Stress bij dieren en mensen | Lauren Chaby | TEDxLancaster

Lauren Chaby, een doctoraatsstudent neurowetenschap aan de Pennsylvania State Universiteit, spreekt over de impact van stress bij mensen en dieren. Haar talk zorgt voor een beter begrip omtrent de oorzaken van stress en leert ons wat we kunnen doen om stress in ons leven te verminderen.

Deze talk werd gehouden op een TEDx-evenement, in de stijl van de TED-conferenties, maar onafhankelijk georganiseerd door een lokaal team. Meer informatie hierover op http://ted.com/tedx

(Applaus)

Gunter ging al vroeg bij het leger.

Uiteindelijk werd hij
naar Afghanistan uitgezonden

om bommen te helpen detecteren.

In het begin was Gunters gedrag normaal.

Maar algauw werd hij overvallen
door angstaanvallen.

Hij kon niet langer commando's opvolgen
of missies uitvoeren.

Na ruim een jaar herscholing
werd hij naar huis gestuurd.

Hij had moeite met het re-integreren
in de maatschappij.

Hij was nog steeds angstig
en constant op zijn hoede.

Zijn familie was bezorgd, maar had geduld.

Dat klinkt herkenbaar, toch?

Niet abnormaal?

Maar wat als ik je vertelde
dat Gunter een hond is?

In de afgelopen jaren

maakte het leger melding
van vijftig gelijkaardige gevallen

waarin honden zo extreem reageerden.

Gunters begeleider was er zeker van

dat hij een posttraumatisch
stressstoornis had,

ofwel PTSS.

Waarom is Gunters verhaal
nu zo belangrijk?

Nou, er zijn gelijkenissen en verschillen

in hoe mensen of andere dieren
op stress reageren.

Maar wat hier belangrijk is,

is dat de mens niet de enige is
die zo extreem op tegenslag kan reageren;

andere diersoorten kunnen net zo reageren.

Omdat verhalen over honden met shellshock
zich via de media verspreiden,

is de mogelijkheid

dat andere dieren ook gevoelig kunnen zijn
voor aandoeningen als PTSS,

een heet hangijzer
in de wetenschap geworden.

Sommige wetenschappers suggereren
dat PTSS mogelijk een extreme manier is

om op roofdieren te reageren.

Slechts een paar dingen
in het leven van een dier zijn saillanter

dan de dreiging van roofdieren.

En ze krijgen vaak maar één kans
om over deze dreiging te leren.

Wat deze bewering staaft,

is dat veel symptomen van PTSS

gelijk zijn aan het normale gedrag
van prooidieren,

zoals een verhoogd angstniveau,

snelle schrikreacties

en extreme waakzaamheid.

De werkelijkheid is
dat stress je hersenen kan veranderen.

Het kan je hersencellen veranderen
en hoe ze onderling communiceren.

In de gebieden die belangrijk zijn
voor leren en onthouden,

kunnen hersencellen krimpen

en kwetsbaarder worden
voor uitdagingen in de toekomst.

In gebieden die belangrijk zijn
voor het omgaan met angst,

kunnen hersencellen groeien
en zich beter met elkaar verbinden.

Op lange termijn

kan stress een vernietigend effect hebben
op gezondheid en gedrag.

En velen onder ons weten dit
door eigen ervaringen.

Maar het vernieuwende is het inzicht

dat dieren het effect van stress
veel identieker aan ons kunnen ervaren

dan dat velen dachten.

Mijn collega's van Penn State
en ik hebben ontdekt

dat zelfs als stress zich relatief vroeg
in het leven voordoet,

dieren nog steeds
een stijging in het angstniveau vertonen,

maar ook veranderingen
in het maken van keuzes,

in de manier waarop ze
met toekomstige uitdagingen omgaan

en verschillen in de manier
waarop ze de omgeving ervaren.

Deze veranderingen gelden
voor het grootste deel van hun leven.

Maar dieren ervaren stress anders.

En door de verschillen te begrijpen
waarin diersoorten met stress omgaan,

kunnen we beter begrijpen hoe de evolutie
onze reactie op stress gevormd heeft.

Eén belangrijk kenmerk
dat we delen met andere dieren

als het aankomt op het omgaan met stress,

is de mogelijkheid om de productie
van stresshormonen te stoppen,

waardoor we van uitdagingen
kunnen herstellen

Wanneer we chronische stress ondervinden,
kan dit systeem kapot gaan.

Wij produceren ons eigen mengsel
van giftige hormonen

dat ons immuunsysteem kan verstikken,

onze hersencellen kan vernietigen,

onze kennis kan aantasten

en onze vruchtbaarheid kan onderdrukken.

