4:41 - 4:43
    a nie natura.
88. 283458 4:43 - 4:47
    Głód, który, jak twierdzi ONZ,
89. 287042 4:47 - 4:51
    może być najgorszym, jaki świat
    widział przez ostatnie stulecie.
90. 292417 4:52 - 4:55
    Umocniło mnie to w świadomości,
91. 295417 4:55 - 4:59
    że żadne miejsce ani żaden człowiek
    nie zasługuje na pominięcie.
92. 301083 5:01 - 5:05
    Wstępowałam do różnych zespołów,
    nawiązywałam współpracę

    ¶

93. 304750 5:05 - 5:07
    w różnych niestabilnych strefach.
94. 306958 5:07 - 5:10
    Rozpaczliwie chciałam wrócić do Jemenu,
95. 310083 5:10 - 5:13
    bo jest dla mnie bardzo ważny.
96. 315083 5:15 - 5:20
    Starałam się wymyślić
    jakiś projekt w Jemenie,
97. 320167 5:20 - 5:23
    który zwróciłby uwagę na to,
    co się tam dzieje.
98. 323875 5:24 - 5:27
    Wszystkie pomysły zawodziły
99. 327125 5:27 - 5:31
    albo były zbyt niebezpieczne.
100. 330750 5:31 - 5:35
     Przecież większość Jemenu jest
     zbyt niebezpieczna dla ludzi z Zachodu.
101. 335875 5:36 - 5:42
     Dowiedziałam się, że Sokotra,
     jemeńska wyspa, jest bezpieczna,

     ¶

102. 341583 5:42 - 5:45
     jak już się na nią dotrze.
103. 344833 5:45 - 5:49
     Było tam nawet kilku lokalnych
     i międzynarodowych specjalistów
104. 349125 5:49 - 5:51
     prowadzących badania.
105. 351417 5:51 - 5:53
     Wpadłam w zachwyt,
106. 354667 5:55 - 5:58
     spójrzcie na bliskość Sokotry do Afryki.
107. 360125 6:00 - 6:05
     Nadal nie wiemy,
     kiedy ludzie na nią przybyli.
108. 366750 6:07 - 6:09
     Jeśli kojarzycie Sokotrę,
109. 369500 6:10 - 6:13
     to pewnie z innego powodu.
110. 373125 6:13 - 6:16
     Znacie ją jako
     Galapagos Oceanu Indyjskiego.
111. 376167 6:16 - 6:21
     Jest jednym z miejsc
     najbardziej zróżnicowanych biologicznie.
112. 381333 6:21 - 6:24
     Słyszeliśmy też,
113. 383792 6:24 - 6:27
     że to delikatne środowisko
     i jego mieszkańcy
114. 387333 6:27 - 6:29
     są zagrożeni
115. 388750 6:29 - 6:33
     polityką Bliskiego Wschodu
116. 392542 6:33 - 6:35
     i zmianami klimatycznymi.
117. 394750 6:35 - 6:40
     Zaświtało mi w głowie, że Sokotra
     to mój jemeński projekt.
118. 400042 6:40 - 6:45
     Chciałam zebrać duży
     wielodyscyplinarny zespół.

     ¶

119. 405083 6:45 - 6:49
     Chcieliśmy przemierzyć wyspę pieszo,
     na wielbłądzie i żaglówką
120. 409417 6:49 - 6:52
     i sprawdzić stan zdrowia mieszkańców.
121. 412000 6:52 - 6:56
     Tylko raz wcześniej podjęto
     taką próbę w 1999 roku.
122. 415875 6:56 - 7:00
     To niełatwa rzecz.
123. 420083 7:00 - 7:03
     Bardzo był nam potrzebny recce,
124. 422542 7:03 - 7:05
     co w brytyjskim angielskim oznacza
125. 425306 7:05 - 7:07
     wstępne rozpoznanie terenu.
126. 427375 7:07 - 7:09
     Taki rekonesans.
127. 428917 7:09 - 7:15
     Dla mnie wyprawa bez zwiadu
128. 435042 7:15 - 7:19
     jest jak pierwsza randka bez uprzedniego
     sprawdzenia kogoś na Facebooku.
129. 439208 7:19 - 7:21
     (Śmiech)

     ¶

130. 440833 7:21 - 7:23
     Wykonalne, ale czy mądre?

     ¶

131. 443250 7:23 - 7:28
     (Śmiech)

     ¶

132. 447833 7:28 - 7:30
     Wiele z was coś o tym tutaj wie.

