Hans Rosling ve büyülü çamaşır makinesi

Endüstri devriminin en büyük icadı nedir? Hans Rosling bunun çamaşır makinası olduğunu iddia ediyor. Gapminder tarafından yeni tasarlaranan görseller aracılığı ile bize ekonomik büyüme ve elektrik ile can sıkıcı bir çamaşır gününün okumakla geçen entellektüel bir güne dönüşebileceğini gösteriyor.

Annemi hayatımda ilk defa

bir çamaşır makinasını doldururken izlediğimde

dört yaşındaydım.

O gün annem için çok önemli bir gündü.

Annem ve babam bu makineyi alabilmek için

yıllardır para biriktirmişlerdi.

Ve makinanın kullanılacağı ilk gün,

anneannemi bile makinayı görmesi için

bize çağırmıştık.

Anneannem daha da heyecanlıydı.

Bütün yaşamı boyunca

odun ateşinde su ısıtıp

yedi çocuğunun çamaşırlarını

elde yıkamıştı.

Şimdi ise elektiriğin aynı işi

yapmasını izleyecekti.

Annem dikkatlice makinenin kapağını açtı

ve kirli çamaşırları makineye

yerleştirdi,

aynen böyle.

Daha sonra kapağı kapadı,

anneannem, "Dur, dur, dur.

Düğmeye ben basayım ne olur." dedi.

Ve düğmeye anneannem bastı,

sonra da " Ah, bu inanılmaz bir şey.

Bunu izlemek istiyorum. Bana bir sandalye getirin.

bana bir sandalye getirin, bunu görmek istiyorum."

Makinanın karşısına oturdu,

ve tüm yıkama programını baştan sonra izledi.

Adeta büyülenmişti.

Anneannem için,

çamaşır makinası bir mucizeydi.

Bugün, İsveç'te ve diğer zengin ülkelerde,

insanlar

pek çok farklı makineler kullanıyorlar.

Bakın, evler artık makina dolu;

bazılarının adını bile bilmiyorum.

Aynı zamanda, yolculuk etmek istediklerinde de

onları uzak yerlere götürebilen

uçan makinelere biniyorlar.

Buna rağmen, dünyanın pekçok yerinde, bür sürü insan

hala odun ateşi ile su ısıtıyor,

ve yemeklerini de bu ateşle pişiriyor.

Bazen yeterince yemek bulamıyorlar bile.

ve fakirlik sınırının altında yaşıyorlar.

Dünyada, günde iki dolardan az parayla geçinen

iki milyar insan var.

En zengin insanlar ise buradakiler --

burada bir milyar insan var --

ve benim hava çizgisi dediğim yerde yaşıyorlar,

çünkü günlük tüketimleri için yaptıkları harcama

80 doların üzerinde.

Ama buradakiler, bir, iki, üç mülyar insan,

ve biliyoruz ki dünyada yedi milyar insan var,

öyleyse fakirlik ve hava çizgisi arasında bir yerlerde yaşayan,

bir, iki, üç, dört milyar insan olmalı.

Onların elektrikleri var,

ama sorum şu, kaçının çamaşır makinesi var?

Piyasa verilerini detaylıca inceledim,

ve şunu buldum, gerçekten de

çamaşır makinesi hava çizgisinin altına da yayılmış durumda,

ve günümüzde yaklaşık bir milyar insan

çamaşır yıkama çizgisinin üzerinde yaşıyor.

(Gülüşmeler)

Bu kişiler günde 40 doların üzerinde harcama yapıyorlar.

Yani iki milyar kişinin çamaşır makinesi var.

Kalan 5 milyar kişi,

nasıl çamaşır yıkıyor?

Ya da daha doğrusunu söylemek gerekirse

dünyadaki kadınların çoğu nasıl çamaşır yıkıyor?

Çünkü bu iş kadınlara kalan zor bir iş.

Böyle yıkıyorlar: elle.

Bu zor ve çok zaman alıcı bir iş,

ve her hafta saatlerce bunu yapıyorlar.

Bazen, evde çamaşır yıkarken çok uzaklardan eve

su taşımak zorunda da kalıyorlar.

Ya da çamaşırlarını uzaktaki bir dere kenarına taşımak zorundalar.

Ve çamaşır makineleri olsun istiyorlar.

Hayatlarının büyük bir kısmını, hiç de verimli olmayan

bu zor işi yaparak

geçirmek istemiyorlar.

İstediklerinin, benim anneannemin

istediğinden bir farkı yok.

Bakın, iki nesil önce İsveç'te de --

nehirden su çekilip, su odun ateşinde

ısıtılarak çamaşır yıkanıyordu.

Onlar da aynı şekilde bir çamaşır makinesi istiyorlar.

Ama ben, bunu çevreye duyarlı öğrencilerime anlattığımda,

bana "Hayır, dünyadaki herkesin araba veya çamaşır makinası sahibi olması imkansız." diyorlar.

Bu kadına, çamaşır makinesi sahibi olmasının

imkansız olduğunu nasıl söyleyebiliriz?

ben de öğrencilerime soruyorum,

iki yıldır hep soruyorum bunu --

"İçinizden kaç tanesinin arabası yok?"

Bazıları gururlu bir şekilde el kaldırıyorlar

ve diyorlar ki "ben araba kullanmıyorum.".

Ben de onlara daha zor bir soru soruyorum:

" İşinizden kaçınız kot pantolonlarınızı ya da

çarşaflarınızı elde yıkıyorsunuz?"

ve kimse el kaldırmıyor.

En iddialı çevreciler bile

çamaşır makinası kullanıyorlar.

