Return to Video

Co się dzieje, kiedy ścina się wszystkie drzewa w mieście?

  • 0:07 - 0:10
    To opowieść o dwóch starożytnych miastach
  • 0:10 - 0:14
    i drzewach, które przesądziły o ich losie.
  • 0:14 - 0:20
    W 3000 roku p.n.e. Uruk był gęściej
    zaludniony niż obecnie Nowy Jork.
  • 0:20 - 0:25
    Zaludniona stolica musiała
    stale powiększać system irygacyjny,
  • 0:25 - 0:27
    żeby wyżywić rosnącą populację.
  • 0:27 - 0:34
    2500 lat później na Sri Lance
    Anuradhapura miała podobny problem.
  • 0:34 - 0:36
    Miasto też stale się rozbudowywało.
  • 0:36 - 0:42
    Podobnie jak Uruk polegało
    na rozbudowanym systemie irygacyjnym.
  • 0:42 - 0:48
    Uruk się rozrastał, więc farmerzy zaczęli
    ścinać drzewa, robiąc miejsce na uprawy.
  • 0:48 - 0:52
    Tymczasem w Anuradhapurze
    drzewa były święte.
  • 0:52 - 0:55
    W mieście znajdował się pęd drzewa Bodhi,
  • 0:55 - 0:59
    pod którym sam Budda
    miał osiągnąć oświecenie.
  • 0:59 - 1:02
    Szacunek religijny
    spowolnił siekiery farmerów.
  • 1:02 - 1:07
    Co więcej, skłonił miasto do zasadzenia
    dodatkowych drzew w miejskich parkach.
  • 1:07 - 1:10
    Początkowo ekspansja Uruku działała.
  • 1:10 - 1:13
    Jednak bez drzew filtrujących zasoby wody
  • 1:13 - 1:17
    system irygacyjny Uruku
    został zanieczyszczony.
  • 1:17 - 1:20
    Parująca woda zostawiała
    pokłady minerałów,
  • 1:20 - 1:23
    przez które gleba była
    zbyt słona do uprawy rolnej.
  • 1:23 - 1:27
    Z kolei system irygacyjny
    Anuradhapury zaprojektowano
  • 1:27 - 1:30
    w harmonii z otaczającym je lasem.
  • 1:30 - 1:34
    Populacja miasta ostatecznie
    stała się dwukrotnie większa od Uruka.
  • 1:34 - 1:41
    Nawet dziś Anuradhapura dba
    o drzewo zasadzone 2000 lat temu.
  • 1:41 - 1:45
    Można sądzić, że przyroda nie jest
    związana z miejską przestrzenią,
  • 1:45 - 1:50
    ale drzewa zawsze były niezbędną
    częścią prosperujących miast.
  • 1:50 - 1:54
    Drzewa są jak naturalne gąbki
    chłonące burzową wodę odpływową
  • 1:54 - 1:57
    przed wypuszczeniem jej
    z powrotem do atmosfery.
  • 1:57 - 2:00
    Siatki korzeni chronią
    przed lawinami błotnymi,
  • 2:00 - 2:04
    pozwalając jednocześnie
    zatrzymać wodę i odfiltrować toksyny.
  • 2:04 - 2:06
    Korzenie zapobiegają powodziom,
  • 2:06 - 2:10
    zmniejszając zapotrzebowanie
    na burzowce i rośliny oczyszczające wodę.
  • 2:10 - 2:15
    Pory w liściach oczyszczają powietrze,
    wyłapując węgiel i inne zanieczyszczenia,
  • 2:15 - 2:18
    dzięki czemu stają się niezbędne
    w walce ze zmianami klimatycznymi.
  • 2:18 - 2:23
    Ludzkość od wieków odkrywa
    korzyści z bliskości drzew.
  • 2:23 - 2:27
    Ale drzewa nie są tylko niezbędne
    dla zdrowia infrastruktury miasta.
  • 2:27 - 2:31
    Odgrywają też ważną rolę
    w zdrowiu jego mieszkańców.
  • 2:31 - 2:36
    W 1870 roku Manhattan
    miał poza parkami niewiele drzew.
  • 2:36 - 2:38
    Bez drzew dających cień
  • 2:38 - 2:42
    budynki przyciągały nawet dziewięć
    razy więcej promieniowania słonecznego
  • 2:42 - 2:45
    podczas letnich fal upałów.
  • 2:45 - 2:48
    W połączeniu ze słabymi
    standardami sanitarnymi
  • 2:48 - 2:53
    skwar był miejscem wylęgowym
    dla bakterii, jak przecinkowiec cholery.
  • 2:53 - 2:58