     ¶

133. 451662 7:32 - 7:37
     Członkowie zespołu mieli już wcześniej
     do czynienia z niestabilnymi strefami,

     ¶

134. 456833 7:37 - 7:39
     co jest dosyć ważne,
135. 458758 7:39 - 7:42
     bo chcieliśmy się dostać
     między Jemen a Somalię.
136. 462208 7:42 - 7:47
     Poprosiliśmy o jakiś milion przysług,
137. 466917 7:47 - 7:49
     prosiliśmy nawet o pomoc
     zastępcę gubernatora.
138. 469062 7:49 - 7:52
     W końcu ruszyliśmy.
139. 473375 7:53 - 7:57
     Co prawda na masowcu,
140. 476917 7:57 - 8:00
     przez wody Oceanu Indyjskiego
     opanowane przez piratów
141. 480208 8:00 - 8:02
     i z taką toaletą.
142. 482042 8:02 - 8:03
     (Śmiech)

     ¶

143. 483500 8:04 - 8:05
     Widzicie to?

     ¶

144. 487125 8:07 - 8:11
     Każdy ma jakąś straszną
     historię o toalecie, prawda?
145. 491875 8:12 - 8:15
     Nigdy nie pływałam z delfinami.
146. 496333 8:16 - 8:19
     Przeszłam wprost do robienia na nie kupy.
147. 498542 8:19 - 8:21
     (Śmiech)

     ¶

148. 503375 8:23 - 8:30
     Odkryłam, że mniej mnie stresuje

     ¶

149. 510125 8:30 - 8:32
     zagrożenie ze strony piratów
150. 511750 8:32 - 8:35
     niż plaga karaluchów
151. 515332 8:35 - 8:37
     tak wielka,
152. 517292 8:37 - 8:40
     że podłoga pod pokładem
153. 519625 8:40 - 8:42
     była czarna i się ruszała.
154. 522332 8:42 - 8:44
     (Jęk)

     ¶

155. 523792 8:44 - 8:48
     Mieliśmy trzy podesty do spania,

     ¶

156. 528083 8:48 - 8:51
     ale było nas czworo.
157. 531500 8:52 - 8:54
     Kto spał na podwyższeniu,
158. 534333 8:54 - 8:58
     walczył tylko z kilkoma karaluchami,
159. 537625 8:58 - 9:00
     kto na podłodze, to powodzenia.
160. 540875 9:01 - 9:05
     Byłam jedyną dziewczyną na pokładzie,
161. 544542 9:05 - 9:08
     więc ominęło mnie spanie na podłodze.
162. 547583 9:08 - 9:10
     Ale czwartej czy piątej nocy,
163. 550000 9:10 - 9:15
     Martin Edström patrzy na mnie i mówi:
     "Ella, wierzę w równouprawnienie".
164. 555167 9:15 - 9:18
     (Śmiech)

     ¶

165. 559750 9:20 - 9:25
     Po trzech dniach żeglugi

     ¶

166. 564833 9:25 - 9:28
     powoli zaczynał się wyłaniać ląd.
167. 569458 9:29 - 9:32
     Po trzech latach niepowodzeń
168. 572042 9:32 - 9:34
     w końcu widziałam Jemen.
169. 574792 9:35 - 9:40
     Nie ma nic lepszego
     niż taki start wyprawy.

     ¶

170. 579542 9:40 - 9:43
     Moment, kiedy wyskakujesz z dżipa
171. 582792 9:43 - 9:45
     lub patrzysz znad łodzi
172. 585125 9:45 - 9:48
     i widzisz możliwość,
173. 587958 9:48 - 9:50
     niewielką, ale zawsze,
174. 590042 9:50 - 9:52
     że znajdziesz coś,
175. 592250 9:52 - 9:57
     co może zmienić lub wzbogacić
     wiedzę o naszym pochodzeniu.
176. 597500 9:58 - 10:01
     Nie ma lepszego uczucia.
177. 600708 10:01 - 10:04
     Wielu naukowców tego doświadcza,
178. 604292 10:04 - 10:08
     ale rzadko w niestabilnych strefach,
179. 608500 10:08 - 10:13
     bo naukowcom z Zachodu
     odmawia się lub wręcz zakazuje
180. 613333 10:13 - 10:16
     pracy w takich miejscach.
181. 616875 10:17 - 10:18
     Rzecz w tym,

