Suç ve beyin hasarları arasındaki şaşırtıcı ilişki
-
0:01 - 0:03Travmatik beyin hasarı, diğer adıyla TBH,
-
0:03 - 0:09başa gelen bir dış darbe nedeniyle, beyin
fonksiyonlarında oluşan bir bozulmadır. -
0:09 - 0:11Belki de bu tanımı duyduğunuzda,
-
0:11 - 0:15aklınızda sahada görmeye alışık
olduğumuz sakatlıklardan olduğu için -
0:15 - 0:19sporlar ve profesyonel
sporcular canlanıyor. -
0:19 - 0:25Bu imge toplumun bilincine,
TBH'nin tanımı olarak çizilmiş durumda. -
0:25 - 0:30Bizzat ben, emekli olmuş ve üniversiteli
sporcular üzerinde TBH'yi araştırıyorum. -
0:30 - 0:332010 yılında bir TED sahnesinde,
-
0:33 - 0:36çocuk sporlarındaki beyin sarsıntıları
hakkında konuşmuştum. -
0:37 - 0:40Bu sakatlıkları araştıran ve tedavi eden
biri olarak söylemem gerekir ki -
0:40 - 0:45TBH farkındalığının artmasından
ve özellikle sporcuların -
0:45 - 0:49kısa ve uzun vadeli riskler aldığının
anlaşılmasından çok memnunum. -
0:49 - 0:55Bugün ise sizlere manşetlerde yer almayan,
-
0:55 - 0:59travmatik beyin hasarından etkilenen,
daha geniş ama daha az tartışmalı olmayan, -
0:59 - 1:01bir grup insandan söz etmek istiyorum.
-
1:02 - 1:06Fark ettim ki mahkumlar
ve şartlı tahliye edilmiş suçlular, -
1:06 - 1:11şaşırtıcı bir şekilde toplumun
en zayıf üyeleri arasında. -
1:12 - 1:15Son 6 yıldır meslektaşlarım ve ben,
ceza yargılama sistemi -
1:15 - 1:17ve sistemdeki insanlar hakkında
-
1:17 - 1:20fikirlerimizi değiştiren
araştırmalar yaptık. -
1:20 - 1:23Araştırmalar, bu tür şeyleri
düşünme şeklinizi değiştirebilir. -
1:23 - 1:26Şok edici bir istatistikle başlayacağım:
-
1:26 - 1:31Ceza yargılamasındaki
insanların %50 ile 80'i -
1:31 - 1:33travmatik beyin hasarı yaşamaktadır.
-
1:34 - 1:36Bu oran, %80'e kadar.
-
1:37 - 1:40Örneğin, bu salondaki insanlarda,
-
1:40 - 1:43bu sayı yüzde beşten daha düşüktür.
-
1:43 - 1:47Sadece başınıza darbe
almanızdan bahsetmiyorum. -
1:47 - 1:51Bunlar hastanede bakım
gerektiren yaralanmalar. -
1:52 - 1:55Birçoğu fiziksel saldırının
bir sonucunda meydana geliyor -
1:56 - 1:59ve bazıları da aslında
hapishanede devam ediyor. -
1:59 - 2:04Tüm bu sayılar ceza yargılamasındaki
kadınlardan bile daha yüksektir. -
2:05 - 2:09Ceza yargılama sistemindeki
bekar kadınların neredeyse hepsi -
2:09 - 2:13sosyal şiddete ve istismara
maruz kalmıştır. -
2:14 - 2:18Bu kadınların yarısından fazlası
defalarca beyin hasarına maruz kalmıştır. -
2:20 - 2:27Böylece, bu kadınların beyinleri, emekli
milli futbolcuların beyinlerine benzer -
2:28 - 2:33ve yaşlandıkça bunama hastalıklarında
aynı risklerle karşılaşabilirler. -
2:34 - 2:36Aynı riskler.
-
2:38 - 2:40TBH insanlarda, ruhsal hastalıklar,
-
2:40 - 2:45madde kullanımı ve travmayla birlikte
düşünme eylemini zorlaştırır. -
2:45 - 2:49Kötü kararlar verme ve yetersiz dürtü
kontrolü gibi bilişsel bozuklukları var -
2:49 - 2:54ve bu problemler ceza yargılamasını
döner kapı haline getiriyor. -
2:54 - 2:56İnsanlar tutuklanıp
cezaevlerine tıkılıyor. -
2:56 - 2:59Çoğu kez orada başları derde giriyor.
-
2:59 - 3:01Kavga ediyorlar, ranzalardan düşüyorlar.
