Okyanusları millî parklar gibi koruyalım
-
0:00 - 0:04Bütün çocukluk anılarım arasından
-
0:04 - 0:07göze çarpan bir tane var.
-
0:08 - 0:11Cesur ailemin kiraladığı,
-
0:11 - 0:14ben ve erkek kardeşlerimle dolu karavanla
-
0:14 - 0:16Minneapolis'teki evimizden batıya,
-
0:16 - 0:18Yellowstone Millî Parkı'na
gittiğimiz andır. -
0:19 - 0:23Gayzerler gibi görülmeye değer
her şeyi gördük, Badland'de durduk . -
0:23 - 0:27Burayı diğer yerlere kıyasla bir
macera olarak hatırlıyorum. -
0:27 - 0:31Bu Vahşi Batı ile ilk tanışmamdı.
-
0:32 - 0:35Ama ne kadar şanslı olduğumu
-
0:35 - 0:39yaşım ilerleyene kadar ve
Millî Park Sistemi hakkında -
0:39 - 0:41bir şeyler öğrenene kadar fark etmemiştim.
-
0:41 - 0:43Birincisi, bu deneyimi yaşamıştım
-
0:43 - 0:46ama aynı zamanda yüzlerce yıl önce
-
0:46 - 0:52insanlar, ülkedeki en güzel yerleri
-
0:52 - 0:57en güzel ekosistemleri, herkes için,
gelecek nesiller için -
0:57 - 0:59korumayı akıl etmişlerdi.
-
0:59 - 1:05Bunun nasıl bir ileri görüşlülük
olduğunu tam anlayabilmemiz için -
1:05 - 1:06geriye dönmeli
-
1:06 - 1:10Millî Parklar Servisi'nin tarihçesine
bakmamız gerekir. -
1:10 - 1:14Pek çok kişinin bildiği gibi, ilk millî
park Yellowstone'dur, 1872'de. -
1:15 - 1:18Çoğu kişi, insanlara en güzel yerleri
-
1:18 - 1:19korumamız gerektiği konusunda
-
1:19 - 1:23ilham verenin öngörülü, şair ve çevreci
-
1:23 - 1:27John Muir olduğunu düşünür.
-
1:27 - 1:29Yüksek mertebelerde takipçi kitlesi vardı.
-
1:29 - 1:32Teddy Roosevelt'in başkanlığı döneminde
-
1:32 - 1:36John Muir ile birlikte Yosemite'de,
sadece ikisinin, izi bulunamayan -
1:36 - 1:39dört günlük bir yürüyüşe çıktığı
ile ilgili harika bir hikâye vardır. -
1:39 - 1:41Bir başkanın dört gün boyunca
-
1:41 - 1:44izinin bulunamadığını
hayal edebilir misiniz? -
1:44 - 1:46(Kahkahalar)
-
1:46 - 1:47Tweet atmadan hem de.
-
1:47 - 1:51(Kahkahalar) (Alkış)
-
1:51 - 1:52Harika fikir.
-
1:52 - 1:53(Alkış)
-
1:55 - 2:01Fakat John Muir'in, Theodore Roosevelt
üzerinde muazzam bir etkisi oldu. -
2:01 - 2:03Düzinelerce millî park
-
2:03 - 2:07ve yüz binlerce kilometre karelik
yaban hayat sığınakları yarattı. -
2:07 - 2:12Çok önemli bir uygulamaydı ama
iş henüz bitmemişti. -
2:12 - 2:18Bütün bu yeni yerleri yarattıktan
on yıldan daha az bir süre sonra, -
2:18 - 2:20yine de bu yerlerin gelecekleri
kesin değildi. -
2:21 - 2:24Bu durum, Stephen Mather,
Şikagolu bir iş adamı, -
2:24 - 2:26İçişleri Bakanlığı'na
-
2:26 - 2:29"Siz bu yerleri korumakta yeteri
kadar iyi işler yapmıyorsunuz." -
2:29 - 2:33şeklinde öfkeli bir mektup
yazana kadar devam etti. -
2:34 - 2:35Sonra bu konuda bir şeyler yapıldı.
-
2:35 - 2:38İçişleri Bakanlığı cevap yazdı.
-
2:38 - 2:40"Bay Mather, eğer bu konuyu
bu kadar umursuyorsanız, -
2:40 - 2:43neden Washington'a gelip
kendiniz yapmıyorsunuz?" -
2:43 - 2:44(Kahkahalar)
-
2:44 - 2:46O da öyle yaptı.