     ¶

182. 618167 10:18 - 10:22
     że naukowcy specjalizują się w dżungli,
183. 621958 10:22 - 10:26
     pracują w głębokich jaskiniach,
184. 625750 10:26 - 10:30
     przyczepiają się do rakiet
     i wystrzeliwują w kosmos.
185. 630375 10:30 - 10:33
     Ale praca w niestabilnych strefach
186. 632667 10:33 - 10:35
     jest ponoć zbyt niebezpieczna.
187. 635083 10:35 - 10:38
     Niby dlaczego?
188. 637792 10:38 - 10:43
     Kto nie wychowywał się
     na opowieściach przygodowych?
189. 643167 10:43 - 10:48
     Większość naszych bohaterów
     to naukowcy i specjaliści.
190. 648750 10:49 - 10:52
     Nauka miała wstępować w nieznane.
191. 651917 10:52 - 10:57
     Miała być wyprawą mimo ryzyka.
192. 657208 10:57 - 11:03
     Od kiedy można utrudniać nauce
193. 662625 11:03 - 11:04
     dostęp do niestabilnych stref?
194. 665833 11:06 - 11:09
     Nie mówię, że wszyscy naukowcy

     ¶

195. 668792 11:09 - 11:11
     mają tam zaraz pracować.
196. 670625 11:11 - 11:13
     Nie mówię: "Idźcie na żywioł".
197. 672708 11:13 - 11:14
     Ale jeśli chodzi o takich,
198. 675792 11:16 - 11:20
     którzy zrobili badania,
     rozumieją zasady bezpieczeństwa,
199. 680917 11:21 - 11:23
     i są przetrenowani i chętni
200. 682518 11:23 - 11:24
     to trzeba przestać ich zatrzymywać.
201. 685083 11:25 - 11:26
     Dodatkowo
202. 687417 11:27 - 11:32
     to, że gdzieś toczy się wojna,
203. 691583 11:32 - 11:33
     nie znaczy, że objęła cały kraj.
204. 693500 11:34 - 11:37
     Nie namawiam do wypraw na tereny walk.
205. 696542 11:37 - 11:40
     Irański Kurdystan wygląda
     inaczej niż Al-Falludża.
206. 700917 11:41 - 11:45
     Po kilku miesiącach nieudanych starań
     wjechania do Jemenu

     ¶

207. 704958 11:45 - 11:47
     udało mi się włączyć do innej grupy.
208. 706865 11:47 - 11:51
     Zespół profesora Greame'a Bakera
     pracował w Kurdystanie
209. 712458 11:52 - 11:55
     w jakini Szanidar.
210. 715375 11:55 - 11:58
     Kilkadziesiąt lat temu w tej jaskini
211. 718458 11:58 - 12:03
     odkryto szkielet neandertalczyka
     znanego jako Szanidar 1.
212. 724042 12:04 - 12:08
     Dla potrzeb serialu BBC/PBS
     tchnęliśmy w Szanidara 1 życie.
213. 728417 12:08 - 12:11
     Poznajcie Neda, neandertalczyka.
214. 733625 12:14 - 12:16
     A to jego najfajniejsza cecha.
215. 736250 12:16 - 12:18
     Ten gość,
216. 738375 12:18 - 12:22
     tu widzicie go sprzed kontuzji.
217. 741708 12:22 - 12:26
     Okazało się, że Ned
     był ciężko upośledzony.
218. 746000 12:26 - 12:31
     Tak bardzo, że nie ma mowy,
     żeby przetrwał sam,
219. 750625 12:31 - 12:33
     bez pomocy innych neandertalczyków.
220. 753250 12:33 - 12:35
     To dowód na to,
221. 755042 12:35 - 12:39
     że przynajmniej ta grupa neandertalczyków
222. 759000 12:39 - 12:41
     była taka jak my.
223. 760875 12:41 - 12:45
     Opiekowali się tymi,
     którzy nie mogli tego robić sami.
224. 766042 12:46 - 12:49
     Ned to iracki neandertalczyk.

