Piękno sieci lasów - Suzanne Simard
-
0:06 - 0:08Chodziłam po górach pewnego dnia.
-
0:08 - 0:11W lesie czułam się jak w domu.
-
0:11 - 0:13Byłam wdzięczna, że pokazał mi,
-
0:13 - 0:16że jest zbudowany na relacjach,
-
0:16 - 0:21które tworzą sieci, tak jak rzeki.
-
0:21 - 0:25Pomyślałam wtedy,
że lasy są niczym rodziny. -
0:25 - 0:28Byłam tak zafascynowana pięknem tej idei,
-
0:28 - 0:32że potknęłam się, upadłam
i uderzyłam głową o pień. -
0:32 - 0:34Byłam wściekła,
-
0:34 - 0:37ale też zrozpaczona,
-
0:37 - 0:39bo wycięto całą rodzinę drzew.
-
0:41 - 0:43Na zachodzie Kanady, skąd pochodzę,
-
0:43 - 0:46jest mnóstwo wycinek w ukrytych miejscach.
-
0:46 - 0:50Dopiero gdy Google Earth
ujawnił zdjęcia, takie jak to, -
0:50 - 0:52zdaliśmy sobie sprawę,
-
0:52 - 0:55że świat podciera sobie nosy
naszymi starymi lasami. -
0:55 - 0:57Czy wiecie, że wycinki lasów
-
0:57 - 1:01uwalniają więcej gazów cieplarnianych
-
1:01 - 1:05niż wszystkie pociągi, samoloty
i samochody razem wzięte? -
1:05 - 1:09To niepokojące, ale jestem pełna nadziei,
-
1:09 - 1:16bo w czasie moich badań odkryłam,
że lasy tworzą zorganizowane sieci, -
1:16 - 1:19tak jak nasze neurony i więzi społeczne.
-
1:19 - 1:24Wierzę, że jeśli nauczymy się integrować,
-
1:24 - 1:28możemy zmienić tę niebezpieczną
drogę do globalnego ocieplenia, -
1:28 - 1:31ponieważ wierzę,
że mamy uzdrawianie we krwi. -
1:31 - 1:33Oto kilka faktów:
-
1:33 - 1:40najstarsze są sieci grzybów,
które znajdują się pod glebą. -
1:40 - 1:42Rozwinęły się ponad miliard lat temu
-
1:42 - 1:46pozwalając organizmom
emigrować z oceanu na ląd. -
1:46 - 1:50W końcu połączyły się
w symbiozie z roślinami -
1:50 - 1:54pozwalając na fotosyntezę,
-
1:54 - 1:57pochłanianie CO2, który jest głównym
gazem cieplarnianym, -
1:57 - 2:01i emitowaniem tlenu, dzięki któremu
nie tylko możemy oddychać, -
2:01 - 2:04ale także mogliśmy się rozwinąć.
-
2:04 - 2:08Symbioza ta nazywana jest mikoryzą,
-
2:08 - 2:11miko to grzyb, ryza to korzeń.
-
2:11 - 2:15Grzyb i korzeń łączą się
i czerpią wzajemne korzyści. -
2:15 - 2:23Istnienie wszystkich drzew na świecie
zależy od tych symbioz. -
2:23 - 2:24Bez nich nie przetrwają.
-
2:24 - 2:27Działa to tak: ziarenko spada w podściółkę
-
2:27 - 2:30i zaczyna kiełkować,
-
2:30 - 2:32tworząc korzeń głęboko w ziemi,
-
2:32 - 2:35wysyłając sygnały chemiczne do grzybów,
-
2:35 - 2:37żeby rosły w kierunku korzeni.
-
2:37 - 2:39Grzyb również wysyła sygnały,
odpowiadając: -
2:39 - 2:44"Musisz rosnąć w moim kierunku,
rozgałęziać się i mięknąć". -
2:44 - 2:46Przez taką komunikację
-
2:46 - 2:50rosną razem w magicznej symbiozie.
-
2:50 - 2:58Roślina dzieli się z grzybem węglem
pobranym z fotosyntezy, -
2:58 - 3:00bo grzyb tego nie potrafi.
-
3:00 - 3:04W zamian grzyb dostarcza wodę
i składniki odżywcze -
3:04 - 3:05z głębszych warstw ziemi.
-
3:05 - 3:08gdzie korzeń by nie sięgnął.
-
3:08 - 3:11Oboje czerpią korzyści.
-
3:11 - 3:13Kiedy grzyb wrasta w ziemię,
-
3:13 - 3:16zaczyna łączyć rośliny i drzewa ze sobą,
-
3:16 - 3:19aż cały las zostaje połączony.
-
3:19 - 3:22Czy wiecie, że jedno drzewo
-
3:22 - 3:25może być połączone z setkami innych drzew?
-
3:26 - 3:27Gdzie okiem sięgnąć.
-
3:29 - 3:36Chodząc po lesie
i obserwując drzewa, korzenie, grzyby, -
3:36 - 3:38dostrzegacie tylko wierzchołek
góry lodowej. -
3:38 - 3:44Pod stopami znajduje się prawie
500 km komórek grzybów -
3:44 - 3:46połączonych ze sobą.