-
2:46 - 2:48İçişleri Bakanlığı'nda bir işe girdi,
-
2:48 - 2:52ama en önemlisi, bir kampanya başlattı.
-
2:52 - 2:571914'te bulunduğumuz yerden iki blok
ötede, Kaliforniya Salonu'nda -
2:57 - 2:58bir toplantı yaptı.
-
2:58 - 3:02Koruma fikrini umursayan birkaç insanla,
-
3:02 - 3:05park yöneticilerini bir araya getirdi.
-
3:06 - 3:10Beraber bir plan oluşturdular ve sonucunda
Millî Park Servisi'nin -
3:10 - 3:141916'da kurulmasını sağlayan bir
kampanya başlattılar. -
3:15 - 3:16Bu çok önemli.
-
3:16 - 3:20Çünkü bu yerleri korumamız
gerektiği fikrinden doğup -
3:20 - 3:22bir plan hâline, bu fikri
-
3:22 - 3:26kabullenip gelecek nesillere
aktarmak için, benim gibi -
3:26 - 3:27küçük çocukların buralara
-
3:27 - 3:31gidip harika deneyimleri yaşayabilmesi
için bir yol hâline geldi. -
3:32 - 3:35Bu karadaki Millî Parklar'ın tarihidir.
-
3:35 - 3:38Bugün sizinle konuşmak istediğim okyanus,
-
3:38 - 3:40başlı başına ayrı bir hikâye.
-
3:40 - 3:44Ve tam olarak 100 yıl gerideyiz.
-
3:44 - 3:47İlk deniz sığınağı 1972'de kuruldu,
-
3:47 - 3:50Santa Barbara'daki
petrol sızıntısından sonra -
3:50 - 3:53insanlar bu fikri alıp
-
3:53 - 3:56su altı ortamına uygulama fikrini beğendi.
-
3:56 - 3:58Bizim kendi John Muir'imiz vardı.
-
3:58 - 4:01Dünyanın her yerinde deniz sığınakları
-
4:01 - 4:05yaratmak için yıllarca uğraşan
Dr. Sylvia Earle. -
4:05 - 4:08Okyanuslarla ilgili kötü haberler var;
-
4:08 - 4:11plastik kirliliği, mercan ağarması,
aşırı balıkçılık. -
4:11 - 4:14Bazen hepsini kabullenmek zor oluyor.
-
4:14 - 4:19Fakat doğa için bu yerleri korumaya alma
fikri işe yarıyor. -
4:19 - 4:22Bilim bize eğer bu yerleri korursak
doğanın döneceğini -
4:22 - 4:26ve okyanusları sağlıklı
tutabileceğimizi söylüyor. -
4:26 - 4:28Yani bu fikrin işe yaradığını biliyoruz.
-
4:28 - 4:32Dr. Sylvia Earl de John Muir
gibi idari olarak -
4:32 - 4:33etkili oldu.
-
4:33 - 4:37George W. Bush ve Obama ülke çapında
koruma altında olan deniz alanları -
4:37 - 4:41oluşturan harika okyanus başkanlarıydı.
-
4:41 - 4:44Bu tutucu veya liberal bir fikir değil,
-
4:44 - 4:46hatta Amerikan bir fikir bile değil.
-
4:46 - 4:48Sadece güzel bir fikir.
-
4:49 - 4:50(Kahkaha)
-
4:50 - 4:52(Alkış)
-
4:52 - 4:53Ama --
-
4:53 - 4:54(Alkış)
-
4:54 - 4:56Birkaç yıl sonra durum bu.
-
4:57 - 5:02Ve yönetim son 20 yılda yaptığımız
-
5:02 - 5:04çoğu süreci geri almayı teklif ediyor.
-
5:04 - 5:08O yüzden yas tutmayın, organize edin.
-
5:09 - 5:12Stephen Mather'in 100 yıl önce yaptığı
şeyi yapmamız gerek. -
5:12 - 5:16Bir kampanya başlatıp insanları bu fikirle
bir araya getirmemiz gerek. -
5:16 - 5:19Okyanus için çalışan gönüllü
bilim insanı birliğine -
5:19 - 5:21ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum.