-
3:01 - 3:05Daha sonra serbest kaldıklarında
zorunlu kontrollere gitmeyi unutmak gibi -
3:05 - 3:08aptalca şeyler yapıyorlar
ve tekrar tutuklanıyorlar. -
3:08 - 3:10İstatiksel olarak konuşmak gerekirse
-
3:10 - 3:14yeniden tutuklanma ihtimalleri
tutuklanmamaktan daha yüksek. -
3:15 - 3:21Bir meslektaşım buna, ''müebbet cezayı
bir kerede 30 gün yatmak'' der. -
3:22 - 3:26Çoğu kez bu insanlar bunun onlar için
neden bu kadar zor olduğunu bilmezler. -
3:26 - 3:29Kendilerini kaybetmiş
ve sinirli hissediyorlar. -
3:29 - 3:36Böylece, TBH’nin bu zorlukların
çoğunun kökeninde olduğunu bilerek -
3:36 - 3:41Colorado'daki bir grubumuzun
görevi bu kuruluşu engelleyerek -
3:41 - 3:44döngüyü bozmak olmuştur.
-
3:45 - 3:48Devletimle ve yerel ortaklarımla
birlikte çalışarak -
3:48 - 3:51herkesin ihtiyacını karşılayacak
bir plan düşündük: -
3:51 - 3:53sistem, tutuklular ve göz hapsindekiler,
-
3:53 - 3:55benim mezun öğrencilerim.
-
3:55 - 3:59Bu programda, bu sistemi daha
etkili ve güvenli hale getirmek için -
3:59 - 4:02temel değişiklikler
tavsiye edebilelim diye -
4:02 - 4:06her insanın beyninin
nasıl çalıştığını gözlemledik. -
4:07 - 4:11Burada ''güvenli'' derken
sadece tutuklular için değil, -
4:11 - 4:15aynı zamanda hapishane
çalışanları için de güvenli. -
4:16 - 4:19Bir bakıma bu çok basit
bir yaklaşımdır. -
4:19 - 4:23Biz beyin hasarını tedavi etmiyoruz,
-
4:23 - 4:26ilk önce, insanları tüm bu dertlere sokan
-
4:26 - 4:29ve altta yatan problemleri düzeltiyoruz.
-
4:29 - 4:33Bir tutuklunun düşüneceği şekilde
zayıf ve güçlü yanları belirlememek için -
4:33 - 4:37hızlı nöropsikolojik
görüntüleme testleri yapıyoruz. -
4:37 - 4:40Bu bilgiyi kullanarak
iki rapor yazıyoruz. -
4:41 - 4:45Birincisi, o tutukluyu nasıl idare
edeceklerine dair tavsiyeler içeren -
4:45 - 4:47sisteme verilen rapor.
-
4:48 - 4:53Diğeri de tutukluya verdiğimiz
kendilerini nasıl idare edeceklerine dair -
4:53 - 4:56belirli tavsiyeler içeren bir mektup.
-
4:56 - 4:58Örneğin, test sonuçlarımız
göz hapsinde tutulan bir kişinin -
4:58 - 5:02duydukları şeyleri hatırlamakta
güçlük çektiğini gösteriyorsa -
5:02 - 5:05bu işitsel bir hafıza kaybıdır.
-
5:05 - 5:08Bu durumda, mektubumuz
göz hapsinde tutulan kişinin -
5:08 - 5:12önemli bilgiler aldığını
mahkemeye gösterebilir. -
5:12 - 5:16O kişiye gönderdiğimiz mektupta,
diğer şeylerle birlikte -
5:16 - 5:20o bilgiyi not alacakları bir defter
taşımasını öneririz. -
5:21 - 5:23En önemlisiyse
-
5:23 - 5:28bir konuda gerçekten açık
olmak için burada duraklıyorum. -
5:28 - 5:31Bu program sorumluluğu azaltmaz
-
5:31 - 5:34ya da kimsenin davranışı için
mazeret üretmez. -
5:35 - 5:39Bu, çoktandır devam eden
olumsuz algıları değiştirmek -
5:39 - 5:42ve kişisel savunma
geliştirmekle ilgilidir. -
5:42 - 5:45Bu, aslında sorumluluk almakla ilgili.
-
5:45 - 5:50Tutuklular, "ben başlı başına
bir yanlışım ve beceriksizim''den, -
5:50 - 5:52"Bunu iyi yapamıyorum
-
5:52 - 5:55ve bunu yapmalıyım''a döndüler.
