Evrimin büyük gizemi: Dil - Michael Corballis
-
0:07 - 0:101980'lerde Kanzi adındaki bir bonobo
-
0:10 - 0:14konuşma veya işaret dili olmadan
nesneleri ve eylemleri temsil eden -
0:14 - 0:17soyut sembollerden oluşan
bir tuş dizisi kullanarak -
0:17 - 0:21insanlarla daha önce hiç görülmemiş
düzeyde iletişim kurmayı öğrendi. -
0:21 - 0:26Bu sembollerden birkaçını
sırasıyla göstererek istekte bulunmak, -
0:26 - 0:28araştırmacıların sözel sorularına
cevap vermek -
0:28 - 0:32ve fiziksel olarak bulunmayan objeleri
ifade etmek için diziler oluşturdu. -
0:32 - 0:35Kanzi'nin heyecan verici başarısı
-
0:35 - 0:37bir husustaki tartışmanın
fitilini ateşledi: -
0:37 - 0:40Kanzi dil mi öğrenmişti?
-
0:40 - 0:44Dil dediğimiz şey,
iletişimden daha özgü bir şeydir. -
0:44 - 0:47Dil zihnimizdekilerin
paylaşılmasıyla alakalıdır: -
0:47 - 0:50Hikayeler, görüşler, sorular,
geçmiş veya gelecek, -
0:50 - 0:53hayal edilen zamanlar
ve mekanlar, fikirler. -
0:53 - 0:55Esasen bu açık uçlu
-
0:55 - 0:59ve sınırsız sayıdaki şeyi
söylemek için kullanılabilir. -
0:59 - 1:03Birçok araştırmacı sadece insanların
dile sahip olduğuna -
1:03 - 1:06ve diğer türlerin iletişim kurmak için
kullandığı işaretlerin ve çağrıların -
1:06 - 1:08dil olmadığına ikna olmuş durumda.
-
1:08 - 1:12Bu çağrıların ve işaretlerin her biri
belli bir mesaja karşılık geliyor, -
1:12 - 1:18daha karmaşık fikirleri oluşturmayan
sınırlı sayıdaki mesajlar. -
1:18 - 1:22Örneğin, bir maymun türü
yılan gibi bir yırtıcıyı kasteden -
1:22 - 1:25özgül bir çağrı yeteneğine sahip olabilir.
-
1:25 - 1:29Ama dil aracılığıyla ”yılana dikkat edin”
demenin sayısız yolu var. -
1:29 - 1:32Bu zamana dek, hiçbir hayvan iletişimi
-
1:32 - 1:35insan dilinin açık uçluluğuna
sahipmiş gibi görünmüyor. -
1:35 - 1:38Hayvanların kafalarının içinde
ne döndüğünü tam olarak bilemiyoruz -
1:38 - 1:42ve dilin bu tanımı
veya onu değerlendirdiğimiz yöntemler -
1:42 - 1:43onları kapsamıyor.
-
1:43 - 1:47Ancak bildiğimiz kadarıyla
sadece insanlar dile sahip -
1:47 - 1:51ve insanlar 7000'e yakın
ayrı dili konuşabilirken -
1:51 - 1:53herhangi bir çocuk
herhangi bir dili öğrenebilir. -
1:53 - 1:59Bu dilin altında yatan biyolojik makinenin
hepimiz için ortak olduğunu gösteriyor. -
1:59 - 2:02O zaman dil insanlık için
ne anlama geliyor? -
2:02 - 2:06Ne yapmamıza imkan sağlıyor
ve nasıl elde ettik? -
2:06 - 2:10Bu kabiliyeti tam olarak ne zaman elde
ettiğimiz hala çözülmemiş bir mesele. -
2:10 - 2:14Şempanzeler ve bonobolar
yaşayan en yakın akrabalarımız -
2:14 - 2:16fakat insanların geldiği soy
-
2:16 - 2:21dört milyon yıldan daha uzun bir süre önce
diğer büyük apelerden ayrıldı. -
2:21 - 2:24Aralarında şu an nesli
tükenmiş olan birçok tür var. -
2:24 - 2:27Bu, onların dile veya bunun gibi bir şeye
-
2:27 - 2:29sahip olup olmadıklarını
bilmemizi baya zorlaştırıyor. -
2:29 - 2:33Ama büyük maymunlar dilin kökenleriyle
ilgili bir ipucu veriyor: -
2:33 - 2:37Kkonuşmadan ziyade
işaret olarak başlamış olabilir. -
2:37 - 2:40Büyük maymunlar doğada seslenmekten
-
2:40 - 2:43çok daha özgürce birbirlerine
işaret edebilirler. -
2:43 - 2:46Dil pleistosen dönemi sırasında,
iki veya üç milyon yıl önce, -
2:46 - 2:50nihayetinde kendi türümüz
homo sapiens'i meydana getirecek -
2:50 - 2:55Homo cinsinin ortaya çıkmasıyla
şekil almaya başlamış olabilir. -
2:55 - 2:56Beyin boyutu üçe katlandı,
-
2:56 - 2:59iki ayaklılık elleri
iletişim için serbest bıraktı. -
2:59 - 3:03İşaretsel iletişimden işaretsel dile,
-
3:03 - 3:07objelere işaret etmekten
pandomimik eylemlere, -
3:07 - 3:10daha verimli soyut işaretlemeye
bir geçiş olmuş olabilir. -
3:10 - 3:15İşaretsel iletişimin soyutlaşması
görsellere olan ihtiyacı ortadan kaldırıp -
3:15 - 3:18sözlü dile geçişin zeminini oluşturacaktı.