-
5:21 - 5:25Bu gelecekten ufak parçalar gördüm
ve bunun mümkün olduğunu biliyorum. -
5:25 - 5:29Arkadaşım Erik ve ben, su altını görmenizi
sağlayacak ışıklı kameralar -
5:29 - 5:33taşıyan su altı robotları
yapmaya başladık. -
5:33 - 5:35Bunları beş sene önce
garajında yapmaya başladık. -
5:35 - 5:37Bunun dünyanın her yerinden
-
5:37 - 5:40bu yerlere herkesin erişme imkânı
olması gerektiğine inanan binlerce -
5:40 - 5:43insan topluluğunun içinde
büyüdüğünü gördük. -
5:43 - 5:46Hepimiz keşif için araçları hak ediyoruz.
-
5:46 - 5:48Laura James'in robotu kullanarak
-
5:48 - 5:51bölgedeki deniz yıldızlarının öldüğünü
keşfetmesi gibi birçok hikâye var. -
5:51 - 5:54Ve Laura gönüllü bilim insanı
kampanyasını başlattı, -
5:54 - 5:57bölgede neler olup bittiğine
dair bilgi edinmek için bilgi topladı -
5:57 - 6:01ve deniz yıldızı ölümü sendromu
ile ilgili farkındalık sağladı. -
6:01 - 6:03Meksikalı balıkçılar robotları kullanıp
-
6:03 - 6:05Nassau Grouper üreme bölgelerini
koruma altına alıp -
6:05 - 6:10bu türün geleceğini garanti altına alan
güvenli bölgeler oluşturdu. -
6:10 - 6:12Gerçekten harika olay.
-
6:12 - 6:15Eğer insanlara araçları verirseniz
-
6:15 - 6:17doğru şeyleri yapacaklarını gördük.
-
6:19 - 6:21Ama ileri doğru bir adım atmamız gerek.
-
6:21 - 6:25Doğrusu Stephen Mather'ın taktiklerini
yeniden kullanılır hâle getirebiliriz. -
6:25 - 6:26Peki o neler yaptı?
-
6:26 - 6:30Yaptığı ilk şey altyapıya odaklanmak oldu.
-
6:30 - 6:331914 sadece parkların zamanı değil,
-
6:33 - 6:35aynı zamanda otomobillerin zamanıydı.
-
6:35 - 6:37Model T üretim hattından çıkıyordu.
-
6:37 - 6:39Stephen Mather bu olayın
-
6:39 - 6:42Amerikan kültürünün önemli bir parçası
olacağını anladı. -
6:42 - 6:45Bu yüzden ülkenin her yerinden
otoyol kuruluşlarıyla -
6:45 - 6:49parklara geniş ve güzel otoyollar
yapmaları için anlaştı. -
6:49 - 6:52İşe de yaradı, temel olarak
araba kampını icat etti. -
6:53 - 6:56İnsanların bu yerlere gitmezlerse
buralara âşık olmayacaklarını, -
6:56 - 6:59buraların umurlarında olmayacağını
çok iyi biliyordu. -
6:59 - 7:02Bu fikri oldukça ileri görüşlüydü.
-
7:02 - 7:04Yaptıkları ikinci şey ise
-
7:04 - 7:06öngörülü hayırseverliğe odaklanmak oldu.
-
7:06 - 7:10Stephen Mather, Şikagolu başarılı
bir iş adamıydı. -
7:10 - 7:13Ve ne zaman bir park kuruluşunun
fon ihtiyacı olsa, -
7:13 - 7:16ne zaman bir otoyol kuruluşunun
fon ihtiyacı olsa -
7:16 - 7:18devreye girer, çekleri yazar,
ihtiyacı giderirdi. -
7:18 - 7:20Arkadaşı William Kent'in harika
bir hikâyesi var; -
7:20 - 7:25Tam Dağı eteklerinde küçük bir bölgede
-
7:25 - 7:27sekoya keşfeder, araziyi hızlıca
-
7:27 - 7:29satın alır ve Millî Parklar
sistemine bağışlar. -
7:29 - 7:31Bugün orası Muir Ormanı --
-
7:31 - 7:34Ülkedeki en popüler millî parklardan biri.
-
7:34 - 7:36Ailem, Minnesota'dan buraya
ziyarete geliyor -
7:36 - 7:38ama bu konuşma pek umurlarında değil.
-
7:38 - 7:41Tek konuştukları Muir Ormanı'na gitmek.
