Mối liên hệ bất ngờ giữa chấn thương não và tội phạm
-
0:00 - 0:03Chấn thương não, hay TBI,
-
0:03 - 0:09là sự gián đoạn chức năng não gây ra
bởi một cú đánh vào đầu. -
0:09 - 0:11Và khi bạn nghe định nghĩa đó,
-
0:11 - 0:15bạn có thể nghĩ đến thể thao
và các vận động viên chuyên nghiệp, -
0:15 - 0:19vì đó là loại chấn thương mà chúng ta
thường thấy trên sân chơi thể thao. -
0:19 - 0:25Và hình ảnh này đã trở thành định nghĩa
về TBI trong ý thức cộng đồng. -
0:25 - 0:30bản thân tôi nghiên cứu về TBI ở các cựu
và các vận động viên đại học. -
0:30 - 0:33Tôi đã đứng trên sân khấu TED năm 2010,
-
0:33 - 0:36nói về chấn động trong thể thao
ở trẻ em. -
0:37 - 0:40Tôi phải nói rằng, là người nghiên cứu
và điều trị các chấn thương, -
0:40 - 0:45tôi thực sự hài lòng khi thấy nhận thức
về TBI ngày càng tăng -
0:45 - 0:49và đặc biệt là những rủi ro ngắn
và dài hạn đối với các vận động viên. -
0:50 - 0:55Tuy nhiên, hôm nay, tôi muốn giới thiệu
với bạn một điều gây tranh cãi không kém, -
0:55 - 0:59nhóm người bị chấn thương sọ não,
-
0:59 - 1:01nhưng không thường xuyên
xuất hiện trên các tiêu đề. -
1:02 - 1:06Tôi đã nhận ra những tù nhân này
-
1:06 - 1:11là một trong số những thành phần
dễ bị tổn thương nhất trong xã hội. -
1:12 - 1:15Trong sáu năm qua, tôi và các
đồng nghiệp đã nghiên cứu -
1:15 - 1:19và làm thay đổi hoàn toàn cách chúng ta
nghĩ về hệ thống tư pháp hình sự -
1:19 - 1:20và những người trong đó.
-
1:20 - 1:23Và có thể thay đổi cách
bạn nghĩ về những điều đó. -
1:23 - 1:25Vì vậy, tôi sẽ bắt đầu
với một thống kê gây sốc: -
1:27 - 1:3150 đến 80 phần trăm
những người bị kết án -
1:31 - 1:33bị chấn thương sọ não.
-
1:34 - 1:37Lên đến 80 phần trăm.
-
1:37 - 1:40Trong cộng đồng nói chung,
ví dụ như trong căn phòng này, -
1:40 - 1:43con số đó ít hơn năm phần trăm.
-
1:44 - 1:47Và tôi không chỉ nói về
một hồi chuông cảnh báo. -
1:47 - 1:51Đây là những loại chấn thương
cần phải điều trị. -
1:52 - 1:55Hầu hết trong số họ là sản phẩm
của một cuộc tấn công thể chất -
1:56 - 1:59và một vài người trong số họ
bị giam giữ trong tù. -
1:59 - 2:04Tất cả những con số này thậm chí
còn cao hơn đối với phụ nữ bị kết án. -
2:04 - 2:09Hầu hết các phụ nữ bị kết án
-
2:09 - 2:13đã phải đối mặt với bạo lực
và bị lạm dụng. -
2:14 - 2:20Hơn một nữa số phụ nữ này
đã bị tổn thương não lặp đi lặp lại. -
2:21 - 2:27Theo đó, não họ giống như não
của người chơi bóng bầu dục giải nghệ, -
2:28 - 2:33và họ có thể đối mặt với những rủi ro
tương tự với các bệnh mất trí nhớ khi già. -
2:34 - 2:36Rủi ro hoàn toàn tương tự.
-
2:38 - 2:42TBI, cùng với bệnh tâm thần,
lạm dụng chất gây nghiện và chấn thương, -
2:42 - 2:45khiến mọi người khó suy nghĩ.
-
2:45 - 2:49Họ có những khiếm khuyết về nhận thức như
phán đoán và kiểm soát xung lực kém, -
2:49 - 2:53những vấn đề khiến hệ thống công lý
hình sự trở thành một chiếc cổng chào. -
2:54 - 2:56Họ bị bắt và bị tống vào tù.
-
2:57 - 2:59Họ thường gặp rắc rối ở đó.
-
2:59 - 3:02Họ đánh nhau.
Họ rơi khỏi giường ngủ. -
3:02 - 3:04Sau đó họ được thả ra
và làm điều ngu ngốc, -
3:04 - 3:08như quên đi những điều cải tạo
và họ bị bắt lại. -
3:09 - 3:10Theo thống kê,
-
3:10 - 3:14họ có nguy cơ cao bị bắt lại.
