Một đề xuất thiên tài để nâng tầm bảo tồn biển

Các đảo quốc và quốc gia ven biển cần bảo tồn vùng biển của mình để giữ cho đại dương khỏe mạnh. Nhưng họ thường mắc nợ nhiều và không thể đặt bảo tồn biển lên trên các nhu cầu khác. Mark Tercek và đội ngũ tại The Nature Conservancy (Hội Bảo tồn Thiên nhiên) đã tìm ra cách để giải quyết, cùng lúc, cả hai vấn đề: mua lại nợ quốc gia với giá ưu đãi và tái cơ cấu để chúng có lãi suất thấp hơn, để đổi lại sự cam kết của chính phủ trong việc bảo tồn vùng biển của họ. Tìm hiểu thêm về cách "Trái phiếu Xanh vì Bảo tồn" (Blue Bonds for Conservation) hoạt động -- và cách bạn có thể mở ra hàng triệu đô là cho đại dương. Kế hoạch đầy tham vọng này là một phần trong Dự án Táo bạo (Audacious Project), sáng kiến của TED để truyền cảm hứng và hỗ trợ cho sự thay đổi toàn cầu. (Giọng đọc của Ladan Wise)

À, các đại dương của Trái Đất.

Chúng rất đẹp,
truyền cảm hứng và đầy sức sống.

Chúng cũng, chắc bạn cũng biết,
ít nhiều đang bị hủy hoại.

Ví dụ ở Seychelles,

hoạt động của con người
và biến đổi khí hậu đã tẩy trắng san hô.

Đánh bắt hải sản quá mức
dẫn đến số lượng cá suy giảm.

Đa dạng sinh học đang trong nguy kịch.

Vậy ta có thể làm gì?

Tất nhiên là
một hình thức bảo vệ nào đó rồi.

Thiên nhiên rất mau hồi phục.

Khi một khu vực biển
được bảo vệ chiến lược,

toàn bộ hệ sinh thái có thể hồi sinh.

Tuy nhiên, không dễ dàng
để xây dựng các khu bảo tồn biển.

Thứ nhất, bạn sẽ gặp vấn đề
về tìm nơi để bảo vệ.

Rạn san hô này trùng với
đường đánh bắt cá quốc tế này,

giao với nơi nuôi cá kia.

Mọi thứ đều liên kết với nhau.

Và các kế hoạch bảo vệ biển
phải tính đến

ảnh hưởng của nơi này lên nơi khác.

Rồi đến vấn đề kêu gọi góp sức.

Nền kinh tế biển
thường dựa vào đánh bắt và du lịch.

Nếu mọi người không nghĩ
mình có thể giúp sức,

thì không có cơ hội để có được
thoả thuận địa phương

để khu bảo tồn đó thành công.

Khu bảo tồn biển phải được củng cố.

Nghĩa là chính phủ
phải đầu tư sâu vào kế hoạch

chứ không chỉ hỗ trợ bề mặt.

Và cuối cùng, sự bảo tồn cần tiền.

Rất nhiều tiền.

Chính phủ các đảo quốc và nước ven biển
muốn bảo vệ lãnh hải

nhưng thường mắc nợ cao

và không thể ưu tiên
cho công cuộc bảo tồn.

Nếu chỉ dựa vào tiền từ thiện
để cấp vốn cho bảo vệ biển,

ta chỉ có thể có
một vài khu rải rác.

Nhưng ta cần số lượng nhiều hơn,
trong thời gian ngắn hơn

để có tác động lâu dài.

Vậy thế nào là
bảo vệ biển thông minh?

Làm thế nào để có vốn, sự ủng hộ
từ chính phủ và kế hoạch cẩn thận

tính đến cả yếu tố kinh tế địa phương

và hệ sinh thái đa dạng?

Chúng tôi muốn chia sẻ với bạn
một ý tưởng táo bạo

từ Uỷ Ban Bảo vệ Thiên Nhiên
(UBBVTN)

nhằm việc giải quyết
mọi vấn đề cùng một lúc.

Họ nhận ra nợ của
các quốc đảo và nước có bờ biển

là thứ cho phép họ đạt được
mục tiêu bảo tồn biển.

Ý tưởng của TNC
là tái cơ cấu món nợ này,

tạo vốn và ý chí chính trị

để bảo vệ các rạn san hô,
rừng ngập mặn và ngành thủy sản.