-
3:46 - 3:48I gdybyście mogli zajrzeć wgłąb ziemii,
-
3:48 - 3:52wyglądałoby to jak ogromna autostrada
z przemieszczającymi się pojazdami. -
3:52 - 3:55Wszystkie sieci składają się
z węzłów i ogniw. -
3:55 - 3:59W lesie węzły to drzewa,
a ogniwa to grzyby. -
3:59 - 4:01Można to porównać do Facebooka,
-
4:01 - 4:06gdzie węzłami są znajomi,
a ogniwami znajomości. -
4:06 - 4:07I jak wiemy,
-
4:07 - 4:10niektórzy z tych znajomych
są bardziej zajęci od innych, -
4:10 - 4:13na przykład ten, który zawsze
wysyła grupowe wiadomości. -
4:13 - 4:15Podobnie w lesie.
-
4:15 - 4:18Takie węzły nazywamy centrum,
-
4:18 - 4:20są to największe drzewa,
-
4:20 - 4:22których korzenie rozchodzą się wszędzie.
-
4:22 - 4:24Wiadomo także,
-
4:24 - 4:30że w systemach znajdujących się
dookoła centrum, -
4:30 - 4:32dochodzi do regeneracji.
-
4:32 - 4:33Na Facebooku byłby to sposób,
-
4:33 - 4:35w jaki organizowane są imprezy.
-
4:35 - 4:37To z centrum rozsyłane są
grupowe wiadomości. -
4:37 - 4:41Te centra nazywamy drzewami-matkami,
-
4:41 - 4:43to te najstarsze duże drzewa.
-
4:43 - 4:45Przechowują węgiel w liściach
-
4:45 - 4:49i przesyłają przez pień
do otaczających je sieci, -
4:49 - 4:55czyli innych drzew,
także do młodych sadzonek. -
4:58 - 5:02Im bardziej są one osłabione,
suszą lub przemarznięciem, -
5:02 - 5:04tym więcej węgla drzewo-matka przesyła.
-
5:04 - 5:07Jak w rodzinie,
-
5:07 - 5:10rodzice wkraczają, by nam pomóc.
-
5:11 - 5:13Tak samo w lesie.
-
5:14 - 5:18Okryliśmy także, że drzewa matki
-
5:18 - 5:20przesyłają więcej sygnałów
-
5:20 - 5:23do swoich własnych dzieci,
-
5:23 - 5:26po to, aby miały większe szanse
na przetrwanie. -
5:26 - 5:31Mogą wówczas przesłać swoje geny
następnym pokoleniom. -
5:31 - 5:33Tak działa selekcja naturalna.
-
5:33 - 5:36Sposób organizacji lasów sprawia,
-
5:36 - 5:39że są zarówno wytrzymałe jak i bezbronne.
-
5:39 - 5:40Są wytrzymałe,
-
5:40 - 5:44bo jest wiele matek
i gatunków grzybów, które je łączą. -
5:44 - 5:49Tę sieć trudno zerwać,
bo jest naprawdę mocna. -
5:49 - 5:51Ale oczywiście my, ludzie,
-
5:51 - 5:52znaleźliśmy na to sposób.
-
5:52 - 5:55Robimy to poprzez wycinanie drzew-matek.
-
5:55 - 5:57Wycięcie jednego
nie miałoby może znaczenia, -
5:57 - 6:01ale gdy wycina się ich coraz więcej,
-
6:01 - 6:06cały system może runąć jak domino.
-
6:07 - 6:09Przekraczamy punkt krytyczny,
-
6:09 - 6:11bo im większe spustoszenie lasów,
-
6:11 - 6:14tym wzrasta globalne ocieplenie.
-
6:14 - 6:15To, co robimy,
-
6:15 - 6:17jakich wyborów dokonujemy
-
6:17 - 6:18może doprowadzić
-
6:18 - 6:20albo do globalnego wzmocnienia
albo upadku. -
6:20 - 6:22Mamy wybór.
-
6:22 - 6:25Na koniec cztery idee warte szerzenia.
-
6:26 - 6:27Po pierwsze:
-
6:27 - 6:29żeby pokochać las,
trzeba spędzia w nim czas. -
6:29 - 6:31Idźcie tam, połączcie się z nim.
-
6:31 - 6:34Wtedy będziecie ich zaciekle bronić.
-
6:34 - 6:35Po drugie:
-
6:35 - 6:36Dowiedzcie się jak działają lasy.
-
6:36 - 6:39Jak te sieci łączą się
tworząc zorganizowaną całość. -
6:39 - 6:42Aby to zrobić, trzeba ryzykować,
popełniać błędy. -
6:42 - 6:43Po trzecie:
-
6:43 - 6:44Chrońcie lasy.
-
6:44 - 6:47One was potrzebują,
ponieważ same się nie obronią. -
6:47 - 6:53Nie uciekną od ludzi,
ani od globalnego ocieplenia. -
6:53 - 6:55Potrzebują was.