-
3:15 - 3:21một người đồng nghiệp gọi đó là "phục vụ
án chung thân 30 ngày một lần" -
3:22 - 3:26Thông thường, họ không biết tại sao
điều này lại quá khó khăn với họ. -
3:26 - 3:29Họ mất kiểm soát và giận dữ.
-
3:29 - 3:36Biết được TBI là nguồn gốc của
những thách thức kể trên, -
3:36 - 3:42sứ mệnh của chúng tôi ở Colorado
là phá vỡ vòng tròn luẩn quẩn đó, -
3:42 - 3:44và chặn đường cánh cổng chào kể trên.
-
3:44 - 3:47Vì vậy tôi đã làm việc với
các cộng sự và chính phủ -
3:47 - 3:51đề ra một kế hoạch làm vừa lòng tất cả:
-
3:51 - 3:53hệ thống, những tù nhân,
-
3:53 - 3:55các sinh viên tốt nghiệp.
-
3:55 - 4:00Trong chương trình này, chúng tôi đánh giá
cách não bộ con người hoạt động -
4:00 - 4:02để đề xuất những thay đổi đơn giản
-
4:02 - 4:05nhằm giúp cho hệ thống hiệu quả hơn
-
4:05 - 4:06và an toàn hơn.
-
4:07 - 4:13Và khi nhắc tơi cụm từ "an toàn hơn",
ý tôi là sự an toàn không chỉ cho tù nhân, -
4:13 - 4:15mà còn cho các nhân viên trong nhà tù.
-
4:16 - 4:20Bằng cách nào đó, điều này là
một cách tiếp cận đơn giản. -
4:20 - 4:23Chúng tôi không chữa trị
chấn thương não bộ, -
4:23 - 4:28chúng tôi chữa trị những vấn đề
-
4:28 - 4:29ngay từ khi bắt đầu.
-
4:29 - 4:32Chúng tôi làm những bài kiểm tra
về tâm lí học thần kinh -
4:33 - 4:37để nhận dạng điểm mạnh và điểm yếu
theo cách suy nghĩ của một tù nhân. -
4:37 - 4:41Bằng các thông tin có được đó,
chúng tôi viết hai bản báo cáo. -
4:41 - 4:43Một, báo cáo cho hệ thống
-
4:43 - 4:47với những đề xuất về phương thức
quản lí một tù nhân. -
4:48 - 4:51Báo cáo còn lại
là một lá thư gửi đến tù nhân -
4:51 - 4:55cùng những gợi ý
giúp họ kiểm soát chính mình. -
4:55 - 5:00Ví dụ, nếu kết quả kiểm tra cho thấy
tù nhân gặp khó khăn -
5:00 - 5:02trong việc ghi nhớ những gì họ nghe,
-
5:02 - 5:05đó có thể là sự thiếu hụt
sự ghi nhớ của thính giác. -
5:05 - 5:08Trong trường hợp đó, lá thư
gửi đến tòa án có thể gợi ý -
5:08 - 5:12việc các tù nhân nhận được thông cáo
về những thông tin quan trọng. -
5:12 - 5:16Và lá thư mà chúng tôi
gửi các tù nhân sẽ viết rằng -
5:16 - 5:20họ nên mang theo một cuốn sổ
để ghi lại các thông tin. -
5:21 - 5:24Bây giờ, quan trọng hơn cả,
-
5:24 - 5:28tôi ngừng lại để làm rõ một điều.
-
5:28 - 5:31Chương trình này không hề
giảm thiểu trách nhiệm -
5:32 - 5:35hay bào chữa cho
cách hành xử của bất cứ ai. -
5:35 - 5:39Điều này nhằm thay đổi
những quan điểm tiêu cực cố hữu -
5:39 - 5:42và xây dựng khả năng tự biện hộ.
-
5:42 - 5:45Thực chất là về việc nhận lấy trách nhiệm.
-
5:45 - 5:47Tù nhân chuyển từ trạng thái:
-
5:47 - 5:49"Tôi là thứ bỏ đi, một kẻ thất bại,"
-
5:49 - 5:52sang "Đây là điểm mà tôi làm chưa tốt,
-
5:52 - 5:55và đây là những gì tôi cần cải thiện."
-
5:56 - 5:59(Vỗ tay)
-
6:04 - 6:08Và hệ thống chịu nhìn nhận hành động
của các tù nhân -
6:08 - 6:11như là những điều họ không thể làm.
-
6:11 - 6:13thay vì những điều họ không làm.