Ví dụ, nếu bạn tái cấp vốn cho căn nhà

để hưởng một lãi suất tốt hơn,

bạn có thể dùng khoản tiết kiệm
để cách nhiệt gác xép.

Đó là cách làm

của Trái phiếu Xanh cho Bảo tồn
(Blue Bonds for Conservation).

Tái cấp nợ rồi dùng khoản tiết kiệm

để xây dựng
các khu bảo tồn biển.

Tất nhiên, tái cơ cấu nợ quốc gia
phức tạp hơn nhiều,

nhưng cơ bản là thế đấy.

Nếu các nhà đầu tư bỏ vào
40 triệu đô la bây giờ,

nó có thể mở ra tới 1,6 tỉ đô la
cho bảo tồn biển.

Đây là cách để việc đó diễn ra.

Bước 1: Đàm phán thỏa thuận.

Quốc gia ven biển cam kết bảo vệ
ít nhất 30% lãnh hải.

Đổi lại, Uỷ Ban Bảo vệ Thiên Nhiên sẽ cho
các nhà đầu tư, nhà cấp vốn cộng đồng

và các tổ chức phát triển quốc tế

đến bàn đàm phán
để tái cơ cấu một phần nợ quốc gia,

cho phép lãi suất thấp
và kì đáo hạn dài hơn.

Bước 2: Lên kế hoạch biển.

Đồng thời, Uỷ Ban Bảo vệ Thiên Nhiên
làm việc với các nhà khoa học biển,

lãnh đạo chính phủ
và cổ đông địa phương

để lên kế hoạch bảo tồn chi tiết

để hòa hợp nhu cầu của biển
với nhu cầu của người dân.

Bước 3: Lên kế hoạch lâu dài.

UBBVTN thành lập và điều phối độc lập
quỹ tín dụng bảo tồn.

Khoản tiết kiệm
từ tái cơ cấu nợ đi vào đó

để hỗ trợ các khu bảo tồn biển mới.

Niềm tin khiến chính phủ
phải chịu trách nhiệm với cam kết của họ,

đảm bảo Trái phiếu Xanh
cấp vốn cho nỗ lực bảo tồn thực sự.

Kế hoạch này có khả thi không?

Nó đã đi vào hoạt động.

Năm 2016, UBBVTN đã giúp lên kế hoạch
khu bảo tồn quốc gia ở Seychelles.

UBBVTN tái cơ cấu
22 triệu đô là từ nợ quốc gia.

Đổi lại, chính phủ đồng ý
bảo tồn 30% khu vực biển của họ.

Hiện nay, Seychelles đang tiến tới

việc bảo tồn 400.000 km vuông biển.

Khu vực có diện tích
gần bằng nước Đức.

Seychelles đang bảo tồn
rạn san hô,

giúp hồi sinh nghề cá,

tăng cường khả năng hồi phục
với biến đổi khí hậu.

Và giúp nền kinh tế của họ
giàu mạnh hơn.

Thành công này
khiến các chính phủ khác chú ý.

Nhiều nước muốn tham gia.

Đây là thời cơ nâng tầm
một cách đáng kể và nhanh chóng.

UBBVTN đã xác định hơn 20 nước
mà kế hoạch này khả thi.

Nhưng để tiến hành,
họ cần vốn ban đầu.

Và sắp xếp các nhóm địa phương
có thể phát triển kế hoạch bảo tồn

hiệu quả với tất cả các cổ đông
và cơ cấu thỏa thuận.

Nếu có được
sự hỗ trợ cần trong năm năm tới,

họ có thể bảo tồn
bốn triệu km vuông biển.

Bằng 10 nước Đức.

Điều này sẽ làm tăng
số lượng các khu bảo tồn

ở các đại dương trên Trái Đất
lên tới 15%.

Giúp nhiều rạn san hô
trên thế giới hồi sinh

và cung cấp môi trường sống
cho vô số loài sinh vật.

Sẽ thật tuyệt.

Và đó chỉ là bước đầu.

Vì chuyển đổi nợ này
không chỉ có hiệu quả

với 20 nước trên thế giới

mà có đến gần 100 nước.

Với cách tiếp cận này,
ai cũng có lợi.

Chính phủ, dân địa phương, nhà đầu tư,

và quan trọng hơn cả,
các đại dương của ta.

Mọi người cùng có lợi.

À, các đại dương của Trái Đất.

[Dự án Táo bạo]
(The Audacious Project).