-
6:55 - 6:58I najważniejsze,
-
6:58 - 7:00użyjcie swoich wspaniałych,
-
7:00 - 7:03genialnych sieci komórek
szarych i społecznościowych, -
7:03 - 7:06żeby tworzyć niesamowite treści
i rozsyłać przesłanie, -
7:06 - 7:08że lasy należy chronić, bo są tego warte
-
7:08 - 7:10bo wy jesteście tego warci.
-
7:10 - 7:12Wierzę, że razem
jesteśmy połączeni po to, -
7:12 - 7:14żeby uzdrawiać.
- Title:
- Piękno sieci lasów - Suzanne Simard
- Description:
-
Pełna lekcja: http://ed.ted.com/lessons/the-networked-beauty-of-forests-suzanne-simard
Wycinanie lasów powoduje większą emisję gazów cieplarnianych niż pociągi, samoloty i samochody razem wzięte. Co możemy zrobić, aby zmniejszyć przyczynianie się do globalnego ocieplenia? Suzanne Simard bada jak złożone, symbiotyczne sieci lasów naśladują nasze sieci neuronowe i społeczne, i jakie znaczenie mogą mieć takie połączenia.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 07:24
Krystian Aparta approved Polish subtitles for The networked beauty of forests - Suzanne Simard | ||
Rysia Wand commented on Polish subtitles for The networked beauty of forests - Suzanne Simard | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for The networked beauty of forests - Suzanne Simard | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The networked beauty of forests - Suzanne Simard | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The networked beauty of forests - Suzanne Simard | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The networked beauty of forests - Suzanne Simard | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The networked beauty of forests - Suzanne Simard | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The networked beauty of forests - Suzanne Simard |
Rysia Wand
Dwie rzeczy:
1. przepracowanie linijek z wykrzyknikami.
Szczegóły:
Tekst musi się mieścić w limicie 21 znaków na sekundę i 42 znaków na linijkę, patrz: http://www.youtube.com/watch?v=yvNQoD32Qqo. W trakcie pisanie trzeba znaleźć i zlikwidować wszystkie czerwone wykrzykniki. Czasem wystarczy linijkę złamać, ale czasem trzeba coś skrócić lub przesunąć czas w pasku Timeline. Jeśli go nie widzisz, kliknij w ikonkę narzędzi obok “Editing Polish”.
Wskazówki, jak skracać linijki znadziesz tutaj: (http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles). Tutaj wskazówki nt. łamania linijek http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines).
żeby upewnić się, że wszystkie wykrzykniki zostały usunięte, poszukaj funkcją ctrl+F wykrzykników przed puszczeniem tekstu na następny etap.
2. Czeka Cię tu też dużo pracy z wydłużaniem czasów linijek, strasznie się coś poszatkowało w timeline. Trzeba je wszystkie ze sobą połączyć, chyba że prelegentka naprawdę robi w tym miejscu dłuższą pauzę. Zrobiłam pierwsze 30 sekund dla przykładu.
Tu możesz zobaczyć jak się to robi: https://youtu.be/kQ2CZonFYgA?t=1m54s
Rysia Wand
Finished review
===
Nadużywanie AND
Nie trzeba za każdym razem, kiedy w oryginale zdanie zaczyna się od "and", w języku polskim zaczynać od "i". Zasady stosowania "and" oraz "i" są różne. W języku polskim nadmiar "i" na początku zdania razi (od czasu do czasu możemy zostawić, bo napisy to zapis języka mówionego). W większości przypadków "i" na początku jest zbędne.
===
Dosłowne tłumaczenie zaimków wskazujących.
Nie należy w tłumaczeniu nadużywać zaimków wskazujących (ten, tamten) jako odpowiedników rodzajnika określonego (the).
W języku polskim odpowiednikiem zaimka określonego jest miejsce słowa w zdaniu, np.:
++++++1. A boy was standing next to the door. Koło drzwi stał chłopiec. [kategoryzacja nowego elementu sceny]
++++++2. The boy was standing next to the door. Chłopiec stał koło drzwi. [odniesienie do elementu znanego z kontekstu lub wiedzy ogólnej - konkretny chłopiec] .
++++++Przykład: tłumaczeniem zdania "And then the computer calculates it" będzie "Potem oblicza to komputer/Potem komputer to oblicza", NIE: "Potem oblicza to ten komputer".
2:24.33
tu nie ma trybu przypuszczającego tylko zwykły czas teraźniejszy
===
Biernikowe „tą”
(weź tą piłkę) jest akceptowalne tylko w języku potocznym i nie wszyscy go używają, przez co jest raczej nacechowane. W napisach damy wersję standardową, "weź tę piłkę", chyba że specjalnie chcemy oddać, że prelegent mówi niedbale lub gwarą. http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=6217
Poprawiłam synchron. Daj znać, jeśli nie wiesz, jak to się robi. To ważna umiejętność. Daj znać, jeśli masz też inne pytania.