De gevolgen kunnen
je hele leven op zijn kop zetten.

Men heeft zelfs gesuggereerd dat stress
het verouderingsproces kan versnellen.

Maar bij een van de gevallen
van de meest extreme stress,

zien we geen daling in de mogelijkheid om
de aanmaak van stresshormonen te stoppen.

Bekijk even dit voorbeeld
van roofdier-prooi-interactie,

vastgelegd sinds de jaren 1800.

De populaties van de lynx en de haas
stijgen en dalen gelijktijdig.

Op een bepaald moment in deze cyclus

was de populatie van meer dan 80.000 hazen
bijna volledig vernietigd door de lynx.

Maar als de hazen verdwijnen,
verdwijnt het eten,

en de lynx sterft uit.

Maar voor de lynx verdwijnt,
kunnen ze meer dan 90% van de hazen doden.

Maar die enkele hazen die overblijven,

tonen geen terugloop in mogelijkheid
om stresshormonen te remmen,

zoals we bij mensen wél zien.

Een van de kenmerken van omgaan met stress
die we wel bij dieren zien,

is dat de nakomelingen van moeders
die in een stressrijke omgeving leefden

de volgende herkenbare symptomen
kunnen vertonen:

verhoogde angst, snelle schrikreacties,
en verhoogde waakzaamheid.

Deze dieren reageren
op een stressrijke omgeving,

ook al hebben ze nooit
zo'n omgeving gekend.

Men gelooft dat als stress
zo'n effect kan hebben,

als het overgaat van moeder op kinderen,

dat stresshormonen kunnen werken
als een soort van 'tussenpersonen'

om de toekomstige generatie
voor te bereiden op uitdagingen.

Dus de vraagt luidt:

waarom reageren mensen en dieren anders?

Dat weten we nog niet.

Wat we wel weten is dat
het verschil in het omgaan met stress

ons kan helpen beter te begrijpen
hoe we zelf met stress omgaan.

De oorzaak van onze huidige aandoeningen
vinden we terug in natuurlijke processen,

en we kunnen die processen bestuderen

om beter te begrijpen hoe en waarom
iemand zo extreem reageert.

Het maakt niet uit
of je nu wel of niet gelooft

dat een hond zoiets complex
als PTSS kan ervaren,

er zijn gevallen gekend
bij andere diersoorten,

waarbij levende wezens,
zoals sommigen onder ons,

zulke extreme stressreacties vertonen.

Daardoor kunnen we
deze individuen beter begrijpen

en kunnen we onszelf beter begrijpen.

Wat betekent dat nu voor ons?

Jammer genoeg rust er een stigma
op mentale aandoeningen,

waaronder PTSS.

Maar het is belangrijk dat we onthouden

dat PTSS verbonden is
met een biologische, adaptieve reactie

die ontstaan is door om te moeten gaan
met levensbedreigende omstandigheden.

Een verandering in de mentaliteit
kan helpen bij het overwinnen

van de negatieve stereotypes
rond mentale aandoeningen.

De werkelijkheid is dat stress
onze hersenen kan veranderen.

Het is een enge gedachte,

maar hier is het goede nieuws:

je kan terugvechten.

Je kan ook zelf je hersenen veranderen.

Er zijn verschillende manieren
om tegen het gevolg van stress te vechten.

Ik geef je de twee gemakkelijkste.

De eerste is: beweging.

Beweging kan onze hersenen
enorm beïnvloeden

en de veranderingen van stress tegengaan.

Het kan de dichtheid van cellen vergroten

en stimuleert het behoud van hersencellen

gelegen in dezelfde gebieden
die door stress worden aangetast.

Bewegen kan ook beletten
dat cellen die je bloeddruk regelen,

ongecontroleerd groeien.

Drie keer per week 20 minuten
aan aerobics doen,

kan je hersenen genoeg helpen

om de effecten van stress
ongedaan te maken.

Een tweede manier om het effect
van stress te verminderen,

is simpelweg hulp zoeken
bij een expert op dat gebied.

Een cognitieve therapeut kan je helpen
om je hersenen te veranderen

om de verbindingen te versterken
die de angstreacties verdringen.

Je kan de impact van stress
in je leven inperken

door simpelweg de controle te verkrijgen
over hoe je erop reageert.

Wat Gunter betreft:

we weten nu

dat we door een beter begrip
van zijn extreme reactie op stress

onszelf beter kunnen begrijpen.

We kunnen individuen zoals Gunter,
die een trauma opgelopen hebben,

helpen om verder te leven ondanks
de opgelopen ervaringen.

Je kan de effecten van stress verminderen
door de controle te houden over je reactie

en je kan de impact van stress
op je lichaam en geest beperken.

(Applaus)