-
5:55 - 5:59(Alkış)
-
6:04 - 6:09Sistem bir tutuklunun yapamadığı
ve yapmayacağı şeyler gibi -
6:09 - 6:13problemli davranışlarını görmeye gelir.
-
6:13 - 6:17Bu değişim, yani davranışı tamamen
başkaldırı olarak görmek yerine -
6:17 - 6:19bir eksiklik olarak görmek,
-
6:19 - 6:22bu ortamlardaki her şeydir.
-
6:24 - 6:27Ülkedeki tutuklulardan duyuyoruz ki
-
6:27 - 6:30her şeyden çok kendilerine
nasıl yardım edeceklerini -
6:30 - 6:31bilmek istediklerini yazıyorlar.
-
6:31 - 6:35Bu, Virginia'daki Troy'un
mektubundan bir alıntı, -
6:35 - 6:3850 sayfalık mektuptan bir alıntı.
-
6:38 - 6:39Yazdıkları şunlar:
-
6:39 - 6:43''Yaşadığım tüm kafa travmaları hakkında
ne düşündüğünüzü söyleyebilir misiniz? -
6:44 - 6:48Ne yapabilirim?
Bana yardım edebilir misiniz?'' -
6:48 - 6:51Bunun gibi hassas noktalarına
dokunduğumuz binlerce hikâye var -
6:51 - 6:56ve bunlar akıllı hikâyeler,
mükemmel sonuçları olan hikâyeler. -
6:56 - 6:57İşte bu Vinny.
-
6:58 - 7:01Vinny'ye 15 yaşındayken bir araba çarpmış
-
7:01 - 7:06ve o günden sonra hapishanede
okuldan daha fazla zaman geçirmiş. -
7:06 - 7:08Bazı temel yetenek
geliştirmeleriyle birlikte, -
7:08 - 7:11değerlendirmemiz bazı önemli
hafıza kayıpları yaşadığını -
7:11 - 7:13ortaya çıkardıktan sonra,
-
7:13 - 7:17Vinny önemli randevuları takip etmek için
-
7:17 - 7:20iPhone'unun alarmını ve hatırlatıcı
işlevini kullanmayı öğrendi -
7:20 - 7:23ve büyük görevleri küçük
ve idare edilebilir hale getirmek için -
7:23 - 7:25bir kontrol listesi tutuyor
-
7:25 - 7:28ve kemerinin altındaki
gibi basit aletlerle -
7:28 - 7:30Vinny 2 yıldır hapisten uzak,
-
7:31 - 7:329 aydır temiz
-
7:32 - 7:34ve son zamanlarda işe döndü.
-
7:34 - 7:37(Alkış)
-
7:41 - 7:44Vinny için çok çarpıcı olan şey,
-
7:44 - 7:48bunun, 15 yıl önce gerçekleşen
hasarından bu yana -
7:48 - 7:51mahkeme denetiminden uzak
kaldığı ilk seferi olması. -
7:52 - 7:55Vinny bu kısır döngüden kurtuldu.
-
7:55 - 7:59(Alkış)
-
8:01 - 8:05Şimdi, ''Her şeyi yapabilirim,
-
8:06 - 8:08sadece biraz sıkı
çalışmam gerekli" diyor. -
8:11 - 8:12İşte bu da Thomas.
-
8:12 - 8:16Bir hasarın onu bir aydan uzun bir süre
komaya sokmasından beri, -
8:16 - 8:20Thomas'ın bazı önemli dikkat
ve davranış problemleri var. -
8:21 - 8:23Yürümeyi tekrar öğrendikten sonra,
-
8:23 - 8:25ilk durağı neresi mi?
-
8:25 - 8:26İlk durak mahkeme.
-
8:26 - 8:28Başının belaya girmediği
bir gelecek hayal edemezdi. -
8:29 - 8:31Artık kaçırdığı mahkeme tarihleri yüzünden
-
8:31 - 8:34itaatsizlikle yargılanmamak için
bir takvim taşıyor -
8:34 - 8:37ve tekrar telaşlanmadan önce
enerji toplamak için -
8:37 - 8:39her gün programına bir mola yazıyor.
-
8:41 - 8:43Kimse bu kuruluşun,
-
8:43 - 8:46mahkeme karşısında oturmaktan
daha iyi olduğunu bilmiyor. -
8:47 - 8:50Bu benim iyi bir arkadaşım
ve meslektaşım Hakim Brian Bowen. -
8:50 - 8:55Hakim Bowen, sistemin herkes yararına
çalışmasını sağlamak için görev yapıyor -
8:55 - 8:58ve bu programı duyduğunda
mükemmel uyumu gördü. -
8:59 - 9:02Aslında, temelde iki çeşit davalı olduğunu
-
9:02 - 9:05tüm davacıların görmelerine
yardımcı olmak için -
9:05 - 9:08onlarla mahkeme salonunda
bir araya geldi: -
9:08 - 9:12çoğunlukla haklı olarak korktuklarımız
-
9:12 - 9:14kızgın olduklarımızdır.