(Gülüşmeler)

Öyleyse bu nasıl bir şey ki, herkes kullanıyor

ve kimsenin de bunu kullanmaktan vazgeçmeyeceğini düşünüyor?

Bunun için dünyada kullanılan enerji ile ilgili bir analiz yapmam gerekti.

İşte burada.

Bakın burada yedi milyar insan görüyorsunuz:

hava insanları, çamaşır insanları,

ampul insanları ve ateş insanları.

Bu gördüğünüz karelerin her biri

fosil yakıtlardan gelen bir enerji ünitesini temsil ediyor --

petrol, kömür ya da doğal gazdan gelen.

Dünyada kullanılan enerji ve elektriğin çoğu böyle elde ediliyor.

Tüm dünyada 12 ünite kullanılıyor,

en zengin bir milyar kişi, bunlardan altı tanesini kullanıyor.

Dünyanın tükettiği enerjinin yarısı, dünya nüfusunun yedide biri tarafından harcanıyor.

Buradakiler ise çamaşır makinası olan,

ama evlerinde diğer makinalar olmayan kişiler,

sadece iki ünite kullanıyorlar.

Bu grup üç ünite kullanıyor, her birine bir ünite.

Aynı zamanda elektrik de kullanıyorlar.

Buradakiler ise bir tane bile kullanmıyorlar.

Toplamda 12 ünite ediyor.

Ama çevreye duyarlı öğrencilerin

ana kaygıları gelecek ile ilgili --

ki bunda haklılar da.

Gidiş ne yöne doğru? Eğer fazla ileri bir analiz

yapmaksızın eğilimi 2050 yılına taşıyacak olursak,

enerji tüketimini artıran iki şey olduğunu görüyoruz.

İlki nüfus artışı.

İkincisi ise ekonomik gelişme.

Nüfus artışı, özellikle buradaki daha fakir insanlar arasında olacak,

çünkü burada çocuk ölüm oranları yüksek,

ve kadın başına düşen çocuk sayısı fazla.

Bu artış ile ilaveten iki ünite artış olacak,

ama bu toplam enerji ihtiyacını çok artırmayacak.

Esas konu ekonomik büyüme.

Buradakilerin en iyileri gelişmekte olan ülkeler --

ben onlara Yeni Doğu diyorum--

bunlar hava çizgisinin diğer yanına atlayacaklar.

"Hop!" diyecekler, ve

halen Eski Batı'nın kullanmakta olduğu kadar enerji tüketmeye başlayacaklar.

Buradaki insanlar ise, çamaşır makinesi sahibi olmak istiyorlar.

Size söyledim. Onlar da buraya gelecek.

Böylece enerji kullanımları iki katına çıkacak.

Elbette fakir insanların da en azından elektriğe kavuşacağını umud ediyoruz.

Onlar da nüfus artışını yavaşlatmadan aile başına iki çocuk yapacaklar.

Böylece toplam enerji harcaması

22 üniteye çıkacak.

Bu 22 ünitenin hala çoğunu

zengin insanlar kullanıyor olacak.

Peki, ne yapmamız lazım?

Çünkü iklim değişikliği

oluşma riski gerçekten yüksek.

Bu gerçek.

Elbetter, onlar enerji tüketimi konusunda daha tutumlu olmalılar.

Bir şekilde davranış değişikliğine gitmeleri gerekli.

Aynı zamanda sürdürülebilir enerji iretmeye başlamalılar,

çok daha fazla yeşil enerji.

Ancak, kişi başına olan enerji harcamaları diğerleri ile aynı olana dek,

kimseye ne yapıp ne yapmamaları gerektiği

konusunda önerilerde bulunmamalılar.

(Alkışlar)

Buralarda çok daha fazla yeşil enerji kullanabiliriz.

Olmasını umut ettiğimiz şey bu.

Bu, gelecek için çözülmesi gereken önemli bir konu.

Ama sizi temin ederim ki, Rio'daki gecekondu mahallesindeki bu kadın

bir çamaşır makinesine sahip olmak istiyor.

Her eve elektrik gelmesini sağlayan

Enerjiden sorumlu bakanını çok seviyor--

hatta oyunu da ona verdi.

Bu bakanın adı Dilme Roussef,

dünyanın en büyük demokrasilerinden birinin

yeni devlet başkanı --

enerji bakanı ilek devlet başkanlığına seçildi.

Eğer demokrasi varsa,

insanlar çamaşır makineleri için oy verirler.

Onları herkes sever.

Bu kadar büyülü olmalarının sırrı ne?

Annem bu makinenin neden büyülü olduğunu

daha ilk günden bana açıklamıştı.

Dedi ki "Hans,

çamaşırı makineye koyduk;

o çamaşırları yıkarken

biz de kütüphaneye gidebiliriz."

İşte büyü burada:

çamaşırları makineye doldurursunuz,

ve makineden size ne çıkar?

Kitaplar, çocuk kitapları

çıkar makineden.

Ve annem onları bana okumaya fırsat buldu.

Buna bayılmıştı. Ben de bu "ABC" kitabını aldım.

Bir profesor olarak kraiyerime bu şekilde,

annem bana kitap okumaya vakit ayrılabildiği gün başladım.

Makineden ona da kitaplar çıktı.

Yabancı bir dil olarak

İngilizce öğrendi.

Ve bu şekilde pek çok sayıda,

değişik romanlar okuduç

Ve ikimiz de bu makineyi çok ama çok sevdik.

Annemle birlikte "Bize kitap okumak

için zaman verdiğiniz için

teşekkürler sanayileşme.

Teşekkürler demir-çelik fabrikası.

Teşekkürler enerji santrali.

Teşekkürler kimyasal madde üretim sanayii." dedik.

Çok teşekkürler.

(Alkışlar)