-
7:41 - 7:43(Kahkaha)
-
7:44 - 7:45Son adım ise oldukça kritik.
-
7:45 - 7:48Stephen Mather bağlılığa odaklandı.
-
7:48 - 7:52Bu yeni sistem için yapılan
toplantılardan birinde şöyle dedi: -
7:52 - 7:55"Eğer yazarsanız, bunun
hakkında yazın istiyorum, -
7:55 - 7:58eğer şirket sahibiyseniz, kulüplerinize,
kuruluşlarınıza söylemenizi istiyorum, -
7:58 - 8:01eğer devlet için çalışıyorsanız, kanunu
geçirin istiyorum." -
8:01 - 8:02Herkese bir iş düşüyordu.
-
8:02 - 8:05"Her birinize, hepinize, bu yerleri
-
8:05 - 8:08gelecek nesiller için korumakta
bir rol düşüyor." -
8:08 - 8:10Her birinize, hepinize.
-
8:11 - 8:12Buna bayıldım.
-
8:14 - 8:17İşte plan bu. Basit ve üç aşamalı.
-
8:18 - 8:19Bence biz de aynısını yapabiliriz.
-
8:19 - 8:21Obama, Papahanaumokuakea Ulusal Anıtı'nı
-
8:22 - 8:25kurduğunda manşet buydu:
-
8:25 - 8:28"Görülecek çok şey var ama ulaşmaya
çalışırken başarılar." -
8:29 - 8:33Fakat Mather gibi biz de günümüzün
teknolojisine odaklanmalıyız. -
8:33 - 8:36Bütün bu yeni, harika dijital altyapı
-
8:36 - 8:39insanları okyanuslarla içli dışlı
yapmak için kullanılabilir. -
8:40 - 8:44Bu yüzden Millî Deniz Sığınağı
-
8:44 - 8:48bu yerlerin nasıl yerler olduğunu
görebileceğiniz -
8:48 - 8:51harika VR 360 videoları oluşturdu.
-
8:51 - 8:54Ekibimiz yeni araçlar yapmaya devam ediyor
-
8:54 - 8:57ve bu gördüğünüz son icadımız olan
Trident Sualtı Robotu. -
8:57 - 9:00Bu dalış yapan, sırt çantasına sığabilen,
zarif bir denizaltı. -
9:00 - 9:03Çoğu dalgıçtan daha derine,
100 metreye kadar inebiliyor. -
9:04 - 9:08Çoğu insanın asla ulaşamadığı bölgelere
erişim sağlayabiliyor. -
9:09 - 9:12Yeni aletler çıkıyor ve bizim
daha iyilerine ihtiyacımız var. -
9:14 - 9:17Daha çok öngörülü hayırseverlere
de ihtiyacımız var. -
9:17 - 9:20Erik ve ben buna başladığımızda
hiç paramız yoktu, -
9:20 - 9:23bunları garajında yapıyorduk.
-
9:23 - 9:25Ama Kickstarter'a başvurduk.
-
9:25 - 9:26Ve 1800'ün üstünde insan bulduk,
-
9:26 - 9:29Kickstarter'dan bir milyon dolara yakın
para topladık -
9:29 - 9:30ve "Evet, bu güzel bir fikir.
-
9:30 - 9:32Ben de bir parçası olmak isterim."
-
9:32 - 9:33diyen insanlar bulduk.
-
9:34 - 9:37İnsanları çekecek ve
kendilerinin de öngörülü hayırseverler -
9:37 - 9:39olmalarını sağlayacak daha
fazla yola ihtiyacımız var. -
9:40 - 9:42Ön cephedeki, bilim icra eden,
-
9:42 - 9:43hikâyeler anlatan, topluma
-
9:43 - 9:46ilham veren insanlara, bağışlanan
malzemeleri iletmede yardımcı olan -
9:46 - 9:51SEE Girişimi'nde --
Bilim Eğitimi ve Keşfi, -
9:51 - 9:54görev yapan bizlere
maddi destekte bulunan -
9:54 - 9:56geleneksel hayırseverler de oldu.
-
9:56 - 9:59OpenExplorer.com'a girip insanların
neler yaptığını görebilirsiniz. -
9:59 - 10:01Oldukça ilham vericidir.