-
9:15 - 9:17Bunlar, planlanmış tüm
randevularını kaçıranlardır -
9:17 - 9:20ve en iyi yapılmış gözaltı
planlarından kaçmışlardır. -
9:21 - 9:23Hakim Bowen sistem aracılığıyla
ve biraz daha fazla destekle -
9:23 - 9:28sonunda insanları sistem
dışındaki ikinci kategoriye, -
9:28 - 9:31yani çıldırtan kategoriye
taşıyabileceğimize inanıyor. -
9:32 - 9:36Bunu savaş gazisi Mike
ile birlikte kanıtladı. -
9:36 - 9:41Hakim Bowen, Mike'ın devasa
21 metrelik düşüşünün hikâyesiyle -
9:41 - 9:45mahkeme görüşmeleri için tam
gününde ortaya çıkan -
9:45 - 9:49ve uzun süren çeşitli güçlükler
arasındaki ilişkiyi, -
9:49 - 9:52ayrıca, zorunlu terapi gereksinimlerine
uyum sağladığını gördü. -
9:53 - 9:56Daha fazla hapis cezası vermek yerine,
-
9:56 - 10:02Hakim Bowen ona haritalar, kontrol
listeleri, broşürler vererek eve yollayıp -
10:02 - 10:09mesleki rehabilitasyon ile bu terapiler
için esnek bir program tavsiye etti. -
10:09 - 10:11Bu destekler sayesinde Mike,
-
10:11 - 10:15serviste geçirdiği kazadan bu yana,
ilk kez işine geri döndü. -
10:16 - 10:19Ailesiyle olan ilişkilerini düzeltiyor
-
10:19 - 10:21ve daha geçen ay
-
10:21 - 10:25Hakim Bowen gaziler
mahkemesinden mezun oldu. -
10:25 - 10:31(Alkış)
-
10:33 - 10:35Bu program bize,
-
10:35 - 10:40travmatik beyin hasarlarının,
bilişsel eksikliklerin -
10:40 - 10:42ve ceza yargılama
sistemindeki aksaklıkların -
10:42 - 10:46çok yaygın olduğunu gösterdi.
-
10:46 - 10:49Ayrıca, psikolojik sağlamlık
ve sorumluluğun -
10:49 - 10:52olağanüstü gücünü vurguladı.
-
10:53 - 10:54Mike, Thomas ve Vinny
-
10:54 - 10:57ve hatta Hakim Bowen'ın hikâyesinde,
-
10:57 - 11:00algıda bir değişiklik
ve bazı küçük desteklemelerle -
11:00 - 11:03dönüşümün mümkün olduğunu gördünüz.
-
11:05 - 11:08Tüm bu tutuklular
ve göz hapsinde olanlar, -
11:08 - 11:12kendilerini başka şekillerde görmek
için bu programa geldiler. -
11:14 - 11:17Sistem onları farklı bir şekilde görüyor
-
11:17 - 11:20ve umarım onları
toplum içinde gördüğünüzde, -
11:20 - 11:23siz de değiştiklerini anlarsınız.
-
11:23 - 11:25Teşekkürler arkadaşlar.
-
11:25 - 11:29(Alkış)
- Title:
- Suç ve beyin hasarları arasındaki şaşırtıcı ilişki
- Speaker:
- Kim Gorgens
- Description:
-
İşte şok eden bir istatistik: Birleşik Devletler'de ceza yargılaması sistemindeki insanların %50 ile %80'i travmatik beyin hasarı geçirmiş. Halk arasında ise bu sayı yüzde beşten az. Nöropsikolog Kim Gorgens, insanları ceza adaletinin döner kapıları ardında tutan davranışlar ile beyin travması arasındaki ilişkiyi anlatan araştırmasını ve sistemin herkes için daha etkili ve güvenli olmasındaki yolları bizlerle paylaşıyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:42
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Can Boysan accepted Turkish subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Can Boysan edited Turkish subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Sara Ozturk edited Turkish subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Sara Ozturk edited Turkish subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Sara Ozturk edited Turkish subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime | ||
Sara Ozturk edited Turkish subtitles for The surprising connection between brain injuries and crime |