     ¶

225. 769333 12:49 - 12:51
     Czego jeszcze nie widzimy?
226. 771083 12:51 - 12:55
     Jakich wielkich odkryć nie dokonujemy,
227. 774688 12:55 - 12:57
     bo nie szukamy?
228. 778042 12:58 - 13:02
     Takie miejsca potrzebują nadziei,
229. 781875 13:02 - 13:05
     a nauka i badania mogą w tym pomóc.
230. 785333 13:05 - 13:09
     Mogą zauważalnie pomóc w rozwoju.
231. 788667 13:09 - 13:13
     Odkrycia mogą dać miejscowym
     duży powód do dumy.
232. 793833 13:14 - 13:18
     To drugi powód, dla którego uważam,
     że nauka ma problem geograficzny.

     ¶

233. 799833 13:20 - 13:23
     Nie wspieramy lokalnych
     specjalistów, prawda?
234. 803875 13:24 - 13:26
     Obserwuję,
235. 805875 13:26 - 13:29
     że w mojej dziedzinie, paleoantropologii,
236. 810000 13:30 - 13:32
     studiujemy pochodzenie ludzkości,
237. 811917 13:32 - 13:35
     ale mamy mało zróżnicowanych naukowców.
238. 816458 13:36 - 13:40
     W takich miejscach
     pełno studentów i specjalistów
239. 820125 13:40 - 13:43
     chętnych do współpracy.
240. 822542 13:43 - 13:44
     W dodatku
241. 824208 13:44 - 13:46
     oni mniej się przejmują
242. 825958 13:46 - 13:49
     kwestią bezpieczeństwa niż my.
243. 830458 13:50 - 13:54
     Zapominamy, że dla nich
     to nie jest nieprzyjazne środowisko,
244. 834375 13:54 - 13:56
     to ich dom.
245. 837000 13:57 - 13:59
     Mówię wam,
246. 839083 13:59 - 14:04
     badania w niestabilnych strefach
     prowadzone wspólnie z miejscowymi
247. 843583 14:04 - 14:07
     mogą przynieść niewiarygodne odkrycia.
248. 846958 14:07 - 14:11
     Mamy nadzieję osiągnąć to na Sokotrze.
249. 852875 14:13 - 14:14
     Tę wyspę nazywa się

     ¶

250. 855333 14:15 - 14:18
     najbardziej obco wyglądającym
     miejscem na Ziemi.
251. 858375 14:18 - 14:24
     Leon McCarron, Martin Edström
     i Rhys Thwaites-Jones i ja wiemy dlaczego.
252. 864042 14:24 - 14:26
     Tylko spójrzcie.
253. 865750 14:26 - 14:29
     To nie piekło czy stracona wyspa.
254. 869042 14:29 - 14:33
     To przyszłe pogranicze badań i poszukiwań.
255. 874042 14:34 - 14:37
     90% tamtejszych gadów
256. 877708 14:38 - 14:43
     i 37% gatunków roślin
     występuje tam i tylko tam,
257. 883333 14:43 - 14:46
     jak gatunek Dracaena Cinnabari,
258. 885917 14:46 - 14:48
     drzewem o czerwonej żywicy.
259. 889000 14:49 - 14:51
     Jest coś jeszcze.

     ¶

260. 890750 14:51 - 14:56
     Niektórzy wyspiarze
     nadal mieszkają w jaskiniach,
261. 895542 14:56 - 14:57
     co jest fascynujące,
262. 897250 14:57 - 15:00
     bo skoro dziś jaskinia
     to ceniona nieruchomość,
263. 900333 15:00 - 15:03
     może była nią też tysiące lat temu.
264. 902625 15:03 - 15:07
     Potrzebujemy danych, skamieniałości,
     narzędzi kamiennych, żeby to udowodnić,
265. 906583 15:07 - 15:10
     więc nasz zespół zwiadowczy
     połączył się z naukowcami,
266. 910125 15:10 - 15:12
     antropologami i gawędziarzami,
267. 912417 15:12 - 15:16
     zarówno lokalnymi jak Ahmed Alarqbi,
     jak i z innych krajów.
268. 915750 15:16 - 15:19
     Pragniemy rzucić światło na to miejsce
269. 918958 15:19 - 15:21
     zanim będzie za późno.
270. 922667 15:23 - 15:26
     Teraz trzeba jakoś wrócić

     ¶

271. 926125 15:26 - 15:28
     na naszą wielką wyprawę,
272. 928458 15:28 - 15:30
     bo nauka
273. 930167 15:30 - 15:33
     ma geograficzny problem.
274. 933625 15:34 - 15:36
     Wspaniała z was publiczność.

     ¶

275. 935750 15:36 - 15:37
     Dziękuję.
276. 937042 15:37 - 15:41
     (Brawa)

     ¶