    Obecnie w Hong Kongu drapacze chmur
    i podziemna infrastruktura
  • 2:58 - 3:00
    utrudniają rozrost drzew.
  • 3:00 - 3:04
    To przyczynia się do niebezpiecznie
    słabej jakości powietrza,
  • 3:04 - 3:08
    która może powodować
    zapalenie oskrzeli i pogorszyć pracę płuc.
  • 3:08 - 3:10
    Drzewa wpływają też
    na nasze zdrowie psychiczne.
  • 3:10 - 3:15
    Badania dowodzą, że obecność zieleni
    poprawia utrzymanie koncentracji
  • 3:15 - 3:18
    i zmniejsza poziom stresu.
  • 3:18 - 3:22
    Wykazano, że szpitalni
    pacjenci z widokiem na ściany
  • 3:22 - 3:26
    zdrowieją wolniej
    niż ci z widokiem na drzewa.
  • 3:26 - 3:29
    Na szczęście wiele miast
    ma mnóstwo takich widoków.
  • 3:29 - 3:31
    To nie przypadek.
  • 3:31 - 3:33
    Już w XVIII wieku
  • 3:33 - 3:38
    urbaniści znali znaczenie drzew w mieście.
  • 3:38 - 3:43
    W 1733 roku pułkownik James Oglethorpe
    zaplanował miasto Savannah w Georgii,
  • 3:43 - 3:48
    żeby z żadnej dzielnicy nie było
    do parku więcej niż dwie minuty.
  • 3:48 - 3:54
    Po II wojnie światowej Kopenhaga
    rozbudowywała się wzdłuż pięciu arterii
  • 3:54 - 3:57
    oddzielonych parkami.
  • 3:57 - 3:59
    Taki rozkład zwiększył odporność miasta
  • 3:59 - 4:01
    na zanieczyszczenia i klęski żywiołowe.
  • 4:01 - 4:04
    Drzewa miejskie są korzystne
    nie tylko dla ludzi.
  • 4:04 - 4:08
    Forest Park w Portland zachowuje
    lokalną bioróżnorodność,
  • 4:08 - 4:11
    zapewniając dom różnym roślinom,
  • 4:11 - 4:16
    112 gatunkom ptaków i 62 gatunkom ssaków.
  • 4:16 - 4:20
    Żadne miasto nie dba
    bardziej o drzewa niż Singapur.
  • 4:20 - 4:26
    Od 1967 roku rząd w Singapurze
    zasadził ponad 1,2 miliona drzew.
  • 4:26 - 4:32
    Są wśród nich "super drzewa" rosnące
    w 50-metrowych pionowych ogrodach.
  • 4:32 - 4:36
    Te konstrukcje utrzymują
    siebie i pobliskie tereny
  • 4:36 - 4:39
    za pomocą energii słonecznej
    i gromadzonej wody deszczowej.
  • 4:39 - 4:44
    Drzewa i rośliny obecnie pokrywają
    ponad 50% powierzchni Singapuru,
  • 4:44 - 4:46
    zmniejszając zapotrzebowanie
    na klimatyzatory
  • 4:46 - 4:49
    i promując transport z niską
    emisją zanieczyszczeń.
  • 4:49 - 4:55
    Do 2050 roku ponad 65% ludności
    na świecie zamieszka w miastach.
  • 4:55 - 4:59
    Urbaniści mogą położyć
    ekologiczne fundamenty,
  • 4:59 - 5:02
    ale to od mieszkańców
    miejskich parków zależy,
  • 5:02 - 5:05
    czy staną się domem
    nie tylko dla ludzi.
Title:
Co się dzieje, kiedy ścina się wszystkie drzewa w mieście?
Speaker:
Stefan Al
Description:

Zobacz całą lekcję na: https://ed.ted.com/lessons/what-happens-if-you-cut-down-all-of-a-city-s-trees-stefan-al

Szacuje się, że do 2050 roku ponad 65% ludności na świecie zamieszka w miastach. Może nam się wydawać, że przyroda nie jest powiązana z przestrzenią urbanistyczną, ale drzewa od zawsze były niezbędnym elementem prosperujących miast. Ludzkość odkrywa korzyści płynące z obecności drzew od czasu powstania pierwszych miast, tysiące lat temu. Co właściwie sprawia, że drzewa pełnią tak ważną rolę w przetrwaniu miast?

Lekcja: Stefan Al, Animacja: Mette Ilene Holmriis.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:05

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.