-
3:18 - 3:21Gerçi bu geçiş muhtemelen
daha sonra gerçekleşecekti. -
3:21 - 3:26Net bir şekilde konuşma
belli bir şekle sahip ses yoluna bağlıdır. -
3:26 - 3:30En yakın soydaşlarımız bile,
Neandertaller ve Denisovanlar, -
3:30 - 3:33ideal olmayan ses yollarına sahipti.
-
3:33 - 3:35Buna rağmen muhtemelen
belli bir düzeyde ses kapasitesine -
3:35 - 3:37ve hatta dile sahiptiler.
-
3:37 - 3:40Sadece insanlar ideal ses yoluna sahiptir.
-
3:40 - 3:46Konuşulan kelimeler elleri alet kullanımı
ve taşımacılık için serbest bıraktı. -
3:46 - 3:48Bundan dolayı türümüzün
egemenliğine yol açan şey -
3:48 - 3:52dilin ortaya çıkışından ziyade
konuşmanın ortaya çıkması olabilir. -
3:52 - 3:56Dil çok derinlemesine bir şekilde
karmaşık düşünceye, -
3:56 - 3:58algıya ve motor fonksiyonlara bağlı ki
-
3:58 - 4:02biyolojik kökenlerini açığa çıkarmak zor.
-
4:02 - 4:04Devam eden en büyük gizemlerden
bazıları şunlardır: -
4:04 - 4:08Hangi boyutta dilimiz bir kabiliyet olarak
insanlığı şekillendirdi -
4:08 - 4:11ve hangi boyutta
insanlık dile şekil verdi? -
4:11 - 4:12Hangisi önce gelir:
-
4:12 - 4:16öngörebildiğimiz çok sayıdaki
muhtemel senaryolar mı -
4:16 - 4:18yoksa onları paylaşabilme yeteneğimiz mi?
- Title:
- Evrimin büyük gizemi: Dil - Michael Corballis
- Speaker:
- Michael Corballis
- Description:
-
Tüm dersi görüntüleyin: https://ed.ted.com/lessons/evolution-s-great-mystery-language-michael-corballis
Dil dediğimiz şey iletişimden daha özgü bir şey. Dil zihnimizdekileri paylaşmakla ilgili bir şey: Hikayeler, düşünceler, sorular, geçmiş veya gelecek, hayal edilen zamanlar ve mekanlar, fikirler. Bu esasen açık uçlu ve sınırsız sayıdaki şeyi söylemek için kullanılabilir. O zaman dil insanlık için ne anlama geliyor ve nasıl elde ettik? Michael Corballis inceliyor.
Ders: Michael Corballis, Yöneten: Biljana Labovic.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:21
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for Evolution's great mystery: Language | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for Evolution's great mystery: Language | ||
Gözde Alpçetin accepted Turkish subtitles for Evolution's great mystery: Language | ||
Gözde Alpçetin edited Turkish subtitles for Evolution's great mystery: Language | ||
Muhammed Önel edited Turkish subtitles for Evolution's great mystery: Language | ||
Muhammed Önel edited Turkish subtitles for Evolution's great mystery: Language | ||
Muhammed Önel edited Turkish subtitles for Evolution's great mystery: Language | ||
Muhammed Önel edited Turkish subtitles for Evolution's great mystery: Language |