-
6:13 - 6:15Và sự thay đổi đó --
-
6:15 - 6:19nhìn nhận hành vi như một khiếm khuyết
thay vì sự chống đối -- -
6:19 - 6:22là tất cả trong sự sắp đặt.
-
6:24 - 6:27Chúng tôi nghe được
những tù nhân trên khắp đất nước, -
6:27 - 6:31họ viết thư và rất muốn biết cách
để cứu lấy bản thân. -
6:31 - 6:35Đây là một đoạn trích trong bức
thư của Troy ở bang Virginia, -
6:35 - 6:38một đoạn trích từ bức thư dài 50 trang.
-
6:38 - 6:40Cậu ấy viết,
-
6:40 - 6:44"Hãy cho tôi biết về những chấn thương đầu
mà tôi đang phải chống chọi? -
6:44 - 6:48Tôi phải làm gì? Bà có thể giúp tôi chứ?"
-
6:48 - 6:51Gần hơn nữa, chúng ta có
hàng ngàn câu chuyện như vậy, -
6:51 - 6:56những câu chuyện với kết quả mỹ mãn.
-
6:56 - 6:58Đây là Vinny.
-
6:58 - 7:01Cậu ấy bị tai nạn giao thông khi 15 tuổi,
-
7:01 - 7:06về kể từ giây phút đó, cậu dành nhiều
thời gian ở trong tù hơn là ở trường. -
7:06 - 7:08Cùng với một vài
thao tác xây dựng kĩ năng cơ bản, -
7:08 - 7:10sau khi đánh giá cho thấy
-
7:10 - 7:13cậu ấy có một số hội chứng
suy giảm trí nhớ nghiêm trọng, -
7:13 - 7:17Vinny học cách sử dụng chức năng báo thức
và nhắc nhở của iPhone -
7:17 - 7:19để theo sát các cuộc hẹn quan trọng,
-
7:20 - 7:23và cậu ấy có một danh mục nhằm chia
những nhiệm vụ lớn -
7:23 - 7:26thành những nhiệm vụ nhỏ và dễ kiểm soát.
-
7:26 - 7:28Với những công cụ đơn giản như vậy
-
7:28 - 7:31Vinny đã ra tù được hai năm,
-
7:31 - 7:32ổn định được chín tháng,
-
7:32 - 7:34và đã quay trở lại làm việc.
-
7:35 - 7:38(Vỗ tay)
-
7:42 - 7:44Điều hoàn toàn ngạc nhiên đối với Vinny
-
7:44 - 7:48đó là đây là lần đầu tiên cậu ấy
thoát khỏi sự giám sát của tòa án. -
7:48 - 7:51kể từ chấn thương vào hơn 15 năm trước.
-
7:52 - 7:55Cậu ấy đã thoát khỏi cảnh tái phạm pháp.
-
7:56 - 8:00(Vỗ tay)
-
8:01 - 8:05Cậu ấy nói: "Giờ tôi có thể làm mọi thứ.
-
8:06 - 8:10Tôi chỉ cần làm việc chăm chỉ hơn." (Cười)
-
8:10 - 8:12Và đây là Thomas.
-
8:12 - 8:16Thomas gặp vấn đề
với khả năng tập trung và hành vi -
8:16 - 8:20từ sau chấn thương khiến anh bị hôn mê
trong suốt một tháng. -
8:21 - 8:23Sau khi học cách đi lại,
-
8:23 - 8:24điểm dừng đầu tiên của anh?
-
8:24 - 8:25Chính là tòa án.
-
8:25 - 8:28Anh ấy không tưởng tượng ra được
một tương lai -
8:28 - 8:29mà mình không phạm tội.
-
8:29 - 8:32Anh ấy đang giữ một quyển lịch
để tránh bị kết tội không tuân lệnh -
8:32 - 8:34vì bỏ lỡ những buổi hầu tòa.
-
8:34 - 8:37Và anh ấy cũng lên lịch cho một
khoảng nghỉ ngơi trong ngày -
8:37 - 8:40để hồi phục trước khi trở nên kích động.
-
8:42 - 8:44Và không ai hiểu rõ về cánh cửa
của vòng lặp -
8:44 - 8:47hơn người đứng trước tòa.
-
8:47 - 8:50Đây là bạn và đồng nghiệp của tôi
Judge Brian Bowen. -
8:50 - 8:55Hiện giờ anh ấy đang cố gắng mang
hệ thống đến với tất cả mọi người, -
8:55 - 8:59và khi anh ấy thấy hoàn toàn phù hợp khi
nghe về chương trình này. -
8:59 - 9:02Anh ấy bàn bạc với các công tố viên
-
9:02 - 9:06để giúp họ nhận ra rằng
có hai loại bị cáo: -
9:06 - 9:12một kiểu ta thường sợ hãi--
thường xuyên, một cách đúng đắn-- -
9:12 - 9:14và kiểu người làm ta tức giận.