-
10:02 - 10:05Umuyorum ki sizi de bunlarla
ilgilenmeye teşvik eder. -
10:05 - 10:09Çünkü parçası olabileceğiniz
çok fazla yer var. -
10:09 - 10:12Bu hikâyeleri anlatırken, ne gibi
fikirleriniz var, duymak isteriz. -
10:14 - 10:16Çünkü bütün olay bu.
Bütün olay bir parçası olmak. -
10:16 - 10:20İnsanların bu yerleri korumakta
katılabileceği bir sürü yeni ve ilginç -
10:20 - 10:22yöntemler var.
-
10:22 - 10:23Ve farkındalık.
-
10:23 - 10:27Resif Kontrolü gibi-- Dalgıçlar aşağı
iniyor, kesit çıkarıyor, balık -
10:27 - 10:30ve biyoçeşitlilik verilerini hesaplıyor.
-
10:30 - 10:34Bu yerleri korumamız için gereken
bilgileri ediniyorlar. -
10:34 - 10:37Eğer sahile gidiyorsanız,
MPA nöbetine katılın. -
10:37 - 10:41Bu değişik yerlerde neler olduğunu
kayıt altına alın. -
10:41 - 10:44Herkesin katılması için bir yer var.
-
10:45 - 10:47İşte bu, ihtiyacımız olan tam da bu.
-
10:47 - 10:51Torunlarımızın torunları için bir
gelecek inşa etmemiz gerekiyor. -
10:51 - 10:54Geçen ay, tekneyle açıldık
-
10:54 - 10:57ve Altın Kapı'nın 25 mil açığındaki
Farallon Adaları'na gittik. -
10:57 - 11:00Çoğu insan burayı bir
kuş sığınağı olarak görür -
11:00 - 11:03ama biz robotumuzu aldık
ve aşağı gönderdik. -
11:03 - 11:07Teknedeki insanlar yüzeyin altındaki
hayat tarafından büyülenmişti. -
11:08 - 11:12Bunlar çok ama çok önemli ekosistemler.
-
11:13 - 11:17Ve bu bizim daha keşfetmediğimiz
vahşi bir dünya. -
11:17 - 11:20Onların 100 yıl önce fırsatı olduğu gibi,
-
11:20 - 11:22bizim de şimdi bu yerleri korumak için,
-
11:22 - 11:27bir plan oluşturmak için, insanları
dâhil etmek için bir fırsatımız var. -
11:28 - 11:30Geçen sene bütün bu sürecimizi,
-
11:30 - 11:32bütün bu korunaklı yerleri
-
11:32 - 11:35tekrar gözden geçiren kararname çıktığında
-
11:35 - 11:39100.000'nin üstünde insan
internette yorum yaptı. -
11:40 - 11:42Bu mektupların neredeyse tamamı ise,
-
11:42 - 11:47"Yapmayın. Bu yerleri korumak
yapılacak en doğru şey." şeklindeydi. -
11:48 - 11:52O 100.000 insana, o 100.000
mektuba benim mesajım ise: -
11:52 - 11:53Washington'u beklemeyin.
-
11:53 - 11:55Bunu kendimiz de yapabiliriz.
-
11:55 - 11:56Teşekkür ederim.
-
11:56 - 11:59(Alkış)
- Title:
- Okyanusları millî parklar gibi koruyalım
- Speaker:
- David Lang
- Description:
-
Sualtı robotu uzmanı ve TED burslusu David Lang, dünyanın okyanuslarını korumak için bilim insanı olmamız gerekmediğini söylüyor. Aslında normal vatandaşlar tarih boyunca bu gezegenin doğal hazinelerini korumak için beraber çalışmışlardır. Lang bize sualtı mucizelerini korumak için üç aşamalı bir plan önererek, ABD Millî Parklar Servisi'nin tarihinden ders almamızı istiyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:13
Eren Gokce approved Turkish subtitles for Let's protect the oceans like national parks | ||
Eren Gokce accepted Turkish subtitles for Let's protect the oceans like national parks | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for Let's protect the oceans like national parks | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for Let's protect the oceans like national parks | ||
Tolga Ertan edited Turkish subtitles for Let's protect the oceans like national parks | ||
Tolga Ertan edited Turkish subtitles for Let's protect the oceans like national parks | ||
Tolga Ertan edited Turkish subtitles for Let's protect the oceans like national parks | ||
Tolga Ertan edited Turkish subtitles for Let's protect the oceans like national parks |