-
9:15 - 9:17Họ là những người bỏ lỡ mọi cuộc hẹn
-
9:17 - 9:21và họ thổi tung mọi kế hoạch
quản chế tốt nhất. -
9:21 - 9:24Và Judge Bowen tin rằng chỉ cần thêm
một ít trợ giúp nữa, -
9:24 - 9:27chúng ta có thể chuyển
những người ở nhóm này, -
9:27 - 9:28nhóm mắc chứng điên loạn,
-
9:28 - 9:33đến cuối và dần ra khỏi hệ thống.
-
9:33 - 9:37Anh đã chứng minh điều đó
qua một cựu chiến binh hải quan tên Mike. -
9:37 - 9:43Judge Bowen thấy mối tương quan giữa
cú rơi lịch sử của Mike từ độ cao 22 mét -
9:43 - 9:46và sự khó khăn của anh ấy
để xuất hiện đúng ngày -
9:46 - 9:48của phiên họp tòa án
-
9:48 - 9:52và tuân thủ những trị liệu
bắt buộc, ví dụ như vậy. -
9:53 - 9:57Và thay vì giam anh ấy vào tù
lần này đến lần khác, -
9:57 - 10:02Judge Bowen đã cho anh ấy về nhà,
cùng với bản đồ, danh mục và tài liệu -
10:02 - 10:05và đề xuất việc phục hồi chức năng
-
10:05 - 10:09và lịch trình linh hoạt cho buổi trị liệu.
-
10:09 - 10:12Và với những sự hỗ trợ này,
Mike đã trở lại làm việc -
10:12 - 10:16lần đầu tiên từ tai nạn
khi anh ấy còn phục vụ quân ngũ. -
10:16 - 10:20Và anh ấy đang thiết lập lại
các mối quan hệ với gia đình -
10:20 - 10:22và chỉ tháng trước,
-
10:22 - 10:26anh đã tốt nghiệp ở tòa án
cựu chiến binh Judge Bowen. -
10:26 - 10:29(Vỗ tay)
-
10:33 - 10:38Chương trình cho chúng ta thấy
mối tương quan sâu sắc -
10:38 - 10:40của chấn thương sọ não
và sự thiếu hụt nhận thức -
10:40 - 10:46và sự tích lũy của sự tan vỡ
trong hệ thống tư pháp hình sự. -
10:46 - 10:52Và nó làm nổi bật sức mạnh phi thường
về khả năng phục hồi và trách nhiệm. -
10:53 - 10:55Trong chuyện của Mike, Thomas, Vinny
-
10:55 - 10:57và thậm chí của Judge Bowen
-
10:57 - 11:01bạn đã thấy sự biến đổi được tạo ra
bởi một sự thay đổi trong nhận thức -
11:01 - 11:05và những phương pháp đơn giản.
-
11:05 - 11:08Tóm lại, trong chương trình này
-
11:08 - 11:14những tù nhân và quản chế
đã nhìn nhận bản thân họ khác đi, -
11:14 - 11:17hệ thống nhìn họ khác đi,
-
11:17 - 11:22và khi các bạn gặp họ, tôi hi vọng
bạn cũng sẽ có một cách nhìn nhận khác. -
11:23 - 11:25Xin cảm ơn.
-
11:25 - 11:28(Vỗ tay)
- Title:
- Mối liên hệ bất ngờ giữa chấn thương não và tội phạm
- Speaker:
- Kim Gorgens
- Description:
-
Sau đây là một thống kê gây sốc: 50 đến 80% những người thuộc hệ thống pháp luật hình sự ở Mỹ chịu chấn thương não bộ. Con số đó ở những người bình thường chỉ ít hơn 5%. Nhà tâm lí học thần kinh Kim Gorgens chia sẻ về nghiên cứu của bà dựa trên mối liên hệ giữa chấn thương não bộ và hành vi khiến những người liên quan có thể chịu ràng buộc với pháp luật hình sự -- bà cũng chia sẻ về một số phương pháp giúp hệ thống mang lại hiệu quả và tính an toàn cho tất cả mọi người.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:42
Thu Ha Tran approved Vietnamese subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Huy Lê accepted Vietnamese subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Huy Lê edited Vietnamese subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Thái Ngọc Trương Diệp edited Vietnamese subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Phuong Nguyen edited Vietnamese subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Phuong Nguyen edited Vietnamese subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Phuong Nguyen edited Vietnamese subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime |